kanıta dayalı tıp Dr. Süheyla BAYRAKÇI

1. AİLE HEKİMLİĞİNDE KANITA DAYALI TIP UYGULAMALARI Dr. Süheyla BAYRAKÇI Dr. Selim ÜNVERDİ Dr. Hamil DARK Dr. Cihan ÖZDOĞAN

2. KANITA DAYALI TIP Mevcut en iyi kanıtın , hekimin deneyimi ve hasta tercihleri ile entegrasyonunu içeren sistematik yaklaşım.

3. PRATİK ANLAMI Hekimin sahip olduğu klinik deneyim ile sistematik araştırma sonucunda elde edilen klinik kanıtların birleştirilerek , hasta bakımına uygulanmasıdır.

4. KANITA DAYALI TIP UYGULAMASI = Geçerlivegüvenilirkanıtlar + Kişiselhekimlikbilgivedeneyimlerimiz + Hastanıntercihleri

7. Bununsonucuolarakhekimlerinhastalarıileilgilikararlarıkendideneyimvebilgileriışığındaverdiklersezgiseltıbbınkarşısındakanıtadayalıtıpkavramıgelişmiştir.

9. Sağlık politikalarının saptanmasında

10. Sağlık yönetiminde

12. NEDEN KANITA DAYALI TIP? Üretilenbilgininmiktarvehızındaki artışizlenmesiniolanaksızkılacak düzeydedir

13. Yalnıztıpileilgiligünde 6000 makaleyayınlandığı, süreliyayınlarınsayısınınyüzyılınbaşıvesonuarasında 10 katarttığıbilinmektedir.

14. KANITA DAYALI TIP Kesinliği belirlenmiş bilimsel bilgilerin , rutin tıbbi uygulamalarda kullanılması için geçen süre oldukça uzundur. Bu süre ortalama olarak 8-10 yıl arasındadır.

15. KANITA DAYALI TIP Tıbbi bilgiler ise çok çabuk biçim değiştirmekte, gelişmekte ve değişmekte ve güncelliğini kaybetmektedir. Tıbbi bilgilerin yarı ömrü, özelliklerine göre farklılık göstermekle birlikte ortalama olarak 5-45yıldır.

16. İngilteredeyapılanbirçalışmagünceltıpbilgilerinibirbirincibasamakhekimininsağlıklıizleyebilmesiiçin günde39 makaleokumasıgerektiğinigöstermiş.

17. Hekimlerhızlaüretilenbilgileri gereksinimduydukları an ve yerdekullanamamaktadırlar.

19. Coğrafi olarak ulaşımı zor bölgelerde bile güncel tıbbi bilgilere internetten ulaşılabilir.

22. Hangisi geçerli/güvenilir, nasıl anlayacağız?

23. Acaba bu işi bizim yerimize yapan kanıta dayalı tıp siteleri olabilir mi?

25. KDT SÜRECİ 5 aşamadan oluşur.

26. KLİNİK PROBLEMİ SORU HALİNE DÖNÜŞTÜRMEK Hasta ve sağlık problemi ile ilgili olmalıdır. İlgilendiğimiz tıbbi girişimi içermelidir. Alternatif tıbbi girişimleri de irdelemelidir. Sonuçlar da göz önüne alınmalıdır.

29. KOHORT ARAŞTIRMALARI

30. OLGU SERİLERİ

32. TÜM KANITLARA GÜVENELİM Mİ? KANITLAR geçerlilikvegüvenilirlik düzeylerinegöre A B C D Ediye Sınıflandırılır.

33. A ve B grubukanıtlarıgenelliklemetaanaliz, sistematikderlemeve randomize kontrollüçalışmalardaneldeediyoruz.

36. KANITA DAYALI TIP SİTELERİNDENwww.cochrane.org www.ulakbim gov.tr

37. ÖRNEK KLİNİK SORUN: Sigaraiçenbirhastamvar, akciğerkanserlerinin %95’inin sigaraileilişkiliolduğunubiliyorum, yüksek risk altında,sigarayıbırakmıyor, günde 2 paketiçiyor, şu an 65 yaşındaüstelik 15 yaşındanberiiçiyor, çoksıkaralıklarlabalgamsitolojisiveakciğergrafisiçektirerektaramayapsamfaydasıolurmu?

38. KLİNİK SORU:(KORUYUCU HEKİMLİK,ERKEN TANI) Sigaraiçenlerdebalgamsitolojisiileveakciğergrafisiiletaramayaparakakciğerkanserininmortalitesinidüşürülebilmekmümkünmü?

