Chương II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN LÝ VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TS. BÙI QUANG XUÂ

LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
CỦA QUẢN LÝ
VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ
TS. BÙI QUANG XUÂNTS. BÙI QUANG XUÂN
HV CHINH TRI –HANH CHÍNH QGHV CHINH TRI –HANH CHÍNH QG
buiquangxuandn@gmail.combuiquangxuandn@gmail.com
QUẢN TRỊ HOCQUẢN TRỊ HOC

Company
LOGO
Chương II
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
CỦA QUẢN LÝ
VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ

CHÚNG TA CÙNG BÀN
1. Sự phát triển lý luận quản lý có thể chia thành mấy giai
đoạn?
2. Nội dung chủ yếu của lý luận cổ điển là gì? Lý thuyết
quan hệ con người đã bổ sung và phát triển những yếu
tố nào đối với lý luận quản lý cổ điển.
3. Nội dung của trường phái quản lý chức năng có ưu
điểm gì?
4. Vì sao lý luận của Barnard được đánh giá cao?
5. Trường phái quản lý hệ thống và trường phái quản lý
theo tình huống định tổng hợp lý luận của trường phái
khác như thế nào?
6. Những chủ đề gì đã nổi lên trong quản lý từ những năm
1990?

BỐI CẢNH LỊCH SỬ
4 MỐC QUAN TRỌNG
Trước công nguyên : tư tưởng quản trị sơ khai, gắn liền
với tôn giáo & triết học.
Thế kỷ 14 : sự phát triển của thương mại thúc đẩy sự
phát triển của quản trị.
Thế kỷ 18 : cuộc cách mạng công nghiệp là tiền đề xuất
hiện lý thuyết quản trị.
Thế kỷ 19 : sự xuất hiện của nhà quản trị chuyên nghiệp
đánh dấu sự ra đời của các lý thuyết quản trị.
CN TK14 TK18 TK19

NỘI DUNG
BỐI CẢNH LỊCH SỬ
TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ CỒ ĐIỂN
TRƯỜNG PHÁI TÂM LÝ XÃ HỘI
TRƯỜNG PHÁI ĐỊNH LƯỢNG
TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP TRONG QUẢN TRỊ
TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI
1
2
3
4
5
6

S phát tri n lý lu n qu n lý có thự ể ậ ả ể
chia thành m y giai đo n?ấ ạ
1. “Quản lý truyền thống”,
2. “Quản lý theo khoa học”,
3. “Quản lý hiện đại”
4. “Quản trị mới nhất”.

1. QUẢN LÝ TRUYỀN THỐNG.
 Nẩy sinh từ cuối thế kỷ 17, thời kỳ công
trường thủ công tư bản chủ nghĩa phát
triển mạnh.
Nhà kinh tế chính trị Anh W. Petty sáng
lập lý luận phân công
Năm 1776, Adam Smith phân tích lợi
ích kinh tế của phân công lao động, đưa
ra khái niệm “hợp lý hoá sản xuất
Năm 1886, Owen nhóm lên ngọn lửa
“phong trào quản lý”

TRƯỜNG PHÁI QUẢN
TRỊ CỔ ĐIỂN

TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ CỔ ĐIỂN
Lý thuyết
quản trị
hành chính
Lý thuyết
quản trị
khoa học
Trường phái
quản trị cổ điển

2. LÝ LUẬN QUẢN LÝ2. LÝ LUẬN QUẢN LÝ
THEO KHOA HỌC.THEO KHOA HỌC.
 Cuối thế kỷ 19 đến những năm 40 của
thế kỷ 20. F. W. Taylor_Lý luận quản lý
theo khoa học
 Gantt nghiên cứu yếu tố con người
 Gilbreth nghiên cứu các thao tác đưa đến
cách tốt nhất để làm một việc.
 Henri Fayol _tập trung nghiên cứu vấn
đề kiểm tra hành chính của quản lý.

