DEHB ile disleksinin tanımlarını yaptıktan sonra beraber görülmelerine ilişkin araştırma verilerini özetledim. Bu verilere dayanarak gündelik uygulamalarda neler yapılabileceğini tartıştım. Disleksi alanında netleşmemiş konulara da kısaca değindim.
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?Yanki Yazgan
Tanı koymak başka, tedavi kararı başka.
DEHB biyolojik mekanizmaları, bilişsel karakteristikleri ve davranışlar ve duygularda kendini gösteren semptomları ile ciddi bir nörogelişimsel bozukluktur.Problemlerin gelişim sürecinin hangi noktasında çıktığı, hangi sistemleri etkilediği, çocuğun ve ailenin hayatında nelere yol açtığı ve mal olduğu tedavi kararını ve biçimini belirleyicidir.
Tikleri Olmak: Tikler ve Tourette SendromuYanki Yazgan
Tıp Fakültesi öğrencilerinden bir grup ile Acıbadem'İn ev sahipliğinde düzenlediğimiz sempozyumdaki sunumum.
TikTouretteSendromuGönüllüleri adı ile organize olan bu gönüllü grubun bağlantıları
https://www.facebook.com/touretteturkiyegonulluleri/
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?Yanki Yazgan
Tanı koymak başka, tedavi kararı başka.
DEHB biyolojik mekanizmaları, bilişsel karakteristikleri ve davranışlar ve duygularda kendini gösteren semptomları ile ciddi bir nörogelişimsel bozukluktur.Problemlerin gelişim sürecinin hangi noktasında çıktığı, hangi sistemleri etkilediği, çocuğun ve ailenin hayatında nelere yol açtığı ve mal olduğu tedavi kararını ve biçimini belirleyicidir.
Tikleri Olmak: Tikler ve Tourette SendromuYanki Yazgan
Tıp Fakültesi öğrencilerinden bir grup ile Acıbadem'İn ev sahipliğinde düzenlediğimiz sempozyumdaki sunumum.
TikTouretteSendromuGönüllüleri adı ile organize olan bu gönüllü grubun bağlantıları
https://www.facebook.com/touretteturkiyegonulluleri/
Otizm'de başka problemlerden ayırd ederken nelere dikkat ediyoruz? konuya değinen başka sunumlarla beraber hazırlandığı için ayırıcı tanıya ilişkin bütün bilgileri kapsamamaktadır. öne çıkan hususlarla sınırlı tutulmuştur.
Differential Diagnosis of Autism
Duyguların iş ve çalışma hayatı başta olmak üzere yaşantılarımıza ve kararlarımıza etkisi hakkında EgeBölgesi Sanayi Odası'nda düzenlenen sohbet konuşmasında kullandığım slaytlar
Otizm'de başka problemlerden ayırd ederken nelere dikkat ediyoruz? konuya değinen başka sunumlarla beraber hazırlandığı için ayırıcı tanıya ilişkin bütün bilgileri kapsamamaktadır. öne çıkan hususlarla sınırlı tutulmuştur.
Differential Diagnosis of Autism
Duyguların iş ve çalışma hayatı başta olmak üzere yaşantılarımıza ve kararlarımıza etkisi hakkında EgeBölgesi Sanayi Odası'nda düzenlenen sohbet konuşmasında kullandığım slaytlar
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuk ve gençlerde sosyal iletişim sorunlarına sıkça rastlanmakta. Bu konuya değindiğim bir kongre sunumunu (2015) paylaşıyorum.
ADHD and Social Deficit
Tipik atipik gelişim: otizm örneği üzerinden tartışma Yanki Yazgan
Koç Üniversitesinde verilmiş konferans. Bir kısmı daha önce Haseki Nöroloji'de verdiğim konferanstan. Üzerinde durduğum normal ile anormal arasındaki ayrımın düşündüğümüzden çok daha silik olduğu, ikisi arasındaki geçişliliğin yüksek olduğu kanısı üzerine. Yarı İngilizce yarı Türkçe, kusura bakmayın. Ancak yetişiyor:)
Okul Öncesi Çocukların Gelişimi: Hekimler, Hemşireler için BilgilerYanki Yazgan
Milli Pediyatri Kongresi'nde yaptığım konuşma. Okul öncesi yıllarda çocuklarımız neler kazanarak gelişirler? Beyin ve zihin gelişiminin ilkeleri çerçevesinde eski ve yeni bilgilerden bir derleme.
