http://xristx.blogspot.gr/2012/10/4-1.html#.WBdFMPlTLIV Γλώσσα Δ΄. 4. 1. ΄΄Στάση βροχοσταλίδων΄΄

1. Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
http://xristx.blogspot.gr/
Γλώσσα Δ΄- Ενότητα 4η - Μάθημα 1ο
:
΄΄ Στάση βροχοσταλίδων΄΄
Γραμματική
Φύλλα εργασιών
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

2. Γελ αληέρσ άιιν... Έρσ αξξσζηήζεη! Οη άλζξσπνη δελ κε
πξνζέρνπλ θαζόινπ. Πεηάλε ζθνππίδηα παληνύ, αθήλνπλ ην λεξό λα ηξέρεη
από ηε βξύζε, θόβνπλ ηα δέληξα θαη δελ ππάξρεη νμπγόλν.
Μελ αλεζπρείο... Γηα λα θαηαιάβνπλ νη άλζξσπνη ην
ιάζνο ηνπο θαη λα ζε πξνζέρνπλ πην πνιύ εκείο ηα ζύλλεθα δελ ζα
βξέμνπκε λεξό γηα πνιύ θαηξό. Έηζη νη άλζξσπνη ζα θαηαιάβνπλ
πσο ζα αξξσζηήζνπλ θαη απηνί αλ δελ πξνζέρνπλ ην κέξνο πνπ
κεγαιώλνπλ.
Δηάβαζε ηε γξακκαηηθή ζνπ
Μεξηθά νπζηαζηηθά πνπ ηειεηώλνπλ ζε – νο θαη έρνπλ ηόλν ζηελ
πξόπαξαιήγνπζα όπσο ν άλζξσπνο ζηε γεληθή ηνπ εληθνύ θαη ζηε γεληθή
θαη αηηηαηηθή ηνπ πιεζπληηθνύ έρνπλ ηόλν ζηελ παξαιήγνπζα.
Ο άλ ζξσ πνο
Ο άλζξσπνο Σνπ αλζξώπνπ Σνλ άλζξσπν
Οη άλζξσπνη Σσλ αλζξώπσλ Σνπο αλζξώπνπο
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2
eva-edu

3. 1
ΕΕννόόττηητταα 44
ΕΕμμέένναα μμεε ννοοιιάάζζεειι ……
ΣΣττάάσσηη ββρροοχχοοσσττααλλίίδδωωνν
Γενική προσ διορι
στική
Ο πρόεδρος της κοινότητας εγκαινίασε την έκθεση φωτογραφίας.
Οι βιτρίνες των καταστημάτων είναι στολισμένες.
Οι παραπάνω λέξεις που είναι γραμμένες με έντονα μαύρα γράμματα είναι
ουσιαστικά σε πτώση γενική που χρησιμοποιούνται για να συμπληρώσουν και να
προσδιορίσουν άλλα ουσιαστικά μέσα στην πρόταση και συγκεκριμένα τα
ουσιαστικά που προηγούνται. Γι’ αυτόν το λόγο η γενική αυτή λέγεται γενική
προσδιοριστική.
Τα παιδιά μαθαίνουν να ανακυκλώνουν το χαρτί.
Τα παιδιά μαθαίνουν για την ανακύκλωση του χαρτιού.
Ασκήσεις
1. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά γράφοντας τα ουσιαστικά σε πτώση
γενική.
α) Δέσε τα κορδόνια των …………………………………… (παπούτσια) σου.
β) Οι ναυτικοί πάλεψαν με τα κύματα της …………………………………… (θάλασσα).
γ) Ομάδες …………………………………… (εθελοντές) έστησαν σκηνές για τους
πρόσφυγες.
δ) Η χορήγηση των …………………………………… (δάνεια) θα γίνει από την τράπεζα.
ε) Το καθάρισμα των …………………………………… (δρόμοι) θα γίνει από το
συνεργείο του …………………………………… (δήμος).
2. Να φτιάξεις φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό σε πτώση γενική.
π.χ. Ο διάδρομος – το αεροδρόμιο ο διάδρομος του αεροδρομίου
α) το τσίμπημα – η μέλισσα …………………………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.3