1. Quản trị khoa học là tiến hành
hành động dựa trên những dữ
liệu có được do quan sát, thí
nghiệm, suy luận có hệ thống.
2. Trường phái này quan tâm đến
năng suất lao động và hợp lý hóa
các công việc.
2.1 LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ
KHOA HỌC

Xây dựng lý thuyết trên giả thiết:
Mặc dù mỗi loại hình tổ chức có
những đặc điểm riêng (doanh nghiệp,
nhà nước, các tổ chức đoàn thể, tôn
giáo …), nhưng chúng đều có chung
một tiến trình Quản trị mà qua đó
nhà quản trị có thể quản trị tốt bất cứ
một tổ chức nào.
2.2 LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ HÀNH CHÍNH

2.2 Lý thuyết quản trị hành chính
Mặc dù mỗi loại hình tổ chức có những đặc điểm
riêng (doanh nghiệp, nhà nước, các tổ chức đoàn thể,
tôn giáo …), nhưng chúng đều có chung một tiến
trình Quản trị mà qua đó nhà quản trị có thể quản trị
tốt bất cứ một tổ chức nào.
2. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ CỔ ĐIỂN

-Federick F. Taylor:
- Cha đẻ của quản trị học.
-Cho ra đời tác phẩm đầu
tiên về công việc quản trị:
“Những nguyên tắc quản
trị khoa học”
2.1 LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ
KHOA HỌC

NHỮNG NGƯỜI TIẾP BƯỚC TAYLOR
Henry L.Gantt Frank & Lillian Gibreth

CÁC NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ KHOACÁC NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ KHOA
HỌC CỦA TAYLORHỌC CỦA TAYLOR
1. Xây dựng cơ sở khoa học cho các công việc
với những định mức và tuân theo các phương
pháp.
2. Chọn công nhân một cách khoa học, chú
trọng kỹ năng và sự phù hợp với công việc,
huấn luyện một cách tốt nhất để hoàn thành
công việc.
3. Khen thưởng để đảm bảo tinh thần hợp tác,
trang bị nơi làm việc đầy đủ và hiệu quả.
4. Phân nhiệm giữa quản trị và sản xuất, tạo ra
tính chuyên nghiệp của nhà quản trị.

NHỮNG NGƯỜI TIẾP BƯỚC TAYLOR
 Frank & Lillian Gibreth :
 Khác quan điểm với Taylor, tăng
năng suất lao động bằng cách giảm các
tác động thừa (ví dụ về thao tác của
người thợ xây).
 Lillian Gibreth: Người đầu tiên đề cập
đến vấn đề tâm lý của người lao động.

Ưu điểm:


• Nhược điểm:


NHẬN XÉT SƠ ĐỒ GANTT:

Mặc dù mỗi loại hình tổ chức có
những đặc điểm riêng (doanh nghiệp,
nhà nước, các tổ chức đoàn thể, tôn
giáo …), nhưng chúng đều có chung
một tiến trình Quản trị mà qua đó
nhà quản trị có thể quản trị tốt bất cứ
một tổ chức nào.
2.2 LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ2.2 LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ
HÀNH CHÍNHHÀNH CHÍNH

Những đại diện
tiêu biểu:
 Henri
Fayol

Henri Fayol
Phân chia công việc doanh nghiệp ra thành 6 loại.
1. - Sản xuất (kỹ thuật sản xuất).
2. - Thương mại (mua bán, trao đổi).
3. - Tài chính (tạo và sử dụng vốn có hiệu
quả).
4. - An ninh (bảo vệ tài sản và nhân viên).
5. - Kế toán.
6. - Hành chánh.

