การเรียนรู้และวางแผนก่อนเริ่มลงมือจัดการเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล
•
0 likes•262 views
การฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ “การจัดการเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล” 16-18 สิงหาคม 2560 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
Recommended
More Related Content
Similar to การเรียนรู้และวางแผนก่อนเริ่มลงมือจัดการเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล
Similar to การเรียนรู้และวางแผนก่อนเริ่มลงมือจัดการเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล (20)
More from Sittisak Rungcharoensuksri
More from Sittisak Rungcharoensuksri (18)
การเรียนรู้และวางแผนก่อนเริ่มลงมือจัดการเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล
- 1. การเรียนรู้และวางแผนก่อนเริ่มลงมือจัดการ เอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล การฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ “การจัดการเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล” 16-18 สิงหาคม 2560 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) สิทธิศักดิ์ รุ่งเจริญสุขศรี ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
- 3. “MANUSCRIPT” - ต้นฉบับตัวเขียน/ต้นฉบับผู้แต่ง/เอกสารโบราณ • (1) “ต้นฉบับตัวเขียน” คือ ทรัพยากรสารสนเทศที่จัดทาขึ้น โดยใช้ ลายมือเขียน ได้แก่ หนังสือที่จัดทาในสมัยโบราณก่อนที่จะมีการ พิมพ์ โดยการใช้จาร หรือสลักลงบนวัสดุต่าง ๆ เช่น แผ่นหิน แผ่นดิน เหนียว แผ่นไม้ แผ่นโลหะ แผ่นหนัง ใบลาน กระดาษ เป็นต้น ตัวอย่างของต้นฉบับตัวเขียน ได้แก่ ศิลาจารึก สมุดข่อย ใบลาน แผ่นปาปิรัส (papyrus) ต้นฉบับตัวเขียนมีความสาคัญในการใช้เป็น หลักฐานทางวิชาการและเป็นแหล่งสารสนเทศทางประวัติศาสตร์ใน การศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับการเมือง การปกครอง ความเป็นอยู่ ประเพณีวัฒนธรรม ของประเทศและชุมชนต่าง ๆ ในอดีต (i.e. “เอกสารโบราณ”) • (2) “ต้นฉบับของผู้แต่งหนังสือ” ก่อนที่จะนาไปพิมพ์เผยแพร่ อาจอยู่ ในรูปของต้นฉบับตัวเขียนที่เขียนด้วยลายมือของผู้แต่งเอง หรือเป็น ต้นฉบับพิมพ์ดีดก็ได้ (สวทช.) 3 “Manuscript” คือ เอกสารใดๆ ก็ตามที่ถูกเขียน/บันทึกด้วย ลายมือ หรือการพิมพ์ โดยมิใช่การพิมพ์ หรือการผลิตซ้าด้วย ระบบ/วิธีอัตโนมัติ ...ซึ่งรวมถึงต้นฉบับของผู้แต่งหนังสือที่เกิด จากลายมือ พิมพ์ดีด หรือแม้แต่การใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ (เช่น Microsoft Word) ในการจัดทาสาเนาผลงาน...