1. วิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices)
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
การป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดในสถานศึกษา
1. ความเป็นมา
โรงเรียนบ้านยางลาด เป็นโรงเรียนขยายโอกาส สังกัดสำานักงาน
เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา
เพชรบูรณ์ เขต 1 เปิดสอนในระดับชั้น อนุบาล – ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
มีจำานวนนักเรียนรวม 172 คน
ข้าราชครู 15 คน พนักงานราชการ 2 คน เจ้าหน้าที่ธุรการ 1 คน
นักการภารโรง 1 คน มี
นายสุรเชษฐ์ ยงวณิชย์เป็นผู้อำานวยการโรงเรียน
จากการรายงานผลการดำาเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนใน
ปีการศึกษาที่ผ่านมา การดำาเนินงานดูแลช่วยเหลือนักเรียน มีการให้
ความร่วมมือกับโรงเรียนในการมาประชุมผู้ปกครองชั้นเรียน การจัด
กิจกรรมผู้ปกครองเครือข่าย-ชุมชนเครือข่าย การสร้างความสัมพันธ์อัน
ดี ระหว่างครูที่ปรึกษากับผู้ปกครอง เพื่อเฝ้าระวังและแก้ไขพฤติกรรมที่
ไม่พึงประสงค์ของนักเรียน ในระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียน
บ้านยางลาด
ตารางที่ 1 แสดงจำานวนของนักเรียน กลุ่มเสี่ยง กลุ่มมี
ปัญหา ในปีการศึกษา 2556
ลำาดั
บที่
ระดับ
ชั้น
จำานวน
นักเรีย
น
จำานวนนักเรียนที่ผ่านการคัดกรอง
กลุ่ม
ปกติ
ร้อย
ละ
กลุ่ม
เสี่ยง
ร้อย
ละ
กลุ่มมี
ปัญหา
ร้อย
ละ
1 อ.1 14 14 100 - - - -
2 อ.2 20 20 100 - - - -
3 ป.1 18
16 88.8
9
2
12.5 - -
4 ป.2 9
8 88.8
9
1
11.1
1
- -
5 ป.3 18
15 83.3
3
3
16.6
6
- -
6 ป.4 12
9 75.0
0
3
25.0
0
- -
7 ป.5 11 11 100 - - - -
8 ป.6 18 17 94.4 1 5.26 - -
2. 4
9 ม.1 16
15 93.7
5
1
6.25 - -
10 ม.2 19 19 100 - - - -
11 ม.3 17
12 70.5
9
5
29.4
1
- -
รวม 172
156 90.7
0
16
9.30 -
จากตารางพบว่า ในปีการศึกษา 2556 จำานวนนักเรียนที่เสี่ยง มี
จำานวนทั้งสิ้น 16 คน 9.30 คิดเป็น
ร้อยละและนักเรียนกลุ่มมีปัญหา มีจำานวนทั้งสิ้น - คน คิดเป็นร้อยละ
0 ของจำานวนนักเรียนทั้งหมด
2. การพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
2.1 Flow Chart ระบบ
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
รู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล
คัดกรอง
มีปัญหา
ช่วยเหลือ / ส่งต่อ
กิจกรรมโฮมรูม
การประชุมผู้ปกครอง
ใ
ช่
ไม่
ใช่
6. 2.2 การพัฒนาวิธีการดำาเนินงาน
เมื่อโรงเรียนพบว่า มีนักเรียนที่อยู่ในข่ายเลี่ยงและมีปํญหา จึง
ได้ดำาเนินการดูแลช่วยเหลือแก้ไขทันทีโดยขอความร่วมมือจากทุก
ฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ซึ่งได้แก่ ครูที่ปรึกษา ครูผู้สอน ผู้ปกครอง คณะ
กรรมการสถานศึกษาและชุมชน โดยมีจุดประสงค์ให้โรงเรียนเป็น
สถานศึกษาที่ส่งเสริมให้นักเรียนศึกษาจนจบการศึกษาภาคบังคับ
ทุกคน นักเรียนทุกคนมีความตระหนักรู้ มีความเข้าใจ และสามารถ
ถ่ายทอดอธิบายเรื่องการศึกษาต่อผู้อื่นได้ รวมทั้งการให้นักเรียน
