BIZNESI NDËRKOMBËTAR - Dr. Besim Beqaj (Sllajdet e ligjëratave)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
BIZNESI NDËRKOMBËTAR - Dr. Besim Beqaj (Sllajdet e ligjëratave)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
Tregtia nderkombetare dhe avantazhet relative dhe absolute te bujqesise shqip...Kliton Domi
Tregtia nderkombetare dhe avantazhet relative dhe absolute te bujqesise shqiptare (Punuar nga Msc.Kliton Domi).
Universiteti Bujqesor i Tiranes/Fakulteti i Ekonomise dhe Agrobiznesit/Departamenti i Ekonomise dhe Politikave Agrare.
Ekonomia e Kosovës dhe BE-së - Dr. Gazmend Qorraj (Pyetje dhe përgjigje)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
Tregtia nderkombetare dhe avantazhet relative dhe absolute te bujqesise shqip...Kliton Domi
Tregtia nderkombetare dhe avantazhet relative dhe absolute te bujqesise shqiptare (Punuar nga Msc.Kliton Domi).
Universiteti Bujqesor i Tiranes/Fakulteti i Ekonomise dhe Agrobiznesit/Departamenti i Ekonomise dhe Politikave Agrare.
Ekonomia e Kosovës dhe BE-së - Dr. Gazmend Qorraj (Pyetje dhe përgjigje)fatonbajrami1
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
një numër gjithnjë e më i madh i ekonomistëve dhe financierëve janë duke sjellë në vëmëndje të qeverive europiane konceptin e nobelistit Friedman, mbi furnimin me para falas të ekonomisë në situata të tilla ekonomike dhe sociale. Edhe pse kjo teori është në debate të ashpra me teorizimet e akademikëve, që mbrojnë mënyrat e sigurta, unë e gjej me vend teorinë se furnizimi me para në mënyrë të kontrolluar dhe të ndërsjelltë nga politika monetare dhe ajo fiskale është një stimul fiskal shumë i fortë. Ky stimulim duhet të ketë një justifikim të fortë pse do të mund të përdorej (p.sh. likujdimi i faturave ende të papaguara për shtresa dhe problematika të caktuara). Ai do të duhej të ndërthurej me format e tjera të financimit të deficitit të buxhetit, si huamarrja e brendshme dhe e jashtme.
Investimet publike e rritin ekonominë më shumë se ato privateALTAX Consulting
Një rritje e konsiderueshme në shpenzimet e investimeve publike mundet të nxisë punësimin në një kohë afatshkurtër dhe bazuar në rritjen e shpejtë të produktivitetit në dekadat e ardhshme buxheti përfiton të ardhurën e tij nga pagesa e dividentëve në vlera të konsiderueshme. Në të kundërt, shkurtimi i shpenzimeve mundet të ndikojë një presion ndaj rritjes së vendeve të punës në vitet që pasojnë, si dhe i paraprin fitimeve prej uljes së produktivitetit për periudhën afatgjatë.
Menaxhimi i ndryshimit dhe rezistenca ndaj ndryshimitALTAX Consulting
Deri më sot, politika shikohet nga ne me një opinion dyshues për gjithë çfarë përfaqëson. Por, në fakt ajo që dua të shpreh ka lidhje me cilësinë e politikës në menaxhimin e ndryshimeve që deklarohen nga politikanët. Menaxhimi i ndryshimit është një proces që synon mbajtjen nën kontroll të ndryshimeve sipas një orientimi të organizuar të proceseve të ndryshme sociale dhe ekonomike që kanë ndodhur apo janë në proces.