ก่อนหน้า การมาถึงของระบบการพิมพ์ เอกสารและหนังสือทั้งหมดล้วน ถูกจัดเป็นต้นฉบับตัวเขียน...ไม่มีการจากัดในเรื่องเนื้อหาของ ต้นฉบับตัวเขียน เพราะอาจปรากฏลายมือเขียน สูตรการ คานวณทางคณิตศาสตร์ แผนที่ คาอธิบายภาพประกอบ/ รูปภาพ ต้นฉบับตัวเขียนอาจปรากฏในรูปแบบของหนังสือเป็น เล่ม ม้วน (กระดาษ, หนัง) หนังสือโบราณเขียนด้วยมือ... (Wikipedia)
- 4. อะไรคือ “DIGITAL COLLECTIONS”? “…ชุดสะสมทรัพยากรดิจิทัล (collection of digital resources) ซึ่งรวมถึงเมทาดา ทา (metadata) ของทรัพยากรนั้นๆ ด้วย ถูกนาเสนอออนไลน์ผ่านทางหน้าจอ เพื่อ อนุญาตให้ผู้ใช้งานสามารถสืบค้น (search) หรือค้นดู (browse) เนื้อหาของชุด สะสมนั้นได้...มักมีความเกี่ยวข้องกับหัวเรื่อง ประเภทของทรัพยากร หรือ ลักษณะเฉพาะที่ร่วมกันบางประการ โดยเฉพาะทรัพยากรดิจิทัลประเภทเดียวกัน เช่น ภาพนิ่ง ข้อความ เสียง และไฟล์ภาพเคลื่อนไหว….ชุดสะสมดิจิทัลนี้ครอบคลุม ทรัพยากรที่เป็นดิจิทัลโดยกาเนิด (born digital) และทรัพยากรดิจิทัลที่อยู่ในรูปแบบ ที่จับต้องได้/มีต้นฉบับ (physical form) ซึ่งได้รับการแปลงสภาพ (digitization) เพื่อให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัล.” (Miller, 2011: 6) • วัตถุดิจิทัลที่จับต้อง มิได้ (Intangible digital object) • วัตถุดิจิทัลที่จับต้องได้ (Tangible digital object) 4
- 8. เพิ่มช่องทางในการเข้าถึง ผ่านเครือข่าย Internet • ส่งเสริมให้เข้าถึงวัสดุหลากหลายที่ได้รับการแปลง สภาพแล้ว • ส่งเสริมให้เกิดการใช้ทรัพยากรทางไกลจากผู้ใช้ที่ไม่ สะดวกจะมายังแหล่งจัดเก็บ • ส่งเสริมให้เกิดผู้ใช้หน้าใหม่ที่มิได้จากัดอยู่แค่นักวิจัย ในสาขาที่เกี่ยวข้อง (Hughes, 2004: 8-17) 8 ทาไมต้องเป็ น DIGITAL COLLECTIONS? (1)
- 9. ทาไมต้องเป็ น DIGITAL COLLECTIONS?(2) เอกสารต้นฉบับ ได้รับการสงวนรักษา • ช่วยสงวนรักษาและป้องกันวัสดุต้นฉบับ ไม่ให้เสื่อมสภาพจากการใช้งาน หรือจัด แสดง • ช่วยเปิดโอกาสให้ผู้ใช้บริการสามารถใช้ งานเอกสารที่เปราะบางได้ Digital collections ได้รับการพัฒนา • เกิดความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน • Collection มีโอกาสเข้าถึงมากขึ้นผ่าน ทางเครือข่าย (Hughes, 2004: 8-17) 9