Henri Fayol
- Cá nhân lệ thuộc
lợi ích chung.
- Thù lao tương
xứng.
- Tập trung và phân
tán.
- Hệ thống quyền
hành
- Trật tự.
- Công bằng.
- Ổn định nhiệm vụ.
- Sáng kiến.
- Đoàn kết (tinh
thần tập thể).
+ Đề ra 14 nguyên tắc
quản trị:
- Phân chia công
việc.
- Tương quan giữa
thẩm quyền và trách
nhiệm.
- Kỷ luật.
- Thống nhất chỉ
huy.
- Thống nhất điều
khiển.

tiêu biểu:
Maz
Weber

tiêu biểu:
ChesterChester
BarnardBarnard

Henri Fayol
Đề ra một hệ thống các
chức năng quản trị:
- Hoạch định.
- Tổ chức.
- Chỉ huy.
- Phối hợp.
- Kiểm tra.

KẾT LUẬN:
- Quan tâm đến hiệu quả lao động thông
qua con đường là tăng năng suất lao
động (NSLĐ)
- Taylor: tăng NSLĐ xuất phát từ công
nhân.
- Fayol: tăng NSLĐ xuất phát từ quản trị.
- Đưa ra khái niệm “con người thuần lý
kinh tế”.

ĐÓNG GÓP:
- Đặt nền tảng cho quản trị học hiện
đại.
- Việc quản trị các cơ sở kinh doanh,
các cơ sở sản xuất, và ngay cả các cơ
quan chính quyền ở các nước phương
Tây và nhiều nước khác trên thế giới đã
được nâng cao một cách rõ rệt trong
nhiều thập niên đầu của thế kỷ XX.

HẠN CHẾ:
- Xem con người là “Con người thuần lý kinh
tế”
- Tổ chức là một hệ thống khép kín, điều này
là không thực tế.
- Các nguyên tắc quản trị Cổ điển (14 nguyên
tắc quản trị của Fayol) nghi ngờ về giá trị
thực tiễn.
- Lý thuyết xuất phát từ kinh nghiệm và thiếu
cơ sở vững chắc của sự nghiên cứu khoa học

Company
LOGO
Trường phái này quan tâm
đến năng suất lao động và
hợp lý hóa các công việc.

LÝ LUẬN QUẢN LÝ
HIỆN ĐẠI..

3. LÝ LUẬN QUẢN LÝ HIỆN3. LÝ LUẬN QUẢN LÝ HIỆN
ĐẠI..ĐẠI..
Nếu giai đoạn 1, giai đoạn 2 của
khoa học quản lý cho rằng xí nghiệp
là một loại hệ thống kinh tế - kỹ
thuật
Đến giai đoạn 3 cho rằng xí nghiệp
là một loại hệ thống kỹ thuật - xã
hội.
"khoa học quản lý“
"khoa học hành vi"

KHOA HỌC HÀNH VI
 Lý thuyết nhu cầu: do Abraham Maslow
 Thuyết X – thuyết Y do Donglas Mc.
Gugor_từ vấn đề bản tính của nhân loại
 Lý thuyết hai nhân tố của Frederich
Herggerg_nhân tố động lực và nhân tố
điều kiện.
 Lý thuyết phong cách: Robert Blake và
Jane Monton

KHOA HỌC QUẢN LÝ
Chú trọng phương châm
kinh doanh, xác định mục
tiêu để nâng cao hiệu quả
Trên thực tế, nó xuất hiện
từ sự phát triển của "quản
lý theo khoa học".

KHOA HỌC HÀNH VI
•là một môn khoa học lợi dụng
kiến thức của nhiều môn khoa
học như tâm lý học, xã hội
học, đạo đức học v.v... nghiên
cứu quy luật hành vi của con
người.

NHỮNG ĐẠI DIỆN TIÊU BIỂU:NHỮNG ĐẠI DIỆN TIÊU BIỂU:
1.Abraham Maslow
2.Thuyết X – thuyết Y
3.Robert Blake và
Jane Monton