Varlık İçinde Yokluk (Cost of Affluence for Children)Yanki Yazgan
Kaynakların bol olduğu koşullarda büyüyen çocukların gelişiminde sosyal ve duygusal gelişime ilişkin sorunlar sıkça çıkmaktaysa, ailelerin duruma bir kez daha bakmaları gerekir. Bu sunumda konuya ilişkin slaytlarda sadece çizgileri göreceksiniz. Katılımcılarla tartışarak, değişik boyutları dile getirmelerini sağlayarak gerçekleşen bir "arama semineri" gibi yürüttüğümden ötürü metinlerle sınırlamak istemedim.
İntihar düşünce ve davranışını tanımlayıcı, çocuk hekimlerine sunmak üzere hazırladığım konuşma. İstanbul Tıp Fakültesi Pediyatri Bölümü'nde sundum (3/2016)
MZorluVakfı'nın düzenlediği gençlik zirvesindeki konuşmamda kullandığım slaytlar. İlham kaynağı "yaşadım diyebilmen için" şiiri (Nazım Hikmet)
Özü şu: 1. Uzun vadeli hedeflerimiz Önemli olana, kısa vadeli hedeflerimiz Gerekli olana odaklıdır. 2. Uzun hedeflerimizi netleştirmek mümkün ve gerekli değildir. Bu belirsizliğe tahammül ettikçe, yaşadım diyebilecek bir hayat olasılığı artar. 3. Başkalarıyla beraber bir şeyler yapmanın sevincini yaşamak, değer verilerek büyümek hedef belirlemenin önündedir. 4. vb vb :)
Yumuşak Liderliği şöyle özetliyorum:
Zorla güzellik olmaz, güzellikle zorlama olur. Güzellikle zorlama zorlama gibi gelmez:)
Duygusal zeka diye adlandırabileceğimiz beceri setinin önemli parçalarından birisi olan anlayabilmenin ön şartlarından birisi bekleme ve sabredebilme. Buna özellikle genç yaşlardakiler için geçerli olan yanlarıyla değindiğim sunumda odaklanma sunumuyla ortak bazı slaytlar var. metindeki çizgi ya da görselleri ilginç bulacaklar olabilir.
yoksulluk ve gelir eşitsizliğinin beyin ve insan gelişimine etkilerini özetleyen bir sunum. Araştırma bulgularının özeti şeklinde. yorumlayıcı yazılarım linkedin ve yankiyazgan.com da.
Tıp öğrencileri için öğrencilik ve hekimlik kariyeri hk düşünceler 4.12.2011 ...Yanki Yazgan
TTB'nin 4.12.2011'de düzenlediği felsefe/hekimlk seminerinde sunduğum slaytlar. Daha sonra Ege, Kocaeli, Marmara, Elazığ Tıp Fakülteleri'nde benzer konuşmaları farklı odaklarla yaptım.
odaksızlık ve belirsizlik çağında hayatlarımızın yöneticisi olabilir miyiz?Yanki Yazgan
Larry Vitulano ve arkadaşlarının liderlik gelişiminde yönetici koçluğu uygulamalarına bilim ve etik perspektifleriyle yaklaşımı anlattıkları seminerin giriş konuşması olarak hazırladım. Ancak zaman daralınca bu sunumu kullanmadan yapmaya karar verdiğim konuşmanın slaydları.
TSOL İstanbul'da 9.3.2016'da yaptığım bir seminerin slaytlarından seçmeler. Dijital hayata ilişkin sık sorulan sorulara yanıtlarım sunumun en son slaytlarından birisi.
The Naive and Sentimental DiagnosticianYanki Yazgan
this is a commentary about when and how a problem or distress becomes a diagnıostic entity. Although the discussion is about psychopathology the arguments can easily be extended to the rest of medicine as well as other disciplines where classification matters.
Son Gelismelerle Tourette Sendromu : Norobiyolojik Mekanizmalar- Bekir Berker...TTSG-Slide
Tourette Sendromu'nun etiyolojisi ve patofizyolojisi üzerine son bulguları da barındıran, öne çıkan tıp ve sinirbilim araştırmalarını içeren bir sunum.