- 10. ทาไมต้องเป็ น DIGITAL COLLECTIONS? (3) ส่งผลในเชิงยุทธศาสตร์ต่อหน่วยงาน • ช่วยประชาสัมพันธ์การทางานของหน่วยงาน • เอกสารที่ตกค้างได้รับการสารวจ และจัด ระเบียบ • ช่วยพัฒนาทักษะของผู้ปฏิบัติงานผ่าน กระบวนการทางาน • ส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน เพื่อพัฒนา Digital collections ส่งเสริมให้เกิดการใช้เพื่อการศึกษาและวิจัย • สามารถพัฒนาให้เป็นสื่อการเรียนรู้ให้ สาธารณชน หรือเยาวชนได้ (Outreach programme) • เกิดพื้นที่แลกเปลี่ยน เรียนรู้ และตรวจสอบ ความถูกต้องของข้อมูลโดยผู้เชี่ยวชาญ (Academic community on cyberspace) (Hughes, 2004: 8-17) 10
- 11. ตัวอย่างเอกสารโบราณในรูปแบบดิจิทัล (1) 11 Digital Bodleian, Bodleian Libraries, University of Oxford Title:Watercolour Paintings of Burmese Life Source: http://digital.bodleian.ox.ac.uk/inquire/Discover/Search/#/?p=c+3,t+burma,rsrs+0,rsps+10,fa+,so+ox%3Asort%5Easc,scids+,pid+14071a0f-1ce5-430a-9f9d-8f40e7fe5214,vi
- 12. 12 Endangered Archives Project, British Library EAP698/25/4: "Legends of earth taking shape, origin of the human life and creatures, promotion ceremony of dignitaries Pasaih,Tapah”, http://eap.bl.uk/database/overview_item.a4d?catId =258764;r=5030 ตัวอย่างเอกสารโบราณ ในรูปแบบดิจิทัล (2)
- 13. 13 Endangered Archives Project, British Library EAP128/1: "Thai Rainbow Archives Collection:A digitised collection of Thai gay, lesbian and transgender publications [1982-2009]“, http://eap.bl.uk/database/overview_item.a4d? catId=32603;r=6477 ตัวอย่างเอกสารโบราณใน รูปแบบดิจิทัล (3)
- 14. ชวนคิดก่อนเริ่ม ลงมือทา • เราจะเรียนรู้และ พัฒนาทักษะในการ ทางานอย่างต่อเนื่อง ได้อย่างไร? • เราจะทาอย่างไรให้ ตอบสนองความ ต้องการของ ผู้ใช้บริการ? • เราอยากจะให้ ผู้ใช้บริการพูดถึงเรา อย่างไร? • อะไรคือผลลัพธ์ที่ สาคัญของโครงการ? OUTCOMES CUSTO- MERS LEANRNING AND GROWTH PROCESSES 14 OBJECTIVE: เพื่อรวบรวม จัดการ สงวนรักษา และเปิดโอกาสให้สาธารณชน เข้าถึงเอกสารโบราณได้ในระบบ ออนไลน์.... Source: https://www.bl.uk/aboutus/foi/pubsch/pubscheme4/BLB1606.pdf
- 15. ผลลัพธ์ที่คาดหวัง (OUTCOMES) • มีนโยบาย/ขั้นตอน/แผนงานที่เหมาะสมสาหรับการ ดาเนินโครงการ • มีผลลัพธ์ในการดาเนินโครงการที่สอดคล้องกับ วัตถุประสงค์ และเหมาะสมกับการจัดการทรัพยากร (เอกสารโบราณ) • มีทรัพยากรดิจิทัลสามารถค้นพบและเข้าถึงได้ • ผู้ใช้บริการสามารถเข้าถึงทรัพยากรดิจิทัลได้อย่าง ยั่งยืน อะไรคือผลลัพธ์ที่สาคัญของ โครงการ? 15
