1. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1794-1799)
ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ
Η Τρίτη και τελευταία φάση της γαλλικής επανάστασης (1794-1799)
► Ο έλεγχος της Συμβατικής περνάει στα χέρια των μετριοπαθών Θερμιδοριανών, οι οποίοι καταργούν
πολλά από τα ριζοσπαστικά μέτρα των Ορεινών.
► Ψηφίζουν νέο Σύνταγμα (1795). Αναθέτουν την εκτελεστική εξουσία σε πενταμελές συμβούλιο, το
Διευθυντήριο.
► Επιζητούν τη στήριξη στρατηγών που διακρίθηκαν στην επανάσταση.
Η εποχή του Ναπολέοντα (1799-1815)
► Είναι ο πιο ικανός και φιλόδοξος στρατηγός της επανάστασης, και μετά από μια σειρά
πολέμων στην Ευρώπη και την Αίγυπτο επιβάλλεται στην πολιτική και στρατιωτική
σκηνή της Γαλλίας.
► Καταλαμβάνει την εξουσία με τη συγκατάθεση του Διευθυντηρίου (9 Νοεμβρίου
1799). Διαλύει τα νομοθετικά σώματα και στη θέση τους ορίζει μια τριμελή Υπατεία με
Πρώτο Ύπατο τον ίδιο. Εγκρίνεται νέο Σύνταγμα (1800), που δίνει αυξημένες
αρμοδιότητες στον ίδιο. Το 1802 ανακηρύσσεται ισόβιος Ύπατος και το 1804
Αυτοκράτορας των Γάλλων. Κυβερνά ως απόλυτος μονάρχης χωρίς τυπικά να έχει αλλάξει το πολίτευμα.
► - Κάνει αλλαγές στη διοίκηση, την εκπαίδευση, την οικονομία
- Ναπολεόντειος Κώδικας: θεσπίστηκε το 1804, περιέχει αρχές της επανάστασης με τη μορφή νόμων,
αποτελεί τη βάση του σύγχρονου νομικού συστήματος της Γαλλίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
► Ως το 1815 η Γαλλία βρίσκεται υπό την ηγεσία του σε εμπόλεμη κατάσταση με συνασπισμούς
ευρωπαϊκών δυνάμεων, με κύριο αντίπαλο την Αγγλία Το 1812 ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης,
αλλά έχει δημιουργήσει πολλούς εχθρούς. Επιχειρεί να επιτεθεί στη
Ρωσία. Φτάνει ως τη Μόσχα αλλά αναγκάζεται να αποσυρθεί λόγω του
χειμώνα, των ασθενειών και των ρωσικών επιθέσεων. Κατατροπώνεται
στη Λειψία (η μάχη των εθνών, 1813) από συνασπισμό ευρωπαϊκών
δυνάμεων. Το τέλος της κυριαρχίας του συντελείται το 1815 στο
Βατερλό. Ο Ναπολέοντας εξορίστηκε στην Αγία Ελένη, νησί του
Ατλαντικού, και πέθανε το 1821.
Γαλλική επανάσταση και εποχή Ναπολέοντα: μια αποτίμηση (τομή στη γαλλική και παγκόσμια ιστορία)
● η αστική τάξη καταλαμβάνει την εξουσία και προωθεί τα συμφέροντά της με σειρά μεταρρυθμίσεων,
όπως η οικονομία της αγοράς.
● οι αρχές του Διαφωτισμού γίνονται πολιτικά αιτήματα και, ως ένα βαθμό, δικαιώνονται.
● η απολυταρχία κλονίζεται σε όλη την Ευρώπη.

2. ● αναπτύχθηκε η ιδέα ότι τα όρια του έθνους και του κράτους πρέπει να συμπίπτουν. Πολίτες και κράτος
συνδέονται με δικαιώματα και υποχρεώσεις (π.χ. στρατιωτική θητεία). Γεννήθηκε η σύγχρονη έννοια της
πατρίδας.
● Η Εκκλησία διαχωρίστηκε από το κράτος για πρώτη φορά.
● Τα προνόμια των ευγενών και του κλήρου καταργήθηκαν.
● Ο λαός αναδείχθηκε σε αποκλειστική πηγή εξουσίας με την καθιέρωση των συνταγμάτων και την αρχή
της λαϊκής κυριαρχίας. Οι υπήκοοι γίνονται πολίτες.
● Αναπτύχθηκαν ιδέες και κινήματα που σφράγισαν την παγκόσμια ιστορία, όπως εθνικισμός,
φιλελευθερισμός, κοινωνικός ριζοσπαστισμός, σοσιαλισμός.
Το συνέδριο της Βιέννης (Σεπτέμβριος 1814- Ιούνιος 1815)
Οι νικητές του Ναπολέοντα αποφάσισαν:
- Επαναχάραξη των συνόρων
- Ανασυγκρότηση της απολυταρχίας
- Καταστολή των επαναστατικών ιδεών
Ιερή Συμμαχία: ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1815 από την Αυστρία, την Πρωσία και τη Ρωσία για να
υπηρετήσει τις αποφάσεις του συνεδρίου της Βιέννης.
Οι εκθρονισμένοι ηγεμόνες επανέρχονται στους θρόνους τους (Παλινόρθωση, 1815-1830).
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Τι προέβλεπε το Σύνταγμα του 1795 για την άσκηση της εξουσίας;
2. Ποια αξιώματα πήρε ο Ναπολέοντας από το 1799 ως το 1815; Να σχολιάσετε τις επιλογές του.
3. Να αναφέρετε συνοπτικά τις κατακτήσεις του Ναπολέοντα και τις δύο καθοριστικές ήττες που υπέστη.
4. Γιατί η Γαλλική Επανάσταση αποτελεί τομή στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ιστορία;
5. Τι ήταν η Ιερή Συμμαχία και για ποιο σκοπό ιδρύθηκε;
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Γαλλική Επανάσταση)
1. Τι όριζαν για το πολίτευμα τα συντάγματα που ψηφίστηκαν στη διάρκεια της επανάστασης;
- 1791: …………………………………………………………………………………………..
- 1792: …………………………………………………………………………………………..
- 1795: …………………………………………………………………………………………..
2. «Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη»: θεωρείται το σημαντικότερο κείμενο της
Επανάστασης. Γιατί; …………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………..
3. Η περίοδος από τον Ιούνιο του 1793 ως τον Ιούλιο του 1794 ονομάζεται περίοδος μεγάλης
Τρομοκρατίας. Γιατί; Ποιοι είναι οι πρωτεργάτες;
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
4. Ποιους τίτλους εξουσίας καταλαμβάνει διαδοχικά ο Ναπολέοντας από τότε που πήρε την εξουσία;
α. ………………………………….., β. ……………………………………, γ. ……………………………
Πώς σχολιάζετε τις ενέργειές του αυτές; …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………