DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?Yanki Yazgan
Tanı koymak başka, tedavi kararı başka.
DEHB biyolojik mekanizmaları, bilişsel karakteristikleri ve davranışlar ve duygularda kendini gösteren semptomları ile ciddi bir nörogelişimsel bozukluktur.Problemlerin gelişim sürecinin hangi noktasında çıktığı, hangi sistemleri etkilediği, çocuğun ve ailenin hayatında nelere yol açtığı ve mal olduğu tedavi kararını ve biçimini belirleyicidir.
DEHB ile disleksinin tanımlarını yaptıktan sonra beraber görülmelerine ilişkin araştırma verilerini özetledim. Bu verilere dayanarak gündelik uygulamalarda neler yapılabileceğini tartıştım. Disleksi alanında netleşmemiş konulara da kısaca değindim.
Tikleri Olmak: Tikler ve Tourette SendromuYanki Yazgan
Tıp Fakültesi öğrencilerinden bir grup ile Acıbadem'İn ev sahipliğinde düzenlediğimiz sempozyumdaki sunumum.
TikTouretteSendromuGönüllüleri adı ile organize olan bu gönüllü grubun bağlantıları
https://www.facebook.com/touretteturkiyegonulluleri/
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?Yanki Yazgan
Tanı koymak başka, tedavi kararı başka.
DEHB biyolojik mekanizmaları, bilişsel karakteristikleri ve davranışlar ve duygularda kendini gösteren semptomları ile ciddi bir nörogelişimsel bozukluktur.Problemlerin gelişim sürecinin hangi noktasında çıktığı, hangi sistemleri etkilediği, çocuğun ve ailenin hayatında nelere yol açtığı ve mal olduğu tedavi kararını ve biçimini belirleyicidir.
DEHB ile disleksinin tanımlarını yaptıktan sonra beraber görülmelerine ilişkin araştırma verilerini özetledim. Bu verilere dayanarak gündelik uygulamalarda neler yapılabileceğini tartıştım. Disleksi alanında netleşmemiş konulara da kısaca değindim.
Tikleri Olmak: Tikler ve Tourette SendromuYanki Yazgan
Tıp Fakültesi öğrencilerinden bir grup ile Acıbadem'İn ev sahipliğinde düzenlediğimiz sempozyumdaki sunumum.
TikTouretteSendromuGönüllüleri adı ile organize olan bu gönüllü grubun bağlantıları
https://www.facebook.com/touretteturkiyegonulluleri/
TDAH EXISTE?
A primeira vez que se teria ouvido falar em Transtorno de Déficit de Atenção e Hiperatividade – TDAH, foi em 1902, em um relato feito por um pediatra inglês. Um século se passou e até hoje existem muitos mitos sobre seu diagnóstico e tratamento.
Embora as causas desse transtorno sejam ainda desconhecidas, acredita-se que ele pode estar relacionado a uma alteração do neurodesenvolvimento.
A Clínica Vias do Saber atua no Tratamento do TDAH de modo transdisciplinar, envolvendo pais e professores, além de técnicas específicas que são ensinadas ao portador. A medicação, na maioria dos casos, faz parte do tratamento
Questo materiale è relativo al primo incontro dedicato al tema della diagnosi dell'ADHD, promosso da OPL, nell'ambito della Biblioteca dei Test. Relatore della serata, il dott. Turrini, psicologo e consulente per la casa editrice Centro Studi Erickson.
Comment repérer et aider un enfant TDAH dans une classe ?
Une plaquette-guide au service de la réussite de la scolarité de votre enfant, à faire connaître de vous.
İntihar düşünce ve davranışını tanımlayıcı, çocuk hekimlerine sunmak üzere hazırladığım konuşma. İstanbul Tıp Fakültesi Pediyatri Bölümü'nde sundum (3/2016)
ADHD is a problem with inattentiveness, over-activity, impulsivity, or a combination. For these problems to be diagnosed as ADHD, they must be out of the normal range for a child's age and development.
PubMed Health
La sindrome da deficit dell’attenzione e iperattivita’- ADHDEmanuel Mian
Conferenza tenuta dal dr. Emanuel Mian, psicologo e giudice onorario minorile presso la Corte d'Appello del Tribunale di Trieste riguardo l'ADHD - Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder), che è la sigla della sindrome da deficit di attenzione e iperattività.
