Download luận văn thạc sĩ ngành quản lí bệnh viện với đề tài: Đánh giá thực trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng năm 2014

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG
NGÔ THỊ KIỀU MY
ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG STRESS, LO ÂU, TRẦM CẢM
CỦA ĐIỀU DƢỠNG VÀ HỘ SINH KHỐI LÂM SÀNG
BỆNH VIỆN PHỤ SẢN - NHI ĐÀ NẴNG NĂM 2014
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN
MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.07.01
Hà Nội-2014

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG
NGÔ THỊ KIỀU MY
ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG STRESS, LO ÂU, TRẦM CẢM
CỦA ĐIỀU DƢỠNG VÀ HỘ SINH KHỐI LÂM SÀNG
BỆNH VIỆN PHỤ SẢN - NHI ĐÀ NẴNG NĂM 2014
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN
MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.07.01
TS. Đỗ Mai Hoa TS. Trần Đình Vinh
Hà Nội-2014

3. i
LỜI CẢM ƠN
Sau 2 năm học tập, giờ đây khi cuốn luận văn tốt nghiệp thạc sỹ quản lý
bệnh viện sắp được hoàn thành, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới:
Ban Giám hiệu nhà trường, các thầy cô giáo, các bộ môn và phòng ban
Trường Đại học Y tế công cộng đã trang bị kiến thức, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong suốt thời gian học tập tại trường và thực hiện luận văn.
TS. Đỗ Mai Hoa và TS. Trần Đình Vinh- những người thầy với đầy nhiệt huyết
đã tận tình hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.
Lãnh đạo, cán bộ Sở Y tế thành phố Đà Nẵng là nơi tôi công tác đã tạo điều
kiện cho tôi trong thời gian đi học.
Lãnh đạo và cán bộ, viên chức Bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng là nơi tôi
tiến hành nghiên cứu đã tạo điều kiện và tận tình giúp đỡ trong suốt quá trình
nghiên cứu.
Các anh chị lớp cao học Quản lý Bệnh viện khóa 5 đã cùng nhau trao đổi,
chia sẽ kinh nghiệm trong quá trình học tập.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, nơi là hậu phương vững chắc,
luôn động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này.
Trân trọng cảm ơn!
Ngô Thị Kiều My

4. ii
MỤC LỤC
Danh mục các bảng, biểu .........................................................................................v
Danh mục các chữ viết tắt....................................................................................... vi
Tóm tắt nghiên cứu ............................................................................................... vii
Đặt vấn đề ..............................................................................................................01
Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................03
Chƣơng 1: Tổng quan tài liệu ..............................................................................04
1.1. Giới thiệu về gánh nặng trong tâm thần...........................................................04
1.2. Giới thiệu về stress, lo âu, trầm cảm................................................................05
1.2.1. Khái niệm......................................................................................................05
1.2.2. Triệu chứng ...................................................................................................07
1.2.3. Nguyên nhân .................................................................................................10
1.2.4. Hậu quả .........................................................................................................12
1.3. Giới thiệu về các thang đo sức khỏe tâm thần và bộ công cụ DASS 21của
Lovibond .................................................................................................................14
1.4. Một số nghiên cứu về stress, lo âu, trầm cảm trên thế giới và tại Việt Nam...15
1.4.1. Một số nghiên cứu trên thế giới ....................................................................15
1.4.2. Một số nghiên cứu tại Việt Nam...................................................................18
1.5. Giới thiệu về địa điểm nghiên cứu...................................................................21
1.6. Khung lý thuyết................................................................................................22
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................24
2.1. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................24
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................24
2.3. Thiết kế nghiên cứu..........................................................................................24
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu..................................................................24
2.5. Phương pháp thu thập số liệu...........................................................................25
2.6. Xử lý và phân tích số liệu ................................................................................26
2.7. Biến số nghiên cứu...........................................................................................27
2.8. Đạo đức trong nghiên cứu................................................................................28