Similar to 1 definimi, metodat, dinamika e tranzicionit (20)
2. ◦ Nocioni I Tranzicionit
Proces i transformimit nga nje gjendje ekonomike ne
nje tjeter
Periudhe e zhvillimit ku ndermirren procese
gjithperfshirese
Ndryshime ekonomie dhe
Ndryshime te struktures kulturore te shoqerise
Eshte proces I ndryshimeve:
Ne menyren e te menduarit
Ne nivel te individeve, grupeve apo shtetit
Shendrrimi I shoqerise se tanishme ne nje shoqeri me
nivel me te larte te lirive ekonomike, politike dhe
institucioneve civilizuese
3. ◦ Nuk eshte zgjidhje
◦ Eshte produkt I domosdoshem te cilin e imponon
kriza ekonomike dhe shoqerore
◦ Reaksion spontan I popullates nga problemet
ekzistenciale
Pervoja e Evropes tregon se:
Tranzicioni mund te realizohet ne 2 menyra:
Se pari – permes pervojes se rregullave ne krijimin e
ambientit te volitshem per ngritjen e ketyre proceseve
Se dyti- permes definimit te qellimeve ne baze te cilave
organizohet kalimi nga ekonomia komanduese ne ekonomi
te tregut
4. ◦ Baze e Tranzicionit eshte:
Tregu dhe
Rregullativa shteterore
Pra koordinimi spontan I tregut konsiderohet parim
ekonomik
Ky parim mbeshtetet ne individin e lire dhe ne interesat e
tij
Baze e kesaj lirie konsderohet prona private mbi mjetet e
prodhimit
Si rrjedhoje prona private nderton mekanizmat e kembimit
te lire
Kjo ide ne menyre ex-ante ka per qellim definimin e
rrugeve te tranzicionit
5. ◦ Naga analiza e procesit te Tranzicionit identifikohen 3
nenprocese:
Nen procesi politik- realizohet permes lirive politike
Ekonomik- permes lirive ekonomike
Mental- realizohet permes largimit te rreguulave te vjetra duke
inauguruar menyre te re te te menduarit ne keto rregulla
◦ Procesi I tranzicionit duhet kuptuar si proces I radhitjeve te
shumta
Vendet ne tranzicion pregaditen per proceset e integrimit dhe
kushteve tjera per te hyre ne shoqeri te integruar
◦ Tranzicioni ekonomik- trajtohet si promovim e ekonomise
se tregut
◦ Tranzicioni politik –promovohet permes ndertimit te
institucioneve liberale/demokratike
◦ Tanzicioni mental- nenkupton kalimin nga rregullat e vjetra
ne ato te reja/ ndryshim ne te menduar
6. ◦ Tregu si baze e tranzicionit bart keto qendrime
ekonomike:
Liria, individualizimi ekonomik, veprimet ekonomike
Kemi te bejme me etiken Individuale apo ndryshe
Fokus I Brendshem I Kontrollit
Baze tjeter eshte
Raporti I individeve dhe shoqerise ndaj prones private
Procesit te privatizimit dhe vendosjes se te drejtave mbi
pronen private
Kontraktimi I lire permes te cilit garantohet prona private
Ne anen tjeter ndertimi I parimit te ekonomise se tregut eshte
percjelle me zvogelimin e tendences egalitare
Pranimi I rrezikut- pasiguria e ardhmerise ekonomike- vlere e
ekonomise se tregut
Konkurrenca e tregut- vlere themelore e ekonomise se tregut
7. Ndermarrjet
Popullesia
Ndermjetesuesit
Financiar
Shteti
8. ◦ Krijimi I Modelit te tregut integral eshte parim I procesit
te tranzicionit
Procesi I cili ka perparesi ne krahasim me modelin e sistemit
ekonomik te socializmit
Esenca e procesit te tranzicionit qendron ne kalimin nga
ekonomia komanuese ne ekonomine e tregut te lire
Kalimi ne tregun integral eshte komponente themelore e
ekonomise se tregut
Truri I ekononise se tregut eshte tregu financiar
Poashtu tregu I punes ne vecanti ai I kapitalit kerkon zbatimin
e privatizimit dhe transformimit radikal ne filozofine e modlit
ekonomik
Koncepti I tregut integral mund te ilustrohet ne baze te
rrjedhes makroekonomike te mjeteve monetare, permes:
Popullesise, ndermarrjet, ndermjetesit financiar dhe shteti
9. ◦ Faza e pare- (perkufizimi I formules ekonomike)
Koncept I modelit te tregut integral dhe
Perparesite e konkurrences
Elaborimi I kesaj faze behet permes konceptit
monetarist, neoklasik dhe neoliberal te cilet e absolutizojne
rolin e tregut
Sipas tyre roli I shtetit duhet te reduktohet vetem ne eliminimin
e c’rregullimit financiar permes kontrollit te rrept te kerkeses
agregate.