Son Gelismelerle Tourette Sendromu : Norobiyolojik Mekanizmalar- Bekir Berker...Bekir Artukoglu
Tourette Sendromu'nun etiyolojisi ve patofizyolojisi üzerine son bulguları da barındıran, öne çıkan tıp ve sinirbilim araştırmalarını içeren bir sunum.
Otizm ve otizmle ilişkili bozukluklar / Dikkat Eksikliği Hiperaktivite BozukluğuGuzel Gunler Poliklinigi
Yankı Yazgan'ın 30.05.2009 tarihinde 11. Ulusal Çocuk Nörolojisi Kongresindeki Otizm ve otizmle ilişkili bozukluklar ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu adlı sunumları
Ankara Fen Lisesi Öğrencilerle 28.4.2019Yanki Yazgan
Konuşmanın slaytları ne kadar fikir verir bilemesem de buraya linkini koyuyorum. Özellikle Ankara Fen Liseli ve Bornova Anadolu Liseli genç öğrenci arkadaşlarıma ve okullardan değişik dönemlerde mezun olmuş yol arkadaşlarıma sevgilerimle. Dokümanlarda kendi kişisel verilerimi paylaştım, başkalarının benzer dokümanları olursa izin verirlerse kullanmak isterim. Bu sunumda özellikle bizi okula bağlayan, olmuş bitmiş bir geçmişle ilişkide tutan ögelere değinmiştim. Kritik kararlar verdiğimiz 12-18 yaş döneminde, hayatın sonrasında etkilerini hissedeceğimiz yol ayrımlarında olduğumuzun ne kadar farkındaydık bilmeksizin yaptığımız seçimlere iki örneğim vardı. 10 yaşındayken, Bornova AL'nin Bordo Ceketi, 14 yaşımdayken Ankara Fen L'nin başka birisinin evinde gördüğüm matematik ve fizik kitaplarının güzelliği. Bir ceket ve bir kitap "uğruna" seçtiğim yola dönüp baktığımda sıfır pişmanlık yaptıklarım için. Fen/Matematik dışındaki derslerde öğrendiklerimin en az FM kadar olan katkısına değinmemek olmazdı. Fizik/kimya/mat/biyo beyindeki gri maddeyse, "sözel"/kültürel" dersler beyindeki beyaz maddeye denk gelir. Sistemin ahenkli ve keyifli çalışmasını sağlar.
Emeklemeden Yürüdü, Yürümeden Konuştu: Hareket sistemi gelişimi OSB ve iletiş...Yanki Yazgan
Serebral Palsi kongresi. 2018.
Gelişim basamaklarının sırayı takip ederek gerçekleşmesi beklenir. Bu sıranın bozulması gelişimsel kaskadın akışının bir nedenle beklendiği gibi olmadığını gösterir. Hareket sistemi "psikolojik" sayılmayan bir beyin işlevinden sorumlu olduğu için psikiyatrların ve ruh sağlığı alanında çalışanların ilgisini daha az çekmiştir. Ancak dil ve karşılıklı sosyal iletişimdeki gelişimin önemli ölçüde hareket sistemindeki gelişmelerle bağıntılı olduğu söylenebilir. Hareket sistemindeki kusur ve aksamaların psikiyatr muayenesinde değerlendirilmiş olması, gözlenen kusurların (ciddi nörolojik hastalıklar ekarte edilmiş olarak) fizoterapi ve 'occupational' terapi ile DE ele alınması gereklidir. Özel Eğitim (ABA ve türevleri, TEACHH gibi) ve llişkiye teşvik edici/uyarıcı aile temelli uygulamalar ise her çocukta müdahalenin temelini oluşturmaktadır.
how can we deal with the emotional burden of medical practice?Yanki Yazgan
A primer for burnout, residency, psychiatry. My presentation at the european federation of psychiatry residents.
European Federation of Psychiatry Trainees (EFPT, organized a summer school for the young residents in psychiatry in Istanbul. I was one of the speakers who had the chance to address the European members of the young generation of our profession. My talk focused on emotional reslience in the face of increasing burn out in medicine, though psychiatrists are among the least affected. My proposition is that helping other medical colleagues may be one of the ways to deal with the increasing burden physicians will be taking, in an age of decreased autonomy and feelings of loss of status.
Okulda Akademik ve Sosyal Duygusal GelişimYanki Yazgan
Sosyal Duygusal Gelişim'İn akademik gelişimin ayrılmaz parçası olması gereklidir.
