Institut Kemahiran MARA
                                              Jasin, Melaka


                                 INFORMATION SHEET

PROGRAMME :            A14 - SIJIL TEKNOLOGI BAIKPULIH BADAN KENDERAAN

SESSION :                                                     SEMESTER :         2

                       TAB 2042 / BASIC AUTOMOTIVE
CODE/COURSE :                                                 SHEET NO :         A14/M03/IS01
                       ELECTRICAL AND ELECTRONIC

LECTURER :             MD HAFIZI BIN MOHAMAD                  WEEK :             7


TOPIC :                M03 CIRCUIT AND TERMINALS

                       03.01 WIRE HARNESS
                       03.02 COLOR CODING
                       03.03 TERMINALS AND SOCKET
SUB-TOPIC :
                       03.04 RELAYS, SWITCHERS AND SOLENOIDS
                       03.05 EARTH
                       03.06 POWER WINDOW

                       Pelajar-pelajar mesti boleh :

                           1. Terangkan mengenai wire harness.
LEARNING
                           2. Nyatakan jenis-jenis wire harness.
OUTCOME :
                           3. Nyatakan kedudukan setiap wire harness pada kenderaan




TAJUK : PENGENALAN KEPADA WIRE HARNESS


TUJUAN

Litar elektrik amat penting dalam sistem elektrikal kenderaan. Ia membolehkan komponen-
komponen elektrik kenderaan berfungsi dengan sempurna. Pendawaian yang sempurna dapat
memastikan setiap unit kerja dapat berfungsi seperti yang dikehendaki. Kertas penerangan ini akan
menerangkan maksud tersebut.




                                                 1
PENERANGAN

PENGENALAN

Setiap unit kerja disambungkan ke bateri menggunakan dua utas wayar-wayar iaitu wayar bekalan
dan wayar kembali. Wayar kembali biasanya lebih pendek berbanding wayar bekalan kerana
kerangka kenderaan merupakan sebahagian dari laluan ke bateri. Semua wayar-wayar dari sistem-
sistem yang berlainan dihimpunkan sekali dengan kemas dan dibungkus dengan pita untuk
membentuk gumpalan pendawaian (wire harnes). Gumpalan pendawaian boleh dilihat dibeberapa
tempat berlainan dalam badan kenderaan.

Gumpalan Wayar (Wire harness)

Gumpalan wayar merupakan set atau beberapa utas wayar yang diikat atau dibalut bersama
dengan pembalut wayar atau di dalam bekas plastik yang selamat. Wayar atau kumpulan
penyambung akan dikeluarkan daripada gumpalan untuk disambungkan pada komponen elektrik.
Gumpulan wayar ini akan melindungi pendawaian dan juga kelihatan tersusun berbanding dengan
wayar yang dipasang secara berasingan.
Gumpulan wayar ini akan diberi tanda pengenalan apabila ianya telah dipasangkan di dalam
kenderaan. Gumpalan wayar ini boleh jadi terlalu mudah atau terlalu komplek. Sebagai contoh,
gumpalan wayar yang mempunyai penyambungan kepada penderia dan beberapa komponen di
dalam enjin dikenali sebagai gumpalan wayar enjin (engine wiring harness). Lihat rajah dibawah.




                   Gambarajah 3.1 Wire Harness pada sesebuah kenderaan




                                               2
Gambarajah 3.2 Wire harness pada dashboard kenderaan




1. Front Harness            7. Rear door Harness
2. Instrument Harness       8. Front door Harness
3. Roof Harness             9. Control Harness
4. Body Harness            10. Battery Harness
5. Under floor harness     11. A/C Harness
6. Rear Harness




                                             3
KEDUDUKAN WIRE HARNESS

        A - Engine Compartment
        B - Dash Harness Panel
        C - Instrument Panel
        D - Interior
        E - Door
        F - Luggage Compartment
        G - Under Rear Floor


A – Engine Compartment




Connector no       Connector description          Connector no      Connector description

A-01                            —                  A-27b         Front turn signal lamp (LH)

A-02               Brake fluid level switch        A-28          Ambient temperature

A-03 thru A-04                  —                  A-29          Dual pressure switch

A-05               Wiper motor                     A-30          Pulse generator A <A/T>

A-06                        —                      A-31          Horn (HI)

