1. สวนที่ 3 Chapter 6
System Analysis System Requirements
Determination
การวิเคราะหระบบ
การกําหนดความตองการของระบบ
Learning Objectives System Development Life Cycle : SDLC
สามารถกําหนดความตองการของระบบได
สามารถทราบถึงความสําคัญของความตองการและวิธศึกษา
ี
แหลงขอมูลเพื่อหารายละเอียด กิจกรรมในขั้นตอนนี้ไดแก
สามารถทราบถึงการกําหนดความตองการของระบบแนวใหม 1. การกําหนดความตองการ
ของระบบ
2. การวิเคราะหความตองการ
ของระบบใหม
6.2 6.3

2. Topics แนะนําการกําหนดความตองการของระบบ
การกําหนดความตองการของระบบ คือ การวิเคราะหถึงการทํางานของ
แนะนําการกําหนดความตองการของระบบ
ระบบเดิมเพื่อหาปญหาที่เกิดขึ้นจริงๆ ซึ่งจะตองมีการเก็บรวบรวมขอมูลและ
ทฤษฎีแบบดั้งเดิมทีใชในการเก็บรวบรวมขอเท็จจริงและ
่ ขอเท็จจริงของระบบเดิมกอน เพื่อจะทําทราบรายละเอียดอาทิเชน
สารสนเทศ
1. เปาหมายขององคกรทําใหทราบวาองคกรดําเนินธุรกิจอะไรและ
ทฤษฎีแบบใหมที่ใชในการเก็บรวบรวมขอเท็จจริงและสารสนเทศ อยางไร
2. สารสนเทศที่ผใชระบบตองการในการดําเนินงาน
ู
3. ประเภทของขอมูล ขนาด และจํานวนขอมูลที่เกิดขึ้นในระหวางการ
ทํางาน
4. ขอมูลเกิดขึนเมื่อใด เกิดขึ้นจากขั้นตอนใดของระบบ และขอมูลจาก
้
ขั้นตอนหนึ่งไปยังขั้นตอนใดตอไปและอยางไร
5. ลําดับขั้นตอนการทํางาน
6. เงื่อนไขตางๆ ที่เกิดขึ้นในระหวางการประมวลผลขอมูลนั้น
7. นโยบายในการปฏิบัติงาน
8. เหตุการณสาคัญใดบางที่มีผลกระทบตอขอมูลและเหตุการณเหลานั้น
ํ
จะเกิดขึ้นเมื่อใด
6.4 6.5
ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
ทฤษฎีแบบดั้งเดิมที่ใชในการเก็บรวบรวมขอเท็จจริงและ 1. ตัวอยางเอกสาร แบบฟอรม และฐานขอมูลที่ใชงานในปจจุบัน
(Existing Documents/ Sampling)ทําได 2 วิธี
สารสนเทศ 1. การรวบรวมขอเท็จจริงจากเอกสารที่มีอยู (Existing Documents)
เชน
1. ตัวอยางเอกสาร แบบฟอรม และฐานขอมูลที่ใชงานในปจจุบน
ั - เอกสารที่ใชในองคกร เชน บันทึกตางๆ คําแนะนํา แบบแสดงความคิดเห็น
(Existing Documents/ Sampling) ของลูกคา รายงานประจําเดือน เปนตน
- เอกสารทางการบัญชี รายงานผลการดําเนินการ การประเมินผลงาน
2. การคนหาขอมูล (Research) - คํารอง หรือบันทึกตางๆ ในองคกร หรือ จากโครงการระบบสารสนเทศของ
3. การสังเกตการณ (Observation) องคกร ทั้งในอดีตและปจจุบัน
- แผนกลยุทธการดําเนินธุรกิจ (Strategic Plan) และเอกสารแสดงภารกิจ
4. การจัดทําแบบสอบถาม (Questionnaire) (Mission Statement) ขององคกร
5. การสัมภาษณ (Interview) - วัตถุประสงคในการดําเนินธุรกิจขององคกร (Objective) หรือหนวยงานตางๆ
- นโยบายขององคกร (Policy)
- แบบฟอรมตางๆ ที่มีการกรอกขอความเรียบรอยแลว
- คูมือการใชงานจอภาพ และรายงานตางๆ (Screens and Report)
6.6 6.7

3. ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
นอกจากนีนกวิเคราะหตรวจสอบจากการดําเนินการกอนหนานีไดแก
้ ั ้
- ผังงาน (Flow Charts) และแผนภาพ (Diagrams)
- พจนานุกรม หรือแหลงเก็บขอมูลโครงการ (Dictionary or
Repository)
- เอกสารการออกแบบ ไดแก ขอมูลนําเขา ขอมูลผลลัพธ และ
ฐานขอมูล
- เอกสารการเขียนโปรแกรม
- คูมือการใชงานและการอบรม (Operation and Training
Manual)
2. การสุมตัวอยาง (Sampling) หมายถึง กระบวนการรวบรวม