5. iii
Chƣơng 3: Kết quả nghiên cứu..............................................................................29
3.1. Các thông tin chung về đối tượng nghiên cứu ...................................................29
3.1.1. Đặc điểm cá nhân của đối tượng nghiên cứu..................................................29
3.1.2. Các yếu tố về gia đình.....................................................................................31
3.1.3. Các yếu tố về môi trường xã hội.....................................................................32
3.1.4. Các yếu tố về nghề nghiệp ..............................................................................33
3.2. Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh
viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng....................................................................................40
3.2.1. Đánh giá độ tin cậy của Thang đo stress, lo âu, trầm cảm DASS 21 .............40
3.2.2. Tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện
Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng............................................................................................41
3.3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng,
hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng........................................44
3.3.1. Kết quả phân tích đơn biến: một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo
âu, trầm cảm .............................................................................................................44
3.3.2. Kết quả phân tích đa biến: một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo âu,
trầm cảm ...................................................................................................................55
Chƣơng 4: Bàn luận ...............................................................................................64
4.1. Mô tả thực trạng về tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh
khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng năm 2014....................................64
4.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng,
hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng năm 2014.......................66
4.3. Ưu điểm và hạn chế của nghiên cứu ..................................................................77
Kết luận....................................................................................................................80
Khuyến nghị.............................................................................................................81
Danh mục tài liệu tham khảo ....................................................................................83
Phụ lục 1: Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress của điều dưỡng, hộ sinh
bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng ............................................................................88
Phụ lục 2: Một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của điều dưỡng, hộ sinh
bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng ............................................................................94

6. iv
Phụ lục 3: Một số yếu tố liên quan đến tình trạng trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh
bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng ..........................................................................100
Phụ lục 4: Bảng biến số nghiên cứu .......................................................................106
Phụ lục 5: Trang thông tin giới thiệu về nghiên cứu...............................................114
Phụ lục 6: Phiếu đồng ý tham gia phát vấn nghiên cứu..........................................115
Phụ lục 7: Phiếu điều tra .........................................................................................117
Phụ lục 8: Nội dung hướng dẫn phỏng vấn sâu lãnh đạo bệnh viện, trưởng phòng
điều đưỡng...............................................................................................................125
Phụ lục 9: Nội dung hướng dẫn phỏng vấn sâu giữa các điều dưỡng trưởng khoa,
điều dưỡng, hộ sinh.................................................................................................128

7. v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Thông tin chung về đặc điểm cá nhân của đối tượng nghiên cứu 29
Bảng 3.2. Tình trạng sức khỏe và các yếu tố liên quan đến sức khỏe 30
Bảng 3.3. Các yếu tố về gia đình 31
Bảng 3.4. Các yếu tố về môi trường xã hội 32
Bảng 3.5. Các yếu tố về nội dung công việc 33
Bảng 3.6. Các yếu tố về môi trường làm việc 36
Bảng 3.7. Các yếu tố về mối quan hệ trong công việc 38
Bảng 3.8. Các yếu tố về động viên khuyến khích và phát triển nghề nghiệp 39
Bảng 3.9. Đánh giá độ tin cậy của Thang đo stress, lo âu, trầm cảm DASS 21 40
Bảng 3.10. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng stress của điều dưỡng, hộ sinh 44
Bảng 3.11. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu của điều dưỡng, hộ sinh 48
Bảng 3.12. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh 51
Bảng 3.13. Các yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo âu, trầm cảm qua kết quả
phân tích đơn biến
54
Bảng 3.14. Mô hình hồi quy logistic tìm yếu tố liên quan đến tình trạng stress 56
Bảng 3.15. Mô hình hồi quy logistic tìm yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu 57
Bảng 3.16. Mô hình hồi quy logistic tìm yếu tố liên quan đến tình trạng trầm cảm 58
Bảng 3.17. Các yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo âu, trầm cảm qua mô hình
hồi quy logistic
59
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh 41
Biểu đồ 3.2. Tỷ lê mức độ stress, lo âu, trầm cảm theo thang đo DASS 21 41
Biểu đồ 3.3. Tỷ lệ ĐTNC biểu hiện theo các nhóm stress, lo âu, trầm cảm 42
Biểu đồ 3.4. Tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm của các nhóm ĐTNC 42

8. vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BV Bệnh viện
DASS Thang đánh giá trầm cảm, lo âu, stress (Depression, Anxiety
and Stress Scale)
ĐTNC Đối tượng nghiên cứu
ĐTV Điều tra viên
ILO Tổ chức lao động quốc tế (International Labour Organization)
N Toàn bộ điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện
NVYT Nhân viên y tế
n Toàn bộ đối tượng tham gia nghiên cứu
PTNN Phát triển nghề nghiệp
RLTT Rối loạn tâm thần
SKTT Sức khỏe tâm thần
SAS Thang tự đánh giá lo âu của Zung (Self-Rating Anxiety Scale)
SNN Stress nghề nghiệp
UBND Ủy ban Nhân dân
WHO Tổ chức y tế thế giới (World health Organization)

9. vii
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
Trong bối cảnh hiện nay, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần ngày càng được
quan tâm do sức khỏe tâm thần đang chiếm một tỷ lệ cao trong cơ cấu bệnh tật cũng
như trong chăm sóc sức khỏe ban đầu trong cộng đồng. Đối với ngành y tế, nhiều
nghiên cứu cho thấy nhân viên y tế có tỷ lệ lạm dụng thuốc và tự tử cao hơn so với
các ngành nghề khác và có tỷ lệ cao của stress, lo âu và trầm cảm liên quan đến
công việc căng thẳng.
Điều dưỡng là một nghề căng thẳng, phải làm việc cả ngày lẫn đêm, đối mặt
với các nguy cơ lây nhiễm, đối mặt với những phản ứng tiêu cực của người bệnh và
người nhà người bệnh, đối mặt với cái chết … do vậy họ dễ bị rối loạn tâm thần.
Nghiên cứu: “Đánh giá thực trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng,
hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng năm 2014” nhằm mô tả
tình trạng stress, lo âu, trầm cảm và xác định những yếu tố liên quan đến tình trạng
này, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp nhằm giảm bớt các vấn đề sức khỏe tâm
thần của điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng.
Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang kết hợp nghiên cứu định
lượng và nghiên cứu định tính với sự tham gia của 370 điều dưỡng, hộ sinh khối
lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng. Nghiên cứu đã sử dụng bộ công cụ
chuẩn DASS 21 của Lovibond để đánh giá tình trạng stress, lo âu, trầm cảm.
Kết quả cho thấy tỷ lệ điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện bị stress,
lo âu, trầm cảm lần lượt là 18,1%; 33,2%; 18,4%. Kết quả phân tích hồi quy logistic
đa biến cho thấy một số yếu tố liên quan với stress là công việc hiện tại chưa ổn
định (OR=2,62), diện tích nơi làm việc chật chội (OR=2,48), quan hệ với cấp trên
chưa tốt (OR=2,69); Các yếu tố liên quan với lo âu gồm không luyện tập thể dục
(OR=1,73), gặp biến cố cá nhân (OR=2,21), tình trạng sức khỏe không tốt
(OR=2,74), chưa công bằng trong đánh giá công việc (OR=2,47); Các yếu tố liên
quan với trầm cảm gồm: tình trạng sức khỏe không tốt (OR=3,44), chưa tự chủ
trong công việc (OR=2,15), ít tham gia hoạt động văn thể mỹ tại bệnh viện
(OR=2,18), quan hệ với cấp trên không tốt (OR=2,95).

