Basic Systematic Approach and Effective Searching for Pharmacy

1. วิธีการพื้นฐานของระบบและการค้นหาทางเภสัชกรรม
อย่างมีประสิทธิภาพ
(Basic Systematic Approach and Effective
Searching for Pharmacy)

2. วิธีการพื้นฐานของระบบและการค้นหาทางเภสัชกรรมอย่างมีประสิทธิภาพ
(Basic Systematic Approach and Effective Searching for Pharmacy)
➭ ผู้ปฏิบัติงานจำเป็นต้องสามารถประเมินหลักฐานที่มีอยู่ เช่น คำถามทางคลินิกหรืองานวิจัย
➭ การสืบค้นเป็นศิลปะที่สามารถปลูกฝังและฝึกฝนได้
➭ กลยุทธ์การค้นหาในอุดมคติมีทั้งความละเอียดอ่อนและเฉพาะเจาะจง
• การค้นหาที่ละเอียดอ่อนจะได้ข้อมูลการศึกษาที่เกี่ยวข้องทั้งหมดแต่มีความไว
• การค้นหาที่เฉพาะเจาะจงจะไม่ได้ข้อมูลการศึกษาที่เกี่ยวข้องทั้งหมดแต่มีความจำเพาะ
การจัดลำดับของวรรณกรรม
(Hierarchy of Literature)
ประเภทของวรรณคดี: บทความ
➭ วารสาร
• เขียนโดยนักวิจัยหรือนักวิชาการ
เฉพาะด้าน, วิจารณ์โดยนักวิชาการรุ่น
เดียวกันก่อนตีพิมพ์
➭ นิตยสาร
• เขียนโดยนักข่าวสำหรับผู้ชมทั่วไป
➭ หนังสือพิมพ์
• เขียนโดยนักข่าวเพื่อแจ้งให้
สาธารณชนทราบเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่
เกิดขึ้นในโลก
ประเภทของวรรณคดี: ตำรา
➭ เอกสาร (Monograph)
• หนังสือในหัวข้อเฉพาะ
➭ E-book
• หนังสือใดๆ ที่เข้าถึงได้ในออนไลน์แบบฉบับเต็ม
➭ งานอ้างอิง (Reference work)
• ชุดงานวิจัย เช่น สารานุกรม (encyclopedia)
ประเภทของวรรณคดี: Grey Literature (ข้อมูลที่เผยแพร่ในวงจำกัด)
➭ การดำเนินการประชุม
• การอภิปราย การนำเสนอ และโปสเตอร์การประชุม
➭ White paper
• เอกสารที่ประกอบด้วย กฎหมาย โครงร่างแนวโน้มในอนาคต หรือหัวข้อการเรียกร้อง
➭ วิทยานิพนธ์
• เอกสารการวิจัยของนักศึกษามักมีผลสรุปในระดับปริญญาโทหรือปริญญาเอก
➭ สิทธิบัตร (Patent)
• สิทธิ์ในการประดิษฐ์ที่ออกให้โดยหน่วยงานของรัฐที่เป็นทางการ
➭ สิ่งพิมพ์อื่นๆ
• เอกสารที่ไม่ได้เผยแพร่ในช่องทางวิชาการ เช่น เอกสารของรัฐบาล
➭ ร่างข้อมูลงานวิจัย (Preprint Data)
• medRxiv, bioRxiv, PsyArXiv
➭ รายงานที่ถูกเผยแพร่หรือชุดข้อมูล
เอกสารฉบับนี้จัดทำโดยพิษณุ ดวงกระโทก ห้ามมิให้แจกจ่าย จำหน่าย หรือเผยแพร่เอกสารนี้หรือสำเนาของเอกสารนี้ ไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อม การเผยแพร่ต้องได้รับอนุญาตจากผู้จัดทำเท่านั้น
ถ้าข้อมูลผิดพลาดประการใดต้องขออภัย ณ ที่นี้ ᵔᴥᵔ
ประเภทของวรรณกรรม: ข้อมูล
➭ ประเภทของข้อมูลที่มีอยู่:
• สมการ • แผนภูมิและกราฟ
• ปฏิกิริยาเคมี • ชุดข้อมูล
• แผนที่/ข้อมูลทางภูมิศาสตร์
ญิ์
ก

3. ฐานข้อมูลบรรณานุกรมที่สำคัญ (Key Bibliographic Databases)
➤ Subscription-Free Databases ใช้บริการฟรี
• PubMed; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
• Google Scholar; https://scholar.google.com/
• Cochrane Library (CENTRAL); https://www.cochranelibrary.com/central/about-central
• THAIJO; https://www.tci-thaijo.org/
• ThaiLIS; https://tdc.thailis.or.th
➤ Subscription-Based Databases เสียค่าใช้จ่าย
• Medline • Scopus • Embase • CINAHL • PsycINFO
• ISI Web of Knowledge (Web of Science)
เครื่องมือค้นหาทางอินเทอร์เน็ต: Google
• เครื่องมือที่ออกแบบซึ่งดึงข้อมูลที่เป็นมิตรต่อผู้ใช้จากอินเทอร์เน็ต
• Google (http://www.google.com) เป็นเครื่องมือค้นหาทางเว็บที่ได้รับความนิยมและใหญ่ที่สุดในโลก
• ได้รับข้อความค้นหาหลายร้อยล้านคำในแต่ละวัน ผ่านช่องทางต่างๆ ของบริการ
• ใช้งานง่ายและมีข้อเสนอหลากหลายที่เป็นมิตรต่อผู้ใช้
• มีการปรับปรุงอย่างสม่ำเสมอเพื่อรวม WWW ใหม่เพิ่มเติม
• ข้อเสียดึงข้อมูลมากเกินไป
• ใช้ในการค้นหา Grey Literature ที่ไม่อยู่ในฐานข้อมูล
เครื่องมือค้นหาทางอินเทอร์เน็ต: Google Scholar
• วิธีง่ายๆ ในการค้นหาแหล่งข้อมูลทางวิชาการในวงกว้าง ซึ่งรวมถึง บทความ วิทยานิพนธ์ หนังสือเรียน เอกสารที่ผ่านการ
ตรวจสอบโดยผู้มีความสามารถ ผู้เผยแพร่ทางวิชาการเชิงพาณิชย์ มหาวิทยาลัย สมาคมวิชาชีพ และบทคัดย่อ
• ข้อดี ⇢ อำนวยความสะดวกรวดเร็วและการค้นหาขั้นสูง
• ข้อจำกัด ⇢ ไม่อ้างถึงหน่วยงานฐานข้อมูลเชิงพาณิชย์สำหรับเอกสารการวิจัยทางชีวการแพทย์
⇢ ไม่สามารถเชื่อถือได้อย่างมั่นใจ
การใช้วรรณกรรมทางการแพทย์เพื่อให้การดูแลผู้ป่วยที่เหมาะสมที่สุด
การกำหนดคำถามในการค้นหา
(Formulating the Search Question)
• การระบุแนวคิดหลักในคำถามของคุณ
• คุณภาพของ คำหลัก/วลี ของคุณส่วนใหญ่จะ
กำหนดคุณภาพของผลลัพธ์ของคุณ
• คำหลัก ควรมีคำที่เกี่ยวข้อง คำพ้อง คำศัพท์ที่
หลากหลาย และการสะกดคำ (US หรือ UK)
การเริ่มต้นกำหนดคำถาม
(Begin to Formulate Question)
➤ เป็นความเป็นมาของคำถามหรือไม่
• ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับปัญหา
• คำตอบสามารถพบได้ในตำราเรียน
• สิ่งที่จำเป็นคือคุณต้องตอบคำถามส่วนหน้าได้
เช่น โรคผื่นผิวหนัง (eczema) คืออะไร?
➤ เป็นคำถามพื้นหน้าหรือไม่
• มุ่งเน้นไปที่ปัญหาทางคลินิก
ประเมิน
ตรวจสอบ
รับข้อมูล
• สามารถตอบได้จากวรรณกรรมทางวิทยาศาสตร์ เช่น
การกดจุดช่วยรักษาผู้ป่วยโรคเรื้อนได้ ?
➤ ตัวอย่างการระบุข้อความในการค้นหา เช่นคำว่า Women
Alternative Terms: Woman/Women, Female(s), Girl(s), Lady(ies)
Related Terms: เพศ (Gender)
น

4. เครื่องมือที่ครอบคลุมสำหรับการค้นหา
• PICO/PICOT/PICOS/PICOTS • PEO • CHIP • SPIDER
◒ The PICO(TS) Format
P Patient/ Population อธิบายผู้ป่วย/ประชากร ที่สนใจโดยละเอียดตามความเหมาะสม (เช่น อายุ เพศ กลุ่มชาติพันธุ์
โรค หรือปัญหาสุขภาพ)
I Intervention อธิบายการรักษา การปฏิบัติเชิงป้องกัน การทดสอบวินิจฉัย ปัจจัยเสี่ยง การให้ความสนใจหรือ
การสนใจที่จะรับรู้ของผู้ป่วย
C Comparison หากสามารถปรับใช้ได้ให้รวมการรักษาทางเลือก การทดสอบวินิจฉัย ฯลฯ
O Outcome ระบุและอธิบายผล
T Time frame อธิบายระยะเวลาของการรักษาและการติดตามผล
S Study type ออกแบบการศึกษา (เช่น RCTs, การศึกษาเชิงสังเกต)
◒ The PEO Format
P Population and their problems ใครคือผู้ใช้ ผู้ป่วย หรือชุมชนที่ได้รับผลกระทบ?
มีอาการอย่างไร, อายุ, เพศ ฯลฯ
E Exposure ใช้สำหรับการเปิดเผยเฉพาะ (คำนี้ใช้กันอย่างหลวมๆ)
O Outcomes or themes มักจะดูประสบการณ์ของผู้ป่วย
◒ The CHIP, SPIDER Tool (โดยปกติการวิจัยเชิงคุณภาพมักจะใช้วิธีการแบบผสม)
Example PICO Framework
การบำบัดด้วยสัตว์มีประสิทธิภาพมากกว่าดนตรีบำบัดในการจัดการพฤติกรรมก้าวร้าวในผู้สูงอายุที่เป็นโรคสมองเสื่อม
(dementia)หรือไม่ ?
เทคนิคการค้นหาฐานข้อมูล (Database Search Techniques)
➭ เทคนิคการค้นหาฐานข้อมูลทั่วไป (General Database Search Techniques)
• Wildcards
- เพื่อค้นหาการสะกดคำที่แตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น wom?n จะค้นหาทั้ง woman และ women
ตัวอย่างเช่น behavio$r จะค้นหาทั้ง behaviour และ behavior
C Context
H How
I Issues
P Populations
S Sample
PI Phenomenon of Interest
D Design
E Evaluation
R Research Type

5. • การตัดทอน (Truncation)
- เพื่อหลีกเลี่ยงการขาดข้อมูลอ้างอิงที่เกี่ยวข้อง ฐานข้อมูลส่วนใหญ่ใช้เทคนิคการตัดทอน ตัวอย่างเช่น pharmac* จะ
เรียกได้ดังต่อไปนี้: pharmacy, pharmacist, pharmacists, pharmaceutical
• ตัวดำเนินการ Boolean
- ใช้เพื่อเชื่อมการค้นหาเพื่อครอบคลุมคำหลัก
- ตัวดำเนินการ Boolean ประกอบด้วย OR, AND, NOT
- ใช้ OR เพื่อเชื่อมโยงคำพ้องความหมาย คำศัพท์ที่หลากหลาย คำศัพท์ทางเลือกหรือการสะกดคำ
- ใช้ AND เมื่อคำหลักต้องเป็นทั้งสองอย่างหรือทั้งหมดที่กล่าวถึงในบทความเดียวกัน
- ใช้ NOT ในการยกเว้นเงื่อนไข
• การใช้วงเล็บ (Parentheses)
- เมื่อคุณจำเป็นต้องใช้ตัวดำเนินการ Boolean มากกว่าหนึ่งตัว คุณต้อง "ซ้อน" คำที่เชื่อมโยงโดย OR ในวงเล็บ