THUYẾT X VÀ THUYẾT YTHUYẾT X VÀ THUYẾT Y

3.Robert
Blake và Jane
Monton

TRƯỜNG PHÁI TÂM
LÝ - XÃ HỘI

Đại diện tiêu biểu
• Hugo Munsterberg (1863-1916) :
 Nghiên cứu tâm lý ứng dụng trong môi trường tổ
chức, ông được coi là cha đẻ của ngành tâm lý học
công nghiệp.
 Năng suất lao động sẽ cao hơn nếu công việc hợp
với những kỹ năng cũng như tâm lý của nhân
viên.
 Viết tác phẩm nhan đề “Tâm lý học và hiệu quả
trong công nghiệp” xuất bản năm 1913
TRƯỜNG PHÁI TÂM LÝ - XÃ HỘI

ĐẠI DIỆN TIÊU BIỂU
• Ông kết luận rằng “yếu tố xã hội”
là nguyên nhân tăng năng suất lao
động tức là giữa tâm lý và tác
phong có mối liên hệ rất mật
thiết.
• Với việc nhấn mạnh đến quan hệ
con người trong quản trị, các nhà
quản trị phải tìm cách tăng sự
thoả mãn tâm lý và tinh thần của

Abraham Maslow:Tự thể hiệnTự thể hiện
Được tôn trọngĐược tôn trọng
Nhu cầu xã hộiNhu cầu xã hội
Nhu cầu an toànNhu cầu an toàn
Nhu cầu sinh lýNhu cầu sinh lý

THEO M NG QU N LÝ TRÊN, CÓ THẠ Ả Ể
TH Y:Ấ
- Quản lý kiểu 1 - 1 là phong cách quản lý nghèo
nàn không quan tâm cả sản xuất và con người.
- Quản lý kiểu 9 - 1, không quan tâm đến sản
xuất chỉ quan tâm đến con người là phong cách
quản lý kiểu câu lạc bộ đồng hương.
- Quản lý kiểu 5 - 5, quan tâm vừa phải đến sản
xuất và con người là phong cách quản lý trung
gian.
- Quản lý kiểu 9 - 9, thể hiện sự hiến dâng cao
nhất của nhà quản trị cho cả sản xuất và con
người, là phong cách quản lý đồng đội.

4. LÝ LUẬN QUẢN4. LÝ LUẬN QUẢN
LÝ MỚI NHẤTLÝ MỚI NHẤT

Là giáo sư tâm lý học
Havard cùng các đồng
sự tiến hành cuộc
nghiên cứu tại nhà máy
Hawthornes thuộc công
ty điện miền tây, là một
sự kiện lớn trong lịch
sử phát triển của tư
tưởng quản trị.
Elton Mayo
(1880-1949):

Elton Mayo
 Xí nghiệp là một hệ thống tâm lý – xã
hội đa nguyên chịu sự ảnh hưởng rất
lớn của nhân tố kỹ thuật.
 Là kết quả tất nhiên của sự phát triển
nhanh chóng của công nghiệp, nông
nghiệp, quân sự hiện đại và bề sâu của
con người trong việc nhận thức thế
giới và cải tạo thế giới.

LÝ LUẬN HỆ THỐNGLÝ LUẬN HỆ THỐNG
 Hệ thống có thể phân thành năm:
1.Hệ thống tự nhiên vốn tồn tại trong giới tự nhiên;
2.Hệ thống xã hội tồn tại trong lĩnh vực xã hội;
3.Hệ thống tư duy tồn tại trong lĩnh vực tư duy;
4.Hệ thống nhân tạo do con người xây dựng nên như
giao thông vận tải, giáo dục, y tế, kinh tế v.v...,
5.Hệ thống phức tạp bao gồm hệ thống nhân tạo và
hệ thống tự nhiên, như: hệ thống người - máy, hệ
thống đô thị v.v...

HAI PHƯƠNG HƯỚNG.
1. Một loại nhấn mạnh đến tác
dụng của tổ chức và của khoa
học kỹ thuật, coi con người con
người đạt đến mục tiêu
2. Một loại phương hướng lý luận
khác là nhấn

II.CÁC TRƯỜNGII.CÁC TRƯỜNG
PHÁI QUẢN LÝPHÁI QUẢN LÝ

NHÀ QUẢN TRỊ HỌC NGƯỜI MỸNHÀ QUẢN TRỊ HỌC NGƯỜI MỸ
H. KOONTZH. KOONTZ
 Gọi đó là "khu rừng lý luận quản lý“_sáu loại:
1.Trường phái quá trình quản lý,
2.Trường phái kinh nghiệm,
3.Trường phái hành động,
4.Trường phái hệ thống xã hội
5.Trường phái lý luận và quyết định
6.Trường phái toán học.