10. viii
Từ kết quả nghiên cứu chúng tôi đưa ra một số khuyến nghị như sau: Bệnh
viện cần tổ chức khám và phát hiện nhân viên thực sự bị stress, lo âu, trầm cảm để
đưa ra các biện pháp điều trị thích hợp; Để giảm bớt các yếu tố liên quan đến sức
khỏe tâm thần, bệnh viện nên cải tạo phòng làm việc cho nhân viên được rộng hơn,
tăng cường sự trao đổi giữa cán bộ quản lý cấp khoa phòng và điều dưỡng, hộ sinh;
Xây dựng các biện pháp đánh giá nhân viên và và có các chế độ đãi ngộ công bằng
và hợp lý hơn; Tăng cường các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao tại bệnh viện;
Tổ chức các lớp học về giao tiếp ứng xử và xây dựng văn hóa cơ quan để cải thiện
mối quan hệ giữa các nhân viên y tế với nhau; Đẩy mạnh triển khai Dự án xây dựng
Bệnh viện Phụ Sản - Nhi giai đoạn 02.

11. 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Sức khỏe tâm thần đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa vào khái niệm
nổi tiếng về sức khỏe: “... là trạng thái hoàn toàn thoải mái về thể chất, tâm thần và
xã hội, chứ không đơn giản là không có bệnh tật hay đau yếu”. Định nghĩa này thể
hiện rất rõ rằng: sức khỏe tâm thần là một phần không thể tách rời của sức khỏe nói
chung; là một khái niệm rộng chứ không phải chỉ là không có bệnh tâm thần; và sức
khỏe tâm thần có mối liên hệ mật thiết với sức khỏe thể chất và hành vi [7]. Năm
2003, WHO đã đưa ra khái niệm về sức khỏe tâm thần “... là trạng thái khỏe mạnh
của mỗi cá nhân để họ nhận biết được các khả năng của bản thân, có thể đương đầu
với những căng thẳng thông thường trong cuộc sống, có thể học tập, làm việc một
cách hiệu quả và có thể tham gia, góp phần vào các hoạt động của cộng đồng” [46].
Trong bối cảnh hiện nay, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần trên thế giới ngày
càng được quan tâm do sức khỏe tâm thần đang chiếm một tỷ lệ cao trong cơ cấu
bệnh tật cũng như trong chăm sóc sức khỏe ban đầu trong cộng đồng [10]. Theo
Liên hiệp quốc, ước tính khoảng 25% dân số thế giới bị gánh nặng về sức khỏe tâm
thần. Theo báo cáo của WHO, những đối tượng có vấn đề về sức khỏe tâm thần
trong thời gian dài sẽ bị một trong ba nguyên nhân gây ra tàn phế, cùng với bệnh
tim mạch và các tổn thương về cơ-xương khớp; là lý do chính làm tăng gánh nặng
kinh tế ở một số nước trên thế giới [2].
Vấn đề sức khỏe tâm thần ở Việt Nam không nằm ngoài tình hình chung của
toàn cầu. Kết quả điều tra quốc gia năm 1999-2000 cho thấy tỷ lệ mắc 10 bệnh tâm
thần phổ biến là 15%, trong đó có trầm cảm và lo âu [8]. Gần đây một số nghiên
cứu ở quy mô nhỏ hơn cho thấy tỷ lệ rối loạn tâm thần khoảng 20-30% [8]. Nghiên
cứu của trường Đại học Y tế công cộng về “Gánh nặng bệnh tật và chấn thương ở
Việt Nam 2008” cho kết quả nhóm bệnh tâm thần kinh và bệnh tim mạch là nguyên
nhân hàng đầu gây nên gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam (17%)[5].
Hậu quả của rối loạn tâm thần không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của
mỗi cá nhân mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn xã hội. Nghiên cứu của
Viện Sức khỏe tâm thần (2008) trên 9.201 người thuộc 10 nhóm ngành nghề lao
động đặc biệt chịu căng thẳng cho thấy 10,7% người lao động bị các rối loạn liên