Esso è un disturbo del comportamento caratterizzato da inattenzione, impulsività e iperattività motoria che rende difficoltoso e in alcuni casi impedisce il normale sviluppo e integrazione sociale dei bambini.
TROUBLE ENVAHISSANT DU DÉVELOPPEMENT NON SPÉCIFIÉ ETIC-CAMEROUN
Le TED non spécifié est un trouble qui fait partie de la grande famille des troubles envahissant du développement. L’enfant qui présente cette problématique a des troubles importants et envahissants au niveau des interactions sociales de même que des activités et des intérêts restreints. Toutefois, il ne présente pas l’ensemble des symptômes nécessaire à l’établissement du diagnostic du trouble autistique. Il se distingue de l’autisme par son âge d’apparition plus tardif.
TDAH EXISTE?
A primeira vez que se teria ouvido falar em Transtorno de Déficit de Atenção e Hiperatividade – TDAH, foi em 1902, em um relato feito por um pediatra inglês. Um século se passou e até hoje existem muitos mitos sobre seu diagnóstico e tratamento.
Embora as causas desse transtorno sejam ainda desconhecidas, acredita-se que ele pode estar relacionado a uma alteração do neurodesenvolvimento.
A Clínica Vias do Saber atua no Tratamento do TDAH de modo transdisciplinar, envolvendo pais e professores, além de técnicas específicas que são ensinadas ao portador. A medicação, na maioria dos casos, faz parte do tratamento
Questo materiale è relativo al primo incontro dedicato al tema della diagnosi dell'ADHD, promosso da OPL, nell'ambito della Biblioteca dei Test. Relatore della serata, il dott. Turrini, psicologo e consulente per la casa editrice Centro Studi Erickson.
Comment repérer et aider un enfant TDAH dans une classe ?
Une plaquette-guide au service de la réussite de la scolarité de votre enfant, à faire connaître de vous.
İntihar düşünce ve davranışını tanımlayıcı, çocuk hekimlerine sunmak üzere hazırladığım konuşma. İstanbul Tıp Fakültesi Pediyatri Bölümü'nde sundum (3/2016)
ADHD is a problem with inattentiveness, over-activity, impulsivity, or a combination. For these problems to be diagnosed as ADHD, they must be out of the normal range for a child's age and development.
PubMed Health
La sindrome da deficit dell’attenzione e iperattivita’- ADHDEmanuel Mian
Conferenza tenuta dal dr. Emanuel Mian, psicologo e giudice onorario minorile presso la Corte d'Appello del Tribunale di Trieste riguardo l'ADHD - Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder), che è la sigla della sindrome da deficit di attenzione e iperattività.
Esso è un disturbo del comportamento caratterizzato da inattenzione, impulsività e iperattività motoria che rende difficoltoso e in alcuni casi impedisce il normale sviluppo e integrazione sociale dei bambini.
TROUBLE ENVAHISSANT DU DÉVELOPPEMENT NON SPÉCIFIÉ ETIC-CAMEROUN
Le TED non spécifié est un trouble qui fait partie de la grande famille des troubles envahissant du développement. L’enfant qui présente cette problématique a des troubles importants et envahissants au niveau des interactions sociales de même que des activités et des intérêts restreints. Toutefois, il ne présente pas l’ensemble des symptômes nécessaire à l’établissement du diagnostic du trouble autistique. Il se distingue de l’autisme par son âge d’apparition plus tardif.
Otizm ve otizmle ilişkili bozukluklar / Dikkat Eksikliği Hiperaktivite BozukluğuGuzel Gunler Poliklinigi
Yankı Yazgan'ın 30.05.2009 tarihinde 11. Ulusal Çocuk Nörolojisi Kongresindeki Otizm ve otizmle ilişkili bozukluklar ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu adlı sunumları
Bütünsel Mindfulness Eğitim Modülleri (Ebeveyn & Öğretmenler İçin)Mindfulevren
Çocuklarımızın bundan 10 ya da 20 yıl sonra en çok neye ihtiyacı olacağını bilemeyiz çünkü dünya ve yapılan işler hızla değişiyor.