A-06a                  Buzzer                      A-32          Horn (LO)




                                              4
A-07              Hood switch                       A–33     Inhibitor switch

A-08                    —                           A-34    Back-up lamp switch

A-09             Side turn lamp (LH)                A-35    Pulse generator B <A/T>

A-10             Front ABS speed sensor( LH)        A-36    Condenser fan motor

A-11             Control wiring harness and front

                 wiring harness combination         A-37             —

A-12x                   —                           A-38    Compressor

A-13x            Headlamp relay                     A-39a   Front fog lamp (RH)

A-14x            Tail lamp relay                    A-39b   Front turn signal lamp (RH)

A-15x            Horn relay                         A-40              —

A-16x            Front fog lamp relay               A-41    Front washer motor




A-17x            Condenser fan relay                A-42    Headlamp (RH)

A-18x                  —                            A-43               —

A-19x            Auto tail lamp relay               A-44               —

A-20x            Radiator fan relay                 A-45    Speed sensor (Vehicle

                                                            speed sensor)

A-21x            Air-conditioner compressor relay A-46                 —

A-22 thru A-23         —                            A-47    ABS control unit

A-24             Battery cable and control wiring   A-48    Bleed connector

                 harness combination

A-25              Headlamp (LH)                     A-49    Side turn signal lamp (RH)



                                               5
A-26           Radiator fan motor        A-50   Front speed sensor ABS (RH)

A-27a          Front fog lamp (LH)




B - Dash Harness Panel




NOMBOR CONNECTOR DAN KETERANGAN



                                     6
Connector no       Connector description        Connector no    Connector description
B-01                    —                           B-17x      Blower relay
B-02           Resistor/PMOS (semi-auto A/C)        B-18x      Defogger relay
B-03           Blower motor                         B-19x      Flasher unit
B-04           Fresh recycle motor                  B-20x      Acc relay
B-05a          Column switch (A)                    B-21x      Heated mirror relay
B-05b          Column switch (B)                    B-22x      Timer ignition key illumination
B-05c          Column switch (C)                    B-23x                  —
B-06           Remote control mirror control unit   B-24       Diagnostic connector
B-07                    —                           B-24b      Multi unit tester(MUT)
B-08           Auto headlamp control unit            B-25x      Starter relay
B-09           Stop lamp switch                     B-26x      ELC 4 A/T relay
B-10                    —                           B-27
B-11           Body wiring harness and front        B-28        Radio
               wiring harness combination            B-29
B-12           Airbag safety                         B-30       Panel switch (with in-car sensor)
B-13           Front door harness (driver’s side)    B-31       Air conditioner switch
               and body wiring harness               B-32       Blower switch (Fan switch)
               combination
B-14a          Instrument panel wiring harness
                And body wiring harness combination
B-14b
B-14c                                                 B-33           —
B-15                    —                             B-34     Thermo amplifier
B-16                    —                             B-35     Auto amplifier

C - Instrument Panel




                                                  7
Connector no   Connector description       Connector no   Connector description

C-01             Tweeter (LH)                  C-10       Autocruise Main switch

C-02                —                          C-11       Head lamp leveling switch

C-03                —                          C-12       Rheostat Dimmer

C-04

                Meter Combination              C-13              —

C-05                                           C-14a

C-06           Tweeter (RH)                    C-14b       Cigar Lighter

C-07               —                           C-16       Switch Assy Control — A

C-08            Remote Control Mirror Switch    C-17      Switch Assy Control — B

C-09               —




D - Interior




                                          8
Connector no    Connector description       Connector no      Connector description

D-01                Map lamp                   D-14              Seat belt switch

D-02             Gear shift illumination       D-15a                   —

D-03                 —                         D-15b                   —

D-04                 —                         D-16            Parking brake switch

D-05                 —                         D-17            Air-bag control unit

D-06                 —                         D-18            Side airbag sensor (LH)

D-07              Seat airbag (RH)             D-19           Pretensioner (passenger’s side)

D-08              Rear door harness (RH)       D-20            Rear door harness (LH)

D-09              Side Airbag sensor (RH)      D-21        Front door switch (passenger’s side)

D-10           Front door switch (driver’s side) D-22            Seat airbag (LH)

