1. Chẩn đoán siêu âm
Tuyến giáp - Vùng cổ
Ths Bs Lê Tuấn Linh

2. Thiết bị - Kỹ thuật
1. Máy siêu âm: SA 2D, 3-4D,có siêu âm mầu,
Doppler.
2. Đầu dò: đầu dò nông 7,5-12MHz, đầu dò 3D.
3. Kỹ thuật: BN không cần chuẩn bị, nằm ngửa cổ, gối
dưới vai.

3. Kỹ thuật siêu âm tuyến giáp- vùng cổ

4. Giải phẫu định khu
• Vùng trước giữa cổ (Lateromedial neck):
tuyến giáp, cận giáp, lưỡi.
• Vùng bên cổ (Lateral neck): tuyến dưới
hàm, tuyến mang tai.
• Phần mềm vùng cổ: mô liên kết, mạch
máu, cơ ở 2 vùng trên.

5. Cổ nhìn thẳng Cổ nhìn nghiêng

8. 1.Tuyến giáp
Hình thái: tam giác gồm 2 thuỳ, cao 4-6 cm,
ngang và dầy 1-2 cm. Eo 1-2cm. Thể tích
toàn bộ = cao x ngang x dầy/2 khoảng từ
12- 15cm3
, trên 20cm3
là bệnh lý
Cấu trúc âm: tăng âm nhẹ đều, tưới máu
đều

9. Cách đo kích thước tuyến giáp:

10. Tuy n giáp trên siêu âm màuế

11. 2. Tuyến cận giáp (Parathyroid gland) ở 1/3
giữa và sau, kích thước 6 x 4 x 1 mm = 25-
40mg, khó phân biệt với mô tuyến giáp
3. Tuyến nước bọt: mang tai, dưới hàm.

12. 4. Lưỡi: xem qua đường dưới cằm, hình
bầu dục.
5.Thực quản:
6. Hạch nông vùng cổ: chuỗi dưới hàm,
chuỗi dọc động-tĩnh mạch cảnh và chuỗi
chẩm, hạch hố thượng đòn, hạch gai,
hạch trước thanh-khí quản.

15. Hình hạch cổ bình thường và phản ứng viêm:
- Hạch bình thường hình ovan, rốn hạch tăng âm, trên ảnh
cắt dọc (1A), cắt ngang (1B), tương ứng là hình trên siêu âm
a,b.
- Hạch có vỏ mỏng: hình 2 và c
- Hạch không có hình xoang hạch tăng âm, nhưng vẫn có
hình rốn hạch (hạch dưới cơ nhị thân Kuttner)

17. Hình ảnh hạch ác tính: di căn hay lymphome

18. Bệnh lý tuyến giáp
Dấu hiệu của nhu mô khi tổn thương lan toả gồm:
• Thay đổi về kích thước.
• Tăng âm đồng nhất.
• Giảm âm trong viêm tuyến tự miễn.
• Giảm âm từng ổ trong viêm tuyến giáp bán cấp.
1. Các bệnh lý lan toả
a. Tăng sản (Hyperthyroidose) tuyến giáp tăng
thể tích, tăng âm đồng nhất.

19. b. Viêm tự miễn thể Basedow và Hashimoto: giảm âm
toàn bộ tuyến, cần có triệu chứng lâm sàng, xét
nghiệm để phân biệt.
Basedow

20. Basedow: tuyến to ra trên nền
giảm âm, có thể thấy nhiều ổ nhỏ,
tăng mạnh tưới máu.

21. Viêm thể Hashimoto: 30-60 tuổi, tuyến giáp to ít, ít
âm đều như cơ liền kề, giàu mạch trên Doppler
màu, giai đoạn muộn tuyến teo lại, xơ hóa.

22. c. Viêm bán cấp De Quervain
Tuyến không đồng nhất với nhiều ổ tăng giảm âm
rải rác như hình bản đồ, chủ yếu phía ngoại vi,
nông.