40. Smoking,screening, lung cancer, sputum cytology, direct graphy, mortality

41. REHBERLER (SağlıkBakanlığı, ToraksDerneği) www.saglik.gov.tr, www.toraks.org.tr

42. PUBMED www.pubmed.com

45. PUBMED

48. Bak koçum,ben 40 yıllık doktorum , gripte Linkosin-Novalginin üstüne tanımam..

49. Rovolfia alkaloidleri gibi antihipertansif var mı be?

50. Al bu MEGAVİTAMİN hapını kullan, hiç bişeyin kalmaz, içinde herşey var..

52. ÖRNEKLER Pomeroy& De Lee 20. yüzyılın en popüler uygulaması olan epizyotomiyi yaratmışlardır. Bu uygulamanın yaratılışından 70 yıl sonra ise,rutin epizyotomininyarardan çok zararı olduğu saptanmıştır.

53. Örnek 2 Craig’in kuralı olan “ bir kere C/S olan hep C/S olmalıdır” 50 sene boyunca değiştirilmeden uygulanmış ve daha sonra geçersizliği ispatlanmıştır

54. Örnek 3 Trombolitik ilaçların myokardinfarktüsünde etkili oldukları ortaya çıkarıldıktan ancak 13 yıl sonra rutin olarak kuallanılmaya başlamıştır 25 yıl süre ile kullanılan iv lidokain uygulamasının ventrikülerfibrilasyonu önlediği görüşü kontrollü çalışmalarla yıkılmıştır.

55. Örnek 4 Prematürdeğum tehlikesi altında olan kadınlara steroid uygulamasının yenidoğanın yaşama şansını arttırdığı randomize kontrollü deneylerle saptanmasına rağmen 1994te ABD’de yapılan çalışmalarda bu durumdaki kadınların sadece %12-18 ine uygulama yapıldığı belirlenmiştir.

56. Örnek 5 1990lı yıllarda elektronik fetalmonitorizasyon işleminin , basit fetaloskültasyona karşı bir üstünlüğünün olmadığı saptanmıştır Bu işlem maternalmorbiditeyi arttırmakta, gereksiz cerrahi doğum işlemlerini ve maliyeti arttırmaktadır

57. BİLİMSEL DAYANAĞI OLMAYAN UYGULAMALAR DM’lu hastaların rutin iv pyelografilerinin çekilmesi Tip 2 DM’luhastalarnbiguanidin, phenformin veya buformin ile tedavi edilmesi Yaşı 65in üstünde olan hastaların rutin olarak digitalize edilmeleri

58. KANITA DAYALI TIP YA DİĞERLERİ???

59. KIDEME DAYALI TIP Doktor kıdemlendikçe kanıt gibi dünyevi şeylere daha az ihtiyaç duyar. Tecrübe, en büyük kanıt kadar değerlidir. Bu kişilerin klinik çalışmaları hakkında sahip olunan sabit görüş”uzun yıllardır aynı yanlışları giderek artan bir özgüvenle yaptıklarıdır” Kıdemli doktorların beyaz saçları ya da saçsız kafalarının “hale”etkisi yaptığı söylenir.

61. GÜCE DAYALI TIP Kanıt yerine sesin kullanılması ürkek meslektaşlarınızın sinmesi için etkili olacaktır ve yeteneğiniz konusunda ikna edicidir.

63. ZERAFETLE İKNAYA DAYALI TIP Yıl boyu bronz ten,yakada karanfil,ipek kravat,Armani takım elbise ve güzel diksiyon;hepsi eşit derecede yumuşak olmalı. Şıklığa bağlı zarafet ve etkileyici hitabet kanıtın yerini alabilen güçlü faktörlerdir.

66. KADERE DAYALI TIP Eğer klinisyen ne yapması gerektiğini bilmiyorsa,kararı Tanrıya bırakmak en iyisidir. Pek çok klinisyen ,karar verme aşamasında bu fikre karşı koyamaz.

68. ÇEKİNGENLİĞE DAYALI TIP Bazı doktorlar sorunu görürler ve bir cevap ararlar.Bazıları sadece sorunu görür.Çekingen doktor,üzülmekten başka bir şey yapmaz. Bu da hiçbir şey yapmamaktan iyidir,çünkü hiçbir şey yapmamak doktorun gururunu incitir.

71. ASABİYETE BAĞLI TIP Mahkeme korkusu gereğinden fazla tetkik ve gereğinden fazla tedavi için kuvvetli bir uyarandır. Dava fobisinin olduğu bir ortamda tek kötü test,istemeyi düşünmediğiniz testtir.

74. KENDİNE GÜVENE DAYALI TIP Cerrahlarla sınırlıdır.

76. TEŞEKKÜRLER