4. 2
β) τα εισιτήρια – οι επιβάτες …………………………………………………………………
γ) τα δέντρα – το δάσος …………………………………………………………………
ε) το άρωμα – το πεπόνι …………………………………………………………………
3. Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες φράσεις χρησιμοποιώντας
γενική προσδιοριστική, όπως το παράδειγμα.
π.χ. Ο Δήμος εργάζεται σε υπουργείο.
Ο Δήμος είναι υπάλληλος υπουργείου.
α) Η Αγγελική διδάσκει χορό.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
β) Επισκέφτηκες αυτούς που φρουρούν τα σύνορα.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
γ) Του αρέσουν πολύ τα καλοκαιρινά φρούτα.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
δ) Ενοχλούνται από τις μηχανές που κάνουν θόρυβο.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.4

5. 3
Αρσενικά προπα ροξύτονα σε –ος
Ο έμπορος ανέβασε την τιμή των προϊόντων.
Τα κέρδη του εμπόρου είναι πολλά.
Τα παιδιά ακούν τον αντίλαλο της φωνής τους.
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο έμπορος ο αντίλαλος
Γεν. του εμπόρου τους αντίλαλου
Αιτ. τον έμπορο τον αντίλαλο
Κλητ. - έμπορε - αντίλαλε
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι έμποροι οι αντίλαλοι
Γεν. των εμπόρων των αντίλαλων
Αιτ. τους εμπόρους τους αντίλαλους
Κλητ. - έμποροι - αντίλαλοι
Τα προπαροξύτονα αρσενικά σε –ος (δηλαδή αυτά που τονίζονται στην
προπαραλήγουσα) κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα στη γενική ενικού και
στη γενική και αιτιατική πληθυντικού.
π.χ. ο έμπορος – του εμπόρου
οι έμποροι – των εμπόρων – τους εμπόρους
Προσοχή!!!
Δεν κατεβάζουν τον τόνο και τον διατηρούν στην παραλήγουσα τα
προπαροξύτονα αρσενικά σε –ος που είναι σύνθετες ή πολυσύλλαβες λέξεις καθώς
και τα κύρια ονόματα.
π.χ. ο αντίλαλος – του αντίλαλου
ο Αποστολόπουλος – του Αποστολόπουλου
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.5

6. 4
Ασκήσεις
1. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα.
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο σύζυγος
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι λαχανόκηποι
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
2. Να σχηματίσεις φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική
ενικού ή πληθυντικού.
α) η τσάντα – ο δάσκαλος …………………………………………………………………………..
β) η θάλασσα – ο Ελλήσποντος …………………………………………………………………………..
γ) τα σπίτια – οι κάτοικοι …………………………………………………………………………..
3. Να γράψεις τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.
α) τον πονόλαιμο ……………………………………………………………
β) ο άγγελος ……………………………………………………………
γ) οι χωματόδρομοι ……………………………………………………………
δ) πρόεδρε ……………………………………………………………
ε) τον ανήφορο ……………………………………………………………
στ) τους διαδρόμους ……………………………………………………………
ζ) των αστροναυτών ……………………………………………………………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6
Το σχολικό παρεάκι tosxolikopareaki.blogspot.gr

7. Όνομα:………………………. 11/11/11
Μάθημα: Στάση βροχοσταλίδων (α’ μέρος)
Ασκήσεις
1. Βάλε τα παρακάτω ουσιαστικά στη γενική
ενικού και στη γενική πληθυντικού:
γενική ενικού γενική
πληθυντικού
η γειτονιά
η οδηγία
ο δρόμος
ο βοσκός
το φανάρι
το ποδήλατο
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2.Βρες σε ποια πτώση βρίσκονται οι
παρακάτω λέξεις. Οι πτώσεις είναι: ονοµαστική, γενική,
αιτιατική και κλητική.
ομάδας=…………… σκουπίδια=………..
εικόνων=………….. θαλάσσια=…………
συζητήσεις=……….. πρότασης=…………
περιτύλιγμα=……… κίνδυνος=…………
επισκέπτες=………. κουζίνες=…………
μητέρα=…………... παιδαγωγέ=…….....
στεφανιών=………. στροφή =…………
Μαριάνθη Χαλκίτη
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.7

