1. Takrif Morfologi
Morfologi adalah bidang tatabahasa yang yang mengkaji perkataan dan cara-
cara pembentukannya.Morfologi merupakan bidang ilmu bahasa yang menkaji
struktur,bentuk dan golongan kata.Struktur kata bermaksud susunan bunyi ujaran atau
lambang tulisan yang menjadi unit bahasa yang bermakna.Bentuk kata pula adalah
rupa unit tatabahasa,sama ada berbentuk tunggal,atau hasil daripada proses
pengimbuhan,pemajmukan dan penggandaan.Golongan kata pula ialah proses
mengkategorikan perkataan berdasarkan keserupaan bentuk atau fungsi dengan
anggota yang lain dalam kumpulan yang sama.

2. FRASA
Definasi dan pengenalan
Frasa boleh ditakrifkan sebagai satu unit yang boleh terdiri daripada satu susunan
yang mengandungi sekurang-kurangnya dua patah perkataan ataupun satu patah
perkataan yang berpotensi untuk diperluas menjadi dua perkataan atau lebih. Selain
daripada itu, frasa juga merupakan unsur terkecil dalam sintaksis. Frasa digunakan bagi
membina ayat. Dalam tata tingkat unsur bahasa, frasa adalah unsure terkecil dan
terletak di bawah unsure yang dipanggil klausa. Binaan frasa dapat dibentuk daripada
satu kata atau lebih. Walau bagaimanapun, frasa bukannya rangkai kata. Frasa mesti
terdiri lebih daripada satu kata, tetapi frasa tidak, contohnya:
1. “Farhan menjadi ketua darjah”.
Dalam ayat diatas, frasa pertama ialah Farhan. Farhan adalah frasa yang menjadi
subjek. Frasa kedua iala menjadi ketua darjah. Frasa menjadi ketua darjah adalah frasa
predikat. Frasa subjek Farhan terdiri daripada satu kata sahaja. Frasa predikat menjadi
ketua darjah terdiri daripada tiga kata.
Kata yang membina frasa itu boleh terdiri daripada kata major atau kata minor.
Contohnya:
2. “budak pandai”.
Frasa ini terdiri daripada budak(kata major) + pandai(kata major).
3. “ke sekolah”
Frasa ini terdiri daripada ke(kata minor) + sekolah(kata major)
Oleh kerana itu, frasa ialah unsur yang lebih kecil daripada klausa. Frasa adalah
unsur yang membina klausa. Dalam tata tingkat sintaksis, frasa adalah unsur yang
membina klausa dan ayat. Frasa terdiri daripada frasa nama, frasa kerja,frasa adjektif
dan frasa sendi nama.

3. Fungsi-fungsi frasa:
Frasa penting dalam menentukan sama ada sesuatu ayat itu gramatis ataupun
tidak. Ayat yang gramatis perlu mempunyai binaan yang terdiri daripada subjek dan
predikat. Ayat yang tidak mempunyai salah satu unsur ini dikatakan sebagai ayat
tergantung, tidak sempurna dan mengelirukan. Fungsi- fungsi frasa adalah sebagai
subjek, predikat, objek dan juga sebagai unsur keterangan.
1. FUNGSI SEBAGAI SUBJEK.
subjek ialah frasa yang letaknya dihadapan predikat dalam susunan ayat biasa.
Dalam susunan biasa ini, bahagian subjek diisi oleh frasa nama seperti contoh yang
berikut:
SUBJEK PREDIKAT
Kereta ayah berwarna kelabu.
Waktu persekolahan bermula pada lapan pagi.
Kemerdekaan negara disambut pada setiap tahun.

4. Subjek boleh terdiri daripada unsur- unsur yang berikut:
a) Kata nama
Kata nama yang menduduki subjek boleh terdiri daripada kata nama am,
kata nama khas atau kata nama terbitan. Contoh:
SUBJEK PREDIKAT
Anak itik berenang-renang di dalam kolam.
Adat perpatih diamalkan di Negeri Sembilan.
Encik Sani bertugas sebagai jurutera.
Lukisan itu menarik perhatian pengunjung.
kecantikannya menawan hati ramai jejaka.
b) Kata ganti nama
Kata ganti nama diri dan kata namatunjuk juga boleh menjadi unsur objek.
Contoh:
SUBJEK PREDIKAT
Kami baru pulang daripada bercuti.
Dia anak saudara saya.
Itu bangunan yang baru dibina.
Ini kawasan larangan.

