Download luận văn thạc sĩ ngành tâm lí học với đề tài: Sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh trung học phổ thông thành phố Huế, cho các bạn tham khảo

1. ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
PHAN THỊ DIỆU TÂM
SỰ ĐỒNG CẢM TRONG QUAN HỆ BẠN BÈ
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THÀNH PHỐ HUẾ
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
Thừa Thiên Huế, năm 2016

2. i
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
PHAN THỊ DIỆU TÂM
SỰ ĐỒNG CẢM TRONG QUAN HỆ BẠN BÈ
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THÀNH PHỐ HUẾ
Chuyên ngành: Tâm lý học
Mã số: 60 31 04 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. ĐINH THỊ HỒNG VÂN
Thừa Thiên Huế, năm 2016

3. ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các dữ liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và
chưa từng công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả
Phan Thị Diệu Tâm

4. iii
LỜI CẢM ƠN
Sau 2 năm học tập và thực hiện nghiên cứu đề tài tốt nghiệp, tôi đã hoàn
thành luận văn của mình. Để có được kết quả này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
đến TS. Đinh Thị Hồng Vân, người giáo viên đã tận tình, chu đáo hướng dẫn và
giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự chỉ dẫn tận tâm của tất cả các giảng viên đã
giảng dạy chúng tôi trong suốt thời gian học tập vừa qua, đặc biệt là sự quan tâm,
tận tình giúp đỡ của quý thầy cô đang công tác tại khoa Tâm lý giáo dục trường Đại
học sư phạm Huế.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu và các em học sinh của
trường trung học phổ thông Đặng Trần Côn và trung học phổ thông Gia Hội đã tạo
mọi điềukiệnthuận lợi và nhiệt tìnhgiúp đỡ tôi trongquátrình điều tra, thu thập số liệu.
Xin cảm ơn những người chị thân yêu và những người bạn thân đã dành
nhiều tình cảm, giúp đỡ, động viên tôi trong những ngày học tập và hoàn thành
luận văn.
Lời cảm ơn cuối cùng, cũng là lời cảm ơn đặc biệt nhất, tôi xin bày tỏ lòng
biết ơn sâu sắc đến những người thân trong gia đình đặc biệt là bà ngoại, ba mẹ, anh
trai và em gái tôi về sự động viên, giúp đỡ to lớn nhất dành cho tôi trong suốt quá
trình học tập và hoàn thành luận văn này.
Huế, tháng 9 năm 2016
Tác giả
Phan Thị Diệu Tâm

5. P.1
MỤC LỤC
Trang phụ bìa ........................................................................................................................i
Lời cam đoan........................................................................................................................ii
Lời cảm ơn.......................................................................................................................... iii
Mục lục .................................................................................................................................1
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt ...................................................................................4
Danh mục các bảng biểu.....................................................................................................5
MỞ ĐẦU..............................................................................................................................6
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................................6
2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................................7
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu..................................................................................7
4. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................................7
5. Giả thuyết nghiên cứu.....................................................................................................8
6. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................................8
7. Phương pháp nghiên cứu................................................................................................8
8. Cấu trúc của đề tài...........................................................................................................9
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ ĐỒNG CẢM TRONG QUAN HỆ BẠN
BÈ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ...............................................10
1.1. Tổng quan các nghiên cứu về sự đồng cảm............................................................10
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ..........................................................................10
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước....................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Khái niệm đồng cảm.............................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Tiếp cận ở nước ngoài........................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Tiếp cận ở Việt Nam .......................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Biểu hiện về mặt nhận thức............................... Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Biểu hiện về mặt cảm xúc.................................. Error! Bookmark not defined.
1.4. Vai trò của đồng cảm trong quan hệ bạn bè đối với học sinh trung học phổ
thông................................................................................ Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Vai trò của đồng cảm đối với sự phát triển trí tuệ cảm xúcError! Bookmark not defined
1.4.2. Vai trò của đồng cảm trong việc gia tăng các hành vi tích cực, lòng vị thaError! Bookma

