Download as PDF, PPTX
ธรณีวิทยา(1)
- 1. โครงสร้างของโลก ดิน หิน แร่ นายวุฒิพงษ์พากิจรัตน์ โรงเรียนโชคชัยสามัคคี สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 31
- 2. เป็นวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับโลกในด้านต่างๆ เช่น แร่หิน ดินและน้า ประวัติและวิวัฒนาการของโลกตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมไปถึง กระบวนการเปลี่ยนแปลงของโลกทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและการ กระทาของมนุษย์
- 3. ประโยชน์และความสาคัญของการศึกษาธรณีวิทยา 1. ด้านทรัพยากรธรณี :เก็บรวบรวมข้อมูลด้านธรณีวิทยา เพื่อจัดการทรัพยากรธรณีอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุด 2. ด้านการวางแผนและพัฒนา 2.1 ด้านแหล่งน้าและชลประทาน : การสร้างเขื่อน ฝาย อ่างเก็บน้าต่างๆ ต้องอาศัยสภาพทางธรณีวิทยาในบริเวณที่จะทา การก่อสร้าง
- 4. 2.2 ด้านการคมนาคม :พิจารณาลักษณะภูมิประเทศ ข้อมูลชั้นหินที่รองรับในบริเวณนั้น เพื่อเลือกเส้นทางคมนาคม ด้านการวางแผนและพัฒนา (ต่อ) 2.3 ด้านการพัฒนาและจัดการเรื่องการใช้ที่ดิน : อาศัยข้อมูลทางธรณีวิทยาวางแผนการใช้ที่ดินในการแบ่งเขต การเกษตร เขตอุตสาหกรรม 2.4 ด้านสิ่งแวดล้อม : สามารถนาไปประยุกต์ใช้ในการ ปรับปรุงแนวทางการพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม
- 5. 12,755 กม. 12,711กม. ปัจจุบันโดยทั่วไปถือว่า โลกมีรูร่างทรงกลมแป้น (Oblate Ellipsoid)ลักษณะโดยทั่วไปของ พื้นผิว เมื่อยึดเอาระดับน้าทะเล เ ป็ น เ ก ณ ฑ์ พื้ น ผิ ว โ ล ก จ ะ ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ - ส่วนของผืนแผ่นดิน เหนือระดับน้าทะเล (ทวีป) - ส่วนของผืนแผ่นดินใต้ มหาสมุทร
- 6. โครงสร้างและส่วนประกอบของโลก โครงสร้างของโลกในแต่ละส่วนมีความแตกต่างกันทั้ง ทางด้านเคมี และด้านกายภาพ ดังนั้นโครงสร้างภายในของโลก จึงสามารถแบ่งได้โดยใช้เกณฑ์ใหญ่2 เกณฑ์ คือ 1. แบ่งตามองค์ประกอบทางเคมี 2. แบ่งตามคุณสมบัติทางกายภาพ
- 7.
- 8. เมื่อพิจารณาจากองค์ประกอบทางเคมี นักธรณีวิทยาได้แบ่งโครงสร้าง ภายในของโลกเป็น 3ชั้น เปลือกโลก (crust) : อยู่ชั้นนอกสุดของโลก มีความหนาประมาณ 6 – 35 กิโลเมตร แบ่งออกเป็น 2 ส่วน เปลือกทวีป และเปลือกสมุทร ชั้นแมนเทิ่ล (mantle) : อยู่ถัดจากชั้นเปลือกโลก ประกอบด้วยหินและ แร่หลายชนิด บางส่วนอยู่ในสถานะหลอมเหลว เรียกว่า “หินหนืด หรือแมกม่า” มีความหนา ประมาณ 3,000 กิโลเมตร แก่นโลก (core) : เป็นส่วนที่อยู่ใจกลางโลก มีความหนาแน่นมาก มีความหนาประมาณ 3,440 กิโลเมตร แบ่งออกเป็น - แก่นโลกชั้นนอก (outer core) - แก่นโลกชั้นใน (inner core)