5. c) Kata kerja yang berfungsi sebagai kata nama
Terdapat juga golongan kata kerja yang boleh menjadi subjek, iaitu kata ini mengambil
tugas kata nama dan berfungsi sebagai subjek, contoh:
SUBJEK PREDIKAT
Mendengar radio dapat menghiburkan hati
Menghias rumah hobinya masa lapang.
Berjoging menyihatkan badan.
Berkebun sayur menjadi tradisi keluarga mereka.
d) Kata adjektif yang berfungsi sebagai kata nama.
Terdapat juga golongan kata adjektif yang boleh menjadi subjek, iaitu kata ini
mengambil tugas kata nama dan berfungsi sebagai subjek. Contoh:
SUBJEK PREDIKAT
Sopan santun ciri gadis Melayu.
Manis boleh mendatangkan penyakit.
Pemarah sikap yang perlu dielak

6. FUNGSI SEBAGAI PREDIKAT.
Predikat ialah frasa yang letaknya selepas subjek dalam susunan ayat biasa.
Dalam susunan biasa ini, bahagian predikat boleh diisi oleh frasa-frasa yang berikut:
a) Predikat frasa nama
Frasa nama yang menjadi unsur predikat boleh terdiri daripada kata nama
am, kata nama khas, dan kata nama terbitan. contoh:
SUBJEK PREDIKAT
Ahmad Sedang tidur
Mereka Belum tiba lagi
Pemandangan itu Sungguh cantik
b) Predikat frasa kerja.
Frasa kerja yang menjadi unsur predikat boleh terdiri daripada kata kerja
tak transitif, kata kerja transitif daan kata kerja terbitan. Contoh:
SUBJEK PREDIKAT
Anak kecil itu Menangis
Adik saya suka makan nasi goreng
Meraka Sedang berbual-bual di beranda rumah

7. Predikat frasa kata kerja juga boleh disertai oleh kata bantu, iaitu perkataan yang
letaknya dihadapan kata kerja. Terdapat dua jenis kata bantu, iaitu kata bantu aspek
dan kata bantu ragam. Kata bantu aspek ialah perkataan yang menerangkan sesuatu
perbuatan yang ada kaitannya dengan masa. Contoh kata bantu aspek ialah:
i. Akan dan belum:- menunjukkan perbuatan yang belum dilakukan.
Contoh:
-Kami akan datang sebentar lagi.
-Saya akan menyiapkan tugasab tersebut.
-Dia belum menemui jodoh lagi.
ii. sedang dan masih:-menunjukkan perbuatan itu sedang dan belum diselesaikan.
Contoh:
-Adik sedang menyiapkan latihan yang diberikan oleh cikgu.
-Kerja rumah saya masih tertangguh.
-Amir masih mahu berkawan dengan Abu walaupun Abu pernah menyakiti
hatinya.
iii. Sudah, telah dan pernah:-menunjukkan sesuatu perbuatan itu telah selesai
digunakan. Contoh:
-Amir sudah makan.
-Kakak telah memukul seekor kucing .
-Saya pernah melancong ke Pulau Pangkor.

8. Kata bantu ragam pula ialah perkataan yang menerangkan ragam perasaan
yang berkaitan dengan perbuatan yang dilakukan. Contoh penggunaan kata bantu
ragam dalam ayat adalah seperti berikut:
1) Saya hendak memulangkan buku di perpustakaan.
2) Adik mahu menyiapkan kerja rumahnya.
3) Masyarakat harus saling tolong-menolong antara satu sama lain.
4) Umat Islam mesti menunaikan solat lima waktu.
5) Emak boleh memenangi pertandingan memasak itu.
6) Saya dapat menyertai pertandingan perbahasan.

9. c) Predikat frasa adjektif.
Frasa adjektif yang menjadi unsur predikat boleh terdiri daripada kata
adjektif asal atau kata adjektif ganda seperti contoh yang berikut:
SUBJEK PREDIKAT(FRASA ADJEKTIF)
Asmadi Pandai
Warna baju mereka Biru
Hati mereka cemas
Kata adjektif boleh disertai oleh kata bandingan lebih dan paling serta imbuhan
ter- yang juga membawa maksud paling. Contohnya seperti berikut:
Amir lebih matang daripada Abu.
Hasan paling pandai di dalam kelasnya.
Gitar itu termahal bagi saya berbanding dengan barang yang lain.
d) Predikat frasa sendi nama.
Frasa sendi nama yang menjadi unsur predikat terdiri daripada kata sendi nama
yang diikuti oleh frasa nama seperti contoh yang berikut:
SUBJEK PREDIKAT(FRASA SENDI NAMA)
Encik Samad Ke pejabat setiap hari
Surat berdaftar itu Untuk pelajar baru
Penggilan telefon itu Daripada ibunya di kampung

10. Fungsi sebagai objek
Objek ialah bentuk kata nama atau sederetan kata nama yang menjadi
penyambut kepada kata kerja transitif. Objek boleh terdiri daripada kata nama am, kata
nama khas atau kata ganti nama seperti contoh yang berikut:
Subjek Frasa Kerja Keterangan
Kata Kerja Transitif Objek
Guru besar memahari mereka kerana bising di dalam kelas.
Adik membeli hadiah untuk emak.
Kakak membungkus kerepek untuk ayah.

