SlideShare a Scribd company logo
Прагматик хэл шинжлэлийн үндсэн ойлголт
 Прагматик

нь өргөн утгаараа нийгэм
хэл шинжлэл, сэтгэц хэл шинжлэл,
нийгэмд хэлний үүрэгтэй холбоотой
хэл шинжлэлийн бусад салбарыг
хамарсан өргөн ойлголт,өөрөөр хэлбэл
хэлэхийн хэл шинжлэл бөгөөд явцуу
утгаараа хэл түүнийг хэрэглэгчийн
хоорондын харилцааг судалдаг салбар
шинжлэх ухаан юм.


Прагматизм гэдэг нь pragma үйл хэрэг гэсэн
утгатай грек үгнээс гаралтай. 19-р зууны 70 –аад
онд анх бие даасан урсгалын хувьд АНУ-д үүсэн
гэж үздэг. Энэ чиглэлийн үндсийг америкийн
философич локикч, математикч Чарлз Пирс /
1839-1914/” прагматик дүрэм” буюу зарчим
дэвшүүлсэн боловч 20 шахам жил бараг
анхаарагдаагүй.Прагматикийн үүсэл нь
америкийн нэрт эрдэмтэн Чарлз Сандерс Пирс,
Чарлз Уильям Моррис / 1901- 1979/ нарын нэртэй
холбоотой билээ.
 Пирс

“Бидний үзэл санааг хэрхэн
тодорхой болгох вэ” гэсэн өгүүлэлдээ
ямар нэгэн юмны тухай бодол санаагаа
бүрэн тодорхой болгохын тулд уг
юманд практикийн ямар нэг үр дагавар
байгааг, түүнээс ямар сэрэл авах вэ
гэдгийг авч үзэх ѐстой. Тэр үр
дагаврын тухай бидний төсөөлөл нь
уг юмны тухайд бидний тодруулж
болох бүхэн юм гэж бичжээ.


Пирсийн үзлээр танин мэдэхийн зорилго
бол объетив үнэн мэдлэг олж авах нь бус
харин хүний үйл ажлыг хүндрүүлдэг
эргэлзээг давах, үйл ажлын жинхэнэ дүрэм
болсон “тогтвортой итгэлд” шилжих явдал
юм. Гэвч америкийн прагматизмийн
томоохон төлөөлөгч Уильям Жемсийн
/1842-1910/ зохиол бүтээлийн ачаар 19-р
зууны 90-д оны үед прагматизм маш их
алдаршсан.


Учир нь Жемс Пирсийн үзлийг сэргээн
хөгжүүлж, илүү хялбаршуулан нийтийн
хүрээлэлтэй болгожээ. Тэрээр “радикал
эмпиризмийн” үзэл баримтлал дэвшүүлсэн
нь туршлага ба бодит чанарыг адилтгажээ.
Бодит байдал бол санамсаргүй үйл явцын
холимог”олон ургальч орчлон” юм. Түүний
адил туршлага нь ухамсарын адил тэгш
байдлын хувьд сэрэл, сэтгэлийн хөдөлгөөн,
зүүд, харааны ба сонсголын хий үзэгдэл,
шашны ба спирит сэтгэцийг багтаана.
Үнэний тухай асуудал прагматизмд гол
болдог.Прагматизм үнэнийг ашиг тустай
практик амжилттай адилтгаснаар түүнийг
объектив агуулгаас нь салгажээ. Үзэл санаа
бодит байдалтай бус, харин үйл ажлын
амжилттай тохирно.
 Ч.Пирс анх удаа тэмдгийн ерөнхий онолд
практик ба харилцахуйн /коммуникатив/
үйл ажиллагааны /семиозис/ субъктын
хүчин зүйлийг чухал болохыг онцлон
тэмдэглэж байна.