6. P.2
1.4.3. Vai trò của đồng cảm trong việc giảm thiểu các hành vi tiêu cựcError! Bookmark not d
1.4.4. Vai trò của đồng cảm trong giao tiếp và thiết lập các mối quan hệError! Bookmark not
1.5. Các yểu tố chi phối ảnh hưởng đến sự đồng cảmError! Bookmark not defined.
1.5.1. Yếu tố cá nhân..................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Yếu tố di truyền .................................................. Error! Bookmark not defined.
1.5.3. Yếu tố hệ thần kinh............................................. Error! Bookmark not defined.
1.5.4. Sự bắt chước........................................................ Error! Bookmark not defined.
1.5.5. Môi trường sống ................................................ Error! Bookmark not defined.
1.6. Một số yếu tố tâm sinh lý và đặc điểm quan hệ bạn bè của lứa tuổi học sinh
trung học phổ thông....................................................... Error! Bookmark not defined.
1.6.1. Khái quát tâm sinh lí lứa tuổi học sinh trung học phổ thôngError! Bookmark not define
1.6.2. Đặc điểm quan hệ bạn bè của học sinh trung học phổ thôngError! Bookmark not define
Tiểu kết chương 1 .......................................................... Error! Bookmark not defined.
Chương 2. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUError! Bookmark not defined
2.1. Vài nét về địa bàn khảo sát ................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Trường trung học phổ thông Gia Hội............... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Tường trung học phổ thông Đặng Trần Côn... Error! Bookmark not defined.
2.2. Tổ chức nghiên cứu ............................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Giai đoạn 1........................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Giai đoạn 2........................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Giai đoạn 3 ......................................................................................37
2.3. Các phương pháp nghiên cứu............................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu ...................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Phương pháp chuyên gia.................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi................ Error! Bookmark not defined.
2.3.4. Phương pháp trắc nghiệm tâm lý ...................... Error! Bookmark not defined.
2.3.5. Phương pháp phỏng vấn sâu.............................. Error! Bookmark not defined.
2.3.6. Phương pháp tình huống.................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.7. Phương pháp nghiên cứu trường hợp............... Error! Bookmark not defined.
2.3.8. Phương pháp phân tích dữ liệu ......................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 2 .......................................................... Error! Bookmark not defined.

7. P.3
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ SỰ ĐỒNG CẢM
TRONG QUAN HỆ BẠN BÈ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THÀNH PHỐ HUẾ..................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Thực trạng đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh trung học phổ thông
thành phố Huế ................................................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Đánh giá chung về thực trạng sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh
trung học phổ thông thành phố Huế............................ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Biểu hiện sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh trung học phổ
thông thành phố Huế ..................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh trung học phổ thông thành
phố Huế dưới lát cắt giới tính, khối lớp và trường họcError! Bookmark not defined.
3.2. Mối quan hệ giữa sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè và một số hành vi xã hộiError! Book
3.2.1. Mối quan hệ giữa sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè và hành vi ủng hộ xã hội
của học sinh trung học phổ thông thành phố Huế ..... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Mối quan hệ giữa sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè và hành vi ủng hộ xã hội
của học sinh trung học phổ thông thành phố Huế ..... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Mối quan hệ giữa sự đồng cảm và hành vi gây hấn của học sinh trung học phổ
thông thành phố Huế ..................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Các biện pháp gia tăng sự đồng cảm cho học sinh trung học phổ thông thành
phố Huế........................................................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3 .......................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ...................................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Kiến nghị .................................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................ Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC

8. P.4
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
THPT Trung học phổ thông
ĐTB Điểm trung bình
ĐLC Độ lệch chuẩn