- 16. กลุ่มผู้ใช้บริการที่คาดหวัง (CUSTOMERS) • คานึงถึงความเหมาะสมในการเข้าถึงและ สงวนรักษา • เปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและ ผู้เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการทางาน • สร้างนวัตกรรม มีความน่าเชื่อถือ สามารถ เป็นเพื่อนร่วมงานที่ดีได้ • มีศักยภาพและความน่าเชื่อถือในการจัดการ • มีประสบการณ์การทางานในฐานะผู้เก็บ รักษา digital collection เราอยากจะให้ผู้ใช้บริการพูดถึง เราอย่างไร? 16
- 17. การทางานที่คาดหวัง (PROCESSES) • จัดทานโยบายการจัดการ Digital Collection ที่ เหมาะสมกับทรัพยากร และกระบวนการทางานจริง • มีองค์ความรู้และความชานาญเพียงพอสาหรับการ จัดการ • มีการแลกเปลี่ยน Digital collection กับเครือข่าย • วางแผนยุทธศาสตร์ระยะยาวเพื่อพัฒนาศักยภาพ ของโครงการ/บุคลกร/องค์กร • วางแผนจัดทา KPI ให้สอดคล้องกับกับกระบวนการ ทางาน • ให้ความสาคัญและประยุกต์ใช้ความคิดสร้างสรรค์ จากผู้ปฏิบัติงานและผู้เชี่ยวชาญอย่างเหมาะสม เราจะทาอย่างไรให้ตอบสนอง ความต้องการของผู้ใช้บริการ? 17
- 18. การเรียนรู้และพัฒนาทักษะ (LEARNING AND GROWTH) • มีการพัฒนาทักษะการทางานที่จาเป็นในแต่ ละระดับ/ตาแหน่งอย่างเหมาะสม • มีระบบติดตามและตรวจสอบแผนการทางาน ได้อย่างใกล้ชิด และสามารถปรับเปลี่ยนได้ อย่างเหมาะสม • มีระบบที่จัดเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลที่ เหมาะสม เพื่อการตัดสินใจการดาเนินงาน • มีระบบการทางานที่ยืดหยุ่นและสามารถจ้า งานบุคคลภายนอกมาช่วยงานได้ • สร้างความท้าทายและบรรยากาศการทางาน ที่สร้างสรรค์ให้กับผู้ปฏิบัติงาน เราจะเรียนรู้และพัฒนาทักษะในการ ทางานอย่างต่อเนื่องได้อย่างไร? 18
- 19. TO DO LISTS จัดทาแผนยุทธศาสตร์สงวน รักษาทรัพยากรดิจิทัล จัดทานโยบายการคัดเลือก ทรัพยากรให้สอดคล้องกับ แผนปฏิบัติงาน วางแผนพัฒนาบุคลากรให้มี ทักษะในการสงวนรักษา ทรัพยากรดิจิทัลและวัสดุ ต้นฉบับ ออกแบบแผนงานในเก็บ รักษาทรัพยากรดิจิทัล (digital resources) และ metadata วางแผนพัฒนาทักษะดิจิทัล ที่จาเป็นสาหรับปฏิบัติงาน มีแผนการตรวจสอบทะเบียน ข้อมูล เพื่อการคัดเลือกและ จาหน่ายออกอย่างเหมาะสม มีแผนยุทธศาสตร์ในการ พัฒนาและปรับใช้ metadata ศึกษาและตรวจสอบ ความก้าวหน้าทาง IT เพื่อ นามาประยุกต์ใช้อย่าง เหมาะสม ทบทวนและวิเคราะห์สถิตติ การใช้งาน เพื่อใช้วางแผน พัฒนา collection วางแผนร่วมกับเครือข่ายเพื่อ แบ่งปันและพัฒนา digital collection 19