Ama dikkatlerini toplamayı, odaklanmayı, dinlemeyi, öğrenmeyi, kendi düşünce ve duygularıyla ve başkalarıyla akıllıca ilişkiler kurmayı öğrenmeleri gerektiğini biliyoruz.
İşte bu beceriler Mindfulness Eğitiminin temelini oluşturuyor.
Bütünsel Mindfulness Eğitim Modülleri ise ebeveyn/öğretmenler için hazırlanmış olup, çocukların aldıkları mindfulness eğitiminin faydasını arttırması, ve zorlandıkları konuların kök sebeplerini bulunmasına yardımcı olunması hedeflenmiştir.
Y yazgan 14.11.14. anhedoni. çocuk ve ergenYanki Yazgan
My presentation on Anhedonia in children and adolescents was presented at the 50th Meeting of the Psychiatric Association of Turkey.
Anhedonia through a Child and Adolescent Psychiatry perspective
Anhedonia is a key element of severe and complex depressive disorder, and should be differentiated from other childhood and adolescence conditions.
Özet:
Anhedoni, keyif alma işlevinde ve zevk duyma kapasitesinde azalma olarak tanımlanabilir. Klinik önemi yüksek ve bir hayat kalitesi meselesi olarak ele alınabilecek bir kavramdır. Depresif bozuklukların çekirdek belirtisi olup, bireyi çevreleyen dünyadan kopma duygusuna yol açarak, intihar girişimi için risk faktörü olarak karşımıza çıkabilmektedir.
Anhedoni, çocuk ve ergenlik döneminde depresyon prevalansından daha sık gözlenen ancak yeterince tanınamayan ve sıkça gözden kaçabilen bir bulgu, aynı zaman sübjektif bir şikayettir. Genel popülasyonda neredeyse gençlerin % 20’si en az bir kez, “normalde yapmaktan zevk aldıkları aktivitelerden anlamlı bir biçimde ilgi kaybı” olarak tanımladıkları bir “anhedoni epizodu” belirtmektedirler.
Tedaviye rağmen “son düzelen” semptom olarak bilinen anhedoni kavramının sınırları, üzüntü ve sıkılma ile ilişkisi, depresyonun mekanizmasındaki yeri, psikoz ve DEHB ile ilişkisi, ve endofenotipik değeri üzerinde tartışacağız. Ödül, risk ve dürtü kontrol sistemlerindeki nörobiyolojik değişikliklerin yoğun, süratli ve belirgin olduğu çocuk ve ergenlik gibi gelişim dönemlerini irdelemek anhedoni’yi ve onun doğal parçası ‘hedoni’yi daha iyi anlamamızı sağlayabilir.
Kaynaklar:
1. Gutkovich Z (2014) Anhedonia in Children and Adolescents, Zinoviy. s:65-80
2. Healey KL, Morgan J, Musselman SC, OlinoTM, Forbes EE (2014) Social anhedonia and medial prefrontal response to mutual liking in late adolescents. Brain and cognition.
3. Pizzagalli DA (2014) Depression, stress, and anhedonia: toward a synthesis and integrated model. Annual review of clinical psychology, 10, 393-423.
duygu düzenleme nedir?, duyguların gelişimi, olumsuz duygular
bebeklerde duygular, ergenlik gibi buna benzer bir çok merak edilen konu içeriğimizde yer almaktadır.
Similar to dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri (20)
2. Kısa Tarihçesi
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ilk defa
1902 yılında İngiliz doktor George Still tarafından
tanımlanmıştır ( Ercan ve Aydın, 1999, s. 29 ).
Daha sonraki yıllarda Amerika Birleşik Devletlerinde
meydana gelen beyin iltihabı salgını bu rahatsızlığa
olan ilgiyi arttırmış ve zaman içerisinde farklı adlarla
anılmıştır.
3. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (Burdan
sonra DEHB olarak kısaltılacaktır ) gelişimsel olarak
uygunsuz düzeyde dürtüsellik ve dikkat eksikliği ve
bazı vakalarda hiperaktiviteyle karakterize, kronik ve
nörobiyolojik davranışsal bir bozukluktur
( Rief, 2008, s. 2 ).