11. Terdapat dua jenis objek seperti yang berikut:
a) Objek tepat.
Objek tepat ialah bentuk kata nama yang menjadi penyambut langsung kepada kata
kerja. Contoh:
1) Emak memasak lauk untuk dimakan.
2) Penoreh itu menorah pokok getah.
3) Kakak menjahit baju.
b) Objek sipi.
Objek sipi ialah bentuk kata nama yang menjadi penyambut tidak langsung kepada kata
kerja. Contoh:
1) Abang menyuapkan adik nasi.
2) Abang membelikan adik sehelai baju kegemarannya.
3) Emak menghadiahi kakak gelang berlian ..
Dalam ayat tersebut, kata kerja menyuapkan, membelikan dan menghadiahi
diikuti oleh dua frasa nama sebaga penyambut. Frasa nama yang mengikuti kata kerja
tersebut secara langsung ialah objek tepat kepada kata kerja, iaitu adik dan kakak.
Frasa nama yang mengikuti objek tepat pula disebut objek sipi, iaitu sehelai, nasi dan
gelang berlian. Ayat-ayat tersebut boleh diubah menjadi bentuk yang berikut:
Abang menyuap nasi untuk adik.
Abang membeli sehelai baju kegemaran untuk adik.
Emak menghadiahkan gelang berlian untuk kakak.
Apabila ayat tersebut diubah, maka objek sipi telah bertukar peranan menjadi
objek tepat pula dan bermakna kata kerja transitif itu hanya mempunyai satu objek
sahaja.

12. Fungsi sebagai unsur keterangan
Frasa keterangan ialah unsur yang lazimnya terdapat dalam frasa kerja. Frasa ini
bertugas untuk menerangkan kata kerja yang lebih lanjut. Dalam susunan ayat biasa,
unsur keterangan hadir selepas kata kerja tak transitif atau selepas objek bagi kata
kerja transitif. Unsur keterangan boleh terdiri daripada frasa sendi nama, frasa adjektif
dan frasa nama. Contoh:
Subjek Frasa Kerja Keterangan
Kata Kerja Objek
majlis itu berjalan - dengan lancar
pencuri membunuh mangsa dengan sangat kejam
peniaga memasukkan duit dengan berhati-hati

13. a) Unsur keterangan dapat dibahagikan kepada beberapa jenis berdasarkan
maknanya. Antaranya seperti berikut: Keterangan tempat atau arah
Menerangkan lokasi terjadinya sesuatu peristiwa atau keadaan menggunakan
kata sendi nama di,daripada,ke,kepada,pada.Contoh:
Aida berasal dari Pasir Mas
Dia tinggal di Kuala Lumpur
b) Keterangan waktu
Menerangkan waktu berlakunya sesuatu hal atau kejadian menggunakan kata
sendi nama pada,dalam,sejak dan hingga.Contoh:
Kemalangan itu berlaku pada waktu tengah hari
Adik tidak makan sejak semalam lagi
c) Keterangan tujuan atau harapan
Menerangkan maksud sesuatu perbuatan atau kejadian menggunakan kata
sendi nama demi,untuk dan bagi.Contoh:
Dia terpaksa bekerja keras untuk menyara hidup keluarganya.
Pak Madi hanya berdiam diri bagi mengelakkan berlakunya pergaduhan
dengan jirannya itu.
d) Keterangan cara
Menerangkan cara perbuatan dilakukan,iaitu yang terdiri daripada kata adjektif
atau kata sendi nama dengan.Contoh:
Pelari pecut itu berlari dengan lajunya
Hujaan turun dengan lebatnya.

14. e) Keterangan alat
Menerangkan alat atau perkakas yang digunakan bagi melakukan sesuatu
menggunakan kata sendi nama dengan. Contoh:
Saya akan pulang ke kampung dengan menaiki kereta api
Pembunuh upahan itu membunuh mangsanya dengan menggunakan
pisau buah.
f) Keterangan penyertaan
Menerangkan maksud ikut serta atau turut bersama-sama dengan menggunakan
kata sendi nama dengan Contoh:
Dia sering menghadiri majlis-majlis keraian dengan anak-anak
perempuannya
Sazli melawat rumah saudara-maranya di Pontian dengan bakal isterinya.
g) Keterangan hal
Menerangkan hal atau keadaan menggunakan kata sendi nama
tentang,mengenai, dan terhadap Contoh:
Guru-guru disiplin sedang berbincang tentang masalah disiplin murid
Emak sering berseloroh dengan abang mengenai hal perkahwinannya.
h) Keterangan bagai
Menerangkan persamaan atau ciri keserupaan menggunakan kata sendi nama
seperti,bagai,sebagai,dan bak Contoh:
Suzana gemar berpakaian seperti selebriti dari barat.
Adik melompat-lompat seperti katak sewaktu pulang ke rumah