55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555

1. №30 Көктөбе орта мектебі
Қазақ тілі
4-сынып
Мұғалім: Сарсенова Л

2. Тақырыбы:
Зат есімнің
септелуі

3. Мақсаты:
1. Білімділік: Оқушыларға зат есім және зат
есімнің септелуі туралы толық
түсінік беру.
2. Дамытушылық: Оқушылардың сөздік қорын, тіл
байлығын, есте сақтау
қабілетін дамыту.
3. Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке,
әсемдікке,ұқыптылыққа тәрбиелеу.

4. • Сабақтың әдісі:Сұрақ-жауап, түсіндіру,
ойын ойнау
• Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
• Сабақтың түрі : Жаңа сабақ
• Сабақтың көрнекілігі:Кесте, сурет,
интерактивті тақта слайдтары.

5. САБАҚТЫҢ ЖОСПАРЫ:
• І. Ұйымдастыру кезеңі
• ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
• 6 – жаттығу.
• Ережені қайталау.
• Үй тапсырмасын бекіту:
• ІІІ.Жаңа сабаққа дайындық
• Ребус шешу
• ІV. Жаңа сабақ
• Зат есімнің септелуі
• Ертегі
• V. Жаңа сабақты бекіту
• Оқулықпен жұмыс
• Тақтамен жұмыс
• Сергіту сәті
• Өз бетінше жұмыс
• VІ. Жалпы сабақты қорыту
• Көбелектерді өз гүліне қондыр
• VІІ. Үйге тапсырма
• 11 – жаттығу.
• Ереже жаттау.
• VIІІ. Бағалау

6. Сабақтың барысы:
• І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушыларды сабаққа әзірлеу.
Балалар, біздің бүгінгі сабағымыз
ерекше, себебі сабағымызға қонақтар
қатысып отыр. Біздің халқымыз
қонақжай халық. Біздің
қонақжайлығымыз сонда, келген
қонақтарға белсенділігімізді,
білімімізді көрсете отырып, жақсы
көңіл-күй сыйлайық. Іске сәт,
балалар!

7. Үй тапсырмасын сұрау
• 6 – жаттығу. Ережені қайталау.
• Үй тапсырмасын бекіту:
Берілген сөздердің ішіндегі тәуелденген зат есімді ішіне,
басқа зат есімдерді сыртына жаз: ана, көршің, әкем, бота,
қозыларым, дәптері, доп, халқым, кітап, әжесі, бала,
шанамыз, көзілдірік.
Ішіне Сыртына

8. ІІІ. Жаңа сабаққа дайындық
Ң
50 1

9. Жаңа сабақ
• Зат есімнің септелуі
Ал, балалар! Мен сендерге ертегі
айтып берейін. Осы ертегі арқылы
Зат есімнің септелу жолдарын
білетін боласыңдар.

10. Қазақ тілі елінде
Зат есім шаһарында
Септік бай
7 ұлы:
Атау
Ілік
Барыс
Табыс
Жатыс
Шығыс
Көмектес
Кіріспе

11. Ү. Жаңа сабақты бекіту
Оқулықпен жұмыс
7 – жаттығу. Ауызша
Мәтінді түсініп оқып, қарамен жазылған сөздерге
сұрақ қой.
8 – жаттығу. Сұрақтардың орнына ақбөкен сөзін қойып, мәтінді
көшіріп жаз. Ақбөкен сөзіне жалғанған жалғаулардың астын сыз.
(Не?) – шөлге өте төзімді әрі жүйрік, есті
жануар. (Нені?) «киік» деп те атайды. Олар
сағатына 60 – 70 шақырым жылдамдықпен ұзақ
жүгіретін көрінеді.
(Ненің?) қорегі - өсімдіктер. Күз айларында,
көк шөптің қоры мол болса да, жусанмен
қоректенеді. Себебі, оның құрамында іштегі
зиянды құрттарды жоятын заттар бар. Міне,
киіктердің өзін-өзі емдеуі – табиғаттың оларға
берген тамаша қасиеті.

12. Сергіту сәт
Орнымыздан тұрайық,
Қолды-қолға ұрайық.
Уықтай боп иіліп,
Біраз сергіп алайық.
Ал, енді, балалар! Септік атамыздың
7
ұлы келіпті. Олар қандай жалғаулар
тауып әкеліпті?! Соны көрелік.

14. Септіктердің
аты
Сұрақтары Жалғаулары
Атау септік кім? не?
Ілік септік кімнің? ненің? -ның, -нің, -дың, -дің,
-тың, -тің
Барыс септік кімге? неге? -ға, -ге, -қа, -ке
Табыс септік кімді? нені? -ны, -ні, -ды, - ді, -ты,
-ті
Жатыс септік кімде? неде? -да, -де, -та, -те
Шығыс септік кімнен? неден? -нан, -нен, -дан, -ден,
-тан, -тен
Көмектес септік кіммен? немен? -мен, -бен, -пен

15. Ереже
Сөйлемдегі сөздерді бір-бірімен
байланыстыру үшін жалғанатын
жалғауларды септік жалғаулары деп
атайды.
Қазақ тілінде жеті септік бар: атау,
ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс,
көмектес.
Зат есімнің септік жалғаулары арқылы
өзгеруін зат есімнің септелуі дейді.

16. Өз бетінше жұмыс:
10 – жаттығу. Шеңбер, ата сөздерін
септе.
1-қатар 2-қатар
А.с. ата, шеңбер,
І.с. ата..., шеңбер...,
Б.с. ата..., шеңбер...,
Т.с. ата..., шеңбер...,
Ж.с. ата..., шеңбер...,
Ш.с. ата..., шеңбер...,
К.с. ата.... шеңбер....

17. Шығармашылық тапсырма:
«Жалғасын тап»
1-қатар
• Ол бүгін ерте келіп, ... .
• Лезде аспанды бұлт торлап, ... .
2-қатар
• Жаз ыстық болса, ... .
• Қарлығаш аялдамаға келсе, ... .

18. ҮІ. Сабақты қорыту
Көбелектерді өз гүліне қондыр
Мұғалім:
Атау айтты: Жатыс жатыр:
Кім бұл бұзған ережені? Кімде кегі келесі? – деп,
Не зат соққан терезені? Неде кетті есесі? – деп.
Ілік ілді: Шығыс шықты:
Кімнің ісі дүрліктірген? Кімнен алған үлгісі? – деп,
Ненің буы желіктірген? Неден туған бұл ісі? – деп.
Барыс білмек: Ал көмектес:
Кімге сотқар ерегісті? Кіммен, - деді, - адасып жүр?
Неге қылды дөрекі істі? Немен оған қарасып жүр?
Табыс таппақ: Жеті септік сұрақтарын
Кімді бұның басынғаны? Жатқа білгін шырақтарым!
Нені көздеп, тасынғаны?

19. ҮІІ. Үйге тапсырма
11 – жаттығу. Өлеңді түсініп оқып,
септеулі зат есімдерді теріп жазу.
Ереже жаттау.
ҮІІІ. Бағалау
Белсене атсалысқан оқушыларды
мадақтап, бағалаймын.