8. Ενότητα 4α
Στάση βροχοσταλίδων
Ευνίκη Τοκατλή
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.8

9. Ενότητα 4β
Στάση βροχοσταλίδων
Ευνίκη ΤοκατλήΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.9

10. Όνοµα:……………….. 16/11/11
Μάθηµα: Γενική έκκληση- Τα κάγκελα
γιορτής: Είναι …………… , πτώσης …………,
αριθµού ………….., γένους ……………. του
ονόµατος ……………………….
γέλια: Είναι ……………., πτώσης …………,
αριθµού …………., γένους …………….του ονόµατος
………………………………….
ταχυδρόµων: Είναι ………., πτώσης …………,
αριθµού …………., γένους……………… του
ονόµατος ……………………….
χελώνα: Είναι ……………., πτώσης …………,
αριθµού…………., γένους ……………… του
ονόµατος ……………………….
Πολυτεχνείο: Είναι ……….., πτώσης …………,
αριθµού …………, γένους………………. Του
ονόµατος ……………………….
Για να κάνεις τη γραµµατική
αναγνώριση των παρακάτω λέξεων
πρέπει να θυµάσαι:
• Πτώσεις: ονοµαστική,
γενική, αιτιατική, κλητική
• Αριθµοί: ενικός,
πληθυντικός
• Γένη: αρσενικό, θηλυκό,
ουδέτερο
Μαριάνθη Χαλκίτη
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.10

11. Όνομα_______________
Επώνυμο_____________
Hμ/νία 4-11-2011
1.Να κλίνεις τα ουσιαστικά ο θόρυβος, ο έμπορος, ο ανήφορος
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
2. Να μετατρέψεις τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το αντίθετο.
Ονοματικές προτάσεις Ρηματικές προτάσεις
Καταστροφή των καλλιεργειών  Καταστρέφονται οι καλλιέργειες
Απαγόρευση του καπνίσματος  …………………………………………………
Ενημέρωση των πολιτών  …………………………………………………
Λύση του προβλήματος  …………………………………………………
Αντιμετώπιση των καταστροφών  …………………………………………………..
………………………………………..............  Απομακρύνονται οι κάτοικοι
………………………………………………..  Διορθώνονται τα λάθη
………………………………………………....  Διακόπτεται η συνεδρίαση
…………………………………………………  Χρησιμοποιούνται μηχανήματα
Χατζημανώλη Αγγελική
Ενικός αριθμός
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
Κλητική
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.11

12. Στάση βροχοσταλίδων
1.Συμπλήρωσε τη γενική ενικού και τη γενική και αιτιατική
πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών.
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝ. ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ ΑΙΤ. ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ
ο άνθρωπος του των τους
ο πόλεμος
ο βράχος
ο κάτοικος
ο γλάρος
ο ταύρος
2.Να φτιάξεις φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό σε
πτώση γενική.
π.χ. o διάδρομος – το αεροδρόμιο ο διάδρομος του αεροδρομίου
η κάθοδος – το αεροπλάνο ………………………………………………………………
η βλάστηση – η ήπειρος ………………………………………………………………
η ζέστη – η έρημος ………………………………………………………………
η κίνηση – η λεωφόρος ………………………………………………………………
η πόρτα – η έξοδος ………………………………………………………………
3.Να κλίνεις τα παρακάτω αρσενικά ουσιαστικά:
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομ. ο λόγος ο άνεμος ο φούρναρης
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομ.
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.12