ขอมูลโดยการเลือกตัวอยางเอกสาร แบบฟอรม หรือแหลงขอมูลอืนๆ
่
เพียงบางสวนจากทั้งหมดทีมีในองคกร
่
6.8 6.9
ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
2. การคนหาขอมูล (Research) เชน
คนควาไดจาก Web Site ของหนวยงาน
คนควาไดจากนิตยสาร
คนควาไดจากหนังสือพิมพธุรกิจตางๆ
คนควาขอมูลของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร ซอฟตแวรสําเร็จรูป
สําหรับงานธุรกิจตางๆ ไดจากเครือขายอินเทอรเน็ต
6.10 6.11

4. ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
3. การสังเกตการณ (Observation) ขอดี
1. ขอมูลที่รวบรวมไดมีความนาเชื่อถือคอนขางสูง
ประเภทของการสังเกตแบงเปน 2 ประเภทใหญคือ 2. นักวิเคราะหระบบสามารถเห็นขันตอนการดําเนินการที่เกิดขึ้นจริง
้
1. การสังเกตทางตรง (Director observation) 3. เมื่อเทียบกับเทคนิคอื่นๆ การสังเกตการณเปนเทคนิคที่ใชเงินทุนต่ํา
2. การสังเกตทางออม (Indirect observation) 4. นักวิเคราะหระบบสามารถวัดผลการดําเนินการของเทคนิคนี้ได
ขอเสีย
การสังเกตทางตรงสามารถแบงยอยไดเปน 2 ลักษณะ 1. มีผลกระทบการทํางานของเจาหนาที่อาจทําใหอึดอัดและผิดพลาดได
1. การสังเกตแบบมีสวนรวม (Participant observation) 2. ตองใชระยะเวลาคอนขางมาก ไมเชนนันอาจไดขอมูลที่ไมครบถวนทุก
้
เงื่อนไขในการดําเนินการ
2. การสังเกตโดยไมไดเขาไปมีสวนรวม (Non-participant 3. การดําเนินการบางงานอาจมีลักษณะงานที่ไมสะดวก หรือชวงเวลาไมตรงกัน
observation) กับนักวิเคราะหระบบ
4. การดําเนินการบางขั้นตอนอาจมีเงื่อนไขบางประการที่มีโอกาสเกิดขึ้นนอย
มาก
5. เจาหนาที่อาจปฏิบัติงานไมเต็มที่เมื่อทราบวานักวิเคราะหจะเขามา
สังเกตการณ โดยปฏิบัติงานเทาที่ตองการใหนักวิเคราะหระบบทราบเทานั้น
6.12 6.13
ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
ขอแนะนําสําหรับนักวิเคราะหระบบในการสังเกตการณ เชน 4. การจัดทําแบบสอบถาม (Questionnaire)
1. กําหนดตัวบุคคล สิ่งที่ตองการ สถานที่ เวลา เหตุผล และวิธทใช
 ี ี่ การเลือกกลุมผูตอบแบบสอบถาม

ในการสังเกตการณการดําเนินงาน 1. เลือกตามความสะดวก (Convenient to Sample) ไดแก คนที่
2. ควรไดรับการยินยอมจากผูจัดการ หรือหัวหนาระบบงานนัน
 ้ ทํางาน ณ ทีตั้งสํานักงาน
่
3. จดบันทึกขอมูลระหวางการศึกษาการดําเนินงาน 2. เลือกโดยวิธีสุม (Random)
4. ทบทวนขอมูลทีบนทึกกับเจาหนาทีผูดาเนินงาน
่ ั ่ ํ 3. เลือกตามวัตถุประสงคเฉพาะทีกําหนด (Purposeful Sample)
่
5. ไมขัดจังหวะการดําเนินงานใดๆของเจาหนาที่ เชนเลือกผูที่เคยใชระบบนันนานกวา 2 ป หรือเลือกผูทใชระบบ
 ้  ี่
6. มุงสนใจการดําเนินงานหลัก บอยที่สุด
7. ไมสรุปขอสันนิษฐานใดๆดวยตนเอง 4. เลือกจากกลุมตางๆที่จัดแบงไว (Stratified Sample) เชน
แบงกลุมผูใช กลุมผูบริหาร จากนันสุมเลือกจากแตละกลุม
  ้
8. กําหนดวัตถุประสงคในการสังเกตการณดาเนินงานแตละขั้นตอน
ํ
6.14 6.15

5. ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
ประเภทของแบบสอบถาม ตัวอยางคําถามปลายเปด (Free Format)
1. Free Format : เปนแบบสอบถามที่ใหอิสระในการตอบ
1. ปจจุบัน ทานทํางานในตําแหนง…………………….
2. Fixed Format : คําถามในแบบสอบถามตองการคําตอบที 2. ทานทํางานในหนวยงานนี้เปนเวลา……… ป………เดือน
เจาะจงลงไป โดยมีคําตอบใหผูตอบเลือกมี 3 ประเภท
3. ปจจุบันทานอายุ………….ป
2.1. Multiple Choices: มีคําตอบหลายขอใหเลือกตอบ และ : : : : : : :
ผูตอบสามารถเลือกคําตอบไดมากกวา 1 ขอ 20. ระบบงานที่ทานกําลังดําเนินการอยูเกิดปญหาในการดําเนินงานดานใดบาง
2.2. Rating Question: มีคําตอบเปนตัวเลือกเพื่อใหแสดงความ …………………………………………………………………………………………………….
คิดเห็น โดยการกําหนดระดับความคิดเห็นของผูตอบในแต 21.ถาทานเปนผูบริหาร ทานมีแนวทางอยางไรในการปรับปรุงการดําเนินงานให
ละขอวามากนอยเพียงใด เกิดประสิทธิภาพ
2.3. Ranking Question: เปนการจัดลําดับความสําคัญของ ……………………………………………………………………………………………………..
คําตอบตางๆ ในแตละคําถาม 22. ถาทานเปนผูบริหาร ทานจะสั่งการใหมีการดําเนินการดานใดบาง เพื่อเพิ่ม
ประสิทธิภาพในหนวยงานของทาน
……………………………………………………………………………………………………
6.16 6.17
ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
ตัวอยางคําถามปลายปด (Fixed Format) 5. การสัมภาษณ (Interview)
1. ในการดําเนินงานของสวนงานทานตองจัดทํารายงานใดบาง ประเภทของการสัมภาษณ
[ ] รายงานเงินเดือน [ ] รายงานภาษี [ ] รายงานการสั่งซื้อ [ ] รายงาน 1. การสัมภาษณแบบไมมีโครงสราง (Unstructured
ยอดขาย
[ ] รายงานการรับสมัครงาน [ ] รายงานเวลาทํางาน [ ] รายงานขอมูล Interview) เปนลักษณะการสัมภาษณหัวขอทั่ว ๆ ไปเกี่ยวกับองคกร
พนักงาน ไมเจาะจงหัวขอของการสัมภาษณ การสัมภาษณแบบนี้ไมเหมาะกับการ
[ ] อื่นๆ โปรดระบุ………………… วิเคราะหและออกแบบระบบสารสนเทศ
3. ทานคิดวาการนําระบบสารสนเทศเขามาใชในหนวยงานสามารถชวยแกปญหา 2. การสัมภาษณแบบมีโครงสราง (Structured Interview) ผู
ในการดําเนินงานไดมากนอยแคไหน
สัมภาษณจะตองมีการเตรียมขอมูล และคําถามเพื่อสอบถามขอเท็จจริง
[ ] นอยมาก [ ] นอย [ ] ปานกลาง [ ] มาก [ ] มากที่สุด
ตาง ๆ จากผูใหสัมภาษณ โดยสามารถสอบถามขอสงสัยตาง ๆ เพิมเติม
่
4. ทานมีความพึงพอใจในตําแหนงหนาที่การงานของทานในดานใดบางให
เรียงลําดับความสําคัญ ไดเพื่อตรวจสอบความเขาใจของผูสัมภาษณวาถูกตองหรือไม
……ความมั่นคงของหนวยงาน
……คาตอบแทน
……ลักษณะงานที่ทําอยู
……ตําแหนง
6.18 6.19

6. ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแบบดั้งเดิม
เทคนิคการสัมภาษณ ขอแนะนําสิงที่ควรทํา
่
1. การเลือกบุคคลผูใหสัมภาษณ
 1. มีความสุภาพและมีมารยาท
2. การเตรียมการสัมภาษณ คําถามที่ใชควรมีลกษณะ
ั 2. ตั้งใจฟง
2.1 กระชับ และเขาใจงาย
2.2 ไมนําเสนอความคิดเห็นสวนตัวแฝงในคําถาม 3. ควบคุมสถานการณ
2.3 หลีกเลี่ยงคําถามที่ซับซอน หรือยาวเกินไป 4. ตรวจสอบขอมูล
2.4 หลีกเลี่ยงการใชถอยคําในลักษณะคุกคาม หรือขมขู 5. มีความอดทน
3. การดําเนินการสัมภาษณมี 3 ขั้นตอน 6. สังเกตกิรยา ทาทาง รวมทังภาษากาย (Body Language)
ิ ้
3.1 เปดสัมภาษณ (Interview Opening)
3.2 สัมภาษณ (Interview Body) 7. ไมกังวล
3.3 ปดสัมภาษณ (Interview Conclusion)
4. ติดตามผลการสัมภาษณ
6.20 6.21
ทฤษฎีแบบดั้งเดิม ทฤษฎีแนวใหม
ขอแนะนําสิงที่ควรหลีกเลียง
่ ่ ทฤษฎีแนวใหมในการกําหนดความตองการของระบบ
1. คําถามที่ไมจําเปนหรือไมควรถาม 1. Joint Application Design (JAD)
2. การสันนิษฐานเองวาคําตอบที่ไดรบสมบูรณ
ั 2. Rapid Application Development (RAD)
3. การชีนาทั้งดวยคําพูดและภาษากาย
้ ํ
4. การใชศัพทเฉพาะ หรือคําที่เขาใจยาก
5. การแสดงความคิดเห็น
6. การพูดมากเกินความจําเปนแทนที่จะรับฟงคําตอบ
7. การสันนิษฐานเกี่ยวกับหัวขอเรื่องและผูใหสัมภาษณ
8. การใชเทปบันทึกเสียง
6.22 6.23

7. ทฤษฎีแนวใหม ทฤษฎีแนวใหม
1. Joint Application Design (JAD) ผูเขารวมการดําเนินการเก็บรวบรวมขอมูลดวยเทคนิค JAD มีดังนี้
คือ กระบวนการในการจัดการ และเพิ่มความสามารถในการ 1. JAD Session Leader เปนผูดาเนินการประชุม
ํ
ปฏิบติงานรวมกันของเจาของระบบ ผูใชระบบงานนักวิเคราะหระบบ
ั  2. Users คือผูใชระบบ
ผูออกแบบระบบ และผูสรางระบบ เพื่อรวมกันกําหนดขอบเขต
 3. Manager คือผูบริการองคกร

4. Sponsor คือผูรบผิดชอบเรืองคาใชจายในการพัฒนาระบบนันๆ
ั ่  ้
วิเคราะห และออกแบบระบบ คือเปนการประชุมงานรวมกันของผูมี
5. System Analyst คือนักวิเคราะหและออกแบบระบบ
สวนเกี่ยวของกับการพัฒนาระบบนันเอง ทั้งนี้เพื่อชวยลดเวลาและ
่
6. Scribe คือผูททาหนาที่จดสรุปรายละเอียดระหวางการประชุม
 ี่ ํ
คาใชจายในขันตอนการเก็บขอมูล
้
7. IS Staff ทีมของหนวยบริการสารสนเทศ
6.24 6.25
ทฤษฎีแนวใหม ทฤษฎีแนวใหม
2. RAD คือ การพัฒนาระบบ (Methodology) โดยการรวมเอา Task:
- Users,manager,and IT
เทคนิค (Techniques) เครื่องมือ (Tools) และเทคโนโลยี Staff agree upon business
(Technologies) เขาดวยกัน เพื่อประยุกตใชในการพัฒนาระบบให needs,project scope,and
systems requirementsl
Planning
สําเร็จลุลวงไดโดยใชเวลานอยที่สุด ทั้งนี้ขึ้นอยูกับความพรอมของ - Obtain approval to continue
Task:
องคการในขณะนั้น ไมวาจะเปนเรื่องคาใชจาย บุคลากร รวมถึง Task: - Program and
application
ความตองการที่แนนอนของผูใชงาน - Interact with
users development
- Build model
Design Development - Coding
- Unit, integration,
ขอดี
and prototypes
- Conduct and system testing
เหมาะกับองคกรทีมความพรอมในการพัฒนา
่ ี intensive JAD-
type sessions
สามารถพัฒนาระบบไดอยางรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ Task:
- Data Conversion
Cutover - Full-scale testing
- System changeover
- User training
6.26 6.27

8. Reference Book and Text Book
ตําราอางอิง
คัมภีรการวิเคราะหและออกแบบระบบ กิตติ ภักดีวฒนกุล และ
 ั
Q&A
พนิดา พานิชกุล
Modern Systems Analysis & Design : Jeffrey A. Hoffer,
Joey F.George, Joseph S. Valacich
เว็บไซต
http://course.eau.ac.th/course/Download/0230805/บทที่6.ppt
6.28 6.29