Bu görüşe beni götüren bulgu ve izlenimlere dayalı, branş öğretmenleri için hazırlanmış bir sunum. Duygusal Zekaya dayalı Liderliğe ilişkin diğer sunum ve yazılara da göz atmanızı dilerimç
School Entry Age: The younger group has more behavior and academic problemsYanki Yazgan
Sule Yazgan, M.D. and I represented our group of child psychiatry, pediatrics and psychology at the AAP 2015 meeting in Wash DC.
Sule presented data from a community based study that was conducted during the 2012-2013 academic year when the compulsory school age entry in Turkey was redefined as 60/66 months.
The study was led by Sebla Gokce, M.D. and I was the senior investigator.
Our findings showed that the 1st grade children who were under 72 months had more behavioral symptoms and functional impairment. There were more diagnosable cases of ADHD in the under 72 months group than the "older" children who became 1st graders after 72 months. The changes in school entry age appears to be associated with more children with ADHD symptoms and impairment in that urban sample.
We need to further elaborate the discussion and do quite a few analyses before we proceed with the write up. The findings are parallel to earlier findings of younger age in the classroom to be associated with more diagnoses of ADHD. Here we have an even younger than usual group whose symptom/impairment level and caseness escalated. Whether these changes in behavior led to an increase in the referrals and treatment for ADHD, and whether this findings is generalizable to more disadvantaged, semiurban and rural areas of Turkey await further research.
Your feedback will be welcome.
Teknoloji̇ni̇n Yaşamımızdaki Yeri: Ruh Sağlığı ve İnsan Gelişimi AçısındanYanki Yazgan
Ruh Sağlığı Teknolojiden Nasıl Etkileniyor sorusunun tartışıldığı İKÜ ve YDY Danışmanlık işbirliği ile yapılan sempozyumdan ben ve bazı meslektaşlarımın sunumlarını bir araya getirdik.
Kadınlar ve liderlik: beyin ve davranış bilimleri açısından fikirler. Praesta...Yanki Yazgan
Bu sunumda kadın ve erkeklere özgü sayılan nörobiyolojik özelliklerine, bu özelliklerin doğurduğu risk ve avantajlara değindim. Anne-çocuk ve gen çkızlık dönemine özgü (düzenli okurlarımın tanıdık olduğu) bilgilerden yararlanarak liderlik ve kritik karar alma çerçevesinde bir bilim güncellemesi yaptım.
Dinleyici kitlesi Praesta Danışmanlık ve Forbes Dergisi tarafından yürütülen 'Yönetim Kurulunda Kadın Programı'na katılan kadın üst düzey yöneticilerdi. Sunuma yansımayan tartışma noktalarını yazılarımda ileride aktarmaya çalışacağım.
hayat bir app olsaydi.brief.vkvKoçokullarıebeveynlikkongresi.2014Yanki Yazgan
dijital çağ çocukların ve gençlerin gelişimini nasıl etkileyebilir? Odaklanma, öğrenme, ilişkiler... Bu konudaki yanıtların çoğuna erişmiş değiiiz. Ancak hazır cevaplar bulmak yerine cevap arayışımızı hılzandıracak yeni sorular sormak, eldeki verilere bir kez daha bakmak amaçlı bir sunum.
3. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
3
Gelişimsel bozuklukların etkileri
• Gelişen sistemlerin etkilenerek “yanlış”
gelişmesi
• “Yanlış” gelişen sistemlerin çevre ile ve
birbirleri ile etkileşimlerinin bozulması
• Sistemlerin “iyice” bozulması ve çevreye hiç
uymaması
• Yaş ilerledikçe giderek genişleyen bir etki
4. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
4
Kaçınılmaz örtüşme ve
çakışmalar
• Yolun başı (her şey etkileniyor)
• Yol uzun (değişik seçenekler, farklı +/-
etkiler)
• Semptom grupları arası geçişler
– Yatay (eşzamanlı olarak DEHB/ADHD ve LD/
ÖÖG sx)
– Dikey (bebeklikte “PDD” veya ‘dil
bozukluğu’, ilkokulda “ADHD/LD”, “selektif
mutizm” ya da “okul fobisi”, ergenlikte “OCD”
veya “bipolar”)
5. DSM-5 tanısal özet
• Köken biyolojik, mekanizma bilişsel, işaret
ve bulgular davranışsal
• değerlendirme hepsini içermeli
• A Ölçütü: kilit akademik kazanımlar
• Tek kelime okuma, ses-harf eşleme, doğru-akıcı-
anlayarak okuma, yazılı anlatım, aritmetik, mat akıl
yürütme
• Öğretilmesi ve öğrenilmesi gereken (‘vakti gelince
olan’ın aksine)
• Fırsat eşitsizliğine vb bağlı bir bozulma değil-
öğrenmeyi bozan bir süreç
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
5
6. Özgül Öğrenme Bozukluğu/
okumada bozulma ile (315.00)
• ‘sebat/kalıcılık’/persistence: fazladan
çalışma/yardıma rağmen (6 ay) sınırlı
gelişme/yetersiz düzelme
• Okul zamanında gözlenir (dil gelişim sorunları
önceleyebilir)
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
6
13. Sürekli olan disfonksiyon
• iFC L.IPS xxx LMFG bütün disleksi
gruplarında disfonksiyonel (okuma
yetkinliği düzeyi ve müdahaleden
bağımsız),
• fronto-parietal dikkat network disleksinin
karakteristik bir özelliği
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
13
14. Kompansasyon:
• L.FFG seed xxx right medial prefrontal
cortex (R.MPFC), (‘default’)
• Okuma ne kadar iyiyse, o kadar güçlü
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
14
15. Okuma yetkinliğine paralel
• Gelişmeye rağmen LIPS iFC düşüklüğü
kalıcı bozulma
• LFFG iFCartışı telafi edici gelişme
(özellikle ‘düzeltilmiş’ olanlarda)
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
15
16. Fronto-paryetal şebeke
• Dorsal dikkat şebekesi’nde iFC sorunları
• Beraber aktifleşmesi gereken bölgeler
arasında bir eşgüdümsüzlük
• L intraparietal sulcus (L.IPS) ve L medial
frontal gyrus (L.MFG)
• Müdahale edilse bile, negatif bağlantı
sürüyor
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
16
17. Dikkate dikkat
• Zayıf iFC
• Daha çok dikkat eksikliği ve dürtüsellik
daha kötü okuma performansı
L.IPSxL.MFG iFC disfonksiyonu ‘en yoğun
terapi’ gruplarında bile sürmekte.
• Soru: Dikkat sistemi acaba ne kadar ele
alınıyor?
• [81,89–90].
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
17
18. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
18
DEHB, öğrenmeyi zorlaştırır
• planlama ve düzenleme becerileri yeterince
gelişmemiştir.
• dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü konuyu
anlamayı ve kalıcılaştırmayı zorlaştırır.
• Dürtüsellik ve kendini dizginleyememe öğrenme
için gerekli sabrı azaltır, ani ve hesapsız adımlara
sebep olur.
• Bu sendromal özellikler öğrenmenin olduğu her
durumda ortaya çıkabilirler (Pennington, 1992,
2005).
19. Puberte
Okul öncesi İlkokul Ergenlik Yetişkinlik
DEHBBelirtileri
Dikkat problemleri
Hareketlilik
Dürtüsellik
DEHB belirtilerinin seyri
Arnold LE, 2004
Lewis M, 2007
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
19
21. Sağ prefrontal korteks
Sol prefrontal korteks
Sağ temporal korteks
Tipik gelişim sergileyenlerde DEHB olmasa
da, DEHB belirtileri var ise, belirtilerin
şiddetine göre kortikal incelme hızı da
azalıyor.
DEHB’nin boyutsal bir durum
olduğunun nörobiyolojik
kanıtı…
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
21
23. DEHB
Çocukluk dönemi
İşlevselliği iyi olan, kontrol grubu
ile kıyaslandığında farklı olmayan
grup
%30
Dikkat, dürtüsellik ve sosyal
problemleri devam eden grup
(İşle ilgili zorluklar, kişilerarası
ilişkilerde problemler, düşük
benlik saygısı, huzursuzluk,
kaygı, duygusal istikrarsızlık)
%50-60
Ciddi psikiyatrik veya antisosyal
problemleri olan grup
(Hırsızlık, saldırı, madde kötüye
kullanımı, bağımlılığı….)
%10-15
Hechtman, Pediatric Clinics of North America, 1999www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
23
24. Olumlu vs Olumsuz Sonucu Belirleyen Faktörler Neler?
1. Çocuğa Özgü Değişkenler
IQ, DEHB alt tipi, DEHB şiddeti, komorbidite
2. Aile İle İlgili Değişkenler
SES, anne-babanın ruh sağlığı, ebeveynlik becerileri
3. Tedavi
Tipi (İlaç, psikososyal tedaviler vs.)
