Πρωτότυπο κείμενα και απόδοση στη νέα ελληνική της τραγωδίας "Αντιγόνη" του Σοφοκλή, στίχοι 441 - 581

1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
1

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
2

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
3

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
4

5. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
5

6. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
6

7. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
7
ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Κρ.: Σε σένα,
σε σένα μιλώ
που σκύβεις το κεφάλι
στο έδαφος,
ομολογείς,
ή αρνείσαι
ότι έκανες αυτά εδώ ;
Αντ.: Και ομολογώ ότι το έκανα
και δεν αρνούμαι
ότι δεν το έκανα.
Κρ. : Εσύ μπορείς να πάς
όπου θέλεις
εντελώς απαλλαγμένος
από τη βαριά κατηγορία.
Εσύ όμως πες μου,

8. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
8
όχι με πολυλογία,
αλλά σύντομα,
γνώριζες
ότι είχε διακηρυχθεί
να μην κάνει (κανείς) αυτά εδώ ;
Αντ.: Το γνώριζα.
Πως ήταν δυνατό να μην το ξέρω ;
Γιατί ήταν γνωστά.
Κρ.: Και πάλι τόλμησες
να παραβείς
αυτούς εδώ τους νόμους;
Αντ: Γιατί δεν ήταν καθόλου ο Δίας
αυτός που πρόσταξε σε μένα αυτά εδώ,
ούτε η Δίκη
που κατοικεί μαζί με
τους θεούς του κάτω κόσμου,
όρισε τέτοιους νόμους
στους ανθρώπους,
ούτε φανταζόμουν
ότι έχουν τόση δύναμη
τα δικά σου κηρύγματα,
ώστε να μπορείς να ξεπεράσεις
τους άγραφτους
και απαρασάλευτους νόμους των θεών,
αν και είσαι θνητός.
Γιατί βέβαια ούτε σήμερα ούτε χθες
αλλά αιώνια
έχουν ισχύ αυτοί,
και κανείς δεν ξέρει από πότε φάνηκαν.
Εξαιτίας αυτών, εγώ δεν είχα σκοπό,
επειδή φοβήθηκα την έπαρση
κάποιου ανθρώπου,
να τιμωρηθώ μπροστά στους θεούς.
Γιατί το ήξερα πολύ καλά ότι θα πεθάνω,
πως όχι;
Ακόμη κι αν δεν είχες εκδώσει τη
διαταγή.
Αν όμως πεθάνω
πριν από την ώρα μου,
εγώ το θεωρώ αυτό κέρδος.
Αντ.: Γιατί όποιος ζει
σε μεγάλη δυστυχία
όπως εγώ,
πως αυτός όταν πεθάνει
δεν είναι κερδισμένος;
Έτσι εγώ τουλάχιστον
δεν λυπούμαι καθόλου
να έχω
αυτή τη μοίρα.
Αντίθετα όμως,
αν ανεχόμουν

9. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
9
να μένει άταφο πτώμα
ο αδερφός μου
μετά το θάνατό του,
για εκείνα θα λυπόμουν.
Για αυτά όμως
δεν θλίβομαι.
Αν όμως τώρα σε σένα
ότι τυχαίνω να κάνω ανοησίες,
ίσως θεωρούμαι
ανόητη από έναν ανόητο .
Χο. : Φαίνεται
πως ο χαρακτήρας της κόρης (είναι)
σκληρός
από σκληρό πατέρα
και δεν γνωρίζει
να υποχωρεί στις συμφορές.
Κρ.: Γνώριζε όμως βέβαια
ότι ταπεινώνονται συχνά
τα πιο αλύγιστα φρονήματα
και μπορείς να δεις
τον πιο σκληρό σίδηρο,
όταν πυρακτωθεί,
ώστε να γίνει πολύ σκληρός,
να σπάει
και να συντρίβεται τις πιο πολλές φορές
.
Και με μικρό χαλινάρι
γνωρίζω
ότι δαμάζονται
τα αγριεμένα άλογα.
Γιατί δεν επιτρέπεται
να υπερηφανεύεται
όποιος είναι δούλος
των άλλων.
Αυτή βέβαια ήξερε καλά
να αυθαδιάζει τότε,
όταν παραβίαζε
τους νόμους που ισχύουν.
Και αυτή εδώ η αυθάδεια,
(είναι) δεύτερη,
αφού έχει κάνει αυτά,
να καυχιέται δηλαδή γι’ αυτά
και να χλευάζει
με το κατόρθωμά της.
Κρ. : Αλήθεια, τώρα εγώ λοιπόν
δεν είμαι άντρας,
αυτή (θα είναι) άντρας,
αν αυτή η νίκη
θα εξακολουθεί να μένει χωρίς τιμωρία.
Αλλά είτε είναι (κόρη) της αδερφής μου

10. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
10
είτε πλησιέστερος συγγενής
απ’ όλο μας το συγγενικό κύκλο,
αυτή και η αδερφή της
δεν θα ξεφύγουν
τον πιο κακό θάνατο.
Γιατί βέβαια, και εκείνη κατηγορώ
ότι εξίσου σκέφθηκε και σχεδίασε
αυτήν εδώ τη ταφή.
Φωνάξτε κι αυτήν.
Γιατί την είδα πριν από λίγο μέσα
να είναι μανιασμένη
και να μην ελέγχει το λογικό της.
Και συνήθως η ψυχή
αυτών που μηχανεύονται
άσχημες πράξεις
στο σκοτάδι
προδίδεται σαν ένοχη.
Μισώ όμως βέβαια,
Και, όταν κάποιος, αφού συλληφθεί
την ώρα που κάνει το κακό,
θέλει ύστερα να το στολίσει.
Αντ.: Θέλεις κάτι χειρότερο
ή να με συλλάβεις
και να με θανατώσεις ;
Κρ. : Εγώ τουλάχιστον τίποτε.
Εφόσον έχω αυτό,
τα έχω όλα.
Αντ. : Γιατί λοιπόν αργείς ;
Γιατί σε μένα
τίποτε από τα λόγια σου
δεν είναι αρεστό
και μακάρι να μη γίνει ποτέ αρεστό,
έτσι και σε σένα τα δικά μου (λόγια)
είναι φυσικό να σου είναι δυσάρεστα.
Και όμως από που
θα μπορούσα να αποκτήσω
λαμπρότερη δόξα
παρά θάβοντας τον αδερφό μου;
Όλοι αυτοί θα ομολογούσαν
ότι αυτό τους αρέσει,
αν ο φόβος
δεν τους έκλεινε το στόμα.
Αλλά ο τύραννος,
εκτός από τα πολλά άλλα
πλεονεκτήματα,
μπορεί ακόμη
να κάνει και να λέει
όσα επιθυμεί.
Κρ.: Εσύ μόνη από αυτούς

11. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
11
τους Καδμείους βλέπεις αυτό.
Αντ.: Και αυτοί το βλέπουν.
Κλείνουν όμως το στόμα
για χάρη σου.
Κρ.: Και συ δεν ντρέπεσαι,
επειδή σκέφτεσαι
διαφορετικά απ’ αυτούς εδώ ;
Αντ. : Γιατί δεν είναι καμία ντροπή
να τιμά κανείς τους αδερφούς του.
Κρ.: Δεν ήταν λοιπόν αδερφός
και αυτός που πέθανε απέναντι
ακριβώς;
Αντ. : Αδερφός, από την ίδια μάνα
και τον ίδιο πατέρα.
Κρ.: Πως τότε προσφέρεις τιμές
που είναι ασέβεια γι εκείνον;
Αντ.: Δεν θα τα επιβεβαιώσει αυτά
ο σκοτωμένος.
Κρ.: Σίγουρα, αν τιμάς αυτόν
εξίσου με τον ασεβή.
Αντ.: Γιατί καθόλου ως δούλος,
αλλά ως αδερφός σκοτώθηκε.
Κρ.: Βέβαια προσπαθώντας να υποτάξει
αυτήν εδώ τη χώρα.
Εκείνος όμως υπερασπίζοντάς την.
Αντ.: Ο Άδης όμως επιθυμεί
οι νόμοι να είναι ίσοι.
Κρ.: Αλλ’ όμως ο καλός
δεν είναι
στην ίδια θέση με τον κακό
ώστε να λάβει την ίδια τιμή.
Αντ.: Ποιος ξέρει
αν αυτά εδώ θεωρούνται δίκαια
στον Άδη;
Κρ.: Ποτέ στ’ αλήθεια
ο εχθρός
δεν είναι φίλος,
ακόμη και αφού πεθάνει.
Αντ.: Δεν γεννήθηκα
για να συμμερίζομαι το μίσος,
αλλά για ν’ αγαπώ μαζί τους.
Κρ.: Όταν πας λοιπόν στο κάτω κόσμο,
αν πρέπει ν’ αγαπάς,
αγάπησε εκείνους.
Όσο όμως ζω εγώ,
δεν θα κυριαρχήσει μια γυναίκα.
Χο.: Αλλά να μπροστά στις πύλες
η Ισμήνη,
χύνοντας κάτω
δάκρυα αδερφικής αγάπης.
Και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια

12. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
12
ασχημίζει
το κατακόκκινο πρόσωπό της
βρέχοντας τα ωραία μάγουλα .
Κρ. : Εσύ λοιπόν,
που μέσα στο σπίτι μου
σαν οχιά κρυμμένη
μου έπινες το αίμα
κρυφά,
και δεν γνώριζα
ότι έτρεφα δυο συμφορές
και επαναστάτριες
κατά του θρόνου μου,
εμπρός λοιπόν, πες μου,
θα ομολογήσεις και συ ότι έλαβες μέρος
σ’ αυτήν εδώ τη ταφή,
ή θα ορκιστείς
ότι δεν ξέρεις τίποτε;
Ισμ. : Έχω κάνει αυτή τη πράξη,
εάν βέβαια κι αυτή εδώ
συμφωνεί,
και συμμετέχω
και δέχομαι την κατηγορία.
Αντ. : Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό
η δικαιοσύνη,
γιατί ούτε το θέλησες
ούτε εγώ
σε έκανα συνεργό.
Ισμ. : Αλλά μέσα στις συμφορές σου
δεν ντρέπομαι
να κάνω τον εαυτό μου
συμμέτοχο στο πάθημά σου.
Αντ.: Ο Άδης και οι θεοί του κάτω
κόσμου
ξέρουν καλά
ποιοι έκαναν το έργο αυτό.
Εγώ όμως,
δεν θεωρώ δικό μου άνθρωπο
αυτήν που αγαπάει με λόγια .
Ισμ.: Αδερφή μου, μη τουλάχιστον
μου στερήσεις τη τιμή
να πεθάνω
μαζί σου
και να εξαγνίσω τον νεκρό.
Αντ.: Να μη πεθάνεις μαζί μου,
ούτε, αυτά που δεν άγγιξες
να οικειοποιείσαι.
Θα είναι αρκετό
ότι θα πεθάνω εγώ.
Ισμ. : Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή
αν σε χάσω;
Αντ. : Ρώτα τον Κρέοντα.

13. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
13
Γιατί εσύ νοιάζεσαι γι’ αυτόν.
Ισμ. : Γιατί με πικραίνεις μ’ αυτά
χωρίς καθόλου να ωφελείσαι ;
Αντ. : Αισθανόμενη τουλάχιστον πόνο
αν γελώ
σε βάρος σου.
Ισμ. : Έστω και τώρα λοιπόν,
σε τι θα μπορούσα να σε ωφελήσω;
Αντ.: Σώσε τον εαυτό σου.
Δεν θα σου αρνηθώ από φθόνο
να γλιτώσεις τον θάνατο.
Ισμ.: Αλίμονο η δύστυχη,
και να στερηθώ
να έχω ίδια μοίρα με σένα;
Αντ.: Γιατί εσύ προτίμησες να ζεις,
ενώ εγώ να πεθάνω.
Ισμ.: Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω
τις δικαιολογίες μου.
Αντ.: Εσύ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι)
σωστά στα μάτια αυτών εδώ,
εγώ όμως φαινόμουν ότι σκέφτομαι
σωστά στα μάτια των άλλων.
Ισμ.: Και όμως το παράπτωμα
και για τις δυο μας είναι ίσιο.
Αντ.: Έχε θάρρος. Εσύ ζεις
η δική μου ψυχή όμως από παλιά,
έχει πεθάνει,
ώστε να ωφελώ τους νεκρούς.
Κρ. : Από τις δυο αυτές κόρες
λέω
ότι η μια έχει αποδειχθεί
άμυαλη πριν από λίγο
και η άλλη
από την ώρα που γεννήθηκε.
Ισμ.: Γιατί ποτέ, βασιλιά,
δεν μένει
ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη
σ’ αυτούς που δυστυχούν,
αλλά φεύγει από την θέση της.
Κρ.: Σε σένα λοιπόν,
από τη στιγμή που προτίμησες
να κάνεις κακά πράγματα
μαζί με κακούς.
Ισμ.: Γιατί πως
μπορώ να ζήσω μόνη
χωρίς αυτήν εδώ ;
Κρ. : Αλλά μη λες «αυτήν εδώ».
Γιατί δεν υπάρχει πια.
Ισμ.: Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή
του γιου σου;

14. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | Σοφοκλέους
14
Κρ.: Γιατί και άλλων τα χωράφια
είναι κατάλληλα για καλλιέργεια.
Ισμ.: (Όμως ο γάμος με άλλη)
δεν (θα είναι τόσο ταιριαστός)
όσο
βέβαια ταιριαστός ήταν
ανάμεσα σ’ εκείνον και αυτή εδώ.
Κρ. : Κακές γυναίκες
για τα παιδιά μου εγώ τις μισώ.
Ισμ. : Πολυαγαπημένε Αίμονα,
πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου.
Κρ.: Πολύ βέβαια
(με) λυπείς
και συ
και ο γάμος σου.
Χο.: Αλήθεια λοιπόν θα στερήσεις
τον παιδί σου
απ' αυτήν εδώ ;
Κρ.: Ο Άδης είναι για μένα
αυτός που θα διαλύσει
αυτόν εδώ το γάμο.
Χο.: Έχει αποφασιστεί,
όπως φαίνεται,
αυτή εδώ να πεθάνει.
Κρ.: Και από εσένα βέβαια και από
εμένα.
Μη χρονοτριβείτε πια,
αλλά φέρτε τις
μέσα δούλοι.
Πρέπει λοιπόν να είναι
δεμένες
αυτές εδώ οι γυναίκες
και όχι ελεύθερες.
Γιατί επιδιώκουν βέβαια να ξεφύγουν
και οι τολμηροί,
όταν βλέπουν πλέον
τον θάνατο
κοντά
στη ζωή τους.
© Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr