Presentación sobre os pobos prerromanos na Península Ibérica e sobre a ocupación romana da mesma

1. OS POBOS
PRERROMANOS
E
A HISPANIA
ROMANA

2. 1.- A CHEGADA DOS POBOS COLONIZADORES
● A comezos do I milenio a.C., grupos de pobos indoeuropeos procedentes do
Centro e Leste de Europa penetraron polos Pireneos e asentáronse no Norte
peninsular e na Meseta.
● Os pobos indoeuropeos mesturáronse coas comunidades autóctonas, ás
que lles achegaron o coñecemento da metalurxia do ferro, e conformaron o que
coñecemos como pobos celtas peninsulares.
● Tamén fenicios, gregos e cartaxineses, procedentes do Mediterráneo oriental,
chegaron ás costas Leste e Sur da Península ao longo do I milenio a.C., onde
fundaron algunhas colonias.
● Os pobos colonizadores procedentes do Mediterráneo estableceron contactos
comerciais cos pobos autóctonos. Da influencia destes pobos orixinouse o que
coñecemos como cultura ibérica.

3. INVASIÓNS E COLONIZACIÓNS NA PENÍNSULA IBÉRICA

4. 2.- OS POBOS PRERROMANOS
● Na Península Ibérica, durante o I milenio a.C. estaba formada por pobos
diferentes agrupados en grandes grupos: iberos, celtas e celtiberos.
● Os pobos iberos ocupaban a costa mediterránea. Tiñan un gran
desenvolvemento urbano e coñecían a escritura.
● As rexións do centro, do Oeste e do Norte da Península estaban habitadas
polos pobos de orixe indoeuropea que coñecemos co nome de celtas.
Coñecían a metalurxia do ferro, pero non a escritura.
● As relacións entre celtas e iberos deron orixe á aparición dos celtiberos.
Situábanse esencialmente no Leste da Meseta e no Sistema Ibérico.

5. POBOS PRERROMANOS

6. 3.- OS POBOS GALAICOS. A CULTURA CASTREXA
● A comezos do I milenio a.C., as terras da actual Galicia estaban habitadas
por pobos divididos en tribos que dominaban a metalurxia do cobre e do
bronce, entre os que destacaban: oestrimnios, albións e cilinios.
● Nos séculos VII-VI a.C. xurde a denominada cultura castrexa, xa que a
característica específica é o castro, un asentamento fortificado. No seu interior
localizábanse as vivendas de planta circular, con muros de pedra e cubertas
de palla e ramaxe.
● A cultura castrexa abranguía Galicia, o Norte de Portugal e o Oeste de
Asturias.
● Os pobos galaicos vivían da agricultura, da gandaría, da pesca e do
marisqueo. A minaría era unha importante fonte de riqueza.
● Estes pobos non usaban a moeda nin a escritura.
● A sociedade castrexa organizábase en tribos, formadas por varios castros.
● A súa relixión era politeísta.
● Salientan os castros de Baroña (Porto do Son), Santa Tegra (A Guarda) e o
Castro de Viladonga (Castro de Rei, Lugo).

7. POBOS GALAICOS

8. OS CASTROS

9. 4.- A CONQUISTA DE HISPANIA
● As guerras entre Roma e Cartago polo dominio do Mediterráneo Occidental
(Guerras Púnicas) foron a orixe da ocupación romana da Península Ibérica.
● Os cartaxineses ocuparon militarmente a zona oriental da Península e
fundaron Cartago Nova.
● No ano 220 a.C., o xeneral cartaxinés Aníbal planeou a conquista de Roma
desde a Península Ibérica.
● No ano 218 a.C., dous exércitos romanos ao mando dos irmáns Escipión
desembarcaron nas costas de Emporion (Xirona), dispostos a enfrontárense
aos cartaxineses. Foi o inicio da conquista romana da Península Ibérica.
● A conquista da Península, á que os romanos denominaron Hispania, durou
200 anos: primeiro dominaron a costa mediterránea, posteriormente a Meseta,
máis tarde loitaron contra os pobos da zona occidental da Península: os
lusitanos (liderados por Viriato), os arévacos (resistencia de Numancia) e os
vacceos e por último, co sometemento dos galaicos, dos cántabros e dos
ástures, finalizou a conquista da Península Ibérica.