Пирсийн үзэж байгаагаар тэмдэг гурван гишүүнт
харилцаанд оршино.Түүний гишүүн нь:
1. Тэмдэг /репрезентаме/ ямар нэг зүйлийг орлож
чадах цогц бүрдүүлбэр буюу тэмдгийн хэрэгсэл .
2. Анхдагч тэмдгийн тусгал/интерпртант/
тэмдгийг хэрэглэгчийн / интерпретатор/ ухамсарт
анхдагч тэмдгээс үүссэн өөр тэмдэг
3. Тэмдгээр төлөөлүүлж буй юмс / объект/ гэжээ.
Интерпртант/ ухагдахуун/

Репрезентаме


объект юмс
/ хэлний тэмдэг/


Эдгээр тэмдгүүд объектийн тусгай төрлийг
үүсгэдэгггүй харилцахуйн үйл явцад
ярилцагчдын үйл ажиллагааны үр дүнд
үүснэ. Тэмдэг хүнд нөлөөлөхгүй байж
чадахгүй гээд энэ нөлөөллийг Ч.Пирс
интерпретант /ухагдахуун/ гэж нэрлэсэн
байдаг. Интерпрентантууд нь төрөл бүрийн
сэтгэлийн хөдөлгөөнийг бий болгох, ямар
нэг хөдлөлийг өдөөсөн хөдөлгөөний ,
түүнчлэн сэтгэхүйн явц буюу үйлдэлд
нөлөөлөх шинж чанартай байдаг.


Ч. Пирс 19-р зууны эцэс 20-р зууны эхэнд
АНУ-н Философид ноёрхож байсан
прагматизмын онолыг үндэслэгчийн нэг
байсан ба энэ философын системийн гол
зарчмын нөлөөгөөр утгыг нь аливаа үйлийн
практик үр дүн, үр дагавар, үйлийг
амжилтанд хүргэх хэрэгслийг сонгох
талаас нь судлах ёстой гэж үздэг байсэн.
Иймээс ч хэлэхүйн үйлдлийн онол хэлэх
үйл ажиллагааг амжилтанд хүргэх болон
харилцааг үр дүнтэй болгох тал дээр гол
анхаарал хандууулдаг билээ.
 Прагматикийн

онолыг үндэслэгчийн
нэг Ч. Моррисийн тэмдгийн ерөнхий
онолын үзэл санаа нь Ч.Пирсийн
үзлийг баримтласан боловч бас өөрийн
өвөрмөгц талтай байна. Тэрээр
тэмдгийн онолыг 3 хуваасан.
Утга зүй / семантик/ тэмдэг – десигнат /
тэмдгийн зааж буй тухайн зүйл/
 Өгүүлбэр зүй /синтаксис/ тухайн тэмдэг –
бусад тэмдэг
 Прагматик / тэмдэг – интерпретант буюу
нөлөөлөл, түүний үр дүнп тэмдгийг
хэрэглэгчийн хувьд энэ нь тодорхой
тодорхой тэмдэг гэж ойлгогдоно.

Түүнчлэн тэмдгийн ерөнхий онол ба логик
дах өгүүлбэр зүй нь хэл шинжлэлийн
өгүүлбэр зүйгээс ялгаатайг онцлон
тэмдэглэсэн байдаг.
 Харилцаанд оролцогчид хэдийгээр нийтлэг,
нийгмийн тодорхой мэдлэгтэй байдаг
боловч тэдний ертөнцийн тухай мэдлэг,
амьдралын туршлага нь өөр өөр байдаг.



Тэд нэгэн адил нөхцөл байдалд нэг зүйлийг
өөр өөрөөр хүлээн авах, үнэлэх талтай.
Адил тэмдгийн сигнификат ч өөр өөр
ойлголт буй болно. Гол нь харилцаанд
яригч , сонсогчийн зорилго ондоо байдаг
нь үгүлбэрийн агуулгын прагматик ялгааг
буй болгодог.Яригчид санааагаа илчлэх нь
чухал байхад сонсогч түүнийг ойлгох,
утгыг тайлах, үнэлэх, хариу оюуны
үйлдлээр нөлөөлөл үзүүлэх гэх мэт.
лекц  1

More Related Content

What's hot

Hudulmuriin erh zui lecture
Hudulmuriin erh zui lectureHudulmuriin erh zui lecture
Hudulmuriin erh zui lecture
Manibazar Amarnasaa
 
Үнэт зүйл
Үнэт зүйлҮнэт зүйл
Үнэт зүйл
Khulanshuudeee
 
найруулгын төрөл
найруулгын төрөлнайруулгын төрөл
найруулгын төрөлsainaa88
 
орчин үеийн философи
орчин үеийн философиорчин үеийн философи
орчин үеийн философиArsenic Halcyon
 
хувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх нь
хувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх ньхувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх нь
хувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх ньSosoo Byambaa
 
Butets
ButetsButets
Butets
yivo1004
 
темпрамент зан төлөв Copy
темпрамент зан төлөв   Copyтемпрамент зан төлөв   Copy
темпрамент зан төлөв CopySiner AG
 
нийгэм бие даалт
нийгэм бие даалтнийгэм бие даалт
нийгэм бие даалт
Usukhbayar Darkhanbayar
 
улс төрийн тогтолцоо
улс төрийн тогтолцооулс төрийн тогтолцоо
улс төрийн тогтолцоо
Баярсайхан Адъяабат
 
сэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөлсэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөл
Buyaka Buugii
 
илтгэл
илтгэлилтгэл
илтгэлdelgerya
 
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолуудардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолуудNergui Oyunchinmeg
 
Бие даалтын стандарт
Бие даалтын стандартБие даалтын стандарт
Бие даалтын стандартAdilbishiin Gelegjamts
 
эртний хятадын философи
эртний хятадын философиэртний хятадын философи
эртний хятадын философи
Prime Rose Snowdrop
 
Ой тогтоолт
Ой тогтоолтОй тогтоолт
Ой тогтоолтBorte
 
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Adilbishiin Gelegjamts
 
нийгмийн хичээл
нийгмийн хичээлнийгмийн хичээл
нийгмийн хичээлOyunungrakh Oyuka
 
бие хүний талаар үзэл баримтлалууд
бие хүний талаар үзэл баримтлалуудбие хүний талаар үзэл баримтлалууд
бие хүний талаар үзэл баримтлалуудSiner AG
 
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
Gb Gb
 

What's hot (20)

Hudulmuriin erh zui lecture
Hudulmuriin erh zui lectureHudulmuriin erh zui lecture
Hudulmuriin erh zui lecture
 
Үнэт зүйл
Үнэт зүйлҮнэт зүйл
Үнэт зүйл
 
найруулгын төрөл
найруулгын төрөлнайруулгын төрөл
найруулгын төрөл
 
орчин үеийн философи
орчин үеийн философиорчин үеийн философи
орчин үеийн философи
 
хувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх нь
хувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх ньхувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх нь
хувь хүний ёс зүйд харил цаа нөлөөлөх нь
 
Лекц 7
Лекц 7Лекц 7
Лекц 7
 
Butets
ButetsButets
Butets
 
темпрамент зан төлөв Copy
темпрамент зан төлөв   Copyтемпрамент зан төлөв   Copy
темпрамент зан төлөв Copy
 
нийгэм бие даалт
нийгэм бие даалтнийгэм бие даалт
нийгэм бие даалт
 
улс төрийн тогтолцоо
улс төрийн тогтолцооулс төрийн тогтолцоо
улс төрийн тогтолцоо
 
сэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөлсэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөл
 
илтгэл
илтгэлилтгэл
илтгэл
 
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолуудардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
 
Бие даалтын стандарт
Бие даалтын стандартБие даалтын стандарт
Бие даалтын стандарт
 
эртний хятадын философи
эртний хятадын философиэртний хятадын философи
эртний хятадын философи
 
Ой тогтоолт
Ой тогтоолтОй тогтоолт
Ой тогтоолт
 
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
 
нийгмийн хичээл
нийгмийн хичээлнийгмийн хичээл
нийгмийн хичээл
 
бие хүний талаар үзэл баримтлалууд
бие хүний талаар үзэл баримтлалуудбие хүний талаар үзэл баримтлалууд
бие хүний талаар үзэл баримтлалууд
 
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал" багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
багшлахуйн менежмент "Онолын удиртгал"
 

Viewers also liked

лекц 2,
лекц 2,лекц 2,
лекц 2,Ge Go
 
GLON303-Хичээл 1, 2
GLON303-Хичээл 1, 2GLON303-Хичээл 1, 2
GLON303-Хичээл 1, 2
E-Gazarchin Online University
 
