11Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΛΑΣΑΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΑΣ
ΓΡΑΜΜΑΤΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΡΗΜΑΤΩΝ, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΩΝ, ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ -ΜΑ ΚΑΙ -ΟΣ
11Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΛΑΣΑΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΑΣ
ΓΡΑΜΜΑΤΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΡΗΜΑΤΩΝ, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΩΝ, ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ -ΜΑ ΚΑΙ -ΟΣ
Ιστορία ΣΤ΄ - επανάληψη 1ης ενότητας:΄΄Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεό...Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Ιστορία ΣΤ΄ - επανάληψη 1ης ενότητας:΄΄Οι εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότερους Χρόνους (μέσα 15ου αιώνα - αρχές 19ου αιώνα)΄΄
2. Πώς περιγράφουμε ένα κτίσμα.
Κατά την περιγραφή:
α. Γράφουμε όλες τις λεπτομέρειες σχετικά μ’ αυτό (από έξω προς τα
μέσα).
β. Αναφέρουμε τα συναισθήματα ή τις σκέψεις που μας προκαλεί.
γ. Χρησιμοποιούμε επίθετα, που προσδιορίζουν κάποια ουσιαστικά, και
τοπικά επιρρήματα ή προσδιορισμούς τόπου. (λέξεις ή φράσεις που
απαντάνε στην ερώτηση πού;
Ποιος είναι ο ρόλος του επιθέτου σε ένα περιγραφικό
κείμενο.
α. Με το επίθετο σχηματίζουμε μια εικόνα σαφή και πλήρη.
β. Το επίθετο δηλώνει τη θέση, την οπτική γωνία, από την οποία
βλέπουμε τα πράγματα που περιγράφουμε.
Ποιες λέξεις ή φράσεις δηλώνουν τόπο
Οι λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν τόπο μπορεί να είναι:
α. Επιρρήματα (που απαντούν μονολεκτικά στην ερώτηση πού) π.χ.
πίσω
β. φράσεις με προθέσεις (που απαντούν περιφραστικά στην ερώτηση
πού) π.χ. από τον τοίχο
Τι περιλαμβάνουν οι αγγελίες.
α. Περιλαμβάνουν μόνο τις πιο σημαντικές πληροφορίες.
β. Έχουν ελλειπτικές προτάσεις.
γ. Έχουν συντομογραφίες, αρκτικόλεξα και αριθμητικά.
Αθανάσιος Παλάνης
3. Τι είναι και πώς χρησιμοποιούνται οι ελλειπτικές
προτάσεις.
α. Είναι οι προτάσεις απ’ τις οποίες λείπει ένας ή και περισσότεροι
κύριο όροι.
β. Χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στον προφορικό λόγο.
γ. Ο αναγνώστης ή ο ακροατής καταλαβαίνει εύκολα τον όρο ή τους
όρους που παραλείπει ο ομιλητής ή ο συγγραφέας.
Τα αριθμητικά επίθετα και τα αριθμητικά ουσιαστικά.
Τα αριθμητικά επίθετα.
Τα χωρίζουμε σε:
Απόλυτα: φανερώνουν ορισμένο πλήθος (π.χ. τρία, είκοσι)
Τακτικά: φανερώνουν τη θέση που παίρνει κάτι σε μια σειρά από όμοια
πράγματα (π.χ. τρίτος, εικοστός)
Πολλαπλασιαστικά: φανερώνουν από πόσα απλά μέρη αποτελείται κάτι
και τελειώνουν σε –πλός, -πλή, -πλό (π.χ. τριπλός)
Αναλογικά: φανερώνουν πόσες φορές μεγαλύτερο είναι το ένα ποσό από
ένα άλλο και τελειώνουν σε –πλάσιος, -ια, -ιο (π.χ. τριπλάσιος)
Τα αριθμητικά ουσιαστικά
Είναι τα περιληπτικά ουσιαστικά και σχηματίζονται από τα απόλυτα
παίρνοντας ορισμένες καταλήξεις. Αυτές είναι:
-αριά (π.χ. δεκαριά, εικοσαριά) -άδα (π.χ. τριάδα, εικοσάδα)
Πώς κλίνονται τα θηλυκά ουσιαστικά σε –η και -ος.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. η χρήση η οδός οι χρήσεις οι οδοί
Γεν. της χρήσης της οδού των χρήσεων των οδών
(χρήσεως)
Αιτ. τη χρήση την οδό τις χρήσεις τις οδούς
Κλητ. χρήση (οδοί) χρήσεις (οδοί)
Αθανάσιος Παλάνης
4. 1 Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τα ουσιαστικά
Η τηλεόραση και ο τύπος έδωσαν μεγάλες……………………….(διάσταση) στο θέμα.