D-11            Pretensioner (driver’s side)   D-23                        —

D-12      Rear wiring harness and body wiring D-24                         —

          harness combination                   D-25                       —

D-13      Body wiring harness and fuel wiring D-26                         —

          harness combination



                                                9
E - Door




Connector no      Connector description

E-01   Remote controlled mirror motor

       (Driver’s side)

E-02   Power window switch (Driver’s side)
E-03   Front door lock actuator (Driver’s side)

E-04                     —

E-05    Rear power window motor (RH)

E-06    Rear power window switch (RH)

E-07    Rear door lock actuator (RH)

E-08    Door courtesy lamp (Driver’s side)*if

       equipped

E-09    Front power window motor (Driver’s

       side)



                                                  10
Connector no             Connector description

                           E-12   Remote controlled mirror motor

                                  (Driver’s side)

                           E-13   Power window switch (Passenger’s

                                  side)

                           E-14   Front door lock actuator

                                  (Passenger’s side)
F - Luggage Compartment
                           E-15           —

                           E-16   Rear power window motor (LH)

                           E-17   Rear power window switch (LH)

                           E-18   Rear door lock actuator (LH)




                          11
G - Under Rear Floor




                       12
KESIMPULAN

Wire harness amat penting dalam memastikan bekalan kuasa dapat disampaikan ke unit kerja
dengan baik. Selain itu juga setiap wire harness mestilah dilindungi dengan sempurna agar tidak
berlaku sebarang kerosakan atau gangguan ketika bekalan dialirkan.


EXERCISE

1. Apakah yang dimaksudkan dengan wire harness?


2. Berikan jenis-jenis wire harness yang terdapat pada sesebuah kenderaan.


3. Berikan kedudukan wire harness dalam kenderaan.




REFERENCE

1. Akademi Saga, Basic Electrical & electronic System Information Sheet, Shah Alam, Selangor:
   Edaran Otomobil Nasional Berhad.
2. Akademi Saga, Basic Electrical & electronic System Work Sheet, Shah Alam, Selangor: Edaran
   Otomobil Nasional Berhad.
3. Tom Denton, Automobile Electrical & Electronic Systems
4. DTAF IKM Jasin, Information Sheet Auto-Electric
5. Toyota Service Training 1989, Fundamentals of Electricity, Vol 14(Step 2), Toyota Motor
   Corporation.
6. V.A.W. Hillier1986, Fundamentals of Automotive Electronics, Croydon College: Stanley Thornes
   Ltd. System
7. Automotif Electrical/electronic System



                                               13
8. James E.Duffy 1998, Auto Electricity and Electronics Technology : The Goodheart-Willcox
   Company, Inc.




                                            14

6. wire harness

  • 1.
    Institut Kemahiran MARA Jasin, Melaka INFORMATION SHEET PROGRAMME : A14 - SIJIL TEKNOLOGI BAIKPULIH BADAN KENDERAAN SESSION : SEMESTER : 2 TAB 2042 / BASIC AUTOMOTIVE CODE/COURSE : SHEET NO : A14/M03/IS01 ELECTRICAL AND ELECTRONIC LECTURER : MD HAFIZI BIN MOHAMAD WEEK : 7 TOPIC : M03 CIRCUIT AND TERMINALS 03.01 WIRE HARNESS 03.02 COLOR CODING 03.03 TERMINALS AND SOCKET SUB-TOPIC : 03.04 RELAYS, SWITCHERS AND SOLENOIDS 03.05 EARTH 03.06 POWER WINDOW Pelajar-pelajar mesti boleh : 1. Terangkan mengenai wire harness. LEARNING 2. Nyatakan jenis-jenis wire harness. OUTCOME : 3. Nyatakan kedudukan setiap wire harness pada kenderaan TAJUK : PENGENALAN KEPADA WIRE HARNESS TUJUAN Litar elektrik amat penting dalam sistem elektrikal kenderaan. Ia membolehkan komponen- komponen elektrik kenderaan berfungsi dengan sempurna. Pendawaian yang sempurna dapat memastikan setiap unit kerja dapat berfungsi seperti yang dikehendaki. Kertas penerangan ini akan menerangkan maksud tersebut. 1
  • 2.
    PENERANGAN PENGENALAN Setiap unit kerjadisambungkan ke bateri menggunakan dua utas wayar-wayar iaitu wayar bekalan dan wayar kembali. Wayar kembali biasanya lebih pendek berbanding wayar bekalan kerana kerangka kenderaan merupakan sebahagian dari laluan ke bateri. Semua wayar-wayar dari sistem- sistem yang berlainan dihimpunkan sekali dengan kemas dan dibungkus dengan pita untuk membentuk gumpalan pendawaian (wire harnes). Gumpalan pendawaian boleh dilihat dibeberapa tempat berlainan dalam badan kenderaan. Gumpalan Wayar (Wire harness) Gumpalan wayar merupakan set atau beberapa utas wayar yang diikat atau dibalut bersama dengan pembalut wayar atau di dalam bekas plastik yang selamat. Wayar atau kumpulan penyambung akan dikeluarkan daripada gumpalan untuk disambungkan pada komponen elektrik. Gumpulan wayar ini akan melindungi pendawaian dan juga kelihatan tersusun berbanding dengan wayar yang dipasang secara berasingan. Gumpulan wayar ini akan diberi tanda pengenalan apabila ianya telah dipasangkan di dalam kenderaan. Gumpalan wayar ini boleh jadi terlalu mudah atau terlalu komplek. Sebagai contoh, gumpalan wayar yang mempunyai penyambungan kepada penderia dan beberapa komponen di dalam enjin dikenali sebagai gumpalan wayar enjin (engine wiring harness). Lihat rajah dibawah. Gambarajah 3.1 Wire Harness pada sesebuah kenderaan 2
  • 3.
    Gambarajah 3.2 Wireharness pada dashboard kenderaan 1. Front Harness 7. Rear door Harness 2. Instrument Harness 8. Front door Harness 3. Roof Harness 9. Control Harness 4. Body Harness 10. Battery Harness 5. Under floor harness 11. A/C Harness 6. Rear Harness 3
  • 4.
    KEDUDUKAN WIRE HARNESS A - Engine Compartment B - Dash Harness Panel C - Instrument Panel D - Interior E - Door F - Luggage Compartment G - Under Rear Floor A – Engine Compartment Connector no Connector description Connector no Connector description A-01 — A-27b Front turn signal lamp (LH) A-02 Brake fluid level switch A-28 Ambient temperature A-03 thru A-04 — A-29 Dual pressure switch A-05 Wiper motor A-30 Pulse generator A <A/T> A-06 — A-31 Horn (HI) A-06a Buzzer A-32 Horn (LO) 4
  • 5.
    A-07 Hood switch A–33 Inhibitor switch A-08 — A-34 Back-up lamp switch A-09 Side turn lamp (LH) A-35 Pulse generator B <A/T> A-10 Front ABS speed sensor( LH) A-36 Condenser fan motor A-11 Control wiring harness and front wiring harness combination A-37 — A-12x — A-38 Compressor A-13x Headlamp relay A-39a Front fog lamp (RH) A-14x Tail lamp relay A-39b Front turn signal lamp (RH) A-15x Horn relay A-40 — A-16x Front fog lamp relay A-41 Front washer motor A-17x Condenser fan relay A-42 Headlamp (RH) A-18x — A-43 — A-19x Auto tail lamp relay A-44 — A-20x Radiator fan relay A-45 Speed sensor (Vehicle speed sensor) A-21x Air-conditioner compressor relay A-46 — A-22 thru A-23 — A-47 ABS control unit A-24 Battery cable and control wiring A-48 Bleed connector harness combination A-25 Headlamp (LH) A-49 Side turn signal lamp (RH) 5
  • 6.
    A-26 Radiator fan motor A-50 Front speed sensor ABS (RH) A-27a Front fog lamp (LH) B - Dash Harness Panel NOMBOR CONNECTOR DAN KETERANGAN 6