ทุกคนช่วยกันเฝ้าระวัง และเพื่อนช่วยเพื่อนอีกด้วย ทั้งนี้ในการ
ดำาเนินงานดูแลช่วยเหลือแก้ไขนักเรียนให้กลับเข้ามาเรียนจนจบ
การศึกษาภาคบังคับนั้น โรงเรียนได้พัฒนาวิธีการดำาเนินการโดย
ใช้วงจรคุณภาพ (PDCA) ของเดมมิ่ง ดังนี้คือ
P (Plan) การวางระบบ เป็นการกำาหนดขั้นตอนการทำางานที่อาศัย
การมีส่วนร่วมของทุกคนใน
โรงเรียน มีการประชุม ชี้แจงแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง มี
การจัดปรับปรุงวิธีการและบันทึก
มาตรฐาน เพื่อให้การดำาเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของ
โรงเรียนเป็นไปในทิศทางเดียวกัน
7. อย่างมีเอกภาพ
D (Do) เป็นการปฏิบัติร่วมกันของทุกคนในโรงเรียน ซึ่งได้มาจาก
การร่วมคิด ร่วมมือ ร่วมใจกัน
ด้วยการจัดกิจกรรมครอบคลุมมาตรฐานการดำาเนินการ
C (Check) ดำาเนินการประเมินตนเองโดยเน้นการประเมินทบทวน
ระบบอย่างกัลยาณมิตร และการ
เสนอแนะข้อคิดเห็นเพื่อการพัฒนา จากผู้บริหาร ทีมพัฒนา
คุณภาพ
A (Action) จัดประชุมครูและคณะกรรมการสถานศึกษาเพื่อนำาผล
การประเมินทบทวนมาปรับปรุง
พัฒนาระบบหรือวิธีการดำาเนินการเพื่อมุ่งให้เกิดผลสัมฤทธิ์ตาม
เป้าหมายความสำาเร็จที่วางไว้
2.3 การจัดกิจกรรม
รูปแบบที่โรงเรียนบ้านยางลาดถือว่าเป็น Best Practices ในปี
2556 คือ
ขั้นตอนการจัดกิจกรรมเพื่อดูแลช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง กลุ่ม
มีปัญหา ด้วยกิจกรรมที่หลากหลาย
ดัง Flow Chart ต่อไปนี้ คือ
10. I Integratio
n
การบูรณาการ การดำาเนินงานแบบองค์
รวม
C Communi
cation
การสื่อสาร รณรงค์ ประชาสัมพันธ์
อย่างทั่วถึง
L Learning การเรียนรู้ ผ่านการเรียนการสอน
บูรณาการ 8 กลุ่มสาระ
E Environm
ent
การจัดสภาพแวดล้อม น่าดู น่าอยู่ น่า
เรียน ไม่มีพื้นที่เสี่ยง
A Activity การจัดกิจกรรมการสร้างภูมิคุ้มกันและ
การป้องกันที่หลากหลาย
N Network การมีภาคีเครือข่ายในพื้นที่ให้ความ
ร่วมมือและมีส่วนร่วม
12. 1. การวางแผน ( P ) 1. แต่งตั้งคณะกรรมการ
2. กำาหนดวัตถุประสงค์ เป้าหมาย ตัว
ชี้วัด
ความสำาเร็จ เครื่องมือ วิธี
การ
3. กำาหนดแผนงาน / ปฏิทิน
2. การดำาเนินงาน ( D ) 1. ดำาเนินการตามแผน ที่
กำาหนดไว้ด้วยวิธีการที่
หลากหลายตามสภาพ
จริง
3. การตรวจสอบ (C ) 1. ตรวจสอบติดตาม
2. ประเมินวิเคราะห์ จัดทำารายงาน
4. การปรับปรุงและพัฒนางาน ( A ) 1. นำาผลการประเมินมา
ปรับปรุงและดำาเนินการ
ตามแผนใหม่อย่างต่อ
เนื่อง
3. วิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices)
3.1 อะไรคือวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (What)
สรุปวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practices) การป้องกันและ
แก้ไขปัญหายาเสพติดและอบายมุข
โรงเรียนได้ดำาเนินการ ดังนี้คือ
1.การบูรณาการ การดำาเนินงานแบบองค์
รวม
2.การสื่อสาร รณรงค์ ประชาสัมพันธ์อย่าง
ทั่วถึง
3.การเรียนรู้ ผ่านการเรียนการสอน
บูรณาการ 8 กลุ่มสาระ
4.การจัดสภาพแวดล้อม น่าดู น่าอยู่ น่า
เรียน ไม่มีพื้นที่เสี่ยง
5.การจัดกิจกรรมการสร้างภูมิคุ้มกันและ