Grupo 2o b
Grupo 2o bGrupo 2o b
Grupo 2o b
securss
 
улаанбаатар их сургууль магистр
улаанбаатар их сургууль  магиструлаанбаатар их сургууль  магистр
улаанбаатар их сургууль магистрbatsaikhan_mm
 
эзф судлах зүйл
эзф судлах зүйлэзф судлах зүйл
эзф судлах зүйлyivo1004
 
Present simple lesson -1
Present simple  lesson -1Present simple  lesson -1
Present simple lesson -1
batsaikhan_mm
 
Mongolia – united states relations
Mongolia – united states relationsMongolia – united states relations
Mongolia – united states relations
batsaikhan_mm
 
Ulaanbaatar unversity
Ulaanbaatar unversityUlaanbaatar unversity
Ulaanbaatar unversity
batsaikhan_mm
 
Present perfect lesson-3
Present perfect  lesson-3Present perfect  lesson-3
Present perfect lesson-3
batsaikhan_mm
 
Theoritical background
Theoritical backgroundTheoritical background
Theoritical background
batsaikhan_mm
 
Using english
Using englishUsing english
Using english
batsaikhan_mm
 
Past tense and past continuous verbs lesson -7
Past tense and past continuous verbs  lesson -7Past tense and past continuous verbs  lesson -7
Past tense and past continuous verbs lesson -7
batsaikhan_mm
 
Recent approach
Recent approachRecent approach
Recent approach
batsaikhan_mm
 
Ch 2 national differences in political economy 2010
Ch 2 national differences in political economy 2010Ch 2 national differences in political economy 2010
Ch 2 national differences in political economy 2010Uyanga Ganbaatar
 
Lecture 2 democracy index
Lecture 2 democracy indexLecture 2 democracy index
Lecture 2 democracy indexJargal Jambal
 
The role of syllabus curriculum
The role of syllabus curriculumThe role of syllabus curriculum
The role of syllabus curriculum
batsaikhan_mm
 
Special techniques for problem classes
Special techniques for problem classesSpecial techniques for problem classes
Special techniques for problem classes
batsaikhan_mm
 

Viewers also liked (20)

Лекц 9
Лекц 9Лекц 9
Лекц 9
 
лекц 2,
лекц 2,лекц 2,
лекц 2,
 
GLON303-Хичээл 1, 2
GLON303-Хичээл 1, 2GLON303-Хичээл 1, 2
GLON303-Хичээл 1, 2
 
Grupo 2o b
Grupo 2o bGrupo 2o b
Grupo 2o b
 
улаанбаатар их сургууль магистр
улаанбаатар их сургууль  магиструлаанбаатар их сургууль  магистр
улаанбаатар их сургууль магистр
 
эзф судлах зүйл
эзф судлах зүйлэзф судлах зүйл
эзф судлах зүйл
 
хайр 1
хайр 1хайр 1
хайр 1
 
Present simple lesson -1
Present simple  lesson -1Present simple  lesson -1
Present simple lesson -1
 
Mongolia – united states relations
Mongolia – united states relationsMongolia – united states relations
Mongolia – united states relations
 
Ulaanbaatar unversity
Ulaanbaatar unversityUlaanbaatar unversity
Ulaanbaatar unversity
 
Present perfect lesson-3
Present perfect  lesson-3Present perfect  lesson-3
Present perfect lesson-3
 
Theoritical background
Theoritical backgroundTheoritical background
Theoritical background
 
Using english
Using englishUsing english
Using english
 
Past tense and past continuous verbs lesson -7
Past tense and past continuous verbs  lesson -7Past tense and past continuous verbs  lesson -7
Past tense and past continuous verbs lesson -7
 
Recent approach
Recent approachRecent approach
Recent approach
 
Ch 2 national differences in political economy 2010
Ch 2 national differences in political economy 2010Ch 2 national differences in political economy 2010
Ch 2 national differences in political economy 2010
 
Lecture 2
Lecture 2Lecture 2
Lecture 2
 
Lecture 2 democracy index
Lecture 2 democracy indexLecture 2 democracy index
Lecture 2 democracy index
 
The role of syllabus curriculum
The role of syllabus curriculumThe role of syllabus curriculum
The role of syllabus curriculum
 