9. P.5
DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu Tên bảng Trang
Bảng 1.1 Phân bố mẫu nghiên cứu 36
Bảng 3.1
Thống kê mô tả về sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của
học sinh trunghọc phổ thông thành phố Huế xét trêntoànmẫu
46
Bảng 3.2
Đánh giá chung về sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của
học sinh trung học phổ thông thành phố Huế
49
Bảng 3.3
Sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh trung học
phổ thông thành phố Huế dưới lát cắt giới tính
52
Bảng 3.4
Biểu hiện hành vi ủng hộ xã hội của học sinh trung học phổ
thông thành phố Huế
56
Bảng 3.5
Hệ số tương quan giữa đồng cảm và hành vi ủng hộ xã hội
của học sinh trung học phổ thông thành phố Huế
57
Bảng 3.6
Phân tích hồi quy sự tác động của đồng cảm và các thành
phần của nó đến hành vi ủng hộ xã hội của học sinh trung
học phổ thông thành phố Huế
59
Bảng 3.7
Kết quả kiểm định F về sự khác biệt hành vi lủng hộ xã hội
giữa các nhóm điểm đồng cảm
60
Bảng 3.8 Điểm hành vi ủng hộ xã hộicủa trường hợp thứ nhất 61
Bảng 3.9 Điểm hành vi ủng hộ xã hội của trường hợp thứ hai 62
Bảng 3.10
Biểu hiện hành vi gây hấn của học sinh trung học phổ thông
thành phố Huế
64
Bảng 3.11
Hệ số tương quan giữa đồng cảm và hành vi gây hấn của
học sinh trung học phổ thông thành phố Huế
66
Bảng 3.12
Phân tích hồi quy sự tác động của đồng cảm và các thành
phần của nó đến hành vi gây hấn của học sinh trung học
phổ thông thành phố Huế
67
Bảng 3.13
Kết quả kiểm định F về sự khác biệt hành vi gây hấn giữa
các nhóm điểm đồng cảm
68
Bảng 3.1.4 Điểm hành vi gây hấncủa trường hợp thứ nhất 70
Bảng 3.1.5 Điểm hành vi lệch chuẩn của trường hợp thứ hai 71
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Số hiệu Tên biểu đồ Trang
Biểu đồ 3.1
Biểu đồ thể hiện sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của
học sinh trung học phổ thông thành phố Huế dưới lát cắt
khối lớp
54
Biểu đồ 3.2
Biểu đồ thể hiện sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của
học sinh trung học phổ thông thành phố Huế dưới lát
cắt trường học
55

10. P.6
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tình yêu thương, lòng nhân ái vốn là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Từ
bao đời nay ông bà ta luôn nhắc nhở con cháu phải biết “thương người như thể
thương thân”. Muốn có được tình yêu thương và lòng nhân ái chúng ta phải biết
quan tâm chăm sóc, lo lắng cho nhau, nhất là khi những người xung quanh gặp khó
khăn hoạn nạn. Hay nói cách khác để xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp trong xã
hội, mỗi chúng ta cần phải có sự đồng cảm với nhau. Sự đồng cảm (empathy) có vai
trò rất quan trọng trong cuộc sống, đồng cảm tạo ra sự khoan dung, nhân ái, giúp
con người sống thanh thản với sự an lành trong tâm hồn. Đồng cảm góp phần trong
việc hoàn thiện nhân cách con người, xây dựng một xã hội văn minh nhân ái, làm
cho mối quan hệ giữa con người trở nên tốt đẹp hơn, thân thiện hơn, mọi người gần
gũi, gắn bó hơn.
Học sinh trung học phổ thông (THPT) là lứa tuổi chuyển tiếp từ tuổi trẻ con
sang tuổi trưởng thành. Đây là giai đoạn các em hình thành các chuẩn mực đạo đức,
xã hội, tình cảm của mình. Đời sống tình cảm của học sinh THPT rất phong phú.
Đặc biệt nó được thể hiện rõ nhất trong tình bạn của các em, vì đây là lứa tuổi mà
những hình thức đối xử có lựa chọn đối với mọi người trở nên sâu sắc và mạnh mẽ.
Ở lứa tuổi này, nhu cầu về tình bạn, tâm tình cá nhân được tăng lên rõ rệt. Các em
có yêu cầu cao hơn đối với tình bạn: yêu cầu về sự chân thật, lòng vị tha, sự tin
tưởng, tôn trọng nhau, sẵn sàng giúp đỡ nhau, hiểu biết lẫn nhau. Trong quan hệ bạn
bè, các em cũng nhạy cảm hơn, không chỉ có xúc cảm chân tình, mà còn có khả
năng đáp ứng lại xúc cảm của người khác (đồng cảm). Đồng cảm là sự thấu hiểu,
cảm thông, sẻ chia, một lời động viên đúng lúc, một sự chấp nhận không phê phán
là nguồn động viên lớn đối với các em và đồng thời là nguồn động lực để các em
vượt qua thử thách cuộc đời.
Thế nhưng, thực tế hiện nay, bên cạnh những học sinh biết đồng cảm, cảm
thông, quan tâm nhau, luôn luôn nghĩ đến người khác, còn có những học sinh thờ ơ,
lãnh đạm, ích kỷ chỉ nghĩ đến bản thân mình. Việc đánh giá về thực trạng đồng cảm
của học sinh THPT trong quan hệ bạn bè vì thế có một ý nghĩa hết sức quan trọng