III. NHỮNG PHÁT TRIỂN GẦN ĐÂY
Phân tích hệ thống và
công trình hệ thống để tìm
ra quyết định tối ưu và lợi
dụng quyết định tối ưu này
để quản lý và kiểm soát hệ
thống chung.

TRƯỜNG PHÁI
HỘI NHẬP

5.2. Hội nhập theo tình huống ngẫu nhiên
• Lý thuyết này cho rằng kỹ thuật quản trị thích
hợp cho một hoàn cảnh nhất định, tuỳ thuộc
vào bản chất và điều kiện của hoàn cảnh đó.
• Quan điểm ngẫu nhiên lập luận rằng, các nhà
quản trị trong quá trình giải quyết vấn đề cần
hiểu: không thể có một khuôn mẫu áp dụng
cho tất cả các trường hợp.
5. TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP

5.3 Hội nhập theo khảo hướng hệ thống
• Nguyên lý cơ bản của lý thuyết hệ thống là hệ
thống nào cũng gồm những hệ thống nhỏ gọi
là hệ thống con, giữa chúng có mối quan hệ
tác động hữu cơ với nhau, bất kỳ một thay đổi
dù nhỏ của hệ thống con cũng có ảnh hưởng
đến hệ thống và ngược lại.
• Doanh nghiệp (tổ chức) là một hệ thống, vì
vậy nó hoạt động theo nguyên lý này.

TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP
Những đại diện tiêu biểu:
1. Henri Fayol
2. Harold Koontz.
3. Maz Weber
4. Chester Barnard

TRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬPTRƯỜNG PHÁI HỘI NHẬP
Hoạch
định
(Planning)
Tổ
chức
(Organizing)
Lãnh
đạo
(Leading)
Kiểm
tra
(Controlling)

Những yếu tố
đầu vào
Quá trình
biến đổi
Những yếu tố
đầu ra
Môi trường
Hệ thống
5.3 Hội nhập theo khảo hướng hệ thống

IV. QU N LÝ THEO H TH NGẢ Ệ Ố
 Do tác dụng qua lại giữa các bộ
phận trong tổ chức và ảnh hưởng
của môi trường bên ngoài, việc quản
lý tổ chức không thể có một bộ
phương pháp chính xác tuyệt đối,
 Dùng lý luận hay phương pháp nào
phải xem tình hình thực tế của tổ
chức và môi trường đang sống mà
định.

V. TI N VÀO TH I Đ I M IẾ Ờ Ạ Ớ
Hiện nay trước những thay đổi
nhanh chóng và liên tục, cần suy
nghĩ lại về cách tiếp cận truyền
thống, suy nghĩ lại xem quản lý sẽ
phát triển như thế nào ở thế kỷ 21.
Trọng tâm của việc suy nghĩ lại là
thời gian và quan hệ con người.

Thuyết X Thuyết Y
A. Giả
thuyết về bản
chất con
người
1.Không thích làm việc và cố trốn
tránh mỗi khi có thể
2.Không có tham vọng, không mong
muốn trách nhiệm và thích phục
tùng hơn lãnh đạo
3. Không có khả năng sáng tạo
4.Động lực thúc đẩy phát sinh ở cấp
nhu cầu sinh lý và an toàn
1.Công việc xét về bản chất như trò
chơi hay sự nghỉ ngơi
2.Có khả năng tự định hướng và sẵn
sàng nhận, thậm chí tìm kiếm, trách
nhiệm
3.Có khả năng sáng tạo
4.Động lực thúc đẩy phát sinh ở các
cấp nhu cầu xã hội, tôn trọng và tự
hoàn thiện cũng như ở các cấp nhu
cầu sinh lý và an toàn
B. Biện pháp
quản lý
1.Giao việc và hướng dẫn cụ thể,
chi tiết
2.Kiểm tra, giám sát chặt chẽ
3.Thường buộc nhân viên phải đạt
những mục tiêu của tổ chức
4.Chỉ cần trả lương xứng đáng.
1. Lôi cuốn
2. Thúc đẩy