Dehb semptomlarının başlangıcı 7 yaşından öncedir
ve semptomlar en az altı ay sürmüştür ve yaşamın
çeşitli alanlarında ( aile, okul gibi) sorunlara yol
açmaktadır.
4. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu DSM IV-
TR Tanı Ölçütleri
(1) ya da (2)’nin olması
1) Aşağıdaki dikkat eksikliği belirtilerinden altı ya da daha fazlasını son altı aydır var olması
ve (çocuğun) gelişim düzeyi ile tutarsız ve (çocuğun) uyumunu bozucu olması
Dikkat Eksikliği
a) genellikle, ayrıntılara dikkat etmez ya da okul çalışmalarında, çalışmalarında ya da diğer
etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar
b) genellikle, yaptığı işlerde ya da oyun etkinliklerinde dikkatini sürdürmekte güçlük çeker
c) genellikle, kendisiyle konuşulduğunda dinlemiyor gibi görünür
d) genellikle, yönergeleri takip etmez ve okul çalışmalarını, işlerini ya da işyerindeki
görevlerini bitirmez (yönergeleri anlamak ya da karşı gelmek amacıyla değil)
e) genellikle, işlerini ya da etkinliklerini organize etmede güçlük yaşar
f) genellikle, süreğen zihinsel çaba gerektiren işlerden (okul çalışmaları ya da ev ödevleri
gibi) kaçınır, hoşlanmaz ya da gönülsüzce ilgilenir
g) genellikle, işer ya da etkinlikler için gerekli şeyleri kaybeder (örn; oyuncak, okul ödevleri,
kalem, kitap ya da araçlar)
h) sıklıkla, dış uyaranlardan kolayca dikkati dağılır
i) sıklıkla, günlük etkinliklerde unutkandır
5. 2) Aşağıdaki hiperaktivite-dürtüsellik belirtilerinden altı ya da daha fazlasını son altı
aydır var olması ve (çocuğun) gelişim düzeyi ile tutarsız ve (çocuğun) uyumunu
bozucu olması
Hiperaktivite
a) sıklıkla eli ayağı kıpı kıpırdır ya da sandalyede ileri geri hareket eder
b) sıklıkla, sınıfta ya da oturması beklenen ortamlarda yerinden kalkar
c) sıklıkla, uygun olmayan ortamlarda koşturur ya da tırmanır (ergen ya da
yetişkinlerde öznel yerinde duramama duyguları olabilir)
d) sıklıkla, sessizce oyun oynamada ya da boş zaman etkinlikleriyle ilgilenmede
güçlük yaşar
e) sıklıkla, “her an harekete hazırdır” ya da “bir motorla çalışıyormuş” gibi hareket eder
f) sıklıkla, çok konuşur
Dürtüsellik
a) sıklıkla, sorulan soru tamamlanmadan cevap verir
b) sıklıkla, sırasını beklemekte güçlük yaşar
c) sıklıkla, başkalarının işlerine dalar ya da böler (örn; konuşma ya da oyunlara dalar)
6. Dehb Tipleri
DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre üç tipi
bulunmaktadır ( Amerikan Psikiyatri Birliği, 2000, s.
87 ).
Dikkat Eksikliğinin Egemen Olduğu Tip
Hiperaktivite ve Dürtüselliğin Egemen Olduğu Tip
Birleşik Tip
7. DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre Dikkat eksikliği olan
tip için ilgili bölümlerden 6 yada daha fazla
dikkatsizlikle ilgili, beş yada daha az hiperaktivite ve
dürtüsellikle ilgili semptomun bulunmasını
gerektirmektedir, Hiperaktivite ve dürtüselliğin
egemen olduğu tip içinse 6 yada daha fazla
hiperaktivite ve dürtüsellikle ilgili, beş yada daha az
dikkatsizlikle ilgili semptomun bulunması
gerekmektedir (Scweitzer, 2004, s. 11).
8. Dehb Nedenleri
DEHB oluşumunda çeşitli nörolojik, çevresel
( hamilelik sırası,zehirlenme, doğum sırasındaki
faktörler ) ve genetik faktörler etkilidir( Barkley,
2005).
Biederman ve ark.(1995) ailede anne yada babadan
herhangi birinin DEHB olması durumunda çocuğun
dehb olma riskinin %57 olduğunu bildirmiştir.
9. Nörolojik çalışmalarda dopamin ve noradrenalin
hormonlarında anormallik ve beynin sağ ön
bölgesinin normalden daha küçük olduğunu ,caudate
nucleusun ve globus pallidusun daha küçük olduğu
bulunmuştur(Barkley, 2005, s. 211).
Annenin hamileliği sırasında sigara ve alkol kullanımı
annenin hamilelik sırasında yaşadığı stres ve kaygı
DEHB risk faktörleriyle ilişkilidir.
11. Dehb Yaygınlığı
DEHB bozukluğunun yaygınlığına ilişkin
epistemolojik araştırma tahminleri ilkokul çağı
çocuklarınında %1- %7
( Pelham&Waschbusch, 2004, s.405 ), okul çağı
çocuklarında ise %3-%7 arasında değiştiğini
belirtmektedir ( Amerikan Psikiyatri Birliği, 2000, s.90
).
Szatmari(1992) altı büyük epistemolojik araştırmayı
kullandığı çalışmasında DEHB yaygınlığın %2 -%6.3
arasında değiştiğini bildirmiştir.
12. Türkiyedeki epistemolojik araştırmalarda DEHB
yaygınlığının ilköğretim çağı çocuklarında %8.6
( Gül,Tiryaki, Kultur,Topbaş,Ak, 2010 ), yetişkinlerde
%1-%6.6 arasında değiştiği ( Kavakçı, 2012 )
bildirilmektedir.
DEHB erkeklerde kızlardan daha yaygındır. Dehb
tipine bağlı olarak erkek kız oranları 2:1 ila 9:1
arasında değişmektedir ( Amerikan Psikiyatri Birliği,
2000, s.90 ).
13. Türkiyedeki araştırmalarda ilköğretim çağı
çocuklarında erkek kız oranı 3.5 : 1 olduğu
bildirilmektedir ( Gül ve ark., 2010 ).
DEHB tanısı konulması güç oldukça öznel
ölçümlere bağlı,değerlendirmesi için tek bir
ölçme aracı bulunmayan bir tanıdır (Scweitzer,
2004, s. 11).
14. Dehb Tanısı
Tanı konulmasında derecelendirme ölçekleri,
görüşme ve gözlemlerden yararlanılmaktadır
( Pelham&Waschbusch, 2004 ).
Tanı konulmasında oldukça fazla kaynaktan bilgi
alınması önemlidir.
15. Dehb Eştanıları
DEHB genellikle diğer çocukluk çağı
rahatsızlıklarıyla birlikte oluşur( Chronis, Jones,
Raggi, 2006, s. 494 ). Karşıt olma-karşıt gelme
bozukluğu,davranım bozukluğu, duygudurum
bozukluğu, tik bozuklukları(tourette sendromu dahil),
öğrenme bozuklukları ve dil ve konuşma bozuklukları
DEHB ile birlikte görülmektedir ( Rube & Reddy,
2005 ).
16. Dehb Tedavi Yaklaşımları
DEHB tedavisinde ilaç tedavisi, aile temelli
müdahaleler,okul temelli müdahaleler ( sınıf davranış
yönetimi, akademik müdahaleler), akran
müdahaleleri (sosyal beceri eğitimi, yaz tedavi
programı ), çok yönlü tedavi yaklaşımları
kullanılmaktadır.
İlaç tedavilerinde bireylerin noradrenalin ve dopamin
düzeylerini düzenlemeye yönelik ilaçlar
kullanılmaktadır.Ülkemizde Dehb rahatsızlığı olan
bireylere yönelik RİTALİN ilaçı kullanılmaktadır
(Ercan ve Aydın, 1999).
17. Aile Temelli Müdahaleler
DEHB’i betimleyen dürtüsel davranış,hiperaktivite
ve dikkatsizlik sıklıkla ebeveyn çocuk arasındaki
ilişkide bozulmaya katkıda bulunan ve ailenin stres
düzeyini yükselten bir durumdur.
