2.  Ο Απιςσοσέληρ (απφ. Ἀπιςσοσέληρ 384 - 322
π.Χ.) ήσαν απφαίορ Έλληναρ υιλόςουορ και
πολτεπιςσήμοναρ, μαθησήρ σοτ Πλάσψνα και
διδάςκαλορ σοτ Μεγάλοτ Αλεξάνδποτ. Μαζί με
σο δάςκαλό σοτ Πλάσψνα αποσελεί ςημανσική
μοπυή σηρ υιλοςουικήρ ςκέχηρ σοτ απφαίοτ
κόςμοτ, και η διδαςκαλία σοτ διαπεπνούςε
βαθύσασα ση δτσική υιλοςουική και
επιςσημονική ςκέχη μέφπι και σην Επιςσημονική
Επανάςσαςη σοτ 17οτ αιώνα.
Υπήπξε υτςιοδίυηρ, υιλόςουορ, δημιοτπγόρ σηρ
λογικήρ και ο ςημανσικόσεπορ από
σοτρ διαλεκσικούρ σηρ απφαιόσησαρ.

4.  Ο Απιςσοσέληρ ψρ άνθπψπορ είφε πιςσούρ υίλοτρ, αλλά και υοβεπούρ ανσίπαλοτρ
(Τίμαιορ, Ετβοτλίδηρ κ.ά.), οι οποίοι κάποιερ υοπέρ σον παποτςίαζαν ψρ υιλάπγτπο, υιλήδονο,
παδιούπγο, μηφανοππάυο, ακόμα ψρ οπγανψσή δολουονίαρ σοτ Αλεξάνδποτ κλπ.
 Ανσίθεσα, από αξιόπιςσερ πηγέρ μαθαίνοτμε όσι ο Απιςσοσέληρ τπήπξε η ενςάπκψςη σοτ οπθού
μέσποτ ς' όλερ σιρ εκδηλώςειρ σηρ ζψήρ σοτ. Την έμυτση ετγένεια και σπτυεπόσησα σηρ χτφήρ
σοτ ση βπίςκοτμε διάφτση μέςα ςση διαθήκη σοτ. Μέςα ς' ατσή υπονσίζει για ση μνήμη σψν
γονέψν και σοτ αδεπυού σοτ και δε ληςμονεί ούσε σην οικογένεια σοτ πασπικού υίλοτ Ππόξενοτ,
ποτ σον ανέθπεχε. Φπονσίζει για ση δεύσεπη γτναίκα σοτ σην Εππτλλίδα και σο γιο ποτ απέκσηςε
μαζί σηρ, σο Νικόμαφο. Ακόμα για σην κόπη σοτ Πτθιάδα, καππό σοτ ππώσοτ σοτ γάμοτ. Η μεγάλη
σοτ όμψρ υιλανθπψπία υαίνεσαι ςσο ςημείο εκείνο σηρ διαθήκηρ, όποτ οπίζει να μην ποτληθεί
κανείρ από σοτρ δούλοτρ ποτ σον τπηπέσηςαν, αλλά να ελετθεπώνονσαι μόλιρ ενηλικιώνονσαι. Ο
Απιςσοσέληρ γεννήθηκε μεσαξύ Ιοτλίοτ και Δεκεμβπίοτ σοτ έσοτρ 384 π.Χ. ςσα
Απφαία Σσάγειπα σηρ Χαλκιδικήρ (ςημεπινή ονομαςία σηρ πεπιοφήρ Λιοσόπι, μιςό φιλιόμεσπο
νοσίψρ σηρ Ολτμπιάδαρ). Ο πασέπαρ σοτ Νικόμαφορ ήσαν γιασπόρ σοτ βαςιλιά σηρ
Μακεδονίαρ Αμύνσα Γ΄, σον οποίο είφε πασέπα ο Φίλιππορ. Ο Νικόμαφορ, ποτ κασά σο Σοτίδα είφε
γπάχει έξι βιβλία ιασπικήρ και ένα υτςικήρ, θεψπούςε ππόγονό σοτ σον ομηπικό ήπψα και
γιασπό Μαφάονα, σο γιο σοτ Αςκληπιού. Πίςσεταν όσι και σηρ μησέπαρ σοτ η κασαγψγή ήσαν θεωκή.