Kerkon zbatimin e politikes restriktive
Per eliminimin e rrezikut I cili rrjedh nga shuma e
pakontrolluar e parase ne qarkullim
Mirepo teoria ekonomike njeh faktin se:
Oferta agregate shpie ne pozite te re Ekuilibruese
E cila si pasoje ka renien e dukshem te prodhimit dhe
zvogelimin e padukshem te Inflacionit
11. ◦ P P1 PP
◦ P1 E1
◦ P E AD
◦ Prodhimi potencial PP Ekuiliber I ri E1 I
pergjigjet nivelit te ri te cmimeve zvogelimit te
kerkeses agregate AD si pasoje vjen deri te renia e
vellimit te prodhimit
12. ◦ Sipas ketij koncepti:
Deficiti I kerkeses agregate eshte problem kyq
Si pasoje paraqitet renia e transformimit
Keshtu duhet te stimulohet AD
Kjo realizohet permes masave te politikes fiskale dhe
Politikes monetare
Ky koncept e shpjegon konceptin e tranzicionit permes
inflacionit te shpenzimeve jo permes mbikerkeses agregate
Koncepti Keynesian – nenkupton qe ne periudhe te shkurt
produktiviteti varet nga kerkesa totale e cila nuk barazohet
me oferten totale
Pra sektori private nganjeher shpie ne output jo eficent
makroekonik
E cila si pasoje kerkon intervenimin e sektorit publik
13. ◦ Shenbull Japonia
Zhvillimin ekonomik e mbeshtesin ne rolin aktiv te shtetit
Permes masave ekonomike sigurohet:
Mbrojtje nga konkurrenca e jashtme dhe
Permes subvencioneve, lehtesimeve tatimore, ndihmes
financiare etj
Mundesohet zhvillim me I shpejt
Degeve ekonomike te cilat ndodhen ne tranzicion shteti
ndihmon ne:
Ristrukturim
Diversifikim dhe
Rikualifikim
Sa I perket kursit devizor shteti:
Stimulon eksportin dhe kursimin
Destimulon importin dhe konsumin
14. ◦ Ka te beje me procesin e Qeverisjes gjate ndryshimeve
institucionale
◦ Ndertimit te rregullatives se infrastruktures
◦ Kerkese immediate paraqitet krijimi I institucioneve
efikase te:
Prones, tregut dhe ristrukturimi I ndermarrjeve
Te cilat si pasoje paraqesin destinim racional te resurseve
dhe afarizmit.
Ky koncept e redukton rolin e shtetit
I cili I paraprin procesit te tregut
Shteti konsiderohet vetem agjent per mbbrojtjen e prones
private
Ky koncept analizohet permes prizmit te procesit te
privatizimit
Ketu perkrahet koncepti NEOKLASIK- analiza
makroekonomike, teoria e se drejtes mbi prone I respekton te
specifikat e mjediseve te ndryshme
15. ◦ Ne kete faze pra shprehet koncepti mbi mbrojtjen ligjore
te prones private
E cila krijon ambient te volitshem per afarizem efikas
Mirepo ne praktiken e disa vendeve privatizimi ka hasur ne
disa probleme si:
Privatizimi pa vend I cili nuk mbeshtetet ne parimet e tregut
Mbrojtja e interesave te lobeve te ndryshme, qe perveq
mungeses se kapitalit vetjak dhe atij te huaj
Ngadalesojne procesin e privatizimit
Ne kete faze rol te vecant luan procesi I ristrukturimit te
ndermarrjeve
Ky ristrukturim ndodh kryessht ne ndermarrje te vogla dhe te
mesme (bazuar ne burime te veta financiare
Permes nderhyrjes minimale te shtetit
I vetmi model I ristrukturimit te ndermarrjeve ne krize eshte
Pervetesimi I ketyre ndermarrjeve nga ndermarrjet e
suksesshme
16. ◦ Eshte faza e Qeverisjes
Ka te beje me sinkronizimin e politikes ekonomike dhe
sistemit te ligjeve ne tranzicion
Ketu hyn:
Ndertimi I tregut integral I mundur ne raste kur ekzistojne
dy sektor ekonomike:
Ndermarrjet te cilat nuk jane transformuar
Monopolet natyrore
Sherbime komunale
Sistemi tatimor bazohet ne tatimin e fitimit
Ndermarrjet e transformuara
Realizoje aktivitetin e tyre ne kushte te kufizimeve te
forta buxhetore
Me tatim ne vleren suplementare
17. ◦ Procesi I tranzicionit ne kete faze kalon permes dy
reformave:
Reforma kushtetuese- ka te beje me reforma
kushtetuese demokratike
Krijimin e bazes institucionale te te drehtave te qytetare
dhe qeverisjes parlamentare
Reforma ekonomike- ka te beje me ndertimin e
niveleve te ndryshme te cmimeve
Realizimit te fitimit te deshiruar dhe
Rritjes se mireqenies
18. ◦ Sa I perket zbatimit te proceseve te
Liberalizimit, privatizimit, institucionalizimit etj
Si pjese perberese e procesit te tranzicionit ne mes
ekonomisteve nuk ka mosmarrveshej
◦ Por keto mosmarreveshje refletkohen rreth menyres
se zbatimit te reformave
◦ Ekziston koncepti Big Bang-koncept intennsive ose
◦ Koncepti Gradualizimi demokratik- koncept gradual
◦ Zbatimi racional I procesit te tranzicionit do te ishte
kombinimi I ketyre dy koncepteve