Special techniques for problem classes
Special techniques for problem classesSpecial techniques for problem classes
Special techniques for problem classes
 

Similar to лекц 1

Unen (1)
Unen (1)Unen (1)
Unen (1)
Unen (1)Unen (1)
философи 1
философи 1философи 1
философи 1
Жак М.У
 
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
 £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+... £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...А. Aku
 
философийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөрфилософийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөрDorj Otgonchimeg
 
философийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөрфилософийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөрDorj Otgonchimeg
 
Нийгмийн гүн ухаан
Нийгмийн гүн ухаанНийгмийн гүн ухаан
Нийгмийн гүн ухаан
П. Эрдэнэсайхан
 
Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15
Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15
Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15
E-Gazarchin Online University
 
Метафизик, эпистемологи, ёс зүй
Метафизик, эпистемологи, ёс зүйМетафизик, эпистемологи, ёс зүй
Метафизик, эпистемологи, ёс зүй
National of University Mongolia
 
логик хөтөлбөр
логик хөтөлбөрлогик хөтөлбөр
логик хөтөлбөрDorj Otgonchimeg
 
Sotsiologiin hicheelin lekts
Sotsiologiin hicheelin lektsSotsiologiin hicheelin lekts
Sotsiologiin hicheelin lekts
E-Gazarchin Online University
 
Hariltsaa lekts 6
Hariltsaa lekts 6Hariltsaa lekts 6
Hariltsaa lekts 6murun78
 
Daalgavar bolovsruulah arga zui
Daalgavar bolovsruulah arga zuiDaalgavar bolovsruulah arga zui
Daalgavar bolovsruulah arga zui
ганаа ганжи
 
PDON101-Хичээл-12 -2
PDON101-Хичээл-12 -2PDON101-Хичээл-12 -2
PDON101-Хичээл-12 -2
E-Gazarchin Online University
 

Similar to лекц 1 (20)

схх
сххсхх
схх
 
схх
сххсхх
схх
 
Unen (1)
Unen (1)Unen (1)
Unen (1)
 
Unen (1)
Unen (1)Unen (1)
Unen (1)
 
философи 1
философи 1философи 1
философи 1
 
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
 £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+... £+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
£+¬-+-à-+-â-+ -í-+-æ-+ -¦-+-à-+-+ -é-ì-+-¦-¦-+-¦-+ -é-+-¦-é-+-+-å-+-+ -¦-+-+...
 
философийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөрфилософийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөр
 
философийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөрфилософийн хичээлийн хөтөлбөр
философийн хичээлийн хөтөлбөр
 
Нийгмийн гүн ухаан
Нийгмийн гүн ухаанНийгмийн гүн ухаан
Нийгмийн гүн ухаан
 
Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15
Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15
Нийгмийн ажлын түүх, философи 2015-09-15
 
Метафизик, эпистемологи, ёс зүй
Метафизик, эпистемологи, ёс зүйМетафизик, эпистемологи, ёс зүй
Метафизик, эпистемологи, ёс зүй
 
Filosofi
FilosofiFilosofi
Filosofi
 
логик хөтөлбөр
логик хөтөлбөрлогик хөтөлбөр
логик хөтөлбөр
 
Sotsiologiin hicheelin lekts
Sotsiologiin hicheelin lektsSotsiologiin hicheelin lekts
Sotsiologiin hicheelin lekts
 
Лекц 1
Лекц 1Лекц 1
Лекц 1
 
Hariltsaa lekts 6
Hariltsaa lekts 6Hariltsaa lekts 6
Hariltsaa lekts 6
 
suvdmaa_ethics_final.pdf
suvdmaa_ethics_final.pdfsuvdmaa_ethics_final.pdf
suvdmaa_ethics_final.pdf
 
Daalgavar bolovsruulah arga zui
Daalgavar bolovsruulah arga zuiDaalgavar bolovsruulah arga zui
Daalgavar bolovsruulah arga zui
 
лекц №1
лекц №1лекц №1
лекц №1
 
PDON101-Хичээл-12 -2
PDON101-Хичээл-12 -2PDON101-Хичээл-12 -2
PDON101-Хичээл-12 -2
 