- 20. “เอกสารที่เป็นมรดกวัฒนธรรมได้สะท้อนให้เห็นถึงความ หลากหลายทางภาษา ผู้คน และวัฒนธรรม วัตถุเหล่านี้ เปรียบเสมือนกระจกที่สะท้อนภาพความทรงจาของโลก แต่ความ ทรงจานี้เต็มไปด้วยความเปราะบาง อีกทั้งในแต่ละวัน บางส่วน ของความทรงจาเหล่านี้กาลังสูญหายไปตลอดกาล ไม่มีสิ่งใดมา ทดแทนได้” UNESCO Memory of the World Programme 20
- 21. 21 Q & A THANKYOU sittisak.r@sac.or.th Slideshare: sittisak017
Editor's Notes
- ต้นฉบับตัวเขียน อันนี้ที่คุ้นเคยกันในการผลิตเอกสารโบราณ แต่พอยุคสมัยเริ่มเปลี่ยนไป ต้นฉบับพิมพ์ดีดที่ใช้เครื่องพิมพ์ดีดก็ถือเป็นต้นฉบับได้เหมือนกัน แล้วพอยิ่งเข้าสู่ยุคดิจิทัลจากคำแปลของ WIKIPEDIA นี่เราจะเห็นได้ว่าการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เช่น MS Word ก็ถือเป็นต้นฉบับตัวเขียนได้เช่นกัน
- “…ชุดสะสมทรัพยากรดิจิทัล (collection of digital resources) ซึ่งรวมถึงเมทาดาทา (metadata) ของทรัพยากรนั้นๆ ด้วย ถูกนำเสนอออนไลน์ผ่านทางหน้าจอ เพื่ออนุญาตให้ผู้ใช้งานสามารถสืบค้น (search) หรือค้นดู (browse) เนื้อหาของชุดสะสมนั้นได้...มักมีความเกี่ยวข้องกับหัวเรื่อง ประเภทของทรัพยากร หรือลักษณะเฉพาะที่ร่วมกันบางประการ โดยเฉพาะทรัพยากรดิจิทัลประเภทเดียวกัน เช่น ภาพนิ่ง ข้อความ เสียง และไฟล์ภาพเคลื่อนไหว….ชุดสะสมดิจิทัลนี้ครอบคลุมทรัพยากรที่เป็นดิจิทัลโดยกำเนิด (born digital) และทรัพยากรดิจิทัลที่อยู่ในรูปแบบที่จัดต้องได้/มีต้นฉบับ (physical form) ซึ่งได้รับการแปลงภาพ (digitization) เพื่อให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัล
- ตัวอย่างเช่น เอกสารโบราณวัดคาคารามตู้นี้ ตอนแรกก็เป็นแค่เอกสารโบราณที่เราจับต้องได้ แต่พอทางศูนย์ฯ ได้เข้าไปจัดการและถ่ายภาพให้เป็นไฟล์ดิจิทัล ตอนนี้เราจะเห็นแล้วว่า “เนื้อหา” ของเอกสารโบราณวัดคงคารามชุดนี้ มีทั้งที่ได้รับการบันทึกอยู่ที่ตัวใบลาน กับเนื้อหาที่ปรากฏอยู่ในรูปแบบของ digital format แล้ว
- จากตัวอย่างที่ผมยกมานี้เราจะเริ่มเห็นความซับซ้อนในการจัดการกับเอกสารโบราณแล้ว ว่ามิได้จำกัดอยู่เพียงแค่การจัดการในเชิงกายภาพ เช่น การทำความสะอาด การทำทะเบียน แต่พอเราแปลงมันให้อยู่ในรูปแบบของไฟล์ดิจิทัลแล้ว ความซับซ้อนในการจัดการก็เพิ่มมากขึ้นไปอีกระดับ คำถามสำคัญที่ผมอยากชวนให้คิดกัน คือ 1. เราจะมีวิธีการจัดการอย่างไรให้ Physical และ Digital มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงถึงกันได้ ไม่ใช่ว่าเราไปถ่ายรูปเอกสารโบราณมาชุดหนึ่ง แล้ว 5 ปี ผ่านไป เรากลับมาเปิดคอมดูไฟล์ภาพพวกนี้อีกครั้งก็นึกไม่ออกแล้วว่ารูปเซ็ตนี้ไปถ่ายที่ไหนมา 2. เราควรพิจารณาคุณค่าของเอกสารโบราณที่ความเป็น “ต้นฉบับ” หรือ “เนื้อหา” เพราะภายใต้สภาวะดิจิทัลที่ไฟล์สามารถทำซ้ำได้ไม่ยากเย็น และไม่จำกัดจำนวน การทำสำเนาดิจิทัลของเราที่มองว่าเป็นการช่วยอนุรักษ์เอกสารต้นฉบับ ช่วยให้ผู้ใช้บริการเข้าถึงได้สะดวกเนี่ย มันจะกลายเป็นการลดทอนคุณค่าความเป็นต้นฉบับของแท้ของเอกสารโบราณ หรืออาจนำไปสู่การจารกรรมตามใบสั่งได้หรือเปล่า อันนี้เป็นคำถามที่ผมชวนให้ทุกคนคิดตามกัน แล้วผมจะถามคำถามนี้ซ้ำอีกครั้งว่าทุกท่านมีความเห็นอย่างไรในตอนท้าย โดยที่ยังคงคุณค่าความเป็นต้นฉบับและสามารถนำไปใช้งานได้อย่างยั่งยืน
- ทุกท่านรู้หรือไม่ว่าใน 60 วินาทีนี่เกิดอะไรขึ้นบ้างบนโลก internet 3.3 ล้านโพสต์บนหน้า FB 3.8 ล้านการค้นหาบน Google VDO 500 กว่าชม.ถูกโพสบนยูทิวป์ ดังนั้นแล้ว Internet จึงเป็นพื้นที่ใหม่ที่เปิดโอกาสให้เราสามารถเผยแพร่เนื้อหาของเราได้ เพราะ - ส่งเสริมให้เข้าถึงวัสดุหลากหลายที่ได้รับการแปลงสภาพแล้ว - ส่งเสริมให้เกิดการใช้ทรัพยากรทางไกลจากผู้ใช้ที่ไม่สะดวกจะมายังแหล่งจัดเก็บ - ส่งเสริมให้เกิดผู้ใช้หน้าใหม่ที่มิได้จำกัดอยู่แค่นักวิจัยในสาขาที่เกี่ยวข้อง เช่น กลุ่มผู้ใช้ทั่วไปที่สนใจหาข้อมูลเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต นักวิจัยที่ต้องการข้อมูลเพื่อนำไปใช้บูรณาการผลการศึกษาของตน เช่น นักธรณีวิทยาอาจสนใจเรียนรู้เรื่องการใช้ประโยชน์ของพื้นที่ จึงทำการศึกษาค้นคว้าจากเอกสารทางประวัติศาสตร์ * ทั้งนี้ เพื่อให้การทำงานในเชิงกลยุทธ์เห็นผลได้ไว และแน่ชัด ควรเน้นการนำเสนอ collection ที่ได้รับการคัดเลือกว่าเป็นจุดเด่น หรือมีความสำคัญ เพราะไม่สามารถแปลงทุกอย่างให้เป็นดิจิทัลได้ เนื่องจากข้อจำกัดด้านงบประมาณ * อย่างไรก็ดี ปัญหาที่ท้าทายในข้อนี้ คือ การพยายามเชื่อมโยงวัสดุดจิทัลที่หลากหลาย เช่น ภาพถ่าย บันทึก แผนที่ เข้าไว้ด้วยกัน เพื่อให้ผู้ใช้บริการสามารถขยายการสืบค้นจาก “หัวเรื่อง” ที่ตนเองค้นหาได้
- - ช่วยสงวนรักษาและป้องกันวัสดุต้นฉบับไม่ให้เสื่อมสภาพจากการใช้งาน หรือจัดแสดง ช่วยเปิดโอกาสให้ผู้ใช้บริการสามารถใช้งานเอกสารที่เปราะบางได้ * อย่างไรก็ดี เราต้องตระหนักว่า Digital format เองก็ไม่มีความถาวรเช่นกัน เพราะอาจประสบปัญหาเรื่องไฟล์เสื่อมสภาพ หรือเทคโนโลยีอุบัติใหม่ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลให้เกิดความล้าสมัยทางด้านเทคโนโลยีที่ทำให้ไม่สามารถเข้าถึงหรือใช้ซ้ำได้ เช่น ข้อมูลที่เคยบันทึกไว้ในแผ่นดิสก์ขนาด 3 ½ นิ้วที่ทุกวันนี้เปิดใช้งานไม่ได้แล้ว หรือแผ่น CD ที่เราใช้สำรองข้อมูลก็เช่นกัน ที่กลายเป็นว่าทุกวันนี้มี external hardisk drive ที่มีความจุปริมาณมหาศาลเริ่มเข้ามาแทนที่ หรือแม้แต่การเกิดขึ้นของระบบ Cloud ที่ทุกอย่างถูกโยนขึ้นไปเก็บใน storage ที่ไหนไม่รู้ แต่คุณสามารถขถึงได้จากทุกที่ ขอแค่มี internet