11. P.7
trong xã hội Việt Nam hiện đại, đặc biệt khi có quá nhiều vấn nạn nghiêm trọng về
sự vô cảm liên quan đến lứa tuổi này. Trên các phương tiện truyền thông, các hình
ảnh, video thể hiện sự vô cảm khi chứng kiến nỗi đau của bạn bè hay những hành vi
bạo lực ngày càng nhiều. Trong bài viết “Một số yếu tố chi phối bạo lực học đường
nhìn từ góc độ hành vi”, Đỗ Ngọc Khanh (2014) đã chỉ ra rằng có đến 39,9% học
sinh “Không làm gì, chỉ đứng xem” khi bạn thân bị bạo hành. Hành động này đối với
bạn bình thường cùng lớp là 68,3%, bạn cùng trường là 82,8% và người không quen
biết là 89,8%. Kết quả nghiên cứu về hành vi bạo lực trong nữ sinh trung học cho
thấy: có đến 96,7% số học sinh trả lời ở trường các em học có xảy ra hiện tượng nữ
sinh đánh nhau, 44,7% ở mức độ rất thường xuyên, 38% thường xuyên… Hơn 45%
khách thể khảo sát cho rằng hiện tượng đánh nhau giữa các học sinh nữ là “bình
thường” [9].
Phải chăng giới trẻ hiện nay nói chung và học sinh THPT nói riêng đang thờ
ơ với nỗi đau, mất mát của người khác? Có phải khả năng đồng cảm với người khác
của các em đang có chiều hướng suy giảm? Để trả lời những câu hỏi này, cần thiết
tiến hành các nghiên cứu thực tiễn.
Xuất phát từ những lý do trên, nghiên cứu “Sự đồng cảm trong quan hệ bạn
bè của học sinh trung học phổ thông thành phố Huế” đã được tiến hành.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học
sinh THPT, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp tăng khả năng đồng cảm trong quan
hệ bạn bè cho học sinh THPT.
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh THPT thành phố Huế.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Học sinh THPT thành phố Huế.
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1. Phạm vi về nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung làm rõ sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh THPT
thành phố Huế trên 02 phương diện: nhận thức và cảm xúc.

12. P.8
4.2. Phạm vi về địa bàn nghiên cứu
Đề tài tập trung khảo sát tại hai trường THPT: Trường THPT Đặng Trần Côn,
THPT Gia Hội thuộc thành phố Huế.
4.3. Phạm vi về khách thể nghiên cứu
Do hạn chế về thời gian nghiên cứu, đề tài giới hạn khảo sát trên 369 học sinh
lớp 10, 11, 12.
5. Giả thuyết nghiên cứu
- Khá nhiều học sinh THPT thành phố hiện nay chưa biết cách đồng cảm với
người khác.
- Sự đồng cảm của học sinh THPT thành phố Huế có quan hệ mật thiết với
các hành vi xã hội.
- Sự đồng cảm của học sinh sẽ được gia tăng nếu như chúng ta đề xuất các
biện pháp giáo dục đúng đắn, phù hợp.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận về sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh
THPT thành phố Huế.
- Tìm hiểu thực trạng sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh THPT
thành phố Huế và mối quan hệ của nó với các hành vi xã hội.
- Đề xuất các biện pháp nhằm gia tăng sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè cho
học sinh THPT thành phố Huế.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Quan điểm phươngpháp luận
Nghiên cứu được thực hiện dựa trên cơ sở một số nguyên tắc phương pháp
luận trong tâm lý học sau:
Nghiên cứu này lấy tiếp cận hoạt động làm quan điểm phương pháp luận chính.
Theo tiếp cận này, tâm lý, ý thức được nảy sinh bởi hoạt động. Sự đồng cảm cũng
vậy, được nảy sinh trong hoạt động của học sinh THPT thành phố Huế. Vì vậy,
nghiên cứu sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè của học sinh THPT thành phố Huế
cũng không tách rời hoạt động của chính họ. Hoạt động vừa là môi trường tạo ra sự