More from batsaikhan_mm

Modals lesson -8
Modals  lesson -8Modals  lesson -8
Modals lesson -8
batsaikhan_mm
 
Passivevoice
PassivevoicePassivevoice
Passivevoice
batsaikhan_mm
 
Using english
Using englishUsing english
Using english
batsaikhan_mm
 
Communicative language teaching
Communicative language teachingCommunicative language teaching
Communicative language teaching
batsaikhan_mm
 
Theoritical background
Theoritical backgroundTheoritical background
Theoritical background
batsaikhan_mm
 
Present perfect-vs-past lesson 4
Present perfect-vs-past  lesson 4Present perfect-vs-past  lesson 4
Present perfect-vs-past lesson 4
batsaikhan_mm
 
Reported speech lesson 10
Reported speech  lesson 10Reported speech  lesson 10
Reported speech lesson 10
batsaikhan_mm
 
country study Lecture 1 introduction of the usa
country study Lecture  1 introduction of the usacountry study Lecture  1 introduction of the usa
country study Lecture 1 introduction of the usa
batsaikhan_mm
 
country study Lecture 3 population of the usa
country study Lecture 3 population of the usacountry study Lecture 3 population of the usa
country study Lecture 3 population of the usa
batsaikhan_mm
 
country study Lecture 2 geography of the usa
country study Lecture 2 geography of the usacountry study Lecture 2 geography of the usa
country study Lecture 2 geography of the usa
batsaikhan_mm
 
Country study Lecture 3 population of the usa
Country study Lecture  3 population of the usaCountry study Lecture  3 population of the usa
Country study Lecture 3 population of the usa
batsaikhan_mm
 
country Lecture 6 economy of the usa
country Lecture 6 economy of the usacountry Lecture 6 economy of the usa
country Lecture 6 economy of the usa
batsaikhan_mm
 
Lecture 8 introduction of the uk
Lecture 8 introduction of the ukLecture 8 introduction of the uk
Lecture 8 introduction of the uk
batsaikhan_mm
 
Lecture 10 education of the uk
Lecture 10 education of the ukLecture 10 education of the uk
Lecture 10 education of the uk
batsaikhan_mm
 
Lecture 11 economy of the uk
Lecture 11 economy of the ukLecture 11 economy of the uk
Lecture 11 economy of the uk
batsaikhan_mm
 
country study Lecture 12 climate of the united kingdom
country study Lecture 12  climate of the united kingdomcountry study Lecture 12  climate of the united kingdom
country study Lecture 12 climate of the united kingdom
batsaikhan_mm
 
Quizz of the usa
Quizz of the usaQuizz of the usa
Quizz of the usa
batsaikhan_mm
 

More from batsaikhan_mm (18)

лекц 3
лекц 3лекц 3
лекц 3
 
Modals lesson -8
Modals  lesson -8Modals  lesson -8
Modals lesson -8
 
Passivevoice
PassivevoicePassivevoice
Passivevoice
 
Using english
Using englishUsing english
Using english
 
Communicative language teaching
Communicative language teachingCommunicative language teaching
Communicative language teaching
 
Theoritical background
Theoritical backgroundTheoritical background
Theoritical background
 
Present perfect-vs-past lesson 4
Present perfect-vs-past  lesson 4Present perfect-vs-past  lesson 4
Present perfect-vs-past lesson 4
 
Reported speech lesson 10
Reported speech  lesson 10Reported speech  lesson 10
Reported speech lesson 10
 
country study Lecture 1 introduction of the usa
country study Lecture  1 introduction of the usacountry study Lecture  1 introduction of the usa
country study Lecture 1 introduction of the usa
 
country study Lecture 3 population of the usa
country study Lecture 3 population of the usacountry study Lecture 3 population of the usa
country study Lecture 3 population of the usa
 
country study Lecture 2 geography of the usa
country study Lecture 2 geography of the usacountry study Lecture 2 geography of the usa
country study Lecture 2 geography of the usa
 
Country study Lecture 3 population of the usa
Country study Lecture  3 population of the usaCountry study Lecture  3 population of the usa
Country study Lecture 3 population of the usa
 
country Lecture 6 economy of the usa
country Lecture 6 economy of the usacountry Lecture 6 economy of the usa
country Lecture 6 economy of the usa
 