12. 2
quan đến sức khỏe tâm thần [12]. Đối với ngành y tế, nhiều nghiên cứu cho thấy
nhân viên y tế có tỷ lệ lạm dụng thuốc và tự tử cao hơn so với các ngành nghề khác
và có tỷ lệ cao của stress, lo âu, trầm cảm liên quan đến công việc căng thẳng. Các
rối loạn tâm thần của nhân viên y tế góp phần đưa đến các hậu quả như kiệt sức,
vắng mặt, nhân viên có ý định chuyển công tác, giảm sự hài lòng của người bệnh và
mắc nhiều lỗi trong quá trình chẩn đoán, điều trị, chăm sóc [29].
Bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng là bệnh viện chuyên khoa hạng I. Bệnh
viện chính thức đi vào hoạt động từ tháng 4/2011 với quy mô 600 giường bệnh kế
hoạch. Qua khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy có một số nguy cơ có thể tăng
gánh nặng tâm thần cho nhân viên y tế, đặc biệt đội ngũ điều dưỡng, hộ sinh. Từ khi
bắt đầu thành lập đến nay, tình trạng quá tải người bệnh tiếp tục duy trì ở mức cao
thể hiện ở chỉ số công suất sử dụng giường bệnh hàng năm (năm 2013:193%) [1].
Mặt khác, bệnh viện Phụ Sản - Nhi là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành về Phụ Sản
- Nhi ở khu vực Nam Trung Bộ, chịu trách nhiệm khám chữa bệnh về chuyên ngành
Phụ Sản - Nhi không chỉ ở thành phố Đà Nẵng mà còn các tỉnh lân cận. Hằng năm,
có khoảng 30% người bệnh điều trị nội trú là người ngoại tỉnh [1]. Người bệnh được
chuyển đến thường trong giai đoạn nặng từ các đơn vị tuyến dưới. Điều này đồng
nghĩa với số lượng người bệnh đông, tăng gánh nặng công việc cho nhiều nhân viên
y tế. Điều dưỡng, hộ sinh là nhóm làm việc lớn nhất và đóng vai trò quan trọng
trong sự thành công của hệ thống chăm sóc sức khỏe. Điều dưỡng là một nghề căng
thẳng, phải làm việc cả ngày lẫn đêm, đối mặt với các nguy cơ lây nhiễm, đối mặt
với người bệnh và người nhà người bệnh có phản ứng không phù hợp, đối mặt với
cái chết … Thường xuyên phải làm việc trong môi trường như vậy, điều dưỡng, hộ
sinh có thể lâm vào trạng thái rối loạn tâm thần.
Từ những lý do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đánh giá tình trạng
stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản
- Nhi Đà Nẵng năm 2014” nhằm xác định tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm của điều
dưỡng, hộ sinh, từ đó tìm những giải pháp dự phòng thiết thực giúp giảm các vấn đề
sức khỏe tâm thần cho điều dưỡng, hộ sinh, nâng cao chất lượng quản lý nhân lực
của bệnh viện.

13. 3
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng
bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng năm 2014.
2. Xác định những yếu tố liên quan đến tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của điều
dưỡng, hộ sinh khối lâm sàng bệnh viện Phụ Sản - Nhi Đà Nẵng.