13. P.9
đồng cảm trong quan hệ bạn của học sinh THPT thành phố Huế, vừa là chất xúc tác
để sự đồng cảm trở nên phát triển phong phú hơn, sâu sắc hơn.
- Nguyên tắc hoạt động - nhân cách: Nghiên cứu sự đồng cảm trong quan hệ
bạn bè của học sinh THPT không tách rời các hoạt động giao tiếp của học sinh và
các đặc điểm nhân cách của học sinh THPT.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, nghiên cứu sử dụng phối hợp
các phương pháp sau: Phương pháp nghiên cứu tài liệu, điều tra bằng bảng hỏi, trắc
nghiệm tâm lý, phỏng vấn sâu, chuyên gia, nghiên cứu trường hợp, tham vấn tâm lý
và phân tích dữ liệu. Mục đích và cách thức sử dụng các phương pháp được trình
bày trong Chương 2.
8. Cấu trúc của đề tài
Nội dung chính của đề tài được thể hiện ở phần mở đầu, ba chương và phần
kết luận, kiến nghị:
Phần mở đầu
Phần nội dung
Chương 1: Cơ sở lý luận về sự đồng cảm trong quan hệ bạn bè ở học sinh
THPT thành phố Huế
Chương 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Kết quả nghiên cứu thực trạng về sự đồng cảm trong quan hệ bạn
của học sinh THPT thành phố Huế
Phần kết luận và kiến nghị

14. P.10
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ ĐỒNG CẢM TRONG QUAN HỆ BẠN BÈ
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan các nghiên cứu về sự đồng cảm
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Thuật ngữ đồng cảm ra đời từ những năm cuối của thế kỷ XIX và trải qua một
lịch sử phức tạp, đa dạng về các cách tiếp cận của đồng cảm. Nhiều nhà nghiên cứu
có xu hướng đi tìm cấu trúc thật sự của đồng cảm và đã mở ra nhiều cuộc tranh luận
mà đến nay, có lẽ vẫn chưa có điểm dừng. Trong suốt chiều dài lịch sử phát triển,
có một số xu hướng quang trọng như sau:
a) Hướng thứ nhất là các nghiên cứu bàn về cấu trúc của đồng cảm. Hiện nay,
đồng cảm được nghiên cứu theo 3 xu hướng lý thuyết cơ bản sau:
(1) Đồng cảm là một quá trình cảm xúc: Những tác giả theo xu hướng cảm
xúc cho rằng đồng cảm được hiểu như là sự cảm thông, sự chia sẻ cảm xúc với
người khác. Tiêu biểu trong xu hướng này là những tác giả: Lipps. T., (1903) [49],
Hoffman (1977) [41]…
(2) Đồng cảm là một quá trình nhận thức: Tiếp cận nhận thức nhấn mạnh đồng
cảm liên quan đến việc hiểu cảm xúc/cảm nhận của người khác (Kohler, 1929 [46];
theo Baron-Cohen, Wheelwright, 2004 [22]). Kohler (1929) chứng minh rằng đồng
cảm là sự hiểu biết về cảm xúc của người khác hơn là một sự chia sẻ cảm xúc [46].
Cùng tư tưởng với ông, Mead, G.H. (1934) [50] cũng đưa ra các quan điểm nhấn
mạnh góc độ nhận thức của sự đồng cảm
(3) Đồng cảm là quá trình nhận thức và cảm xúc: Nhiều nhà nghiên cứu đã
chấp nhận đồng cảm là một khái niệm đa chiều, trong đó cảm xúc và nhận thức ảnh
hưởng lên nhau, khó tách bạch ra được (Deutsch và Madle 1975) [31]. Sự đồng cảm
phải là “sự nhận thức dựa trên cảm xúc” Hoffman (1987) [43]…, bên cạnh quan
niệm đồng cảm là “một phản ứng cảm xúc mà trong đó, cảm thấy một cảm xúc gián
tiếp giống như cảm xúc người khác cảm thấy hoặc cảm thấy một cảm xúc gián tiếp
tương tự nhưng không nhất thiết phải giống với cảm xúc của người khác”

