PGS Minh

1. VËn ®éng trÞliÖuVËn ®éng trÞliÖu
TS. PH¹MV¡N MINH

2. NGÖÔØI COÙ KHOÙ KHAÊN VEÀ VAÄN ÑOÄNG
Nguyeân nhaân
- Caùc beänh veà khôùp: Vieâm khôùp daïng thaáp,
vieâm coät soáng dính khôùp, thoaùi hoaù coät
soáng.. .
- Caùc loaïi chaán thöông: bong gaân, traät khôùp,
gaõy xöông, chaán thöông tuyû soáng. . .
- Ngöôøi bò caét cuït chi.
- Caùc dò daïng baåm sinh: Baøn chaân khoeøo, traät
khôùp haùng baåm sinh, gai ñoâi. . .
- Baïi naõo, baïi lieät, lieät thaàn kinh ngoaïi bieân,
vieâm naõo, vieâm tuyû soáng…

3. - Tai bieán maïch maùu naõo gaây lieät nöûa
ngöôøi.
- Caùc beänh maõn tính beänh nhaân phaûi
naèm laâu ôû moät tö theá gaây teo cô,
cöùng khôùp. . .
- Moâi tröôøng sinh hoaït ôû coäng ñoàng
khoâng thích hôïp vôùi beänh nhaân.
Caùc bieåu hieän thöôøng thaáy ôû
nhöõng ngöôøi kho
khaên veà vaän ñoäng

4. - Ngöôøi coù khoù khaên veà vaän ñoäng
coù theå troâng khaùc vôùi ngöôøi khaùc.
Söï bieán daïng caùc phaàn cuûa cô theå
coù theå laøm cho hoï troâng khaùc nhöõng
ngöôøi khaùc. Hoï coù theå vaän ñoäng
khoâng gioáng nhö nhöõng ngöôøi khaùc
vaän ñoäng.
- Moät phaàn hoaëc toaøn boä tay chaân
cuûa hoï bò maát laøm cho hoï khoù khaên
vaän ñoäng.
- Tay vaø chaân cuûa hoï bò cöùng hoaêc

5. VËn ®éng trÞliÖuVËn ®éng trÞliÖu
1. §inh nghÜa1. §inh nghÜa
- VĐTL lµ m«n häc ¸p dông c¸c kiÕn thøc vËn ®éng- VĐTL lµ m«n häc ¸p dông c¸c kiÕn thøc vËn ®éng
vµo trong c«ng t¸c ®iÒu trÞ, phßng bÖnh vµ PHCNvµo trong c«ng t¸c ®iÒu trÞ, phßng bÖnh vµ PHCN
2. Môc ®Ých2. Môc ®Ých
- Phôc håi tÇm ho¹t ®éng cña khíp.- Phôc håi tÇm ho¹t ®éng cña khíp.
- Lµm m¹nh c¬, ®iÒu hîp c¸c ®éng t¸c, t¸i rÌn luyÖn c¬- Lµm m¹nh c¬, ®iÒu hîp c¸c ®éng t¸c, t¸i rÌn luyÖn c¬
bÞ liÖt, bÞ mÊt chøc n¨ng, t¹o thuËn lîi cho c¶m thôbÞ liÖt, bÞ mÊt chøc n¨ng, t¹o thuËn lîi cho c¶m thô
b¶n thÓ thÇn kinh c¬,b¶n thÓ thÇn kinh c¬,
- ĐÒ phßng c¸c th­¬ng tËt thø cÊp, t¹o thuËn lîi cho- ĐÒ phßng c¸c th­¬ng tËt thø cÊp, t¹o thuËn lîi cho
kh¶ n¨ng th¨ng b»ng.kh¶ n¨ng th¨ng b»ng.