14. 4
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Giới thiệu về gánh nặng tâm thần trong lao động
Gánh nặng tâm thần là sự mất cân bằng giữa nhu cầu và khả năng đáp ứng
của con người trong một điều kiện nhất định [2].
Gánh nặng tâm thần trong lao động xảy ra khi các yêu cầu của công việc mà
người lao động không đủ khả năng thực hiện. Gánh nặng tâm thần trong lao động có
thể dẫn đến tổn hại sức khỏe người lao động và thậm chí còn là nguyên nhân gây ra
tai nạn lao động [2].
Gánh nặng tâm thần trong lao động ảnh hưởng đến các chức năng, chức phận
của một cá thể và khả năng làm việc trong tập thể lớn. Nó phụ thuộc vào tuổi của cá
thể khi bùng phát vấn đề sức khỏe tâm thần và khả năng làm việc của những đối
tượng đó giảm sút [2].
Những người bị gánh nặng tâm thần thường bị các rào cản về môi trường, xã
hội và đối xử trong tìm việc làm hoặc quay lại vị trí làm việc cũ sau khi điều trị.
Rào cản về đối xử và bị loại ra ngoài xã hội thường là cản trở lớn nhất khó có thể
vượt qua và họ thường cảm thấy hổ thẹn, sợ hãi và bị cự tuyệt. Theo nhiều báo cáo,
nhiều người lao động sau khi nghỉ việc hoặc phải sử dụng thuốc điều trị họ thường
cảm thấy buồn chán, khả năng duy trì kỹ năng làm việc giảm và không muốn tiếp
xúc với bạn đồng nghiệp, nhất là những người lãnh đạo trong nhà máy, phân
xưởng… Một số người sau khi trở lại làm việc thì làm việc không như trước và
thường thay đổi hành vi, đây là những rào cản của họ đối với công việc [2,47].
Trong các vấn đề về gánh nặng tâm thần thì stress, lo âu, trầm cảm là nhóm
phổ biến hiện nay [39]. Cũng theo WHO thì hiện có đến hơn 20% dân số bị lo âu;
có gần 10% nam giới và 20% nữ giới từng có triệu chứng trầm cảm khá rõ rệt trong
cuộc đời và hiện có hơn 350 triệu người đang mắc bệnh trầm cảm (khoảng 5% dân
số). Còn theo thống kê của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) cho biết hiện có khoảng
20% người lao động trên thế giới bị stress trong công việc và tỷ lệ này đang không
ngừng gia tăng [4,34].

15. 5
1.2. Giới thiệu về stress, lo âu, trầm cảm
1.2.1. Khái niệm
1.2.1.1. Stress
Stress là một thuật ngữ tiếng Anh bắt nguồn từ chữ La tinh “stringi”, có
nghĩa là “bị kéo căng ra”, được dùng trong vật lý học để chỉ một sức nén mà vật liệu
phải chịu đựng. Đến thế kỷ thứ 17 từ ý nghĩa sức ép trên vật liệu, stress được
chuyển sang dùng cho người với ý nghĩa một sức ép hay một xâm phạm nào đó tác
động vào con người gây ra một phản ứng căng thẳng [30].
Trong nghiên cứu lý luận và thực tiễn có rất nhiều khái niệm khác nhau về
stress tùy theo từng cách nhìn vấn đề của mỗi tác giả mà họ đưa ra những quan
niệm khác nhau.
- Theo Hans Selye - người đầu tiên phát triển khái niệm stress hiện đại: Stress
là hội chứng thích nghi toàn thân bao gồm những phản ứng không đặc hiệu của cơ
thể trước tác nhân kích thích (aggression) [9].
- Theo J. Delay: Stress là trạng thái căng thẳng cấp diễn của cơ thể buộc phải
huy động các khả năng phòng vệ để đối phó với một tình huống đang đe dọa [9].
- Theo Humphrey: Về bản chất, stress có thể được coi là bất kỳ yếu tố, tác
động bên trong hay bên ngoài làm cho cơ thể khó để thích nghi và làm gia tăng nỗ
lực lên một phần của con người để duy trì một trạng thái cân bằng cả bên trong và
với môi trường bên ngoài [31].
Như vậy, chúng ta có thể xem stress như sự đáp ứng của con người trước một
nhu cầu hoặc như sự tương tác trong mối quan hệ giữa con người và môi trường
xung quanh. Trong điều kiện bình thường, stress là một đáp ứng thích nghi về mặt
tâm lý, sinh học và tập tính. Stress đặt con người vào quá trình dàn xếp thích ứng
với môi trường xung quanh, tạo cho cơ thể một cân bằng mới sau khi chịu đựng
những tác động của môi trường. Nói cách khác, stress bình thường đã góp phần làm
cho cơ thể thích nghi. Nếu đáp ứng của cá nhân với stress không đầy đủ, không
thích hợp và cơ thể không tạo ra được một cân bằng mới thì những chức năng của

16. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 50066
DOWNLOAD: + Link tải: Xem bình luận
Hoặc : + ZALO: 0932091562