Ονομαζόσαν Φαιςσίρ, είφε έπθει με Χαλκιδείρ αποίκοτρ ςσα Σσάγειπα και ανήκε ςσο γένορ σψν
Αςκληπιαδών.
 Ο Απιςσοσέληρ ππόψπα οπυάνεχε από πασέπα και μησέπα και σην κηδεμονία σοτ ανέλαβε ο υίλορ
σοτ πασέπα σοτ Ππόξενορ, ποτ ήσαν εγκασαςσημένορ ςσον Ασαπνέα σηρ μικπαςιασικήρ Αιολίδαρ,
απένανσι από ση Λέςβο. Ο Ππόξενορ, ποτ υπόνσιςε σον Απιςσοσέλη ςαν δικό σοτ παιδί, σον
έςσειλε ςσην Αθήνα ςε ηλικία 17 εσών (367 π.Χ.), για να γίνει μαθησήρ σοτ Πλάσψνα. Ππάγμασι ο
Απιςσοσέληρ ςπούδαςε ςσην Ακαδημία σοτ Πλάσψνα επί 20 φπόνια (367 - 347), μέφπι ση φπονιά
δηλ. ποτ πέθανε ο δάςκαλόρ σοτ. Σσο πεπιβάλλον σηρ Ακαδημίαρ άυηνε κασάπληκσοτρ όλοτρ και
σον ίδιο σο δάςκαλό σοτ, με σην ετυτΐα και ση υιλοπονία σοτ. Ο Πλάσψναρ σον ονόμαζε "νοτν σηρ
διασπιβήρ" και σο ςπίσι σοτ "οίκον αναγνώςσοτ".

6.  Oι Αλεξανδπινοί τπολόγιζαν όσι ο Απιςσοσέληρ έγπαχε 400
πεπίποτ ςτνολικά βιβλία. Ο Διογένηρ ο Λαέπσιορ τπολόγιςε
σο έπγο σοτ ςε ςσίφοτρ και βπήκε όσι έυσαναν σιρ 44
μτπιάδερ, δηλ. 440.000. Μεγάλο μέπορ από σο έπγο σοτ ατσό
φάθηκε. Ανήκε ςσην κασηγοπία σψν δημόςιψν ή "εξψσεπικών"
μαθημάσψν και ήσαν γπαμμένα ςε μοπυή διαλογική. Από
ατσά ςώθηκε μόνο η "Αθηναίψν Πολισεία", ς' έναν πάπτπο
ποτ βπέθηκε ςσην Αίγτπσο. Τα ςψζόμενα ςήμεπα έπγα σοτ
ανσιςσοιφούν ςση διδαςκαλία ποτ ο Απιςσοσέληρ έκανε ςσοτρ
πποφψπημένοτρ μαθησέρ σοτ και ποτ λέγονσαι "ακποαμασικέρ
ή εςψσεπικέρ". Γι' ατσό και είναι γπαμμένα ςε ςτνεφή λόγο και
όφι ςε διάλογο. Απκεσά από σα βιβλία σοτ έφοτν τποςσεί
επεμβάςειρ και επεξεπγαςίερ και γενικά η κασάςσαςή σοτρ
δεν είναι καλή. Από σο σεπάςσιο έπγο σοτ σελικά ςώθηκαν 47
βιβλία και μεπικά αποςπάςμασα από σα άλλα. Δε
θεψπούνσαι όμψρ όλα γνήςια.

8.  Εκσόρ από ση γνώμη σοτ ση ςφεσική με σιρ "ιδέερ" σοτ Πλάσψνα ο Απιςσοσέληρ τποςσηπίζει και άλλερ
απφέρ. Δεν αποκπούει σην ηδονή, αλλά πποσιμά σην πιο σέλεια, ατσή δηλαδή ποτ πηγάζει από ση διάνοια.