6. 3. C¸c lo¹i co c¬3. C¸c lo¹i co c¬
3.1. Co c¬ tÜnh3.1. Co c¬ tÜnh
Lµ lo¹i co c¬ mµ lùc c¬ ch­a ®ñ m¹nh ®Ó kÐo haiLµ lo¹i co c¬ mµ lùc c¬ ch­a ®ñ m¹nh ®Ó kÐo hai
®Çu nguyªn uû vµ b¸m tËn cña c¬ gÇn nhau, ch­a®Çu nguyªn uû vµ b¸m tËn cña c¬ gÇn nhau, ch­a
t¹o ra cö ®éng khíp, ta cßn gäi lµ co c¬ ®¼ng tr­êng.t¹o ra cö ®éng khíp, ta cßn gäi lµ co c¬ ®¼ng tr­êng.
3.2. Co c¬ ®ång t©m3.2. Co c¬ ®ång t©m
Lµ lo¹i co c¬ mµ lùc c¬ ®ñ m¹nh ®Ó kÐo hai ®ÇuLµ lo¹i co c¬ mµ lùc c¬ ®ñ m¹nh ®Ó kÐo hai ®Çu
nguyªn uû vµ b¸m tËn gÇn nhau.nguyªn uû vµ b¸m tËn gÇn nhau.
3.3. Co c¬ t©msai3.3. Co c¬ t©msai
Lµ lo¹i co c¬ lµm cho kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®ÇuLµ lo¹i co c¬ lµm cho kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®Çu
nguyªn uû vµ b¸m tËn xa nhau.nguyªn uû vµ b¸m tËn xa nhau.

8. 4. T¸c dông sinh häc cña vËn ®éng co c¬4. T¸c dông sinh häc cña vËn ®éng co c¬
- T¨ng cung l­îng tim.- T¨ng cung l­îng tim.
- T¨ng cung cÊp m¸u cho c¸c hÖ thèng mao m¹ch- T¨ng cung cÊp m¸u cho c¸c hÖ thèng mao m¹ch
- Phßng chèng teo c¬, cøng khíp.- Phßng chèng teo c¬, cøng khíp.
- B¶o ®¶m ®é v÷ng ch¾c vµ h×nh thÓ c¸c x­¬ng,- B¶o ®¶m ®é v÷ng ch¾c vµ h×nh thÓ c¸c x­¬ng,
duyduy
tr× tÇm ho¹t ®éng cña khíptr× tÇm ho¹t ®éng cña khíp
- Phßng chèng tho¸i ho¸ khíp- Phßng chèng tho¸i ho¸ khíp
- T¨ng c­êng ®µo th¶i chÊt cÆn b· vµ chuyÓn ho¸- T¨ng c­êng ®µo th¶i chÊt cÆn b· vµ chuyÓn ho¸
vËt chÊt, ®èt ch¸y hoµn toµn c¸c chÊt h÷u c¬ thµnhvËt chÊt, ®èt ch¸y hoµn toµn c¸c chÊt h÷u c¬ thµnh
n­íc vµ CO2.n­íc vµ CO2.

9. 5. C¸c h×nh thøc vËn ®éng trÞ liÖu5. C¸c h×nh thøc vËn ®éng trÞ liÖu
5.1. TËp vËn ®éng thô ®éng5.1. TËp vËn ®éng thô ®éng
§Þnh nghÜa§Þnh nghÜa
Lµ ®éng t¸c thùc hiÖn bëi ng­êi thÇy thuèc hoÆcLµ ®éng t¸c thùc hiÖn bëi ng­êi thÇy thuèc hoÆc
dông cô, kh«ng cã sù co c¬ chñ ®éng cña NB.dông cô, kh«ng cã sù co c¬ chñ ®éng cña NB.
ChØ ®ÞnhChØ ®Þnh : Khi ng­êi bÖnh cã yÕu c¬ bËc 0 : Khi ng­êi bÖnh cã yÕu c¬ bËc 0
hoÆc 1.hoÆc 1.

10. Nguyªn t¾cNguyªn t¾c
- Gi÷ v÷ng khíp gÇn vµ n©ng ®ì c¸c phÇn chi thÓ ë- Gi÷ v÷ng khíp gÇn vµ n©ng ®ì c¸c phÇn chi thÓ ë
xa.xa.
- Thùc hiÖn cö ®éng trong giíi h¹n kh«ng g©y ®au.- Thùc hiÖn cö ®éng trong giíi h¹n kh«ng g©y ®au.
- Thùc hiÖn c¸c cö ®éng chËm vµ nhÑ nhµng suèt- Thùc hiÖn c¸c cö ®éng chËm vµ nhÑ nhµng suèt
tÇm ho¹t ®éng.tÇm ho¹t ®éng.
Môc ®ÝchMôc ®Ých
- Ng¨n ngõa co rót, ng¨n ngõa t¹o kÕt dÝnh khíp.- Ng¨n ngõa co rót, ng¨n ngõa t¹o kÕt dÝnh khíp.
- T¨ng c¶m gi¸c c¶m thô b¶n thÓ.- T¨ng c¶m gi¸c c¶m thô b¶n thÓ.
- Duy tr× ®é dµi b×nh th­êng cña c¬.- Duy tr× ®é dµi b×nh th­êng cña c¬.
- KÝch thÝch c¸c ph¶n x¹ gÊp duçi.- KÝch thÝch c¸c ph¶n x¹ gÊp duçi.
- ChuÈn bÞ cho giai ®o¹n tËp chñ ®éng.- ChuÈn bÞ cho giai ®o¹n tËp chñ ®éng.