Lecture 8 introduction of the uk
Lecture 8 introduction of the ukLecture 8 introduction of the uk
Lecture 8 introduction of the uk
 
Lecture 10 education of the uk
Lecture 10 education of the ukLecture 10 education of the uk
Lecture 10 education of the uk
 
Lecture 11 economy of the uk
Lecture 11 economy of the ukLecture 11 economy of the uk
Lecture 11 economy of the uk
 
country study Lecture 12 climate of the united kingdom
country study Lecture 12  climate of the united kingdomcountry study Lecture 12  climate of the united kingdom
country study Lecture 12 climate of the united kingdom
 
Quizz of the usa
Quizz of the usaQuizz of the usa
Quizz of the usa
 

лекц 1

  • 2.  Прагматик нь өргөн утгаараа нийгэм хэл шинжлэл, сэтгэц хэл шинжлэл, нийгэмд хэлний үүрэгтэй холбоотой хэл шинжлэлийн бусад салбарыг хамарсан өргөн ойлголт,өөрөөр хэлбэл хэлэхийн хэл шинжлэл бөгөөд явцуу утгаараа хэл түүнийг хэрэглэгчийн хоорондын харилцааг судалдаг салбар шинжлэх ухаан юм.
  • 3.  Прагматизм гэдэг нь pragma үйл хэрэг гэсэн утгатай грек үгнээс гаралтай. 19-р зууны 70 –аад онд анх бие даасан урсгалын хувьд АНУ-д үүсэн гэж үздэг. Энэ чиглэлийн үндсийг америкийн философич локикч, математикч Чарлз Пирс / 1839-1914/” прагматик дүрэм” буюу зарчим дэвшүүлсэн боловч 20 шахам жил бараг анхаарагдаагүй.Прагматикийн үүсэл нь америкийн нэрт эрдэмтэн Чарлз Сандерс Пирс, Чарлз Уильям Моррис / 1901- 1979/ нарын нэртэй холбоотой билээ.
  • 4.  Пирс “Бидний үзэл санааг хэрхэн тодорхой болгох вэ” гэсэн өгүүлэлдээ ямар нэгэн юмны тухай бодол санаагаа бүрэн тодорхой болгохын тулд уг юманд практикийн ямар нэг үр дагавар байгааг, түүнээс ямар сэрэл авах вэ гэдгийг авч үзэх ѐстой. Тэр үр дагаврын тухай бидний төсөөлөл нь уг юмны тухайд бидний тодруулж болох бүхэн юм гэж бичжээ.
  • 5.  Пирсийн үзлээр танин мэдэхийн зорилго бол объетив үнэн мэдлэг олж авах нь бус харин хүний үйл ажлыг хүндрүүлдэг эргэлзээг давах, үйл ажлын жинхэнэ дүрэм болсон “тогтвортой итгэлд” шилжих явдал юм. Гэвч америкийн прагматизмийн томоохон төлөөлөгч Уильям Жемсийн /1842-1910/ зохиол бүтээлийн ачаар 19-р зууны 90-д оны үед прагматизм маш их алдаршсан.
  • 6.  Учир нь Жемс Пирсийн үзлийг сэргээн хөгжүүлж, илүү хялбаршуулан нийтийн хүрээлэлтэй болгожээ. Тэрээр “радикал эмпиризмийн” үзэл баримтлал дэвшүүлсэн нь туршлага ба бодит чанарыг адилтгажээ. Бодит байдал бол санамсаргүй үйл явцын холимог”олон ургальч орчлон” юм. Түүний адил туршлага нь ухамсарын адил тэгш байдлын хувьд сэрэл, сэтгэлийн хөдөлгөөн, зүүд, харааны ба сонсголын хий үзэгдэл, шашны ба спирит сэтгэцийг багтаана.
