Deliryum çalışma

1. YOĞUN BAKIMDA ÇALIŞAN
HEMŞİRELERİN DELİRYUM YÖNETİMİ
KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ VE
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNİN
BELİRLENMESİ
Banu ÇEVİK, Elif Akyüz, Ziyafet Uğurlu,Nevin Doğan

2. DELİRYUM
Beyinde işlevsel bir bozukluğa bağlı olarak kısa
sürede ortaya çıkan ve etkenin giderilmesiyle
ortadan kalkan, bilişsel yetilerde (bilinç düzeyi,
dikkat, algılama, yargılama, bellek), psikomotor
etkinlikte ve uyku düzeninde bozulmadır.
En önemli klinik görünümü BİLİNÇ bozukluğudur

3. Deliryum görülme sıklığı
Guo-hao X, Xiang-ming F.2007, Truman B, Ely 2003, Morandi A, Jackson 2011.

4. Risk Faktörleri
İleri yaş
Çoklu ilaç
tedavisi Kronik Hast Enfeksiyonlar
Katetere
cihazlara
bağımlı olma
Elektrolit
dengesizliği
Uyku
bozuklukları
Birden fazla
hastalığın
olması
Görme
bozukluğu
dehidratasyon

5. Deliryum önlem alınmaz ise ciddi sorunlara
neden olan bir hastalıktır.
Yoğun bakımda hastalarla iletişim zor olduğu
için kritik hastalarda deliryumun fark edilmesi
ve tanısının konması zor olabilmektedir.
Mekanik ventilatördeki hastalarda deliryumun
tanısında hemşireler ve yoğun bakım doktorları
gibi psikiyatrist olmayan insanlar tarafında fark
edilebilir ve önlem almada etkili olabilecekleri
bilinmektedir.

6. Gereksinimlerin karşılanması
Komplikasyonların önlenmesi
Davranış kontrolünün sağlanması
Altta yatan nedenlerin araştırılması
Deliryum durumunun etkin bir şekilde
değerlendirilmesi
Kaya E., Sönmez S., Barlas F. Deliryum , Okmeydanı Tıp Dergisi , 2013, 29(Ek sayı 2):70-74, doi:10.5222/otd.supp2.2013.070 Kırpınar, İ. Deliryum; Tanı, Oluş
Nedenleri, Bakım ve Tedavi Yaklaşımları . Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics 2009;2(3):1-13

7. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin
deliryum yönetimi konusundaki
görüşlerinin ve hemşirelik
girişimlerinin belirlenmesidir.
ÇALIŞMANIN AMACI

8. ARAŞTIRMANIN TÜRÜ
Bu araştırma bir vakıf üniversitesi
hastanesinde yoğun bakımda çalışan
hemşirelerin deliryum yönetimi
konusundaki görüşlerinin ve
hemşirelik girişimlerinin belirlenmesi
amacıyla planlanan tanımlayıcı bir
çalışmadır.

9. • Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi
ARAŞTIRMANIN YERİ
• 2015 Haziran –Temmuz ayında erişkin
yoğun bakımda çalışan hemşireler
ARAŞTIRMANIN TARİHİ

10. Erişkin yoğun bakımda
çalışan 100 hemşire
oluşturmuştur.
EVREN VE
ÖRNEKLEM

11. Verilerin Toplanması
• Hemşirelerin demografik özellikleri çalıştıkları
yoğun bakım, eğitim durumu, deliryum
kavramına ilişkin bilgi durumlarını deliryum
gelişen hastanın yönetiminde yaşanılan
güçlükler ve deliryum gelişimini önlemeye
yönelik hemşirelik girişimlerini içeren ve
literatürden yararlanılarak oluşturulan toplam
25 sorudan oluşan bir soru formudur.

12. İZİN VE ETİK
HASTANE
YÖNETİMİ
Tıp ve Sağlık Bilimleri
Araştırma ve Etik
Kurulundan

13. Bulgular

14. Hemşirelerin Tanımlayıcı Özellikleri
• Yaş ortalaması: 26.4±5.5 (min:18, mak:47)
80
20
KADIN ERKEK
kadın erkek
43%
57% DAHİLİ YB
CERRAHİ YB

16. Hemşirelerin deliryum kavramına ilişkin bilgi ve eğitim durumları
ÖZELLİKLER SAYI n(%)
Deliryum konusunda eğitim aldınız mı?(n=94)
Evet 79 84
Hayır 15 16
Eğitimi nereden aldınız? (n=79)
Lisans eğitimi 60 75.9
İnternet 10 12.6
Hizmet içi eğitim 7 8.9
Kongre 2 2.6
Eğitim almak istermisiniz?(n=98)
Evet 84 85.7
Hayır 14 14.3

17. Deliryum kavramına ilişkin bilgi durumu
Sayı n(%)
Deliryum tanımı (n=100)
93 93Beynin kısa sürede yaygın etkilenmesiyle beyin işlevlerini
bozan, başta bilinç ve yönelim bozukluğu ile karakterize olan,
davranışın ileri derecede bozulduğu bir akut organik beyin
sendromudur.
Yavaş ilerleyici olan beynin bilgi davranış, gündelik yaşamı
sürdürmede kalıcı yetersizliktir
7 7.0
Deliryum
Önemsiz bir sorun 1 1.0
Önemli bir sorun 49 49.0
Yaşamı tehdit edecek kadar ciddi bir sorun 50 50.0

18. • Ateş’in 2012 yılında ‘Yoğun bakım ünitesinde
hemşirelik tanılamaları ile deliryum riskini
belirlemesi’ konulu 301 hemşire ile yaptığı
çalışmada;
– hemşirelerin %52,2’ sinin deliryumu hastalar için ciddi
bir sorun olarak algıladığı,
– %67,8’ inin deliryum risk tanılaması yaptığı,
– tanılamayı hemşirelik süreci kapsamında uygulayan
hemşire bulunmadığı ve hemşireler deliryum’u ciddi
bir sorun olarak algılanmasına karşın hastaların
deliryum riski açısından tanılanma durumunun
yetersiz olduğu belirtilmiştir.
Sonuçlar bizim çalışmamızla benzerlik göstermektedir.