11. 5.2. TËp chñ ®éng cã trî gióp5.2. TËp chñ ®éng cã trî gióp
§Þnh nghÜa§Þnh nghÜa
Lµ ®éng t¸c tËp do ng­êi bÖnh tù co c¬ chñ ®éngLµ ®éng t¸c tËp do ng­êi bÖnh tù co c¬ chñ ®éng
nh­ng cã sù trî gióp cña ng­êi ®iÒu trÞ hay dôngnh­ng cã sù trî gióp cña ng­êi ®iÒu trÞ hay dông
cô c¬ häc.cô c¬ häc.
ChØ®ÞnhChØ®Þnh: Khi ng­êi bÖnh cã yÕu c¬ bËc 2.: Khi ng­êi bÖnh cã yÕu c¬ bËc 2.

12. Nguyªn t¾cNguyªn t¾c
- Gi¶i thÝch cho bÖnh nh©n râ ®éng t¸c trước khi- Gi¶i thÝch cho bÖnh nh©n râ ®éng t¸c trước khi
tập.tập.
- ChØ trî gióp võa ®ñ.- ChØ trî gióp võa ®ñ.
- Tr¸nh sù thay thÕ cña c¸c c¬ kh¸c.- Tr¸nh sù thay thÕ cña c¸c c¬ kh¸c.
- BN cÇn ®­îc nghØ mét kho¶ng ng¾n sau mçi cö- BN cÇn ®­îc nghØ mét kho¶ng ng¾n sau mçi cö
®éng®éng
- Gi¶m dÇn sù trî gióp khi lùc c¬ t¨ng tiÕn- Gi¶m dÇn sù trî gióp khi lùc c¬ t¨ng tiÕn
Môc ®ÝchMôc ®Ých
- T¨ng søc m¹nh c¬- T¨ng søc m¹nh c¬
- ThiÕt lËp c¸c mÉu cö ®éng ®iÒu hîp- ThiÕt lËp c¸c mÉu cö ®éng ®iÒu hîp

13. 5.3. TËp chñ ®éng5.3. TËp chñ ®éng
§Þnh nghÜa§Þnh nghÜa
LLµ ®éng t¸c tËp do chÝnh ng­êi bÖnh thùc hiÖnµ ®éng t¸c tËp do chÝnh ng­êi bÖnh thùc hiÖn
kh«ng cÇn cã sù trî gióp.kh«ng cÇn cã sù trî gióp.
ChØ®ÞnhChØ®Þnh : Khi c¬ ®¹t bËc 3.: Khi c¬ ®¹t bËc 3.

14. Nguyªn t¾cNguyªn t¾c
- Gi¶i thÝch cho BN râ suèt tÇm ho¹t ®éng.- Gi¶i thÝch cho BN râ suèt tÇm ho¹t ®éng.
- C¸c ®éng t¸c tËp kh«ng qu¸ dÔ, kh«ng qu¸ khã.- C¸c ®éng t¸c tËp kh«ng qu¸ dÔ, kh«ng qu¸ khã.
- Ph¶i kiÓm so¸t khi BN tËp ®Ó tr¸nh c¸c cö ®éng- Ph¶i kiÓm so¸t khi BN tËp ®Ó tr¸nh c¸c cö ®éng
thay thÕthay thÕ
Môc ®ÝchMôc ®Ých
- T¨ng c­êng søc m¹nh c¬- T¨ng c­êng søc m¹nh c¬
- C¶i thiÖn c¸c chøc n¨ng toµn th©n : tuÇn hoµn,- C¶i thiÖn c¸c chøc n¨ng toµn th©n : tuÇn hoµn,
h« hÊp, chuyÓn ho¸, t©m lý.h« hÊp, chuyÓn ho¸, t©m lý.