13. Αρσενικά ουσιαστικά σε -ος
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο κήπος δάσκαλος πετεινός
Γεν. του κήπου δασκάλου πετεινού
Αιτ. το(ν) κήπο δάσκαλο πετεινό
Κλητ. - κήπε δάσκαλε πετεινέ
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι κήποι δάσκαλοι πετεινοί
Γεν. των κήπων δασκάλων πετεινών
Αιτ. τους κήπους δασκάλους πετεινούς
Κλητ. - κήποι δάσκαλοι πετεινοί
Τα αρσενικά ουσιαστικά σε –ος, που τονίζονται στην
παραλήγουσα κρατούν τον τόνο σε όλες τις πτώσεις στην
ίδια συλλαβή.
Όταν έχουν τρεις συλλαβές και τονίζονται στην
προπαραλήγουσα κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα
στη γενική πτώση του ενικού και στη γενική και αιτιατική
του πληθυντικού αριθμού .
Όταν είναι πολυσύλλαβες και σύνθετες λέξεις διατηρούν
τόνο στην προπαραλήγουσα σε όλες τις πτώσεις και στους
δύο αριθμούς.
Στην κλητική του ενικού αριθμού τελειώνουν σε -ε.
Zeleni
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.13

14. Ονοματεπώνυμο …………………………………………………………………
ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ –ΟΣ
(προπαροξύτονα)
Τα αρσενικά προπαροξύτονα σε –ος άλλοτε κατεβάζουν τον τόνο στη γενική του
ενικού και γενική και αιτιατική του πληθυντικού αριθμού ( π.χ. Ο κίνδυνος, του
κινδύνου, των κινδύνων, τους κινδύνους)
και άλλοτε όχι.(π.χ. ο ανήφορος, του ανήφορου, των ανήφορων τους ανήφορους)
Δεν κατεβάζουν τον τόνο κυρίως:
 οι σύνθετες και οι πολυσύλλαβες λέξεις π.χ. ο λαχανόκηπος, του λαχανόκη-
που, των λαχανόκηπων, τους λαχανόκηπους
 και τα κύρια ονόματα(δηλ. βαφτιστικά, οικογενειακά, τοπωνύμια)
Π.χ. ο Αλέξανδρος του Αλέξανδρου,
ο Γρηγορόπουλος, του Γρηγορόπουλου,
ο Ασπρόπυργος, του Ασπρόπυργου
ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ : Οι τρισύλλαβες τοπωνυμίες(ονόματα τόπων) συνήθως κατε-
βάζουν τον τόνο στη γενική. π.χ. ο Όλυμπος του Ολύμπου, ο Βόσπορος του Βοσπό-
ρου.
Κατεβάζουν τον τόνο τα ονόματα των Αγίων και των ιστορικών προσώπων. π.χ.
οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου.
Κατεβάζουν τον τόνο τα ονόματα των μηνών. π.χ. ο Ιανουάριος του Ιανουαρίου,
ο Μάρτιος του Μαρτίου κλπ.
Κατεβάζουν τον τόνο τα οικογενειακά ονόματα των γυναικών π.χ. η κα Παπαδοπού-
λου, η κα Σιδηροπούλου κλπ.
1. Συμπληρώνω τα κενά με τις λέξεις των παρενθέσεων, τονίζοντας στη συλλαβή
που πρέπει.
 Στο τέλος του _____________________ (διάδρομος) υπάρχει μια κρεμάστρα
όπου είναι κρεμασμένο το παλτό του ___________________ .(δάσκαλος)
 Τα φύλλα του __________________ (πλάτανος) ο αέρας τα μάζεψε στην
άκρη του ________________________ .(αυλόγυρος)
 Τα μέλη του _______________ (σύλλογος) «Η ΦΥΣΗ» καθάρισαν τους ____
________________ (ανθόκηπος) της πλατείας.
 Οι Έλληνες με τους _______________________ τους (σύμμαχος) επιτέθη-
καν κατά των ______________________τους .(αντίπαλος)
 Ο Νομάρχης έδωσε εντολή στους ____________________ (δήμαρχος) να
καταγράψουν τα αιτήματα των __________________ (κάτοικος) και να του
τα μεταφέρουν γραπτά.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.14