  • 7.
    Connector no Connector description Connector no Connector description B-01 — B-17x Blower relay B-02 Resistor/PMOS (semi-auto A/C) B-18x Defogger relay B-03 Blower motor B-19x Flasher unit B-04 Fresh recycle motor B-20x Acc relay B-05a Column switch (A) B-21x Heated mirror relay B-05b Column switch (B) B-22x Timer ignition key illumination B-05c Column switch (C) B-23x — B-06 Remote control mirror control unit B-24 Diagnostic connector B-07 — B-24b Multi unit tester(MUT) B-08 Auto headlamp control unit B-25x Starter relay B-09 Stop lamp switch B-26x ELC 4 A/T relay B-10 — B-27 B-11 Body wiring harness and front B-28 Radio wiring harness combination B-29 B-12 Airbag safety B-30 Panel switch (with in-car sensor) B-13 Front door harness (driver’s side) B-31 Air conditioner switch and body wiring harness B-32 Blower switch (Fan switch) combination B-14a Instrument panel wiring harness And body wiring harness combination B-14b B-14c B-33 — B-15 — B-34 Thermo amplifier B-16 — B-35 Auto amplifier C - Instrument Panel 7
  • 8.
    Connector no Connector description Connector no Connector description C-01 Tweeter (LH) C-10 Autocruise Main switch C-02 — C-11 Head lamp leveling switch C-03 — C-12 Rheostat Dimmer C-04 Meter Combination C-13 — C-05 C-14a C-06 Tweeter (RH) C-14b Cigar Lighter C-07 — C-16 Switch Assy Control — A C-08 Remote Control Mirror Switch C-17 Switch Assy Control — B C-09 — D - Interior 8
  • 9.
    Connector no Connector description Connector no Connector description D-01 Map lamp D-14 Seat belt switch D-02 Gear shift illumination D-15a — D-03 — D-15b — D-04 — D-16 Parking brake switch D-05 — D-17 Air-bag control unit D-06 — D-18 Side airbag sensor (LH) D-07 Seat airbag (RH) D-19 Pretensioner (passenger’s side) D-08 Rear door harness (RH) D-20 Rear door harness (LH) D-09 Side Airbag sensor (RH) D-21 Front door switch (passenger’s side) D-10 Front door switch (driver’s side) D-22 Seat airbag (LH) D-11 Pretensioner (driver’s side) D-23 — D-12 Rear wiring harness and body wiring D-24 — harness combination D-25 — D-13 Body wiring harness and fuel wiring D-26 — harness combination 9
  • 10.
    E - Door Connectorno Connector description E-01 Remote controlled mirror motor (Driver’s side) E-02 Power window switch (Driver’s side) E-03 Front door lock actuator (Driver’s side) E-04 — E-05 Rear power window motor (RH) E-06 Rear power window switch (RH) E-07 Rear door lock actuator (RH) E-08 Door courtesy lamp (Driver’s side)*if equipped E-09 Front power window motor (Driver’s side) 10
  • 11.
    Connector no Connector description E-12 Remote controlled mirror motor (Driver’s side) E-13 Power window switch (Passenger’s side) E-14 Front door lock actuator (Passenger’s side) F - Luggage Compartment E-15 — E-16 Rear power window motor (LH) E-17 Rear power window switch (LH) E-18 Rear door lock actuator (LH) 11
  • 12.
    G - UnderRear Floor 12
  • 13.
    KESIMPULAN Wire harness amatpenting dalam memastikan bekalan kuasa dapat disampaikan ke unit kerja dengan baik. Selain itu juga setiap wire harness mestilah dilindungi dengan sempurna agar tidak berlaku sebarang kerosakan atau gangguan ketika bekalan dialirkan. EXERCISE 1. Apakah yang dimaksudkan dengan wire harness? 2. Berikan jenis-jenis wire harness yang terdapat pada sesebuah kenderaan. 3. Berikan kedudukan wire harness dalam kenderaan. REFERENCE 1. Akademi Saga, Basic Electrical & electronic System Information Sheet, Shah Alam, Selangor: Edaran Otomobil Nasional Berhad. 2. Akademi Saga, Basic Electrical & electronic System Work Sheet, Shah Alam, Selangor: Edaran Otomobil Nasional Berhad. 3. Tom Denton, Automobile Electrical & Electronic Systems 4. DTAF IKM Jasin, Information Sheet Auto-Electric 5. Toyota Service Training 1989, Fundamentals of Electricity, Vol 14(Step 2), Toyota Motor Corporation. 6. V.A.W. Hillier1986, Fundamentals of Automotive Electronics, Croydon College: Stanley Thornes Ltd. System 7. Automotif Electrical/electronic System 13
  • 14.
    8. James E.Duffy1998, Auto Electricity and Electronics Technology : The Goodheart-Willcox Company, Inc. 14