19. Deliryum gelişim nedenleri
Özellikler
Etkili Etkili değil Fikrim yok
sayı % sayı % sayı %
Yaş 91 91.0 8 8.0 1 1.0
Cinsiyet 53 53.0 40 40.0 7 7.0
Geçirilmiş ameliyat sonrası süreç 94 94.0 5 5.0 1 1.0
Demans 92 92.0 5 5.0 3 3.0
Psikiyatrik sağlık sorunları 97 97.0 3 3.0 - -
Üçden fazla ilaç kullanımı 65 65.0 17 17.0 18 18.0
Kronik hastalıklar 87 87.0 2 2.0 11 11.0
Anemi 50 50.0 29 29.0 21 21.0
Hipoksemi 80 80.0 3 3.0 17 17.0
hipokalami 65 65.0 7 7.0 28 28.0
hipokalsemi 66 66.0 7 7.0 27 27.0
Yoğun bakımın fiziksel yapısı 90 90.0 7 7.0 3 3.0
48 saatten daha fazla süre yoğun bakımda
kalma
92 92.0 8 8.0 - -

20. Deliryum tanısı alan hastanız var mı?
72%
28%
Evet Hayır
Doktorlar tarafından deliryum tanısı koyulmadan önce hastayı siz bu yönde
tanımlayabildiğinizi düşünüyor musunuz? (n=99)
sayı %
EVET 78 78.8
BAZEN 21 21.2
HAYIR - -

21. Hemşirelerin deliryum tanısı alan hastaların yönetimi konusundaki görüşleri
sayı %
Deliryum tanısı alan hastaların yönetilmesi çok zordur. 71 71.0
Deliryum tanısı alan hastayı yönetmede doktor desteğine ihtiyaç duyuyorum 59 59.0
Deliryum tanısı alan hastaların yönetilebilmesi için bu konuda özel eğitim
almamız gerektiğini düşünüyorum
65 65.0
Deliryum tanısı alan hastanın yönetiminde zorluk yaşamıyorum 10 10.0
*birden fazla madde işaretleme
Deliryum yönetiminde güçlük yaşıyormu sunuz?
Evet 45 45.0
Hayır 8 8.0
Bazen 47 47.0
Deliryum gelişen hastayı yönetirken yaşanılan güçlükler
İletişime geçememe 34 34.0
Hastanın ajite olması 25 25.0
Tedaviyi reddetme 25 25.0
Fiziksel yada sözel şiddet 26 26.0

22. Hemşirelik Girişimleri
• Klinikte uyguladığımız hemşirelik girişimleri
nelerdir sorusunu 37 hemşire cevaplamıştır.
Önerdikleri hemşirelik girişimleri;
 Gürültüyü azaltma (%81.8)
 Güvenlik önlemi almak (%64.8)
 Ziyaretçilerini almak(%62.4)
 Gece ve gündüz kavramını uygulamak (%40.5)
 Tespit uygulamama(%35.1)

24. • Bergmann et al. (2005)’un deliryum hastaları
için geliştirdiği bakım modelinde;
– sağlık çalışanlarına eğitim vererek deliryumun
ölçek ile izlemi,
– deliryum nedenlerinin değerlendirilmesi ve
tedavisi, komplikasyonların önlenmesi ve
yönetimi,
– özbakım ve bilişsel fonksiyonların düzeltilmesi
basamaklarından oluşan bir yaklaşım izlenmiştir
Bergmann MA, Murphy KM, Kiely DK, Jones RN, Marcantonio ER. A model for management ofdelirious postacute care patients. Journal of American Geriatrics Society
2005; 53: 1825-2005.

25. Sonuç
Hemşirelerin deliryumun önemli bir
sağlık sorunu olduğunun farkındalar.
Deliryum tanısını koymada ve aldıkları
önlemler yetersiz kalmaktadır.
Deliryum yönetiminde güçlükler
yaşamaktadır.

26. Öneriler
• Yatan hastaların erken donemde deliryum
yönünden kapsamlı değerlendirilmesi, ilişkili risk
faktörlerinin saptanması ve önleme stratejilerinin
oluşturulması deliryum oluşumunu azaltmak için
önemli olacaktır.
• Hemşirelere istenilen niteliklerde bakım
sunabilmeleri ve güçlenmeleri için; konuyla ilgili
hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesi
önerilmektedir.

27. Son Söz
• Deliryum riski taşıyan hastaların
değerlendirilmesi ve erken tanılanarak tedavi
edilmesinde hemşireler önemli bir rol üstlenir.

28. TEŞEKKÜRLER
Parktaki Göl

29. Kaynaklar
1. Guo-hao X, Xiang-ming F. Importance of recognizing and
managing delirium in intensive care unit. Chinese Journal of
Traumatology 2009; 12(6): 370-374.
2. Truman B, Ely EW. Using the confusion assessment method
for the intensive care unit. Critical Care Nurse 2003; 23(2): 25-
37.
3.Morandi A, Jackson JC. Delirium in the intensive care unit: A
review. Neurol Clin 2011; 29: 749-763.
4.Bergmann MA, Murphy KM, Kiely DK, Jones RN, Marcantonio
ER. A model for management of delirious postacute care
patients. Journal of American Geriatrics Society 2005; 53:
1825-2005.