Zaman içerisinde aileler çocukların var olan davranış
güçlüklerini arttırmaya yada sürdürmeye katkıda
bulunabilecek problemlerle başa çıkmakta uyumsuz
ve zarar verici çocuk bakımı stratejileri
geliştirebilir(Patterson,DeBaryshe,Ramsey,1989).
18. Aile Temelli Müdahaleler
Ülkemizde ve dünyada Dehbli bireylerin ailelerine
yönelik çeşitli programlar geliştirilmiştir (Barkley
,1987; Ercan ve Aydın, 1999). Burda Barkley(1987)
tarafından geliştirilen program tanıtılacaktır.
Bu program 4-12 yaş arası Debli bireylerin aileleri
için uygundur.
Psikolojik olarak sıkıntılı aileler (eş geçimsizliği,
evlilik sorunları gibi) bu program için uygun değildir.
19. Aile Temelli Müdahaleler
Bu programı uygulayacak ruh sağlığı personelinin
terapistlik becerilerine sahip Dehb konusuna aşina
ve davranış yönetimi konusunda bilgi sahibi olması
gereklidir. terapistin becerileri uygun değilse
yaklaşım çalışmaz.
Tedavi genellikle 8-12 oturum arasında bireysel yada
grup formatındadır.
20. Aile Temelli Müdahaleler
Bireysel olarak uygulandığında bir saat grup olarak
uygulandığında doksan dakikadır.
Aile terapisinin oturumları aşağıdaki gibidir
1.Oturum : Programın Oryantasyonu ve DEHB’e
Genel Bakış
2.Oturum : Ebeveyn-Çocuk İlişkisini Anlama
21. Aile Temelli Müdahaleler
3.Oturum : Pozitif Katılım Becerilerinin Geliştirilmesi
4.Oturum : Pozitif Katılım Becerilerinin Genişletilmesi
ve Çocuk uyum Becerilerinin Geliştirilmesi
5.Oturum : Ev Jeton & Puan Sistemi
6.Oturum : Müdahaleye Maliyet Ekleme
22. Aile Temelli Müdahaleler
7.Oturum : Mola Kullanma
8.Oturum : Kamuya Açık Yerlerde Davranışı Yönetme
9.Oturum : Okul Sorunları ve Oturum Sonlandırmaya
Hazırlık
10.Oturum : Güçlendirme Oturumu
23. Okul Temelli Müdahaleler
Dehb için geçerliliği kanıtlanmış okul temelli
müdahaleler davranışçı müdahalelerdir
(DuPaul&Eckert, 1997; Pelham, Wheeler, Chronis,
1998).
Okul temelli müdahalelerin çeşitli avantajları vardır
( Pelham&Waschbusch, 2004, s.414 ). Bunlar:
24. Okul Temelli Müdahaleler
Okul temelli müdahaleler ailelerin ekonomik
durumunu dikkate almadığından bu müdahaleleri
tüm ailelere erişilebilir kılar.
Okul temelli müdahalelerin maliyeti düşüktür.
Okul temelli müdahaleler en kapsamlı ve okullar için
geliştirilmiş ruh sağlığı tedavilerinden kişisel olarak
sürdürülebilenleridir ve önemli bir önleyici işlevleri
vardır.
25. Okul Temelli Müdahaleler
Okul temelli müdahaleler sınıf davranış yönetimi ve
akademik müdahaleler olarak sınıflandırılabilir.
Sınıf davranış müdahalelerinde Dehbli çocuğun
öğretmenlerine davranış değiştirme stratejileriyle ilgili
olarak düzenli şekilde danışma yapılmaktadır.
Danışma genellikle dehb hakkında bir psikoeğitim daha
sonra davranışın fonksiyonel bir değerlendirmesine
dayalı (Öncü-Davranış-Sonuç) bellirli davranış
hedeflerinin belirlenmesiyle başlar ( Chronis, Jones,
Raggi, 2006, s. 489).