15. P.11
(Eisenberg. N, 1987 [33]; Batson và cộng sự 1981 [23] )… Sự đồng cảm có cấu trúc
đa thành tố trở nên phổ biến hơn và được sử dụng nhiều trong các nghiên cứu ứng
dụng (Davis 1996 [31]; J. Hakansson, 2003 [40]). Một số tác giả cho rằng sự tồn tại
cảm xúc và nhận thức trong đồng cảm là đương nhiên, là quy luật, là sẵn có. Nếu
thiếu đi một trong hai yếu tố thì đồng cảm sẽ không còn là đồng cảm Coke, (1978)
[28]. Cùng quan niệm với tác giả trên còn có Stotland, (Kohut (1984) [47], …
b) Trên cơ sở các cấu trúc của đồng cảm, một hướng khá phát triển khi nghiên
cứu về sự đồng cảm là xây dựng các thang đo sự đồng cảm. Hướng nghiên cứu này
ra đời nhằm để đánh giá sự đồng cảm của mỗi cá nhân, trên cơ sở đó đề xuất các
biện pháp để gia tăng sự đồng cảm. Có thể kể đến một số thang đo, bảng hỏi tiêu
biểu sau:
Bảng hỏi đồng cảm “Toronto Empathy Questionnaire” (TEQ): được phát triển
bởi Spreng và các cộng sự (2009) [56], gồm 16 items, trong bảng hỏi này, các nhà
nhiên cứu đánh giá sự đồng cảm như một quá trình cảm xúc
Thang đo đồng cảm “Balanced emotional empathy scale” (QMEE): được xây
dựng bởi Mehrabian và Epstein (1972) [51]. Đây cũng là thang đo tiếp cận đồng
cảm ở khía cạnh cảm xúc.
Thang đo đồng cảm cảm xúc “Emotional Empathy Scale” (EES): EES được
phát triển bởi Ashraf (2004) [21], được sử dụng để đánh giá các đặc điểm của sự
đồng cảm về cảm xúc ở thanh thiếu niên.
Thang đo đồng cảm “Empathy Scale” của Hogan (1969) [43]: tiếp cận đồng
cảm về mặt nhận thức.
Cho đến ngày nay, cùng với sự phát triển các cách tiếp cận đồng cảm thì việc
phát triển các thang đo mới vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu.
c) Một hướng khá phổ biến khi tiếp cận đồng cảm là nghiên cứu các yếu tố
tác động đến sự đồng cảm. Trong các yếu tố ảnh hưởng đến đồng cảm, các tác giả
quan tâm nhiều nhất đến yếu tố cá nhân, được thể hiện trong các nghiên cứu của
Davis (1983) [29]. Nghiên cứu của Hoffman (1977) [41] cho rằng sự đồng cảm của
mỗi cá nhân không chỉ bị ảnh hưởng bởi khả năng nhận thức mà còn phụ thuộc vào
khả năng phản ứng tình cảm của cá nhân, kinh nghiệm cá nhân (Davis, 1996 [30];
Kohut, 1984 [47]). Sự đồng cảm còn chịu sự chi phối bởi các yếu tố: độ tuổi

16. P.12
DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 53416
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562