Thuyết X “xấu” vs. thuyết Y “tốt” ?
Thuyết X: công nhân cổ xanh
vs. thuyết Y: công nhân cổ cồn và lao động
quản lý
AX – BY
AY - BX
Thuyết Y: Mọi người đều chín chắn, độc
lập và có động cơ tự thân mạnh ?

TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI
6.1 Lý thuyết Z
DN Nhật Bản DN Âu Mỹ
Làm việc suốt đời
Đánh giá và đề bạt chậm
Không chuyên môn hóa ngành nghề
Cơ chế kiểm tra mặc nhiên
Quyết định và trách nhiệm tập thể
Quan hệ rộng rãi.
Làm việc trong từng thời hạn.
Đánh giá và đề bạt nhanh.
Chuyên môn hóa ngành nghề.
Cơ chế kiểm tra hiển nhiên.
Quyết định và trách nhiệm cá nhân.
Quan hệ cục bộ.

THUYẾT ZTHUYẾT Z
Thuyết Z
A. Giả thuyết
về bản chất
con người
1. Người lao động không chỉ kiếm tìm cơ hội để đảm
nhận trách nhiệm mà còn khát khao cơ hội thăng
tiến và hiểu biết hơn về công ty
2. Người lao động được thúc đẩy bởi ý thức mạnh
mẽ về sự cam kết như là một thành tố của cái gì
quan trọng – nhu cầu tự hoàn thiện
B. Biện pháp
quản lý
1. Cơ hội được học tập ở nhiều bộ phận trong doanh
nghiệp
2. Thăng thưởng dựa trên thâm niên
3. Việc làm suốt đời
4. Tham gia vào quá trình ra quyết định.

6.1 Lý thuyết Z
Lý thuyết Z được một giáo sư người Mỹ gốc Nhật
Bản là William Ouchi xây dựng trên cơ sở áp dụng
cách quản lý của Nhật Bản trong các công ty Mỹ.
Lý thuyết ra đời năm 1978, chú trọng đến quan hệ
xã hội và yếu tố con người trong tổ chức.
Tư tưởng của Ouchi trong thuyết Z là đề cao vai trò
tập thể trong môt tổ chức
6. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI

6. TRƯỜNG PHÁI QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI
6.2 Lý thuyết Kaizen
• Tác giả của lý thuyết Kaizen là Masaaiimai; giúp cho
hoạt động của các doanh nghiệp thích nghi hơn với
môi trường đầy năng động, và nhất là trong xu hướng
toàn cầu hóa hiện nay
• Những nội dung chủ yếu:
Cải tiến từng bước.
Phát huy tinh thần tập thể trong cải tiến mọi mặt trong
doanh nghiệp

1. Sự phát triển lý luận quản lý có thể chia
thành mấy giai đoạn ?
2. Nội dung chủ yếu của lý luận cổ điển là
gì ? Lý thuyết quan hệ con người đã bổ
sung và phát triển những yếu tố nào đối
với lý luận quản lý cổ điển.
3. Nội dung của trường phái quản lý chức
năng có ưu điểm gì ?

Chương II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN LÝ VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TS. BÙI QUANG XUÂ

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Chương II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN LÝ VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TS. BÙI QUANG XUÂ

Similar to Chương II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN LÝ VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TS. BÙI QUANG XUÂ (20)

More from Minh Chanh

More from Minh Chanh (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Chương II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN LÝ VÀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TS. BÙI QUANG XUÂ