- – ชุดเอกสารจดหมายเหตุดิจิทัลเป็นอีกหนึ่งผลงานที่ช่วยประชาสัมพันธ์การทำงานขององค์กรให้สาธารณชนรับทราบ และยังสามารถใช้เป็นผลงานในการขอทุนสนับสนุนจากหน่วยงานภายนอกได้ เอกสารของหน่วยงานได้รับการสำรวจและจัดการ ซึ่งจะช่วยให้เอกสารที่เดิมที่อาจเคยถูกปล่อยทิ้งไว้ได้รับการระบุแหล่ง ให้คำอธิบาย ถือเป็นการจัดระเบียบเอกสารของหน่วยงานไปในตัว กระบวนการจดหมายเหตุดิจิทัลอาจกินระยะเวลายาวนาน ส่งเสริมให้ผู้ที่เกี่ยวข้องได้พัฒนาทักษะทางด้านการจัดการ (ทั้งในเชิงเนื้อหา+เทคนิค) ถือเป็นการพัฒนาทรัพยากรบุคคลไปในตัว นอกจากนี้ ยังจะช่วยพัฒนาเทคโนโลยีต่างๆ ที่จะรองรับการจัดการและการเผยแพร่อีกด้วย เปิดโอกาสให้หน่วยงานวางแผนยุทธศาสตร์ในการสร้างความร่วมมือกับหน่วยงานอื่นๆ เพื่อพัฒนา collection หรือขอทุนวิจัยเพื่อพัฒนาโดยรวม
- โดยทั่วไปแล้ว วัตถุประสงค์หลักของการทำ Digital collections คือ ..... แต่มี 4 อย่างที่ผมอยากชวนคิดก่อนเริ่มลงมือทำ คือ Outcomes Customers Processes Learning and Growth
- เป็นพื้นฐานอยู่แล้วที่การทำงานของเราจะต้องมี Output ออกมา เพื่อเป็นสิ่งที่ช่วยยืนยันว่างาน/โครงการของเรามีผลผลิตที่จับต้องได้ เช่น งานจัดการเอกสารโบราณดิจิทัล ผลผลิต คือ เอกสารจำนวนเท่าไหร่ได้รับการจัดการ ได้รับการสแกน แล้วออนไลน์ แต่เราเคยนึกไปถึง Outcomes หรือผลผลติที่คาดหวังที่เราต้องการจะให้เกิดขึ้นมากน้อยแค่ไหน อะไรคือผลลัพธ์ที่สำคัญของโครงการเอกสารโบราณดิจิทัลที่เรากำลังดำเนินงาน เรามี......
- - คำนึงถึงความเหมาะสมในการเข้าถึงและสงวนรักษา - การเลือกใช้มาตรฐานในการแปลงสภาพ การเลือกใช้เมทาดาทาในการจัดการกับ Digital collection - เปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและผู้เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการทำงาน - การลงพื้นที่ของเรานี่เปิดโอกาสให้ชุมชน/วัดที่เป็นเจ้าของเข้ามีส่วนร่วมในการจัดการ หรือเราถ่ายทอด Know how ในกาทำงานให้พวกเขามากน้อยเพียงใด เพื่อให้การทำงานเป็นไปอย่างยั่งยืน - เราสามารถเป็นผู้ให้บริการแก่ผู้ใช้บริการได้มากน้อยแค่ไหน ในรูปแบบไหน - เราสามารถเป็น partner กับเครือข่าย เพื่อถ่ายทอด เรียนรู้ หรือแลกเปลี่ยนข้อมูลกับเครือข่ายของเราได้ดีเพียงใด เราจะประกาศตัวเองผู้นำ หรือเราจะทำตัวเองเป็นผู้ตามตลอดไป - เราอยากให้ผู้ใช้บริหารพูดถึง Project ที่เราเคยทำไว้ในรูปแบบใด เป็นโครงการที่ดีมาก อยากให้หน่วยงานนี้ผลิตผลงานดีๆ แบบนี้ออกมาอีกเรื่อยๆ หรือจะให้พูดว่า อ๋อ หน่วยงาน...ที่เคยทำพัง ทำห่วย