15. 2. Σύμφωνα με το ουσιαστικό «ο άνθρωπος» κλίνω το ουσιαστικό «ο έμπορος» και
σύμφωνα με το ουσιαστικό «ο αυλόγυρος» κλίνω το ουσιαστικό «ο νερόμυλος»
Ράντος Μανόλης
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. ο άνθρωπος Ονομ. οι άνθρωποι
Γεν. του ανθρώπου Γεν. των ανθρώπων
Αιτιατ. τον άνθρωπο Αιτιατ. τους ανθρώπους
Κλητ. - άνθρωπε Κλητ. - άνθρωποι
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. ο έμπορος Ονομ. οι έμποροι
Γεν. Γεν.
Αιτιατ. Αιτιατ.
Κλητ. Κλητ.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. ο αυλόγυρος Ονομ. οι αυλόγυροι
Γεν. του αυλόγυρου Γεν. των αυλόγυρων
Αιτιατ. τον αυλόγυρο Αιτιατ. τους αυλόγυρους
Κλητ. - αυλόγυρε Κλητ. - αυλόγυροι
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. ο νερόμυλος Ονομ. οι νερόμυλοι
Γεν. Γεν.
Αιτιατ. Αιτιατ.
Κλητ. Κλητ.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.15

16. Όνομα:………………………. 11/11/11
Μάθημα: Στάση βροχοσταλίδων (α’ μέρος)
Ασκήσεις
1. Βάλε τα παρακάτω ουσιαστικά στη γενική
ενικού και στη γενική πληθυντικού:
γενική ενικού γενική
πληθυντικού
η γειτονιά
η οδηγία
ο δρόμος
ο βοσκός
το φανάρι
το ποδήλατο
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2.Βρες σε ποια πτώση βρίσκονται οι
παρακάτω λέξεις. Οι πτώσεις είναι: ονοµαστική, γενική,
αιτιατική και κλητική.
ομάδας=…………… σκουπίδια=………..
εικόνων=………….. θαλάσσια=…………
συζητήσεις=……….. πρότασης=…………
περιτύλιγμα=……… κίνδυνος=…………
επισκέπτες=………. κουζίνες=…………
μητέρα=…………... παιδαγωγέ=…….....
στεφανιών=………. στροφή =…………
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.16
Μαριάνθη Χαλκίτη

17. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.17

18. 1
Ονοματεπώνυμο: _________________________________________11-11-08 – Δ1
1. Γράφω τη σημασία των παρακάτω λέξεων και φράσεων.
χιλιετία: 
πόλοι της Γης: 
πετρελαιοκηλίδα: 
τρύπα του όζοντος: 
παρέκει: 
θα πούμε το νερό νεράκι: 
δραστικά μέτρα: 
2. Για κάθε μεταφορική φράση γράφω μια άλλη με κυριολεκτική σημασία.
άστραψε εξοργισμένη Άστραψε ο ουρανός
άσπρη μέρα
βάζοντας τα πράγματα στη θέση τους
φούσκωσαν το λογαριασμό
ο θαλασσής καμβάς του ουρανού
3. Γράφω τις άλλες πτώσεις των παρακάτω ουσιαστικών, προσέχοντας τον τόνο.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική Γενική Γενική Αιτιατική
ο έλεγχος
ο ανθόκηπος
ο σύμβουλος
ο σύντροφος
ο πονοκέφαλος
ο ανήφορος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.18