- 9. 2. แบ่งตามคุณสมบัติทางกายภาพ แบ่งออกเป็น 5ชั้น ได้แก่ 1. ธรณีภาคชั้นนอก (lithosphere) ส่วนชั้นนอกสุดของโลก ประกอบด้วย - เปลือกทวีป มีความหนาเฉลี่ย 35 กิโลเมตร - เปลือกสมุทร มีความหนาเฉลี่ย 5 กิโลเมตร - แมนเทิ่ลชั้นบนสุด เป็นวัตถุแข็งรองรับเปลือกทวีปและเปลือกสมุทร ลึกลง มาถึงระดับ 100 กิโลเมตร 2. ฐานธรณีภาค (asthenosphere) เป็นแมนเทิ่ลชั้นบนซึ่งอยู่ใต้ลิโทสเฟียร์ลงมา จนถึงระดับ 700 กิโลเมตร เป็นวัสดุเนื้ออ่อนอุณหภูมิประมาณ 600 – 1,000 C 3. เมโซสเฟียร์ (mesosphere) เป็นแมนเทิ่ลชั้นล่าง ลึกลงไปถึงระดับ 2,900 กิโลเมตร มีสถานะเป็นของแข็งอุณหภูมิประมาณ 1,000 – 3,500 C
- 10. แบ่งตามคุณสมบัติทางกายภาพ (ต่อ) 4. แก่นโลกชั้นนอก(outer core) อยู่ลึกลงไประดับ 1,150 กิโลเมตร เป็น เหล็กหลอมละลาย มีอุณหภูมิสูง 1,000 – 3,500 C เคลื่อนตัวด้วยกลไกการ พาความร้อนทาให้เกิดสนามแม่เหล็ก 5. แก่นโลกชั้นใน (inner core) เป็นเหล็กและนิกเกิลในสถานะของแข็งซึ่งมี อุณหภูมิถึง 5,000 C อยู่ที่ระดับความลึก 6,370 กิโลเมตร
- 12. ดิน หิน แร่ต่างก็เป็นองค์ประกอบของเปลือกโลก ดินและหิน ต่างจากแร่ตรงที่เป็นสารผสมส่วนแร่เป็นสารเนื้อเดียว
- 13. หิน หิน สามารถแบ่งได้เป็น 3ประเภท โดยพิจารณาจากต้น กาเนิดและกระบวนการเปลี่ยนแปลงต่างๆ จนกลายเป็นหินเป็นสาคัญ - หินอัคนี - หินตะกอน (หินชั้น) - หินแปร
- 14. หินอัคนี เป็นหินที่เกิดจากกระบวนการตกผลึกของแร่ธาตุที่มีอยู่ในสารหลอมเหลวใต้ ผิวโลก(แมกมา) หรือเกิดจากการเย็นตัวของสารหลอมเหลวเหนือผิวโลก(ลาวา) กระบวนการกลายเป็นหินอัคนี แบบแมกมาแทรกซอน(intrusive) เย็นตัว อยู่ใต้ผิวโลกอย่างช้าๆการตกผลึกของแร่ เป็นเม็ดหยาบสามารถมองเห็นได้ด้วยตา เปล่า แบบแมกมาแทรกโผล่(extrusive) แมกมา แทรกตัวขึ้นมาสู่ผิวโลกสัมผัสกับ บรรยากาศและเย็นตัวลงอย่างรวดเร็วเป็น ของแข็ง
- 15.
- 16. หินตะกอน ลักษณะเด่นของหินตะกอน คือ การวางตัวส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นชั้นๆจนเป็น ที่รู้จักกันในชื่อว่า “หินชั้น” เป็นหินที่เกิดจากหินที่มีอยู่ดั้งเดิม อาจจะเป็นหินอัคนี หิน แปร หรือจากหินตะกอนเอง (1) หินดั้งเดิม (3) ตะกอนที่แตกหลุด หรือสารละลาย (5) สะสมและทับถมกัน (7) หินตะกอน (2) ผุพังหรือถูกเซาะกร่อน (6) กระบวนการกลายเป็นหิน ***กระบวนการกลายเป็นหิน*** (มี 3 รูปแบบ) 1) การอัดตัว (compaction) 2) การตกผลึก (crystallization) 3) การเชื่อมประสาน (cementation)
- 17.