Έχω τις καλύτερες…………………………(ανάμνηση) από το καλοκαίρι.
Οι ………………………………(παράγραφος) του κειμένου είναι τρεις.
Το σχολείο μας έχει δύο ………………………….(είσοδος)
Διαβάσαμε για την εκδρομή στο πίνακα………………………….(ανακοίνωση)
2. Να μετατρέψεις τις παρακάτω προτάσεις σε ελλειπτικές:
• Σας εύχομαι να ζήσετε χρόνια πολλά………………………….
• Θα ήθελα να έχετε ένα καλό βράδυ……………………………
• Για πού έχεις σκοπό να πας;…………………………………..
• Επιστρέφω σε ένα λεπτό αμέσως………………………………
• Έλα εδώ αυτή τη στιγμή…………………………………………
• Σε λίγο πήγαινε για ψώνια……………………………………...
4.Να κλίνεις τα ουσιαστικά: η αφαίρεση, η είσπραξη, η έξοδος, η πρόοδος , η
μέθοδος, η παράγραφος.
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. Η αφαίρεση Η είσπραξη Η έξοδος
Γεν.
Αιτ.
Κλ.
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. Οι αφαιρέσεις Οι εισπράξεις οι έξοδοι
Γεν.
Αιτ.
Κλ.
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον. Η πρόοδος Η μέθοδος Η παράγραφος
Γεν.
Αιτ.
Κλ.
5. ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ον.
Γεν.
Αιτ.
Κλ.
Να συμπληρώσετε τα κενά του παρακάτω κειμένου με τα κατάλληλα αριθμητικά που
δηλώνουν οι αριθμοί στις παρενθέσεις:
Η πολυκατοικία μας έχει καμιά …………………………… (10) διαμερίσματα. Το δικό μας βρίσκεται στον
……………………….. (5) όροφο, έχει ……………………………………….. (3) κρεβατοκάμαρες και μεγάλες
τζαμαρίες με …………………………………….. (2) τζάμια. Είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο που μέναμε
παλιά, γι’ αυτό και κόστισε σχεδόν τα ………………………………………….. (3) χρήματα.
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις συντομογραφίες ή αρκτικόλεξα για να αποδώσεις τα παρακάτω:
και άλλα:______________ Οκτώβριος:___________
Καινή Διαθήκη:_______ νοτιοανατολικός:______
γραμμάρια:________ σημείωση:________
μετά Χριστόν :_________ υπνοδωμάτιο: ______
Κέντρο Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων:________
Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων:________
Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας: ________
1. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με το ουσιαστικό «οδός» (10/100)
στη σωστή πτώση:
Την ευθύνη για τον καθαρισμό των ___________ την έχει ο δήμος.
Συγγνώμη, περάσαμε την _________ Ιπποκράτους;
Πρέπει να βλέπετε τα φανάρια, όταν διασχίζετε μεγάλες _________.
Τα καταστήματα της _________ Μανδηλαρά είναι πολύ ακριβά .
Στην __________ Βενιζέλου είναι το Νοσοκομείο Κω.
6. 1. Να γράψετε την παρακάτω αγγελία σύντομα ( όχι περισσότερο από 25-30 λέξεις ),
ώστε να μπορεί να δημοσιευθεί.(10/100)
«Το όνομά μου είναι Ζαράφτη Κοκώνα και θέλω να νοικιάσω ένα διαμέρισμα που έχω στην Κέφαλο.
Είναι ένα διαμέρισμα που βρίσκεται στον πρώτο όροφο μιας καινούριας πολυκατοικίας. Έχει τρία
υπνοδωμάτια, δύο μπάνια, ένα σαλόνι και μία μεγάλη βεράντα με καταπληκτική θέα προς την παραλία.
Είναι εξοπλισμένο με τέντες και ηλιακό θερμοσίφωνα. Επιπλέον, το διαμέρισμα έχει αυτόνομη θέρμανση
και θέση στάθμευσης. Το ενοίκιο είναι 450 €. Αν ενδιαφέρεστε, τηλεφωνήστε στο νούμερο 224240-
222222.
2. Μετατρέψτε τα αριθμητικά στους άλλους τύπους:
ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ
44
1001
668
103
815
237
76
999
ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ
Ένα
Τρια
Έξι
3. Τι σημαίνουν τα παρακάτω αρκτικόλεξα και συντομογραφίες;
κ.α. Ι.Κ.Α.