ตัวอย่างเช่น “pharmacy practice” AND (satisfaction OR quality) ดังนั้น การค้นหาจะพบข้อมูลที่กล่าวถึง
pharmacy practice and satisfaction or citations that mention quality หรือในบริบทใดๆ
➭ เทคนิคในการเน้นตัวดำเนินการ Boolean ในการค้นหา (Techniques to Focus the Search)
• ตัวดำเนินการ Boolean
- AND หรือ NOT สามารถใช้เพื่อจำกัดผลของการค้นหาได้
- ใช้ NOT เพื่อแยกคำที่ไม่ต้องการ
• การค้นหาตามสาขา (Searching by Field)
- เพื่อเพิ่มความแม่นยำของการค้นหา เช่น ชื่อ '[tl]', บทคัดย่อ '[ab]'
• Snowballing
- การอ้างอิงสิ่งหนึ่งที่สามารถใช้เพื่อระบุการอ้างอิงสิ่งอื่นๆ คล้ายกัน เช่น ใน PubMed เมื่อคุณทำการค้นหาและระบุ
ข้อมูลอ้างอิงที่เกี่ยวข้องแล้ว ให้คลิก "บทความที่เกี่ยวข้อง" เพื่อที่จะค้นหาข้อมูลอ้างอิงที่คล้ายกัน
• การจำกัดผลการค้นหา (Limit Search Results)
- บางฐานข้อมูลจำกัดขอบเขตของการค้นหา ได้แก่ ภาษา กลุ่มอายุ คนหรือสัตว์ เพศ หรือประเภทสิ่งพิมพ์เฉพาะ
➭ ตัวกรอง "การบำบัด" แบบสอบถามทางคลินิก: ประสิทธิภาพและกลยุทธ์ที่ใช้
➭ Thesaurus Terms: Medical Subject Headings (MeSH)
• บางฐานข้อมูล เช่น PubMed และ Embase ใช้ Thesaurus terms หรือ standard subject headings เพื่ออธิบาย
ความต่อเนื่องและช่วยเหลือในข้อจำกัดของการค้นหาคำหลัก ตัวอย่างเช่น Medline, MeSH term โดยการใช้คำว่า
neoplasm เป็นเกณฑ์ซึ่งครอบคลุมถึงเนื้องอก, มะเร็ง, tumors หรือ tumours
• Thesaurus terms ช่วยลดจำนวน 'การผิดพลาด'
• MeSH SubHeadings
- เมื่อคุณใช้ MeSH terms คุณสามารถจำกัดการค้นหาเฉพาะบางแง่มุม โดยเลือกหัวข้อย่อยหนึ่งหัวข้อหรือมากกว่า
ที่กำหนดของแต่ละ Thesaurus term ตัวอย่างเช่น หัวเรื่องย่อยเรื่องยา : การบริหารและปริมาณการใช้,

6. ผลข้างเคียง, เภสัชวิทยา, พิษ , การใช้ในการรักษา, ความเป็นพิษ
- Thesaurus terms รวมกับ SubHeadings จะดึงข้อมูลอ้างอิงในด้านที่เฉพาะเจาะจงของเรื่องมา
➭ การปรับแต่งการค้นหา (Refining the Search Strategy)
Ways to Increase Sensitivity Way to Increase Specificity
คำค้นหาจำนวนมากใน PICO ที่คล้ายกัน ต้องเชื่อมโยง
ด้วย "OR"
ถ้าต้องการ PICO เพิ่มเติม ต้องเชื่อมโยงด้วย "AND": (P) AND
(I) AND (C) AND (O)
การตัดทอน, wildcards (เช่น diabet*, wom?n) การใช้ “NOT” เพื่อยกเว้นเงื่อนไขที่ไม่เกี่ยวข้อง
คำพ้องความหมาย [เช่น ผลกดทับ (pressure sore),
แผลพุพอง (decubitus ulcer)]
ใช้คำว่า “NOT” เป็นตัวดำเนินการ Boolean
Variant spelling Limits (date, age group, etc)