10. A CONQUISTA ROMANA DA PENÍNSULA IBÉRICA

11. 5.- HISPANIA, UN TERRITORIO DO IMPERIO ROMANO
● Os romanos dividiron Hispania en provincias, a fronte das cales se achaba
un gobernador.
● No século II a. C. eran dúas: Hispania Citerior e Hispania Ulterior.
● Augusto estableceu tres provincias: Tarraconensis, Baetica (Bética) e
Lusitania.
● En época de Diocleciano, había cinco: Tarraconensis, Gallaecia,
Carthaginensis, Lusitania e Baetica. A finais do século IV creouse a provincia
Baleárica.
● En Hispania creáronse grandes latifundios onde se producía trigo, aceite e
viño.
● Os romanos explotaron a riqueza mineira de Hispania e obtiñan prata, ouro,
cobre, ferro e mercurio.
● O comercio tivo gran importancia grazas á rede de calzadas (ex.: Vía da
Prata) e ao transporte marítimo.

12. HISPANIA – SÉCULO II a.C.

13. HISPANIA – SÉCULO I a.C.

14. HISPANIA – SÉCULO III d.C.

16. 6.- GALLAECIA, UNHA PROVINCIA ROMANA
● Os romanos chamáronlle Gallaecia ao territorio ocupado polos galaicos.
● A partir de campamentos militares, naceron cidades como Lucus Augusti
(Lugo), Brácara Augusta (Braga, Portugal) e Astúrica Augusta (Astorga).
● Para administrar mellor o territorio, Roma dividiu a provincia Gallaecia en tres
conventus. A meirande parte do territorio da Galicia actual quedou englobado
no Conventus Lucensis.
● Os romanos explotaban os recursos mineiros nos leitos do Miño e mais do
Sil (Montefurado), ou nas montañas auríferas.
● Fundaron enclaves portuarios como o porto romano de Brigantium (A
Coruña).

17. CONVENTUS

18. 7.- A ROMANIZACIÓN
● A adopción do dereito romano unificou xuridicamente a todos os habitantes
do Imperio. Os hispanos adquiriron a cidadanía romana no ano 212 d.C.
● O latín converteuse na lingua habitual dos hispanos. Destacaron autores
como Marcial, Quintiliano, Lucano ou Séneca.
● Houbo varios emperadores hispanos: Traxano, Adriano e Teodosio.
● En España consérvanse magníficos exemplos das construcións romanas:
teatros (Itálica, Mérida e Sagunto), anfiteatros (Itálica, Mérida e Tarragona),
circos (Mérida e Tarragona), termas (Lugo, Barcelona e Mérida), murallas
(Lugo), pontes (Córdoba, Alcántara e Mérida) e acuedutos (Segovia,
Tarragona e Mérida).
● Ademais, construíronse outras obras de carácter conmemorativo, como os
arcos de triunfo (Bará e Medinaceli), templos (Baelo Claudia, Barcelona e
Mérida) e monumentos funerarios (Zaragoza e Tarragona).
● En escultura consérvanse retratos de emperadores, estatuas de divindades,
relevos, sartegos, etc.
● Os mosaicos e mais os restos de pinturas conservados adornaban as
vivendas e as vilas rurais, e achegan información sobre a vida cotiá dos
romanos.

19. TEATROS
Mérida Itálica

20. ANFITEATROS
Mérida
Itálica

21. CIRCOS
Mérida

22. MURALLAS
Astorga
León

23. PONTES
Bibei
Alcántara
Mérida

24. ACUEDUTOS
Segovia Mérida
Tarragona

25. ARCOS DE TRIUNFO
Bará
Medinacelli

26. TERMAS
Mérida Lugo

27. TEMPLOS
Mérida Vic

28. CONSTRUCIÓNS ROMANAS NA GALLAECIA
Muralla de Lugo Torre de Hércules

29. FIN