ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ-ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛ ΓΛΩΣΣΑ-Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΕΝΟΤΗΤΑ 3η-ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ-2019-ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 - Σοφία Χαντζή
ΕΝΟΤΗΤΑ 3 – Το χρέος του ιστορικού
 Ας αποδώσουμε στη Νέα Ελληνική το κείμενο, ακολουθώντας τον Χάρτη και με τη βοήθεια των Γλωσσικών σχολίων (σελ. 23)
Ἐν μὲν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τὴν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἂν τις ἐκβάλλοι·
Στον υπόλοιπο, λοιπόν, βίο αυτού του είδους την εύνοια δε θα μπορούσε κάποιος να αποβάλει (προς γνωστούς και φίλους)
καὶ γὰρ δεῖ τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα
γιατί, πράγματι, ο αγαθός άντρας πρέπει
ὅταν δὲ τὸ τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις, χρή
όταν, όμως, κάποιος υιοθετεί το χαρακτήρα του ιστορικού, πρέπει
ἐπιλαθέσθαι πάντων τῶν τοιούτων
......................................................
......................................................
καὶ πολλάκις μὲν εὐλογεῖν καὶ κοσμεῖν τοὺς ἐχθρούς,
τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις
............................................................................
............................................................................
πολλάκις δ’ ἐλέγχειν καὶ ψέγειν
τοὺς ἀναγκαιοτάτους, ἐπονειδίστως
...................................................................................
...................................................................................
φιλόφιλον εἶναι καὶ φιλόπατριν
....................................................
....................................................
.
καὶ συμμισεῖν τοῖς φίλοις τοὺς ἐχθροὺς
........................................................
........................................................
καὶ συναγαπᾶν τοὺς φίλους·
.................................................
.................................................
ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο,
.....................................................................
ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθ’ ὑποδεικνύωσιν.
..........................................................................................
πότε; πότε;

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 - Σοφία Χαντζή
1. Ποιο είναι το κοινό θέμα των παραπάνω κειμένων; ...............................................................................................................................
2. Ας εντοπίσουμε την παρομοίωση που υπάρχει στο πρώτο κείμενο και ας την αναλύσουμε
 Τι παρομοιάζεται (δεικτικό μέρος): ................................................................................................................................................................
 Με τι παρομοιάζεται; (αναφορικό μέρος): ....................................................................................................................................................
 Κοινός όρος: ........................................................................................................................................................................................................
Παράλληλο κείμενο
Τοιοῦτος οὖν μοι ὁ συγγραφεὺς ἔστω Τέτοιος λοιπόν, κατά τη γνώμη μου, ας είναι ο συγγραφέας :
- ἄφοβος, ἀδέκαστος, ἐλεύθερος,
παρρησίας καὶ ἀληθείας φίλος
απτόητος, αμερόληπτος, ελεύθερος,
φίλος της ελευθερίας του λόγου και της αλήθειας,
ὡς ὁ κωμικός φησι,
τὰ σῦκα σῦκα, τὴν σκάφην δὲ σκάφην ὀνομάσων,
όπως ο κωμικός λέγει,
τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη λέγοντας,
οὐ μίσει οὐδὲ φιλία τι νεμὼν
οὐδὲ φειδόμενος ἢ ἐλεῶν ἢ αἰσχυνόμενος ἢ δυσωπούμενος,
χωρίς να εκμεταλλεύεται κάτι εξαιτίας μίσους και φιλίας
και χωρίς να λυπάται ή να ευσπλαχνίζεται ή να ντρέπεται ή να δειλιάζει,
ἴσος δικαστής, εὔνους ἅπασιν αμερόληπτος δικαστής, καλοπροαίρετος με όλους
ἄχρι τοῦ μὴ θατέρῳ τι ἀπονείμαι πλεῖον τοῦ δέοντος, μέχρι το σημείο να μην παραχωρεί σε κάποιον περισσότερα από όσα πρέπει,
ξένος ἐν τοῖς βιβλίοις καὶ ἄπολις, αὐτόνομος, ἀβασίλευτος, ξένος και χωρίς πατρίδα στα βιβλία του, ανεξάρτητος, ακηδεμόνευτος,
οὔ λογιζόμενος τι τῷδε ἢ τῷδε δόξει, χωρίς να σκέφτεται τι εντύπωση θα σχηματίσει ο ένας ή ο άλλος
ἀλλὰ τὶ πέπρακται λέγων αλλά λέγοντας τι έχει γίνει Λουκιανός, Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν 41
Πολύβιος, Ἱστορίαι 1.14.4-7
Ὥσπερ γὰρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τὸ ὅλον,
Όπως ακριβώς όταν από ένα ζωντανό οργανισμό αφαιρεθούν τα μάτια του, αχρηστεύεται ολόκληρος,
οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τὸ καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελὲς γίνεται διήγημα.
έτσι κι από την ιστορία, αν αφαιρεθεί η αλήθεια ό,τι απομένει από αυτήν γίνεται ανώφελο διήγημα.