- - จัดทำนโยบายการจัดการ Digital Collection ที่เหมาะสมกับทรัพยากร และกระบวนการทำงานจริง – ทั้งนี้เราต้องศึกษาและทำความเข้าใจธรรมชาติของ Collection ที่เรามีเสียก่อนว่าจะใช้รูปแบบ วิธีการไหนในการจัดการ และต้องนำไปปฏิบัติใช้ได้จริงด้วย เพราะ collection แต่ละประเภทอาจต้องการวิธีการจัดการที่แตกต่างกันไป อาจจะมีแกนในการทำงานบางอย่างร่วมกันได้ แต่รายละเอียดปลีกย่อยอาจมีความแตกต่างกันได้ เช่น งานเอกสารโบราณอาจเหมาะกับการใช้ DC ในการจัดการ แต่งานจดหมายเหตุเราต้องใช้ ISAD - มีองค์ความรู้และความชำนาญเพียงพอสำหรับการจัดการ – เราต้องไม่หยุดนิ่งที่จะหาความรู้เพิ่มเติม เพราะความรู้และเทคโนโลยีมันมีการอัพเดทตลอดเวลา เราต้องมีการวางแผนพัฒนาตัวเองให้มีความรู้ความชำนาญที่เหมาะสมกับงานของเรา - มีการแลกเปลี่ยน Digital collection กับเครือข่าย - วางแผนยุทธศาสตร์ระยะยาวเพื่อพัฒนาศักยภาพของโครงการ/บุคลกร/องค์กร - วางแผนจัดทำ KPI ให้สอดคล้องกับกับกระบวนการทำงาน - ให้ความสำคัญและประยุกต์ใช้ความคิดสร้างสรรค์จากผู้ปฏิบัติงานและผู้เชี่ยวชาญอย่างเหมาะสม
- การเรียนรู้และพัฒนาทักษะ ในส่วนนี้อาจเป็นแนวคิดในการทำงานสำหรับผู้บริหาร/Project manager ที่ต้องดูแลโครงการ งบประมาณ และคนว่าเราจะมีวิธีการบริหารจัดการคน รวมถึงการส่งเสริมทักษะต่างๆ ที่จำเป็นต่อการทำงานให้กับลูกทีมของเราอย่างไร ให้เขามีความก้าวหน้า มีความท้าทายในการทำงาน
- สุดท้ายผมขอสรุปสิ่งที่ชวนคิดตะกี้ออกมาเป็น รายการที่ต้องทำตามนี้ ที่น่าสนใจ คือ การเป็นสถิตติผู้ใช้งานด้วย เพื่อที่เราจะได้รู้พฤติกรรมการใข้งานของเขา แล้วนำมาใช้เป็นข้อมูลในการปรับปรุงและพัฒนาการทำงานของเรา เช่น ถ้า collection เรื่อง แมว ของเราฮิต มีคนมาขอใช้บริการเยอะมาก เราจะมีแผนการพัฒนา collection นี้ให้ไปไกลกว่านี้ได้อย่างไร ไม่ใช่แค่ให้บริการออนไลน์ ให้คนเข้ามาอ่านอย่างเดียว เราจะเอาไปทำ animation ดีมั้ย หรือเอาเนื้อหามาปรุงแต่งใหม่ให้ content มันมุ้งมิ้งถูกใจคนรักแมว
- สุดท้ายนี้ ผมขอยกคำพูดจากโครงการมรดกความทรงจำโลกของ UNESCO มาทิ้งท้ายนะครับ ..... ดังนั้นแล้ว หน้าที่ของเราในฐานะที่เราเป็น หรือกำลังจะเป็นผู้พิทักษ์มรดกความทรงจำของชุมชน ของโลก เราจำเป็นต้องมีความรู้ในการจัดการเอกสารโบราณที่ถูกต้องเสียก่อน สรุปคือ ทุกท่านคิดถูกแล้วที่มาลงครอส์นี้ครับ