19. 2
4. Συμπληρώνω τα κενά των προτάσεων με τα ουσιαστικά που βρίσκονται στην
παρένθεση στην κατάλληλη πτώση.
• Το γραφείο του …………………………….. (πρόεδρος) είναι στο τέλος του
διαδρόμου.
• Η διαμαρτυρία των …………………………… (κάτοικος) ήταν ειρηνική.
• Η Αθήνα πρέπει να προσέξει περισσότερο τους ………………………….
(κάτοικος) της.
• Τα αγκάθια του ……………………………… (σκαντζόχοιρος) έχουν μήκος 2 με
5 εκ.
• Οι βαριές κουρτίνες βοηθούν στην αποφυγή του ……………………
(αντίλαλος).
• Ο πρόεδρος οργάνωσε μια γιορτή για τους …………………………
(υπάλληλος) της εταιρείας.
5. Συμπληρώνω τα κενά των προτάσεων με τα ουσιαστικά που βρίσκονται στην
παρένθεση στην κατάλληλη πτώση και έπειτα τις μεταφέρω στον άλλο
αριθμό.
• Συνεννοήθηκε με τον …………………………. (έμπορος) για να φέρει το νέο
εμπόρευμα.
………………………………………………………………………………………………………………
• Τα πρεβάζια των …………………………… (αυλόγυρος) είναι γεμάτα
λουλούδια.
………………………………………………………………………………………………………………
• Οι ηθοποιοί μελετούσαν τους ……………………………. (διάλογος) του έργου.
………………………………………………………………………………………………………………
• Μελετώ για την αντιμετώπιση του ……………………………. (κίνδυνος) από τα
ατυχήματα.
………………………………………………………………………………………………………………
Οι …………………………….. (νερόμυλος) δε χρησιμοποιούνται πια.
………………………………………………………………………………………………………………
Βασιλόπουλος Κων/νος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.19

20. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:__________________________ __/__/2009
1. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά γράφοντας τα ουσιαστικά σε
πτώση γενική.
 Δέσε τα κορδόνια των παπουτσιών (παπούτσια) σου.
 Οι ναυτικοί πάλεψαν με τα κύματα _________________ (θάλασσα)
 Η χορήγηση _________________ (δάνεια) θα γίνει από τις τράπεζες.
 Το καθάρισμα __________________ (δρόμοι) θα γίνει από το
συνεργείο _________________ (δήμος)
2. Να φτιάξεις φράσεις γράφοντας το δεύτερο ουσιαστικό σε πτώση
γενική.
● ο διάδρομος – το αεροδρόμιο  ο διάδρομος του αεροδρομίου
● το τσίμπημα – η μέλισσα  ___________________________
● τα εισιτήρια – οι επιβάτες  ___________________________
● τα δέντρα – το δάσος  ___________________________
● το άρωμα – το πεπόνι  ___________________________
● τα σύνορα – τα κράτη  ___________________________
● η τσάντα – ο δάσκαλος  ___________________________
● το χρώμα – ο μαντρότοιχος  ___________________________
● τα σπίτια – οι κάτοικοι  ___________________________
● ο πρόεδρος – ο σύλλογος  ___________________________
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.20

21. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:__________________________ __/__/2009
3. Να ξαναγράψεις τις φράσεις κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές,
όπως στο παράδειγμα.
 Κανόνισα να συναντηθούν οι φίλοι.
Κανόνισα τη συνάντηση των φίλων.
 Οι υπουργοί συμφώνησαν να επεκταθούν τα έργα.
____________________________________________________
 Ο διευθυντής αποφάσισε να αγοραστεί το μηχάνημα.
____________________________________________________
 Η νοσοκόμα τούς ανακοίνωσε ότι γεννήθηκε το μωρό.
____________________________________________________
4. Να γράψεις τις προτάσεις στον πληθυντικό αριθμό.
 Ο προϊστάμενος αύξησε το μισθό του υπαλλήλου.
______________________________________________________
 Ο δικηγόρος πήγε στο γραφείο του δημάρχου.
______________________________________________________
 Πρέπει να εξετάσουμε την αιτία του πολέμου.
______________________________________________________
5. Να κλίνεις τα παρακάτω αρσενικά σε –ος.
Ενικός αριθμός
Ον. ο σύζυγος ο αντίλαλος ο έμπορος
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
Πληθυντικός αριθμός
Ον.
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
Παλάνης Αθανάσιος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.21

