Nota Bahasa Melayu Tingkatan 6 Penggal 2 Bab 9

1. Bab 9
PenggolonganAyat
Dibuat oleh: Thanushah A/P P.Soniyasee
6AK1

2. 9.0Pengenalan
-Jumlah ayat dalam sesuatu bahasa tidak terkira banyaknya.Antara ayat yang tidak terkira
banyaknya itu,ada ayat yang pendek dan ada yang panjang.Terdapat pelbagai jenis ayat dengan
susunan konstituen yang pelbagai juga.Walaupun jumlah ayat dalam sesuatu bahasa itu amat
banyak,namun pelbagai jenis ayat itu dapat dikategorikan seperti yang berikut:
Golongan ayat -----1.Ayat Dasar
2.Ayat Terbina
Bentuk ayat---------1.Ayat Tunggal
2.Ayat Majmuk
Jenis ayat------------1.Ayat Penyata
2.Ayat Tanya
3.Ayat Perintah
4.Ayat Seruan
Susunan
konstituen ayat----1.Susunan Biasa
2.Susunan Songsang
Ragam ayat---------1.Ayat Aktif
2.Ayat Pasif

3. 9.1GolonganAyat
-Golongan ayat ditentukan berdasarkan pola atau acuan ayat.Pelbagai jenis ayat yang terdapat
dalam sesuatu bahasa dapat dibahagikan kepada dua golongan,iaitu ayat dasar dan ayat terbitan.
9.1.1 Ayat Dasar
1.Ayat dasar ialah ayat yang daripadanya dapat diterbitkan ayat yang lain.Semua ayat,sama ada
yang pendek atau yang panjang,yang bersusunan biasa atau yang bersusunan songsang,yang
tunggal atau yang majmuk,pasti dapat dikembalikan kepada bentuk asalnya,iaitu salah satu
daripada empat pola ayat dasar seperti yang terdapat dalam jadual di bawah.Pola-pola ayat dasar
ditentukan berdasarkan frasa yang mengisi konstituen predikat.Hal ini demikian kerana
konstituen subjek tetap diisi oleh frasa nama.Selain itu,ayat dasar terdiri daripada satu subjek dan
satu predikat.
Pola Subjek Predikat
Pola 1 : FN+FN Frasa Nama
Aziz
Frasa Nama
Pelajar universiti.
Pola 2 : FN+FK Frasa Nama
Rokiah
Frasa Kerja
Menanak nasi.
Pola 3 : FN+FA Frasa Nama
Jutawan itu
Frasa Adjktif
baik hati.
Pola 4 : FN+FS Frasa Nama
Ibu saya
Frasa Sendi Nama
di dapur.

4. 9.1.2AyatTerbitan
1.Ayat terbitan ialah ayat yang terbentuk apabila beberapa unsur,sama ada perkataan ataupun
frasa ditambah pada frasa subjek atau frasa predikat sesuatu ayat dasar.
2.Ayat terbitan sebahagian besarnya berasal daripada ayat dasar tetapi bentuknya berubah atau
maknanya berubah.Contohnya :
a.Aziz/bukan pelajar universiti.
b.Nasi/ditanak oleh Rokiah.
c.Jutawan itu/baik hati?
d.Ibu saya/di dapur untuk menyediakan sarapan.
3.Kesemua ayat di atas ialah ayat terbitan kerana kesemua ayat itu terbit daripada ayat dasar.Ayat
(1) ialah ayat nafi,yang terbit daripada ayat dasar Aziz pelajar universiti.Ayat (2) ialah ayat
pasif,yang terbit daripada ayat dasar Rokiah menanak nasi.Ayat (3) ialah ayat tanya,yang
terbit daripada ayat dasar Jutawan itu baik hati,manakala ayat (4) ialah ayat majmuk,yang
terbit daripada dua ayat dasar,iaitu Ibu saya di dapur dan Ibu saya menyediakan
sarapan.
9.2 Bentuk Ayat
1.Ayat terbahagi kepada dua bentuk :
a. Bentuk tunggal
b. Bentuk majmuk

5. 2.Penentuan sama ada ayat itu ayat tunggal atau ayat majmuk bergantung pada bilangan klausa
yang terkandung di dalamnya.Ayat yang terdiri daripada satu klausa ialah ayat tunggal,manakala
ayat yang terdiri daripada dua atau lebih klausa dinamakan ayat majmuk.
9.2.1 Ayat Tunggal
1.Ayat tunggal ialah ayat yang mempunyai satu klausa sahaja,iaitu yang mempunyai satu
konstituen subjek dan satu konstituen predikat.Binaan ayat tunggal menyerupai binaan ayat
dasar,iaitu terkandung di dalamnya satu konstituen subjek dan satu konstituen predikat.Persamaa
dan perbezaan antara ayat dasar dengan ayat tunggal akan dijelaskan dalam bab Ayat Dasar dan
Ayat Tunggal.Contoh ayat tunggal :
Subjek Predikat
5. Orang itu doktor.
6. Murid-murid sekolah berdiri di tapak perhimpunan.
7. Rumah itu sungguh besar.
8. Pokok pinang di belakang rumah
saya
tumbang pagi tadi.