26. Okul Temelli Müdahaleler
Daha sonra öğretmenlere gündelik kayıt kartlarının
kullanımı ve daha kapsamlı şekilde bireyselleştirilmiş
yada sınıf çapında risk yönetimi programları
öğretilmesi ve ceza puanı,etkili komut verme, planlı
reddetme ve övgünün kullanımını içeren bellirli
davranışcı tekniklerin kullanımıyla ilgili bilgi verilir
( Chronis, Jones, Raggi, 2006, s. 489).
27. Okul Temelli Müdahaleler
Bu müdahalelerden en sık kullanılanlarından birisi
Günlük Rapor Kartları(DRC)’dır. Bu programda
çocuklar için belirli davranış amaçları oluşturulur ve
bu amaçlar gerçekleştirilirse çocuk evde
ödüllendirilir.
Bu programda ayrıca ailelere çocuğun okuldaki
davranışı hakkında çocuğun sınıftaki davranışlarını
desteklemek amacıyla günlük dönütler verilir.
28. Okul Temelli Müdahaleler
Bu müdahale amaçlarının sayısı ve günlük dönüt
sıklığı çocuğun gelişim düzeyine bağlıdır(Bkz:Drc
Örneği ).
Dehbli bireyler genellikle akademik problemler
yaşamaktadır.Akademik müdahalelerin amacı Dehbli
bireylere not alma ve çalışma becerilerini öğretmeyi
amaçlayan psikososyal müdahalelerdir. Bu
müdahaleler okul personeli tarafından
sağlanmaktadır( Ansthel&Barkley, 2011,s.60 ).
29. Akran Temelli Müdahaleler
Akran temel müdahaleler sosyal beceri eğitimleri ve
yaz tedavi kamplarını içermektedir.
Sosyal beceri müdahaleleri DEHB’li bireylerin uygun
sosyal becerilerin kullanılmasının geliştirilmesi ve
desteklenmesine odaklanmaktadır(Örn. İletişim,
İşbirliği, Akran grubuna katılım,Akran grubuna
kabul).
30. Akran Temelli Müdahaleler
Yaz tedavi programı sekiz haftalık yoğun kanıt
temelli DEHB tedavi elemanlarıyla birleştirilmiş bir
programdır. Bu program haftalık olarak grup-temelli
aile eğitimini,pozitif davranış destekleme
yöntemlerini(övgü), etkili emir verme, cezalandırma
yöntemlerini, Günlük Olay Kaydını, sosyal ve spor
beceri eğitimini ve sorun çözme becerileri eğitimini
içermektedir.Bu tedaviler okul ve spor
yerleşkelerinde
31. Akran Temelli Müdahaleler
Bu tedaviler okul ve spor yerleşkelerinde Dehbli
çocukların öz yeterliliklerini, akademik
performanslarını, yetişkinlerle ve akranlarla ilişkilerini
geliştirmek amacıyla uygulanmaktadır.
32. Çok Yönlü Tedavi Müdahaleleri
Dehb tedavisinde en etkili yöntemdir.Bu yaklaşım
ilaç tedavisinin yanı sıra çeşitli davranışçı
yöntemleri,aile eğitimini ve okul müdahalelerini
kapsamaktadır.
Bu müdahale yöntemiyle ilgili en önemli çalışma MTA
araştırmalarıdır( Abikoff ve ark.,1999). Bu
araştırmada 7-9 yaş arasındaki Dehb’li çocuklar
tesadüfi olarak üç gruptan birine atanmıştır.Bu
gruplar
33. Çok Yönlü Tedavi Müdahaleleri
Yanlızca Metilamin İlaç Tedavisinin Olduğu Grup
Yoğun İlaç tedavisiyle birlikte akademik beceri
eğitimi,öğretici rehberlik,bireysel psikoterapi,sosyal
beceri eğitimi,aile danışmanlığı,okul davranışlarını
destekleyen günlük rapor kartı uygulanan grup
Yönlendirme yada eğitim programın olmadığı ilaç
tedavisi grubu
34. Çok Yönlü Tedavi Müdahaleleri
Araştırmacıların amacı ilaç tedavisine bağlı yoğun
çok yönlü programın ilaç tedavisine bağlı ilaç
işlevselliğini geliştirip geliştirmediğini ve çok yönlü
tedaviden sonra DEHB’li çocukların büyük bir
bölümünün ilaç tedavisi olmadan yeterli bir şekilde
işlevsel olup olmayacağını belirlemekti.