23. 2. Tổn thương khu trú
B ng phân bi t các d u hi u g i ý t n th ng lành tính hay ác tínhả ệ ấ ệ ợ ổ ươ
Dấu hiệu Lành tính Ác tính
Số lượng Nhiều nhân Một nhân
Đậm độ âm Tăng âm hoặc dịch Giảm âm
Cấu trúc âm Đồng nhất Hỗn hợp âm
Vôi hoá Không hoặc vôi hoá lớn Vôi hoá nhỏ
Giới hạn Rõ Không rõ
Viền giảm âm Có Không
Siêu âm màu Ít mạch, mạch ngoại vi Nhiều mạch, trung tâm
Hạch cổ tương tự Không Có

24. Tổn thương lành tính
Nang
• Nang đơn thuần: độc hay nhiều, tròn hay bầu
dục, bờ rõ, chứa dịch trong, có bóng tăng cường
phía sau.
• Nang tuyến (cystadenoma) gồm nhiều nang to
nhỏ khác nhau, cách nhau bằng vách mỏng.
• Nang chẩy máu có mô tăng âm cố định hay lơ
lửng trong dịch nang.
• Nang keo (Colloid cyst) có mô đậm âm không
bám thành.
• Nang thoái hoá ác tính rất ít.

25. Nang đơn thuần (a), nang keo (b,c) và nang tuyến (d)
a b
c d

26. Hình nang chảy máu

27. Abces
Hiếm, ổ dịch không trong, thành dầy không đều
chứa cấu trúc sinh âm to nhỏ khác nhau.

28. U tuyến Adenoma
• Đồng nhất
• Bờ đều rõ
• Tăng âm
• Có viền giảm âm
• Trên siêu âm màu: tăng hay giảm
tưới máu, không đặc hiệu

31. Tổn thương ác tính
< 30 tuổi, nam >nữ, gồm:
-Tổn thương biệt hoá: u nang tuyến (follicular)
chủ yếu dịch, u nhú (papilloma) chủ yếu đặc,
u lymphô (lymphoma) thường có hạch đi theo
và u hỗn hợp (mixte). Đó là nhân giảm âm
giầu mạch chung quanh và trong nhân, khó
phân biệt, sinh thiết bằng kim.

32. - Tổn thương không biệt hoá: carcinoma u nhú
chiếm 70%, u nang ác tính 15%, u phần tuỷ của
tuyến (medullar) 5-10%, lymphoma 5% và di căn.
Tổn thương giảm âm, bờ không đều, tăng sinh
mạch, phần đặc và dịch xen kẽ, có ổ hoại tử.

33. Carcinoma u nhú
có nhiều vôi hoá

34. Carcinoma u nhú có ít vôi hoá

35. Horvath et al (Santiago Chile)
- TIRADS 0: không đ d li u plủ ữ ệ
- TIRDAS 1: TG bt
- TIRADS 2: có tt (0% b nh ác tính).ệ
- TIRADS 3: (<5% b nh ác tính).ệ
- TIRADS 4: (5-80% b nh ác tính).ệ
- TIRADS 5: (> 80% b nh ác tính).ệ
- TIRADS 6: bi t ch c ch n ung th tr c.ế ắ ắ ư ướ

36. Jin Young Kwak và cs (Yonsei Seoul HQ)
Các DH siêu âm nghi ng ác tínhờ
-Thành phần đăc ch y u >75%̣ ủ ế (solid component).
- Gi m âmả (hypoechogenicity).
- R t gi m âmấ ả (marked hypoechogenicity) so v i cớ ơ
- Có múi nhỏ (microlobulated) ho cặ đ ng vi n khôngườ ề
đều (irregular margins).
- Vi vôi hóa (microcalcifications).
- Chiều cao l ́ n h n chiều rôngơ ơ ̣ .

37.  TIRADS 0: kh đ d li u phân lo iủ ữ ệ ạ
 TIRADS 1: TG bt
 TIRADS 2: có tt lành tính
 TIRADS 3: 0 dh SA nghi ng (< 5%)ờ
 TIRADS 4a: 1dh, 4b:2dh, 4c: 3-4dh
 TIRADS 5: 5dh

38. B xungổ
Nhân xâm l n xung quanh: TIRADS 5.ấ
H ch c lân c n, tính ch t t ng t (Vôi,ạ ổ ậ ấ ươ ự
d ch): TIRADS 5.ị

39. Tuyến cận giáp
• Cường cận giáp gây nhược cơ, mất cân,
rối loạn cấu trúc xương, thưa xương, nang
xương, gẫy tự nhiên, rối loạn mạch, rối
loạn tiêu hoá, sỏi tiết niệu. Siêu âm thấy
quá phát tuyến, tăng kích thước, giảm âm.