Süresi
Sonuç bu faktörlerden herhangi biri ile değil,
hepsinin etkileşimi ile ilişkili…
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
24
25. IQ
• Akademik başarının önemli bir belirleyicisi…
• DEHB+düşük IQ: prognoz, tek başına
DEHB’den daha kötü
• IQ normal olsa bile, IQ düzeyi uzun vadedeki
sonucun önemli bir prediktörü…
• IQ düzeyi tedavi sonucunu da etkiliyor.
• Düşük IQ daha fazla antisosyal davranış ile
ilişkili.
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
25
26. DEHB belirtileri ve
okul
Doğrudan etkiler: Akademik performans üzerine
Dolaylı etkiler: Eşlik eden tanılar yoluyla
Okulda başarılı olan ergenlerin HA, DE ve dürtüsellik skorları daha düşük
İlk değerlendirmede dikkat problemleri ne kadar fazla ise,
ilerideki
akademik problemler de o kadar fazla oluyor.
Fergusson ve ark. JCPP, 1997
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
26
27. KOMORBİDİTE
Özel Öğrenme Güçlükleri
ÖÖG (N=39)DEHB+ÖÖG (N=23)Kontrol (N=31)
Daha fazla KOKGB,
yıkıcı davranış,
dikkat problemleri,
immaturite,
huzursuzluk,
dürtüsellik, daha
düşük benlik saygısı
>kontrol, >ÖÖG
Akademik performans
daha kötü
> kontrol; =ÖÖG
Akerman ve ark. Am J Orthopsychiatry, 1977 www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
27
28. Ilaç tedavisi?
• Tedavi bağlantıları güçlendirici etki yapar.
• Özellikle default (MOFC) sistem ile LIPS
gibi ‘imza’ alanların bağlantı aktivitesini
arttırıcı etki gözlenir.
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
28
29. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
29
Dikkat ilgi çeken yere yönelir
• Efor gerektiren, sorumluluk ve ödevler pek
az çeker (DEHB)
• Okuma zorlaşır, herkesten daha fazla emek
ve daha az verim
• İkisi birden geçerli olabilir (bozulan sistem aynı,
sendromlar farklı?, sonuç: komorbidite)
31. Sadece DEHB değil
• Tik bozuklukları
• Gelişimsel koordinasyon bozukluğu
• ‘Ince motor’ sorunlar DEHB ile LD/ÖB
arasındaki genetik payda mı? (Buitelaar, 2009)
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
31
32. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
32
Tikler ve öğrenme güçlükleri komorbiditesi
• 21 % disleksi (kontrol 12 %)
• 19 % yazma sorunu (kontrol 12 %)
• 19 % aritmetik ÖG (kontrol 6 %).
• 32 % okulda özel uygulama (kontrol 17 %)
33. Sonuç yerine
• Disleksi/ÖÖB-O nörobiyolojik
bileşenlerinden birisi ‘dikkat/exec işlevler’
• Klinikte ‘dikkat eksikliği’ (ve bunu gösteren
diğer sendromlar) ile sıkça beraber
• Akademik başarısızlık yaygın
• Tedavide multimodal yaklaşım şart
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
33
34. Soru ve sorunlar
• “Dikkat sorunları”: örtüşme ve ayrışma,
disleksi ve dikkat eksikliği/exec işlev
bozukluğu kesişen ancak ayrı sorunlar
• Ilaç tedavisi disleksi için değil, dislekside
DE bozulmuş olan DEHB mekanizmaları
için düşünülebilir.
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
34
35. Soru ve sorunlar
• Tanılama: WISC tanı aracı olarak yeterli/uygun
değil, yaşa uygun eğitsel kazanımlarını ve
öğrenme becerilerini değerlendirmeye yarayan
ölçüm araçlarının kullanıma girmesi gerekiyor
(Educational achievement, WJ, KTEA gibi testler,
okuma standartlarının yaygın ve ülke çapında
yayımlanmış normları), (iyi haber: planlanmakta
olduğu anlaşılıyor)
• ‘gifted’ tanımındakine benzer “testle sınırlı”
ölçüm problemleriwww.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
35