İki yıllık değerlendirme sonucunda 3’ üncü grubun
diğer iki gruptan çeşitli işlevsellik alanlarında ve
çoklu sonuç ölçümlerinde anlamlı bir şekilde
farklılaştığı bulunmuştur.
35. Kaynakça
Rief,S.F. (2008). The ADD/ADHD Checklist A Practical
Reference for Parents &Teachers. (Second Edition). San
Francisco: Jossey-Bass.
American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and
statistical manual of of mental disorders (4.ed., text
revision). Washington,DC: Author.
Pelham,W.E.,Washbusch,D.A.(2004). Assessment and
Treatment of Attention Deficit Hyperactivity Disorder
(ADHD) in Schools. Ronald T.Brown Ed., Handbook Of
Pediatrıc Psycology In School Settings İçinde (s.405-
430). London,UK: Lawrence Erlbaum Associates.
36. Kaynakça
Schweitzer,J.B.(2004). Attention Deficit Hyperactivity
Disorder, W.Edward Craighead, Charles B.Nemerof
Eds., The Concise CorsiniEncyclopedia of
Psychology and Behavioral Science İçinde (s.11-12).
New Jersey: John Wiley &Sons
Biederman, J., Faraone, S. V., Mick, E., Spencer, T.,
Wilens, T., Kiely, K., Guite, J., Ablon, J.S., Reed, E.,
& Warburton, R. (1995). High risk for attention deficit
hyperactivitydisorder among children of parents with
childhood onset of the disorder: A pilot
study.American Journal of Psychiatry, 152, 431–435.
37. Kaynakça
MTA Cooperative Group. (1999a). A 14-month
randomized clinical trial of treatment strategies for
attention-deficit/hyperactivity disorder. Arch Gen
Psychiatry, 56,1073–1086.
MTA Cooperative Group. (1999b). Moderators and
mediators of treatment response for children with
attention-deficit/hyperactivity disorder. Arch Gen
Psychiatry ,56,1088–1096.
38. Kaynakça
Gül, N., Tiryaki, A., Kültür, E.C., Topbaş, M, Ak, I.
(2010). Prevalence of attention deficithyperactivity
disorder and comorbid disruptive behavior disorders
among school age children in Trabzon. Bulletin of
Clinical Psychopharmacology;20: 50-56.
Kavakçı,Ö.(2012). Erişkin Dikkat Eksikliği ve
Hiperaktivite Bozukluğunun Epidemiyolojisi. Turkiye
Klinikleri J Psychiatry-Special Topics ,5(1),8-13.
39. Kaynakça
Chronis, A., Jones, H., and Raggi, V. (2005).
Evidence-based psychosocial treatments for children
and adolescents withattention deficit/hyperactivity
disorder. Clinical Psychology Review, 26, 486–502.
Rube,D.,Reddy,D.P.(2005). Attention Deficit
Hyperactivity Disorder, William M. Klykylo and Jerald
L. Kay Eds., Clinical Child Psychiatry İçinde (s.153-
190). New Jersey: John Wiley &Sons
40. Kaynakça
Patterson, G., DeBarsyshe, B., Ramsey, E. (1989). A
developmental perspective on antisocial behavior.
American Psychologist, 44, 329-335.
DuPaul, G.J,Eckert, T.L.(1997). The effects of
school-based interventions for Attention Deficit
Hyperactivity Disorder: A meta-analysis. School
Psychology Review, 23,5–27.
Pelham WEJ, Wheeler T, Chronis A (1998),
Empirically supported psychosocial treatments for
attention deficit hyperactivity disorder. Journal Clinic
Child Psychology, 27,190-205.
41. Kaynakça
Ansthel,K.M.,Barkley,R.A.(2011). Attention Deficit
Hyperactivity Disorder. B.Bradford Brown and
Mıtchell J.Prınstein Eds., Encylopedia of
Adolescence İçinde ( s.56-61). London:Elsevier.
Ercan,E.S.,Aydın,C.(1999).Dikkat Eksikliği ve
Hiperaktivite Bozukluğu. (2.Baskı) İstanbul: Gentaş.