22. Στάση βροχοσταλίδων
Ημερομηνία :……………….
1. Να κλίνεις το προπαροξύτονο ουσιαστικό : ο κίνδυνος
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ον.
Γεν.
Αιτ.
Κλητ.
2. Γράψε τα παρακάτω ουσιαστικά στη γενική Ενικού και στη γενική και αιτιατική
Πληθυντικού
Γενική Ενικού Γενική Πληθυντικού Αιτιατική Πληθυντικού
ο έμπορος
ο αντίλαλος
ο διάλογος
ο δάσκαλος
ο άνεμος
ο ανεμόμυλος
ο άνθρωπος
ο λαχανόκηπος
3. Να σχηματίσεις φράσεις, όπως στο παράδειγμα :
πρόεδρος -σύλλογος  τον πρόεδρο του συλλόγου
τους προέδρους των συλλόγων
άνθρωπος – δήμαρχος  ___________________________________________________________
____________________________________________________________
υπάλληλος – ανθόκηπος  _______________________________________________________
__________________________________________________________
Παπαϊωάννου Χρυσούλα
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.22

23. 1. Να σχηματίσεις ρήματα από τις παρακάτω λέξεις :
σημάδι ____________ ζύμη _______________ κόπος _____________
άγιος _____________ ζωντανός ____________ τρόμος ____________
φωλιά ____________ σκληρός ____________ χαμηλός ____________
ανάγκη ___________ άδειος _____________ κίτρινος ____________
2. Να ξαναγράψεις τις προτάσεις με άλλο τρόπο, όπως στο παράδειγμα :
Η άσκηση μας κάνει δυνατούς. Η άσκηση μας δυναμώνει .
Η ηλιοθεραπεία μας κάνει πιο μαύρους. ________________________________
Τα γλυκά μας κάνουν πιο χοντρούς. ___________________________________
Ο πατέρας κάνει άσπρο τον τοίχο. ____________________________________
Εδώ ο δρόμος γίνεται στενός. ________________________________________
Τα μάγουλα του κοριτσιού είναι κόκκινα _______________________________
3. Γράφω τις άλλες πτώσεις των παρακάτω ουσιαστικών, προσέχοντας τον τόνο.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική Γενική Γενική Αιτιατική
ο έλεγχος
ο ανθόκηπος
ο σύμβουλος
ο σύντροφος
ο
πονοκέφαλος
ο ανήφορος
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………
……………………………………………
Όταν μια λέξη σχηματίζεται από μια άλλη, έχουμε …………………………..
Η πρώτη λέξη λέγεται …………………………………………………………
Η λέξη που παράγεται ονομάζεται ……………………………………………..
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.23
Τσαμπίκα Δρακιού

24. Τάξη Δ’
Ενότητα 4
Στάση Βροχοσταλίδων
Ευρυδίκη Παπαγεωργίου
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.24

25. Τηλεγραφήματα SOS
• Στη Συννεφοπολιτεία φτάνουν καθημερινά
τηλεγραφήματα SOS.
• Παρατηρείστε τις επόμενες εικόνες και
σκεφτείτε τι να λένε τα τηλεγραφήματα
που τις συνοδεύουν.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.25

26. Πετρελαιοκηλίδα τεραστίων διαστάσεων απειλεί τα νησιά του Ειρηνικού…
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.26

27. Η τρύπα του όζοντος αυξάνει τους δείκτες της θερμοκρασίας…
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.27

28. McCarty Glacier, Alaska
Λιώνουν οι πάγοι στους πόλους της Γης …
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.28

29. Μεγάλη πυρκαγιά απειλεί ν’ αφανίσει τα δάση της Κεντρικής Ευρώπης…
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.29