χμ. Δ.Ε.Η.
π.Χ. Ο.Τ.Ε.
π.μ. Ο.Σ.Ε.
εκ. ΕΛ.ΤΑ.
7. 1. Συμπληρώνω βάζοντας τα αριθμητικά στο σωστό τύπο:
Πέταξα καμιά __________________ (10) παλιές κασέτες και μια
__________________ (20) ψηφιακούς δίσκους.
Με τη __________________ (2) προσπάθεια τα κατάφερε και ήρθε
__________________ (9) στη γενική κατάταξη.
Το __________________ (1969) γεννήθηκε ο πατέρας μου και ήταν ο
__________________ (3) γιος της οικογένειας.
Πήρε __________________ (1) στο διαγώνισμα και στενοχωρήθηκε.
Το θέμα είναι __________________ (1)! Φόρτωσαν το φορτηγό με
__________________ (2) βάρος από αυτό που επιτρεπόταν και έτσι προκλήθηκε το
ατύχημα!
1. Να αντικαταστήσεις τους αριθμούς με αριθμητικά επίθετα.
Η καταβολή του μισθού θα γίνει στις ………………………….. (13) του μηνός.
Η έλλειψη νερού στον ………………………………………… (21) αιώνα μπορεί να είναι
αιτία πολέμου.
Μένει στον ………………………………….. (50) όροφο ενός ουρανοξύστη.
Τα ……………………… (50) ευρώ είναι …………………………. (5) από τα δέκα.
Ο Θεμιστοκλής είναι ………………………. (2) σε ύψος από την αδερφή του.
2. Να κλίνεις τα παρακάτω ουσιαστικά.
Ενικός αριθμός
Ον. η δήμαρχος η διέξοδος η μήνυση η τάξη
Γεν.
Αιτ.
Πληθυντικός αριθμός
Ον.
Γεν.
Αιτ.
Να μετατρέψετε τα παρακάτω απόλυτα αριθμητικά σε όλα τα είδη αριθμητικών που γνωρίζετε.
(έξι, οκτώ, εννιά, δέκα, δώδεκα, επτά, είκοσι, δεκατέσσερα, πέντε, έντεκα )
8. Απόλυτα
αριθμητικά
Τακτικά
αριθμητικά
Πολλαπλασιαστικά
αριθμητικά
Αναλογικά
αριθμητικά
Περιληπτικά
αριθμητικά
1. Τι σημαίνουν οι παρακάτω συντομογραφίες και τα αρκτικόλεξα; (__/10)
• κτλ. _________________ • Α.Ε.Ι. _______________________
• κυβ. _________________ • Ο.Τ.Ε. _______________________
• αι. _________________ • Κ.Ο.Κ. _______________________
• κ.ά. _________________ • Ο.Γ.Α. _______________________
• τόν. _________________ • Ο.Σ.Ε. _______________________
Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες φράσεις με επίθετα:
Βρέθηκε αρχαϊκός θησαυρός σε νησί που δεν κατοικείται. (______________________)
Κάτασπρα σπίτια, στενοί στρωμένοι με πλάκες (______________________) δρόμοι, καμάρες και εκκλησίες
συνθέτουν μια εικόνα που γοητεύει (______________________).
Μπαλόνια με πολλά χρώματα (______________________) θα γεμίσουν τον ουρανό του Ναυπλίου, ενώ οι
διοργανωτές σχεδιάζουν να ρίξουν και βεγγαλικά.
Δεν μπορεί να εξηγηθεί (______________________) η συντριβή της Ατλέτικο από την Μπαρτσελόνα.
Το σπίτι μου είναι με δύο ορόφους (______________________).
1. Συμπλήρωσε τον πίνακα με τα κατάλληλα αριθμητικά.
Απόλυτα Τακτικά Πολλαπλασιαστικά Αναλογικά
2 δύο δεύτερος διπλός διπλάσιος
5
9
10
12
20
9. 1. Ξαναγράψε τις παρακάτω ελλειπτικές προτάσεις συμπληρώνοντας
τον όρο ή τους όρους που λείπουν (Υποκείμενο – Ρήμα –
Κατηγορούμενο)
Έγραψα ένα τραγούδι! …………………………………………………
Λύσατε σωστά τις ασκήσεις …………………………………………………
Καλό ταξίδι! …………………………………………………
Περιμένουμε τη σειρά σας. …………………………………………………
Ο Χάρης είναι ψηλός, αλλά
ο Νίκος δεν είναι. …………………………………………………
1. Να υπογραμμίσεις τους τοπικούς προσδιορισμούς:
α) Περίμενε εδώ, πηγαίνω μέχρι τον φούρνο.