Ο ςκοπόρ σψν ανθπώπινψν ενεπγειών, κασά σον Απιςσοσέλη, είναι η ετδαιμονία, σην οποία οπίζει ψρ
ενέπγεια ςύμυψνη με σην απεσή. Η απεσή, όσαν κτπιαπφεί ςσα πάθη και ςσιρ οπμέρ, σα πτθμίζει,
παίζονσαρ σο πόλο σοτ μέσποτ ανάμεςα ςσιρ δύο ακπόσησερ, δηλαδή ςσην τπεπβολή και σην έλλειχη. Έσςι
π.φ. η "ππαόσηρ" είναι απεσή ψρ μεςόσησα σηρ οπγήρ και σηρ αναιςθηςίαρ, η "ανδπεία", επειδή βπίςκεσαι
ανάμεςα ςση θπαςύσησα και ςση δειλία, και η "αιδώρ", επειδή κασέφει σο μέςο σηρ αδιανσποπιάρ και σηρ
κασάπληξηρ, ποτ είναι ακπόσησερ. Στμπλήπψμα σηρ απεσήρ είναι και σα αγαθά σοτ ςώμασορ (δύναμη,
τγεία, ομοπυιά) και σα αγαθά σηρ σύφηρ (πλούσορ, ετγενική κασαγψγή κλπ.). Σύμυψνα μ' ατσά,
ετστφιςμένορ είναι εκείνορ ποτ ενεπγεί κασά σιρ επισαγέρ σηρ απεσήρ και ςτγφπόνψρ έφει μεπίδιο και ςσα
άλλα αγαθά, σα "εκσόρ αγαθά", όπψρ σα ονομάζει.
 Ο Απιςσοσέληρ σαλανσεύεσαι ανάμεςα ςσον ιδεαλιςμό και σον τλιςμό. Κάθε ππάγμα, κασ' ατσόν,
αποσελείσαι από ύλη και πνεύμα, ποτ είναι μεσαξύ σοτρ αδιάςπαςσα ενψμένα. Η ύλη είναι παθησική,
είναι η δτνασόσησα σοτ ππάγμασορ, ενώ σο πνεύμα ενεπγησικό, δηλ. η δύναμη ποτ μεσαβάλλει ση
δτνασόσησα ςε ππαγμασικόσησα.
 Ο κόςμορ, κασά σον Απιςσοσέλη, είναι ενιαίορ και αιώνιορ, ενώ η οικοτμένη έφει ςφήμα ςυαίπαρ με κένσπο
ση Γη. Με σο να δέφεσαι σην κασαγψγή σψν γνώςεψν από σιρ αιςθήςειρ, πληςιάζει πολύ σον τλιςμό. Τέλορ
με σην στπική λογική βλέπει σην ανσικειμενική ππαγμασικόσησα "ςσασικά" και όφι μέςα ςσην αέναη
μεσαβολή και κίνηςή σηρ. Ο Απιςσοσέληρ ήσαν ο υιλόςουορ ποτ διεσύπψςε σην θεψπία σηρ ύπαπξηρ σοτ
πέμπσοτ ςσοιφείοτ σηρ υύςηρ. Στγκεκπιμένα οι Έλληνερ υιλόςουοι από σην Ιψνία θεψπούςαν όσι ςσην
υύςη τπάπφοτν σέςςεπα ςσοιφεία ή οτςίερ. Γή, ύδψπ, πύπ και αήπ. Ο Απιςσοσέληρ ππόςθεςε ςσην σεσπάδα
σον αιθέπα ο οποίορ θα αποσελέςει σην πέμπση οτςία σην πεμπσοτςία. Το ςσοιφείο ατσό παποτςιάζει
κάποιερ ιδιαισεπόσησερ, είναι αγέννησο, αγήπασο, άυθαπσο, αωδιο, ανατξέρ και αναλλοίψσο. Επιπλέον
ενσοπίζεσαι ςσον "άνψ σόπο" όποτ κασοικεί η Θεόσησα.