30. Στάση Βροχοσταλίδων
• Διαβάστε σιωπηρά το κείμενο και εξηγήστε
τι να σημαίνει άραγε ο τίτλος.
• Αριθμήστε τις παραγράφους.
• Τι είδους κείμενο είναι το σημερινό;
• Από πού το καταλαβαίνουμε; (Ποια είναι
τα χαρακτηριστικά της αφήγησης;)
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.30

31. ΤΟΠΟΣ
ΓΕΓΟΝΟΤΑ:
Πραγματικά ή φανταστικά
Παρουσιάζονται με μια
ορισμένη σειρά
ΧΡΟΝΟΣ

ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ
ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ 


Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.31

32. Ατομική Εργασία
• Συμπλήρωσε την Άσκηση 1 και το φύλλο
εργασίας.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.32

33. Ομαδική Εργασία
• Χωρίστε το κείμενο σε σκηνές.
• Δώστε έναν τίτλο σε κάθε σκηνή. (γράψτε
τους τίτλους στο τετράδιό σας)
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.33

34. Τα τηλεγραφήματα των
βροχοσταλίδων
• Εντοπίστε στο κείμενο τα τηλεγραφήματα που λάμβαναν
οι βροχοσταλίδες.
• Υπογραμμίστε σε κάθε τηλεγράφημα τα ουσιαστικά (όχι
τα επίθετα) που είναι σε πτώση γενική.
• (αν δε θυμάστε τη γενική των ουσιαστικών πηγαίνετε
στη σελ. 26 του βιβλίου σας)
Ξαναδιαβάστε τις προτάσεις χωρίς τις γενικές. Τι παρατηρείτε;
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.34

35. Τα ουσιαστικά σε πτώση γενική
χρησιμοποιούνται για να
συμπληρώσουν άλλα
ουσιαστικά μέσα στην πρόταση
• Συμπλήρωσε την άσκηση 6.
• Έλεγξέ την με το διπλανό σου.
• Διάλεξε μια πρόταση από την άσκηση 6 και
δικαιολόγησε στο διπλανό σου γιατί ήταν
απαραίτητο το ουσιαστικό σε πτώση γενική που
συμπλήρωσες.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.35

36. Ομαδική Εργασία
• Βιβλίο Μαθητή, άσκ. 2
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.36

37. Βιβλίο Μαθητή, άσκ. 3
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.37

38. Ομαδική Εργασία
• Η ανακοίνωση των βροχοσταλίδων πρέπει
να περιλαμβάνει οπωσδήποτε τρία βασικά
στοιχεία. Ποια είναι αυτά;
• Συζητήστε με το διπλανό σας και
ανακοινώστε στην τάξη ποια κατά την
άποψή σας είναι αυτά τα τρία στοιχεία.
(Σημειώστε τα στο χώρο της ανακοίνωσης
του βιβλίου)
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.38

39. Στην ανακοίνωση πρέπει να
φαίνονται τα εξής σημεία:
1. Τι αποφάσισαν οι βροχοσταλίδες; (η
απόφαση)
2. Γιατί πήραν αυτή την απόφαση; (ο λόγος
που κάνουν την ειρηνική στάση)
3. Τι θέλουν να πετύχουν κάνοντας την
ειρηνική στάση; (το αποτέλεσμα)
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.39

40. Ατομική Εργασία
• Σημειώστε στην αριστερή σελίδα του μπλε
τετραδίου τα σημεία που συμφωνήσαμε ότι
πρέπει να περιλαμβάνει η ανακοίνωση των
βροχοσταλίδων.
• Στη δεξιά σελίδα γράψτε την ανακοίνωση
σημειώνοντας και τα τρία σημεία που
συμφωνήσαμε.
• Δώστε την ανακοίνωσή σας να τη διαβάσει ο
διπλανός σας. Ρωτήστε τον αν πιστεύει πως
βάλατε και τα τρία σημεία στην ανακοίνωση.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.40

41. Βιβλίο Μαθητή, Άσκ. 7
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.41