- 18. หินแปร เกิดจากหินดั้งเดิมซึ่งถูกแปรสภาพ โดยทาให้ลักษณะของเนื้อหินและ/หรือ องค์ประกอบของแร่ที่มีอยู่ในหินเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ซึ่งการแปรสภาพของหินต้อง อาศัยปัจจัยสาคัญ3 ประการ คือ - ความร้อนหรืออุณหภูมิสูง - ความกดดันสูง - ปฏิกิริยาเคมีที่เกิดจากสารละลาย เปลี่ยนลักษณะของเนื้อหิน องค์ประกอบของแร่ในเนื้อหิน
- 19. ดิน ในทางธรณีวิทยาหมายถึง สารที่ยังจับตัวไม่แน่นนัก ประกอบด้วยธาตุหรือตะกอนที่มีขนาดต่างๆ อาจมีพวกกรวดหิน และ สารอินทรีย์ปนอยู่ในปริมาณที่แตกต่างกันไป นักปฐพีวิทยาพบว่าดินสามารถแบ่ง ออกเป็นชั้นต่างๆ ได้ ซึ่งมีชั้นสาคัญๆ 5 ชั้น ได้แก่ - ชั้น O (O - Horizon) - ชั้น A (A - Horizon) - ชั้น B (B - Horizon) - ชั้น C (C - Horizon) - ชั้น R (R - Horizon)
- 20. ชั้น O (O- Horizon) เป็นชั้นดินบนสุดมักสีคล้า เนื่องจากประกอบด้วยอินทรียวัตถุ หรือ ฮิวมัส ซึ่งเป็นซากพืชซากสัตว์ ซึ่งทาให้ เกิดความเป็นกรด ดินชั้น O ส่วนใหญ่จะ พบในพื้นที่ป่า ส่วนในพื้นที่การเกษตรจะ ไม่มีชั้นโอในหน้าตัดดิน เนื่องจากถูกไถ พรวนไปหมด
- 21. ชั้น A (A- Horizon) เป็นดินชั้นบน (Top soil) ส่วน ใหญ่ประกอบด้วยหินแร่และอินทรียวัตถุที่ ย่อยสลายสมบูรณ์แล้ว ทาให้ดินมีสีเข้ม ลักษณะของดินชั้นนี้ร่วนซุย เป็นส่วนที่มี น้าซึมผ่านไปด้านล่างได้สะดวก ดังนั้นชั้น A จึงทาหน้าที่เป็นทางผ่าน หรือชั้นชะล้าง (eluvial horizon) นั่นเอง
- 22. ชั้น B (B- Horizon) เป็นดินชั้นล่าง (subsoil) เนื้อ ดินและโครงสร้างเป็นแบบก้อนเหลี่ยม หรือแท่งผลึก เกิดจากการชะล้างแร่ธาตุ ต่างๆ ของสารละลาย ที่เคลื่อนตัวผ่านชั้น A ลงมาสะสมในชั้นนี้ ดินในชั้น B ส่วน ใหญ่จะมีสีน้าตาลปนแดง เนื่องจากการ สะสมตัวของเหล็กออกไซด์
- 23. ชั้น C (C- Horizon) เกิดจากการผุพังของหินกาเนิด ดิน (Parent rock) ไม่มีการตกตะกอน ของวัสดุดินจากการชะล้าง และไม่มีการ สะสมของอินทรีย์วัตถุ
- 24. ชั้น R (R- Horizon) เป็นชั้นของวัตถุต้นกาเนิดดิน หรือ หินพื้น (Bedrock)
- 25. แร่ สารที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ โดยปกติมีสถานะเป็น ของแข็ง (ยกเว้นแร่ปรอท)แร่บริสุทธิ์จะมีเนื้อสม่าเสมอตลอดทั้งก้อน สามารถเขียนสูตรทางเคมีกากับได้แน่นอน มีสมบัติเฉพาะตัวที่สามารถ ตรวจสอบได้ คุณสมบัติของแร่ 1. ความแข็ง 2. ความถ่วงจาเพาะ 3. สีผง 4. รูปผลึก 5. การแตกตัว 6. ริ้วรอยขนานบนผิว 7. ความวาว 8. ความโปร่งแสง 9. สมบัติเฉพาะ
- 26. ยิปซัม ตะกั่ว เขี้ยวหนุมาน โอปอลทองคา เพชร แร่ชนิดต่างๆ