β)Το απόγευμα θα πάω στα μαγαζιά με την Ελένη και το βράδυ θα πάμε όλοι μαζί στο θέατρο.
γ)Τα αεροπλάνα πετούσαν τόσο χαμηλά, που σου έδιναν την εντύπωση ότι πλησίαζαν κοντά στις στέγες.
δ) Καθόταν και διάβαζε μπροστά από το τζάκι.
1) Συμπληρώνω τα κενά με τις λέξεις της παρένθεσης στην κατάλληλη πτώση και
αριθμό:
Μην χρησιμοποιείτε αυτές τις …………. (έξοδος) για να φύγετε.
Οι μετεωρολόγοι προειδοποιούν για απότομη ………….. (άνοδος) της
θερμοκρασίας.
Οι μεγάλες………….. (πόλη) έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα ρύπανσης.
Τις γνωρίζω αυτές τις …………… (μέθοδ0ς) που χρησιμοποιείς για να με πείσεις.
Ανέπτυξε ταχύτητα στο τέλος της ……………….. (λεωφόρος) και τον έχασα
αμέσως.
Η δασκάλα καρφίτσωσε τις ομάδες μπάσκετ στον πίνακα………………..
(ανακοίνωση).
10. 2) Συμπληρώνω τον παρακάτω πίνακα με τα αριθμητικά επίθετα:
απόλυτα τακτικά πολλαπλασιαστικά αναλογικά περιληπτικά
δύο
τέσσερα
οκτώ
δέκα
1) Στις παρακάτω προτάσεις υπογραμμίζω τοπικά επιρρήματα ή τοπικές
φράσεις:
Σου είπα να καθίσεις εδώ και όχι να τριγυρνάς γύρω γύρω στην αυλή.
Χτες πέρασε ο Γιώργος από το σπίτι και έφερε μια μπάλα στο Νίκο.
Σήμερα στο σχολείο ένα παιδί πέταξε τη μπάλα πάνω στην ταράτσα.
Μόλις πάμε εκδρομή με τα λεωφορείο θα καθίσω στις πίσω θέσεις αμέσως.
3) Τι σημαίνουν οι παρακάτω λέξεις και αρκτικόλεξα;
κ.τ.λ. : ΔΕΗ: σελ. :
τ.μ.: ΟΤΕ: τηλ.:
π.μ.: Η/Υ: κ.α.:
π.χ: Ι.Χ: ΙΚΑ:
1) Φαντάζομαι ότι θέλω να νοικιάσω το σπίτι που μένω. Βάζω λοιπόν μια αγγελία
στην εφημερίδα για να ενημερώσω το κοινό για το θέμα αυτό:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………….
1. Υπογραμμίζω τις ελλειπτικές προτάσεις:
- Αφήστε τις τσάντες σας κι ελάτε στο αυτοκίνητό μου.
- Τι θα το κάνουμε αυτό, κύριε;
11. - Έκπληξη!...
- Βιβλία, κύριε; Γιατί βιβλία;….
- Τι κάνεις στο βιβλιοπωλείο; Αγοράζεις βιβλία.
- Ακριβώς! Θα πάμε ν’ αγοράσουμε βιβλία. …..
Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις κατάλληλες λέξεις και φράσεις που
φανερώνουν τόπο:
1. Προτίμησε να καθίσει ___________________________________ για να ζεσταθεί
2. Έψαχνε ________________ να βρει το φάκελο ________________ στον οποίο βρίσκονταν τα
αποτελέσματα των εξετάσεων, αλλά αυτός είχε πέσει ________________ του σαλονιού
3. Περπατούσανε __________________ βιαστικά , ο ένας __________ στον άλλον.
4. Προσπαθούσε να μαζέψει τα ρούχα του που ήταν πεταμένα _________________ κι
__________________και να τα χώσει ______________
5. Μην περνάς __________ αν δεν κοιτάξεις πρώτα _______________ κι ______________ να δεις
αν έρχεται κάποιο αυτοκίνητο.
Έτσι όπως κοίταζε _______________ του δεν είδε την κολόνα που βρισκόταν ____________________
____________ και έπεσε με δύναμη _____________-της
Πάνω, κάτω, κοντά, παντού, πίσω, δεξιά, εδώ, μπροστά, στο τζάκι, στο δρόμο, από το φράχτη,
απέναντι, μέσα, αριστερά, από το τραπέζι, πλάι, στη βαλίτσα, εκεί