การป้องกันที่หลากหลาย
6.การมีภาคีเครือข่ายในพื้นที่ให้ความร่วม
มือและมีส่วนร่วม
13. 3.2 วิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศทำาอย่างไร (How)
1. การบูรณาการ การดำาเนินงานแบบองค์รวม
2. การสื่อสาร รณรงค์ ประชาสัมพันธ์
3. การเรียนรู้ผ่านการเรียนการสอนบูรณาการ 8 กลุ่ม
สาระ
4. การจัดสภาพแวดล้อม น่าดู น่าอยู่ น่าเรียน ไม่มีพื้นที่
เสี่ยง
5. การจัดกิจกรรมสร้างภูมิคุ้มกันและการป้องกันที่กลาก
หลาย
- การสร้างภูมิคุ้มกัน
กิจกรรมการเยี่ยมบ้าน
ประชุมสายสัมพันธ์ผู้ปกครอง
กิจกรรมแนะแนว
กิจกรรมโฮมรูม
กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
- การป้องกัน
โครงการโรงเรียนสีขาว (แผนปฏิบัติการโรงเรียน)
โครงสร้างห้องเรียนสีขาว
การจัดห้องเรียนให้น่าดู น่าอยู่ น่าเรียน
แผนบูรณาการยาเสพติด
6. การมีภาคีเครือข่ายในพื้นที่ให้ความร่วมมือและมีส่วน
ร่วม
4.ผลการดำาเนินงาน
วิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ “การป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดใน
สถานศึกษา” โดยผ่านกิจกรรม
นักเรียน กิจกรรมเด่นได้ในทางที่ถนัด ส่งผลให้จำานวนนักเรียนที่อยู่ใน
กลุ่มเสี่ยง ลดลงตามตัวชี้วัดของระบบ ดังตาราง
ตารางที่ 2 แสดงผลที่ได้จากการช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง กลุ่มมี
ปัญหา
ลำาดับ
ที่
รายการ
ผลการดำาเนินงาน
จำานวน ร้อยละ
1 ผลที่ได้จากการคัดกรอง 16 คน 9.30
14. นักเรียน
2
ผลที่ได้จากการช่วยเหลือ
- นักเรียนมาเรียนจนจบ
หลักสูตร
172 คน 100
3
ผู้ปกครองพึงพอใจในการช่วย
เหลือนักเรียน
172 คน 87.50
ข้อมูล ณ วันที่ 30 ธันวาคม 2556
- จากตาราง โรงเรียนสามารถช่วยเหลือนักเรียนกลุ่มเสี่ยง
กลุ่มมีปัญหามาเรียนในสถานศึกษาจนจบภาคบังคับ จำานวน 3 คน
คิดเป็นร้อยละ 100
5. ปัจจัยที่เอื้อต่อความสำาเร็จ
โรงเรียนบ้านยางลาด ประสบผลสำาเร็จในการดำาเนินงานตามระบบ
ดูแลช่วยเหลือนักเรียนเนื่องจากมีปัจจัยที่ส่งผลต่อการปฏิบัติงานดังนี้
5.1 ผู้บริหารให้การสนับสนุนด้านขวัญและกำาลังใจ แนะนำา
กำากับติดตาม และร่วมกันประเมินผลการดำาเนินงาน
5.2 ครูทุกคนทุ่มเทกำาลังใจ กำาลังกาย ในการปฏิบัติงาน
5.3 ผู้ปกครองให้ความร่วมมือในการกำากับ ติดตาม และแก้ไข
ปัญหาของบุตรหลานเป็น อย่างดี
5.4 ชุมชน และผู้นำาท้องถิ่น ให้การสนับสนุนและ มีส่วนร่วมและ
ให้ความร่วมมือในการแก้ไขปัญหาต่างๆ ของนักเรียน
5.5 อัตราส่วนของครู : นักเรียน คือ 1 : 20 ส่งผลให้ครูประจำาชั้น
ทุกคนดูแลนักเรียนในระดับชั้นที่ตนเองรับผิดชอบอย่างทั่วถึง
ปัญหาหรือพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมที่นักเรียนแสดงออกจะได้รับ
การดูแลและแก้ไขอย่างเหมาะสมทันเวลา
6.ผลการดำาเนินงาน
1. แต่งตั้งคณะกรรมการ
2. กำาหนดวัตถุประสงค์ เป้าหมาย ตัวชี้วัด ความสำาเร็จ เครื่องมือ
วิธีการ
3. กำาหนดแผนงาน / ปฏิทิน
4. ดำาเนินการตามแผน ที่กำาหนดไว้ด้วยวิธีการที่หลากหลายตาม
สภาพจริง
5. ตรวจสอบติดตาม
6. ประเมินวิเคราะห์ จัดทำารายงาน