การใช้ MeSH term ตัวกรองวิธีการ (แบบสอบถามทางคลินิก)
การใช้ PubMed “การอ้างอิงที่เกี่ยวข้อง” หรือ
บรรณานุกรมของบทความที่เกี่ยวข้อง
ตัวกรองเนื้อหา (เฉพาะหัวข้อหรือโรค)
➭ ขั้นตอนในการค้นหาอย่างเป็นระบบ (Steps in Creating a Systematic Search Strategy) *ไม่ต้องจำ
I. กำหนดคำถามที่ชัดเจนและตรงประเด็น
II. อธิบายบทความที่สามารถตอบคำถามได้
III. ตัดสินใจว่าแนวคิดหลักใดที่กล่าวถึงองค์ประกอบต่างๆ ของคำถาม
IV. ตัดสินใจว่าควรใช้องค์ประกอบใดเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
V. เลือกฐานข้อมูลและตัวประสานที่เหมาะสมเพื่อเริ่มต้น
VI. จัดทำเอกสาตามขั้นตอนการค้นหาลงในเอกสาร
VII. ระบุเงื่อนไขที่เหมาะสมในฐานข้อมูลแรก
VIII. ระบุคำพ้องความหมายใน Thesaurus
IX. เพิ่มคำที่หลากหลายในการค้นหา
X. ใช้ไวยากรณ์ที่เหมาะสมกับฐานข้อมูล โดยมีวงเล็บ ตัวดำเนินการ Boolean และ field codes
XI. เพิ่มประสิทธิภาพการค้นหา
XII. ประเมินผลลัพธ์เบื้องต้น
XIII. ตรวจสอบข้อผิดพลาด
XIV. แปลเป็นฐานข้อมูลอื่น
XV. ทดสอบและทำซ้ำ
➭ คุณสมบัติของการสืบค้นเอกสาร (Attributes of Strategies for Literature Searches) *ไม่ต้องจำ
p
เ
พื่
อ
ดั
น
นา
การสะกด
คำที่
แตก
ต่
าง
ณัรู

7. ➭ ประเมินข้อมูล (Evaluate Information)
• ความเป็นปัจจุบัน (Currency)
- ข้อมูลเผยแพร่เมื่อใดและมีความสำคัญที่ต้องรู้หรือไม่
• ความเกี่ยวข้อง (Relevance)
- ข้อมูลมีความสำคัญต่อความต้องการของคุณอย่างไร
• ผู้ที่รอบรู้ (authority)
- ใครคือผู้เขียนและอะไรคือมุมมองของพวกเขา
- พวกเขาทำงานให้กับสถาบันที่มีชื่อเสียงหรือไม่
- เป็นข้อมูลที่ตีพิมพ์ในวารสารที่ทบทวนโดยเพื่อนร่วมงานหรือไม่
• ความถูกต้อง (Accuracy) *สำคัญ
- ข้อมูลมีความน่าเชื่อถือเพียงใด
- ขาดการอ้างอิงหรือไม่
- มีการสะกดผิดหรือไม่
• วัตถุประสงค์
- เป็นงานวิจัยอิสระที่มีความสมดุลหรือตั้งใจที่จะขายสินค้าหรือแนวคิดหรือไม่
➭ Conclusion
• การสร้าง [PICO(TS)] ที่ดีจะเพิ่มโอกาสให้พบหลักฐานที่ครอบคลุม
• ต้องค้นหาฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์อย่างน้อยสองฐานข้อมูล
• หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องมือค้นหาทางอินเทอร์เน็ตทั่วไป (Google) สำหรับการค้นหาทางชีวการแพทย์
• การค้นหาทางอินเทอร์เน็ตทั่วไป (Google) จะไม่ดึงข้อมูลมาจากฐานข้อมูลบรรณานุกรม
• อย่าคาดหวังผลลัพธ์ทันทีสำหรับการค้นหาทุกครั้งที่คุณทำ
• อดทน ลองใช้การค้นหาที่แตกต่างกัน (ดูความช่วยเหลือบนหน้าจอหรือขอคำแนะนำจากห้องสมุดท้องถิ่น/ เจ้าหน้าที่)
• การฝึกอบรมในพื้นที่และลงมือทำปฏิบัติให้เป็นขั้นตอน