6. 9.2.2 Ayat Majmuk
1.Ayat majmuk ialah ayat yang mengandungi dua klausa atau lebih.Ayat majmuk dibina dengan
menggabungkan dua ayat tunggal atau lebih,dan penggabungan ayat-ayat itu dilakukan mengikut
cara tertentu sehingga menjadikannya ayat baharu.Ayat (9),misalnya,ialah ayat majmuk yang
terhasil daripada gabungan ayat (9a) dengan ayat (9b).
9.3 Jenis Ayat
Dengan berdasarkan intonasi dan tujuan atau fungsinya,ayat dapat dibahagikan kepada empat
jenis,iaitu :
1. Ayat penyata
2. Ayat tanya
3. Ayat perintah
4. Ayat seruan
9.3.1 Ayat Penyata
-Ayat penyata ialah ayat yang diucapkan dengan tujuan untuk membuat sesuatu pernyataan atau
memberikan keterangan tentang sesuatu.Contohnya :
9. Bapa sedang membaca akhbar dan ibu sedang menjahit baju.
9a. Bapa sedang membaca akhbar.
9b. Ibu sedang menjahit baju.

7. 9.3.2 Ayat Tanya
-Ayat tanya ialah ayat yang digunakan untuk menenangkan sesuatu hal.Ayat tanya boleh terdiri
daripada ayat tanya tanpa kata tanya atau ayat tanya dengan kata tanya.Contohnya :
9.3.3 Ayat Perintah
-Ayat perintah ialah ayat yang digunakan untuk menimbulkan tindakan atau gerak balas tertentu
daripada pendengar.Ayat perintah boleh terdiri daripada ayat suruhan,ayat larangan,ayat
silaan,ayat permintaan,dan ayat ajakan.Contohnya :
10. Abang saya juruterbang.
11. Kakak membeli sebentuk cincin.
12. Bunga ros itu harum.
13. Bapa masih di pejabat.
a. Ayat tanya tanpa kata tanya
14. Bapa Yasirkah pemandu lori?
b. Ayat tanya dengan kata tanya
15. Harga cili ini berapa?

8. 9.3.4 Ayat Seruan
-Ayat seruan ialah ayat yang diucapkan untuk melahirkan perasaan terhadap sesuatu.Dalam
tulisan,ayat seruan diakhiri dengan tanda seru (!).
1. Ayat suruhan
16. Duduk di situ!
2. Ayat larangan
17. Jangan bercakap.
3. Ayat silaan
18. Sila beratur.
4. Ayat permintaan.
19. Tolong tutup tingkap itu.
5. Ayat ajakan
20. Mari minum.
21. Anakku!
22. Aduh,kepala saya pening!
23. Syabas,kamu berjaya!

9. 9.4 Susunan Konstituen Ayat
-Dari segi susunan,ayat boleh dibahagikan kepada dua.iaitu susunan biasa dan susunan songsang.
9.4.1 Susunan biasa
-Ayat susunan biasa ialah ayat yang unsur subjeknya mendahului unsur predikat (S+P).Bahagian
yang menjadi subjek itu merupakan bahagian yang diterangkan,manakala bahagian predikat pula
ialah bahagian yang menerangkan subjek tersebut.Jadi,ayat dalam susunan biasa mematuhi
hukum D-M.Contohnya :
9.4.2 Susunan Songsang
-Ayat susunan songsang ialah ayat yang tidak mengikut susunan biasa,iaitu susunan subjek-
predikat : Dalam susunan songsang,unsur-unsur dalam konstituen predikat yang biasanya
mengikuti subjek dipindahkan ke depan subjek.Pendepanan predikat boleh melibatkan seluruh
predikat atau sebahagian daripada predikat.Contohnya :
24. Kucing mengejar tikus itu.
25. Saya tidak hadir pada majlis itu.
1. Pendepanan seluruh predikat
26. Gadis itu/bertudung hitam.
26a. Bertudung hitam/gadis itu.
2. Pendepanan sebahagian daripada predikat
27. Kanak-kanak itu/bermain-main di taman permainan.
27a. Bermain-main kanak-kanak itu/di taman permainan.

10. 9.5 Ragam Ayat
-Mengikut ragamnya,ayat terbahagi kepada ayat aktif dan ayat pasif.Pembahagian tersebut
berdasarkan kata kerja yang terkandung dalam ayat itu,iaitu sama ada kata kerja transitif,kata
kerja tak transitif,atau kata kerja pasif.
9.5.1 Ayat Aktif
-Ayat aktif ialah ayat yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan subjek asal sebagai
judul.Ayat aktif terdiri daripada ayat aktif transitif dan ayat aktif tak transitif. Contohnya :
9.5.2 Ayat Pasif
-Ayat pasif ialah ayat yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan objek asal sebagai judul
atau unsur yang diterangkan.Oleh itu,objek dalam ayat aktif menjadi subjek dalam ayat
pasif.Contohnya :
Subjek Predikat
28. Ibu menyidai pakaian. (aktif transitif)
29. Bapa mencuci kereta. (aktif transitif)
30. Pesawat itu sudah mendarat. (aktif tak transitif)
31. Murid-murid itu sedang berbincang. (aktif tak transitif)

11. Subjek Predikat
32. Abang membeli kereta baharu. (ayat aktif)
32a. Kereta baharu dibeli oleh abang. (ayat pasif)
33. Saya menulis surat. (ayat aktif)
33a. Surat saya tulis. (ayat pasif)