40. • Carcinoma: tăng canxi mạnh trên 140mg/l
của cường cận giáp, siêu âm u khá rõ, tuyến
to ra, có thể nang hoá, giầu mạch.
• Nang cận giáp, chứa thanh dịch
Hình nang tuyến cận giáp
(hiếm), không đặc hiệu

41. Tuyến nước bọt
U lành tính
a/U hỗn hợp (Pleomorphic adenoma, mixed
tumor): chiếm tới 70%, đặc, tăng âm, bờ đều hoặc
không. Trong khối có thể chẩy máu hay thoái hóa
nang
b/U nang tuyến lymphome
(Cystadenolymphoma): 1 hay nhiều nang, bờ rõ.
c/U máu: ít âm như 1 u đặc hay u rỗng , không có
mạch trên siêu âm màu, bờ rõ.
d/Nang tuyến nước bọt: bẩm sinh từ khe mang,
mắc phải là từ u thượng bì lympho,viêm tuyến,
chấn thương hay do sỏi. Hình thái là những nang
bờ rõ, rỗng âm.

42. Pleomorphic adenoma

43. U h n h p tuy n mang taiỗ ợ ế

44. U ác tính
• Carcinoma thượng bì nhầy (Mucoepidermoid
Carcinoma): hỗn hợp vừa đặc vừa lỏng do chẩy
máu, hoại tử, bờ không rõ, có hạch kèm theo.
• Carcinoma tuyến: nốt tăng âm khắp tuyến, bờ
không rõ, có hạch kèm theo, không đặc hiệu
Viêm tuyến nước bọt
• Viêm cấp do virus tuyến to, có nhiều nốt giảm
âm nhỏ rải rác, tăng tưới máu trên siêu âm màu.
• Do vi khuẩn tuyến to ra, có khối giảm âm và ổ
tăng âm của mủ, ấn đau kèm hạch cổ.
• Viêm tuyến mạn tính tái phát có thể thấy ống
tuyến giãn.

47. Các nang vùng cổ
Nang giáp lưỡi
• Hay gặp nhất.
• Di tích của ống giáp lưỡi (thyroglosssal duct
cyst).
• Nằm ở đường giữa cổ, từ lưỡi-tuyến giáp.
• Cấu trúc rỗng âm, chứa cả chất keo, chất
nhầy, khi biến chứng viêm mới không phải
thanh dịch và dò ra ngoài.
• Hầu như không có thoái hoá ác tính.
• Nếu nang nằm sát lưỡi: gọi là nang lưỡi

48. Hình nang lưỡi- kyste lingual

49. Nang bạch huyết (Cystic lymphangioma)
•Trẻ em < 2 tuổi, ở 2 bên cổ.
• Hình nang có nhiều ổ, nghách, thành mỏng
dịch trong, có thể thành dày nhẹ không đều.
Nang bì (dermoid cyst)
• Hay ở đường giữa vùng xương móng
• Cấu trúc vừa dịch vừa mô đậm âm, có hạt
đậm âm của canxi.

50. Nang bạch huyết

51. Nang khe mang (branchial cyst)
• Nang khe mang 1: ở quanh tuyến mang tai,
nhiễm khuẩn gây ápxe trong tuyến mang tai và
chẩy mủ tai
• Nang khe mang 2: ở khoang sau góc hàm,
nông trước cơ ức đòn chũm, trước mạch lớn,
giữa động mạch cảnh và thành bên hầu.
• Nang khe mang 3 ở khoang sau cổ, rất ít gặp.
Các nang dễ nhiễm trùng, tạo các đường
dò=>cần mô tả đường dò nếu có.

52. Nang khe mang 3D

54. U cuộn cảnh
(carotid glomus)
Khối tổ chức giảm âm vùng ngã 3 động mạch
cảnh, tăng mạnh tưới máu trên siêu âm màu

55. Thank for your
attention!