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 3 - Σοφία Χαντζή
3. Ας ανακαλύψουμε 9 στοιχεία, που έχει ανάγκη ένας ιστορικός στο κρυπτόλεξο.
4.Ας μεταφέρουμε τους τύπους απ’ τον ενικό στον πληθυντικό και αντίστροφα
 τῷ λοιπῷ βίῳ ……………………………………….
 τοὺς ἐχθροὺς .....……………………………....
 τῆς ἱστορίας ……………………………………….
 τοῦτο ……………………………………….
 αἱ ἁμαρτίαι ……………………………………….
 ζῴου ……………………………………….
 ἀναιρεθείσης ……………………………………….
 τῆς ἀληθείας ……………………………………….
 τὴν σκάφην ……………………………………….
 δικαστής ……………………………………….
 τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις ……………………………………….
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
2 Π Α Λ Ε Ψ Φ Ρ Α Ε Α Μ Π Ι Κ Ζ Ω Γ
3 Α Ν Τ Ι Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ι Κ Ο Τ Η Τ Α
4 Ρ Τ Ε Λ Β Υ Φ Ε Δ Ι Σ Α Γ Θ Φ Ν Λ
5 Ρ Ε Ζ Ι Κ Θ Ω Ρ Ο Δ Θ Ε Κ Π Υ Δ Λ
6 Η Λ Κ Κ Α Υ Κ Ο Ω Ι Π Σ Ε Υ Ψ Χ Ρ
7 Σ Ψ Μ Ρ Α Κ Ρ Λ Τ Ο Λ Μ Η Μ Υ Γ Ι
8 Ι Ω Ν Ι Λ Ρ Η Η Γ Τ Ε Ν Β Ω Ν Ζ Ζ
9 Α Χ Ω Ν Ζ Ι Ω Ψ Ι Ε Υ Θ Υ Τ Η Τ Α
10 Κ Ρ Ο Ε Σ Σ Τ Ι Α Λ Ρ Ε Ο Κ Λ Α Β
11 Σ Ο Β Ι Τ Ι Κ Α Δ Ε Ν Υ Η Ρ Σ Ο Ε
12 Ε Π Γ Α Ω Α Τ Κ Γ Ι Ν Ε Δ Η Ο Π Λ
13 Δ Ι Φ Π Η Α Ν Ε Ξ Α Ρ Τ Η Σ Ι Α Ζ
α/........................................... β/........................................... γ/.........................................
δ/........................................... ε/........................................... στ/.......................................
ζ/........................................... η/........................................... θ/.......................................

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 4 - Σοφία Χαντζή
5. Ας συμπληρώσουμε κατάλληλα τον παρακάτω πίνακα
6. Ας αντιστοιχήσουμε τους υπογραμμισμένους όρους των προτάσεων με τα στοιχεία
του πίνακα
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ καταλείπονται
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ πέπρακται
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
…..τὴν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἂν ἐκβάλλοι τις (=κάποιος).
ΡΗΜΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ
… ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθ’ ὑποδεικνύωσιν.
ΡΗΜΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ
….. τὸ καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελὲς γίνεται διήγημα.
ΡΗΜΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