  • 7. Үнэний тухай асуудал прагматизмд гол болдог.Прагматизм үнэнийг ашиг тустай практик амжилттай адилтгаснаар түүнийг объектив агуулгаас нь салгажээ. Үзэл санаа бодит байдалтай бус, харин үйл ажлын амжилттай тохирно.  Ч.Пирс анх удаа тэмдгийн ерөнхий онолд практик ба харилцахуйн /коммуникатив/ үйл ажиллагааны /семиозис/ субъктын хүчин зүйлийг чухал болохыг онцлон тэмдэглэж байна. 
  • 8.      Пирсийн үзэж байгаагаар тэмдэг гурван гишүүнт харилцаанд оршино.Түүний гишүүн нь: 1. Тэмдэг /репрезентаме/ ямар нэг зүйлийг орлож чадах цогц бүрдүүлбэр буюу тэмдгийн хэрэгсэл . 2. Анхдагч тэмдгийн тусгал/интерпртант/ тэмдгийг хэрэглэгчийн / интерпретатор/ ухамсарт анхдагч тэмдгээс үүссэн өөр тэмдэг 3. Тэмдгээр төлөөлүүлж буй юмс / объект/ гэжээ.
  • 10.  Эдгээр тэмдгүүд объектийн тусгай төрлийг үүсгэдэгггүй харилцахуйн үйл явцад ярилцагчдын үйл ажиллагааны үр дүнд үүснэ. Тэмдэг хүнд нөлөөлөхгүй байж чадахгүй гээд энэ нөлөөллийг Ч.Пирс интерпретант /ухагдахуун/ гэж нэрлэсэн байдаг. Интерпрентантууд нь төрөл бүрийн сэтгэлийн хөдөлгөөнийг бий болгох, ямар нэг хөдлөлийг өдөөсөн хөдөлгөөний , түүнчлэн сэтгэхүйн явц буюу үйлдэлд нөлөөлөх шинж чанартай байдаг.
  • 11.  Ч. Пирс 19-р зууны эцэс 20-р зууны эхэнд АНУ-н Философид ноёрхож байсан прагматизмын онолыг үндэслэгчийн нэг байсан ба энэ философын системийн гол зарчмын нөлөөгөөр утгыг нь аливаа үйлийн практик үр дүн, үр дагавар, үйлийг амжилтанд хүргэх хэрэгслийг сонгох талаас нь судлах ёстой гэж үздэг байсэн. Иймээс ч хэлэхүйн үйлдлийн онол хэлэх үйл ажиллагааг амжилтанд хүргэх болон харилцааг үр дүнтэй болгох тал дээр гол анхаарал хандууулдаг билээ.
  • 12.  Прагматикийн онолыг үндэслэгчийн нэг Ч. Моррисийн тэмдгийн ерөнхий онолын үзэл санаа нь Ч.Пирсийн үзлийг баримтласан боловч бас өөрийн өвөрмөгц талтай байна. Тэрээр тэмдгийн онолыг 3 хуваасан.
  • 13. Утга зүй / семантик/ тэмдэг – десигнат / тэмдгийн зааж буй тухайн зүйл/  Өгүүлбэр зүй /синтаксис/ тухайн тэмдэг – бусад тэмдэг  Прагматик / тэмдэг – интерпретант буюу нөлөөлөл, түүний үр дүнп тэмдгийг хэрэглэгчийн хувьд энэ нь тодорхой тодорхой тэмдэг гэж ойлгогдоно. 
  • 14. Түүнчлэн тэмдгийн ерөнхий онол ба логик дах өгүүлбэр зүй нь хэл шинжлэлийн өгүүлбэр зүйгээс ялгаатайг онцлон тэмдэглэсэн байдаг.  Харилцаанд оролцогчид хэдийгээр нийтлэг, нийгмийн тодорхой мэдлэгтэй байдаг боловч тэдний ертөнцийн тухай мэдлэг, амьдралын туршлага нь өөр өөр байдаг. 
  • 15.  Тэд нэгэн адил нөхцөл байдалд нэг зүйлийг өөр өөрөөр хүлээн авах, үнэлэх талтай. Адил тэмдгийн сигнификат ч өөр өөр ойлголт буй болно. Гол нь харилцаанд яригч , сонсогчийн зорилго ондоо байдаг нь үгүлбэрийн агуулгын прагматик ялгааг буй болгодог.Яригчид санааагаа илчлэх нь чухал байхад сонсогч түүнийг ойлгох, утгыг тайлах, үнэлэх, хариу оюуны үйлдлээр нөлөөлөл үзүүлэх гэх мэт.