15. 5.4. TËp cã kh¸ng trë5.4. TËp cã kh¸ng trë
§Þnh nghÜa§Þnh nghÜa
Lµ ®éng t¸c tËp do ng­êi bÖnh thùc hiÖn nh­ngLµ ®éng t¸c tËp do ng­êi bÖnh thùc hiÖn nh­ng
cã thªm søc kh¸ng trë cña ng­êi ®iÒu trÞ hoÆccã thªm søc kh¸ng trë cña ng­êi ®iÒu trÞ hoÆc
dông cô.dông cô.
ChØ®ÞnhChØ®Þnh: Khi c¬ ®· ®¹t bËc 4 hoÆc bËc 5.: Khi c¬ ®· ®¹t bËc 4 hoÆc bËc 5.

17. Nguyªn t¾cNguyªn t¾c
-- Lùc kh¸ng trë ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt ë kho¶ngLùc kh¸ng trë ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt ë kho¶ng
gi÷a cña TVĐ vµ Ýt nhÊt ë ®Çu vµ cuèi cñagi÷a cña TVĐ vµ Ýt nhÊt ë ®Çu vµ cuèi cña
TVĐ.TVĐ.
-- Khi cã cö ®éng giËt cã nghÜa lµ søc ®Ò kh¸ngKhi cã cö ®éng giËt cã nghÜa lµ søc ®Ò kh¸ng
qu¸ lín, cÇn ph¶i gi¶m bít.qu¸ lín, cÇn ph¶i gi¶m bít.
-- Lùc ®Ò kh¸ng ®­îc ®Æt ë mét ®iÓm xa cña khípLùc ®Ò kh¸ng ®­îc ®Æt ë mét ®iÓm xa cña khíp
khi thùc hiÖn cö ®éng.khi thùc hiÖn cö ®éng.
Môc ®ÝchMôc ®Ých
-- T¨ng c­êng søc m¹nh cña chi thÓ.T¨ng c­êng søc m¹nh cña chi thÓ.

18. 5.5. TËp kÐo gi·n5.5. TËp kÐo gi·n
§Þnh nghÜa§Þnh nghÜa
Lµ ®éng t¸c tËp dïng cö ®éng c­ìng bøc do KTVLµ ®éng t¸c tËp dïng cö ®éng c­ìng bøc do KTV
hay do dông cô c¬ häc.hay do dông cô c¬ häc.
ChØ ®Þnh:ChØ ®Þnh: TÇm vËn ®éng cña khíp bÞ h¹n chÕTÇm vËn ®éng cña khíp bÞ h¹n chÕ
do mÊt ®µn håi cña m« mÒmdo mÊt ®µn håi cña m« mÒm

19. Nguyªn t¾cNguyªn t¾c
-- Kh«ng thùc hiÖn kÐo gi·n khi ®ang cã t×nh tr¹ngKh«ng thùc hiÖn kÐo gi·n khi ®ang cã t×nh tr¹ng
®au cÊp.®au cÊp.
-- Khi t×nh tr¹ng ®au kÐo dµi hay gi¶m TVĐ lµ dÊuKhi t×nh tr¹ng ®au kÐo dµi hay gi¶m TVĐ lµ dÊu
hiÖu cña tËp qu¸ møc cÇn ph¶i gi¶m lùc kÐohiÖu cña tËp qu¸ møc cÇn ph¶i gi¶m lùc kÐo
gi·n hoÆc thêi gian ®iÒu trÞ.gi·n hoÆc thêi gian ®iÒu trÞ.
Môc ®ÝchMôc ®Ých
Gia t¨ng TVĐ cña khíp.Gia t¨ng TVĐ cña khíp.

20. 66. C¸c bµi tËp V TL chøc n¨ngĐ. C¸c bµi tËp V TL chøc n¨ngĐ
Lµ c¸c bµi tËp ®­îc g¾n liÒn víi c¸c sinh ho¹tLµ c¸c bµi tËp ®­îc g¾n liÒn víi c¸c sinh ho¹t
chøc n¨ng.chøc n¨ng.
6.1. TËp trªn ®Öm6.1. TËp trªn ®Öm

21. 6.2. TËp víi bãng6.2. TËp víi bãng

22. 6.3.TËp trong thanh song song6.3.TËp trong thanh song song

23. 6.4.TËp th¨ng b»ng víi n¹ng6.4.TËp th¨ng b»ng víi n¹ng

24. 6.4.TËp di chuyÓn6.4.TËp di chuyÓn

25. Xin chân thành cám ơn