1. Узденбекова Жанаргүл Кенжетайқызы
Әлкей Марғұлан атындағы №40 орта мектеп
Бастауыш сынып мұғалімі
Астана
Сабақтың түрі: ашық сабақ
Пәні: қазақ тілі
Сыныбы: 4 сынып
Сабақтың тақырыбы: Қайталама қос сөздер
САБАҚ ЖОСПАРЫ
Пән Қазақ тілі 4 «Д» Уақыты 03.12.2013 ж.
Тақырыбы Қайталама қос сөздер
Мақсаты Қос сөздердің жасалу жолының түрлерімен таныстыру; бір түбірдің қайталануынан жасалатын сөздерді ажырата білу;. Қос
сөздердің тұлғалық ерекшелігі мен жасалу жолындағы айырмашылығын таныту. Қос сөздерді қатыстырып, сөйлемдер құрастыра
алу дағдыларын дамыту. Эстетикалық тәрбие беру.
Міндеттері  Жаттығу жұмыстарын орындата отырып, қос сөздердің бір түбірдің қайталануы арқылы жасалып, жаңа ұғым
тудыратынына көз жеткізу;
 оқушылардың сөйлеу мәдениетін арттыру, ой қорыту, пікір айту дағдыларын жетілдіру.
Күтілетін
нәтиже
 топтық жұмыс арқылы оқушылар өзіндік ізденіске бағыттап, шығармашылықпен жұмыс істеу дағдылары артады;
 жаттығу жұмыстарын талдау арқылы еркін ойлау, өз көзқарасын жеткізу, дәлелдей білу, өзгені тыңдау, тұжырым жасай
білу қабілеттері жетіледі;
 әр оқушы өз-өзіне баға береді, өзіндік пайымын жасайды, тәрбиелік, тағылымдық мәнін ұғынады.
Түйінді
түсініктер
бір түбірдің қайталануы арқылы жасалуы, жаңа ұғым беруі, бір ғана мағына беруі, бір сұраққа жауап беруі;
САБАҚТЫҢ ӨТУ БАРЫСЫ
Сабақ
кезеңдері,
модуль
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-
әрекеті
Тапсырмалар мазмұны Бағалау Ресурстар

2. Ұйымдасты
ру
3 мин.
Оқушылармен амандасу,
түгелдеу, сабаққа қатысуын
қадағалау.
Бүгінгі сабақтың мақсат,
міндеттерін қою.
Оқушыларды топқа бөлу
Сабаққа даярланады,
жинақталады, жаңа
сабаққа ден қояды.
Топқа бөлінеді, топ
ережелерін бекітеді.
Стикерлер үлестіріледі. Әркім өз
таңдаған сөздер туралы түсінік бере
отырып, топқа бөлінеді.
Бағалау критерийлері және оқушының
аты-жөні жазылған кесте беріледі.
Өзара
критериалды
бағалау
өлшемдерімен
танысады.
Күрделі
сөздер
жазылған
үлестірмелі
карточкалар
Көркем
жазу 3 мин.
Ауызша сұрау Дәптерге Ж ж
жаңалық көркем жазу
Жаңалық – сөйлем құрастыру Өзін-өзі бағалау
Зерттеу
жұмысы
АКТ-ны
пайдалану
№ «Ұлттық
ақпараттан
дыру
орталығы»
АҚ
5 мин.
АКТ- ны пайдалана отырып
топтық тапсырмаларды
орындату.
Тапсырманы орындау
барысында топтың жұмысын
қадағалау, бағыт-бағдар
беру.
Топта біріге отырып,
талқылау.
Талқылау барысында
топта бір-бірін
тыңдау, ортақ
шешімге келу.
1-тапсырма
Қос сөз дегеніміз не? Мысал, қос
сөздерді жай сөздерге айналдырыңдар.
2-тапсырма
Қос сөздердің біріккен сөздерден
қандай айырмашылығы бар?
Мысал, қос сөздер, біріккен сөздер.
3-тапсырма
Қос сөздердің тілімізді байытуда
қандай маңызы бар? Мысал, жеке
сөздерден қос сөздер жасаңдар.
4-тапсырма
Қос сөздер қалай жасалынады?
Мысал, қос сөздерді жай сөздерге
айналдырыңдар.
(қосарлану, қайталану, күшейтпелі буын
арқылы)
Бірін-бірі
бағалау
Флипчарттар,
маркерлер,
түрлі-түсті
қағаздар,
желім, т.б.
Жаңа сабақ
5 мин
АКТ-ны
пайдалану
№4293
. Қайталама қос сөздің
тұлғалық ерекшелігі мен
жасалу жолындағы
айырмашылығын таныту.
Қос сөздердің тілімізде жаңа
сөз жасаудағы басты тәсіл
екендігіне оқушылардың
Өлеңді оқып, көшіріп
жазады.
Бір сөздің қайталануы
арқылы екенін оқушы
байқайды. Өздері
ереже
қорытындылайды.
1-жаттығу.
Сылдыр - сылдыр, сыбдыр-сыбдыр,
күрт-күрт, сырт-сырт.
-
- Бұл қос сөздер қалай
жасалынған?
Өзін-өзі бағалау Интер. тақта

3. көзін жеткізу.. Мысалдар келтіріңдер. Жеке сөздермен
салыстырыңдар.
Оқулықпен
жұмыс
10 мин.
Әр топтың жұмыс жүргізу
барысын бақылау, бағыт
беру
«Сауаттылық хатын»
орындату
Жеке жұмыс
Оқушылар тақтаға
тізбектей орындайды.
3-жаттығуды диктант
түрінде орындайды.
Тыныс белгісін қояды.
Өзін-өзі тексереді.
2-жаттығу. Ауызша орындайды.
Сөз тіркестері мен қос сөздердің
мағынасын салыстырады. Өзгеру себебі
неде?
3-жаттығу. Сөйлемдерді оқып,
қайталама қос сөздердің астын сыз.
1 топ. Мағынасын түсіндір, жасалу
жолына назар аудар
3 топ. Қос сөздер қандай сөздердің
қайталануынан жасалынып тұр?
4 топ. Қос сөздердің біріккен сөздерден
қандай айырмашылығы бар?
2 топ: басқа үй жануарларын қалай
шақырады? Қандай қос сөздерді
қолдандың?
6-жаттығу. Қос сөзерді мағынасына
қарай топтастыру. ауызша
Өзін-өзі бағалау
Өзін-өзі бағалау
Топтың
бағалауы
Флипчарттар,
маркерлер,
түрлі-түсті
қағаздар,
желім, т.б.
Шығармаш
ылықпен
жұмыс
10 мин.
Әр топқа өз бетінше берілген
сурет бойынша қос сөздерді
пайдаланып , мәтін, өлең
құрастыруды тапсырады.
Оқушыларды шығармашы-
лықпен жұмыс істеуге
баулиды. Оқушылардың
жұмыстарын қадағалайды,
жетекшілік жасайды.
Топтық жұмысқа
даярланады.
Әр топ өздеріне
берілген
тапсырмалармен
жұмыстанады, бірігіп
атқарған жұмыс
нәтижесін бір оқушы
көрсетеді.
5-жаттығу. Өлеңді оқиды. Қос сөздерді
табады.
1-2 топ. Сурет бойынша қос сөздерді
пайдаланып қыс көрінісін суретте.
3-4 топ. Сурет бойынша қос сөздерді
пайдаланып өлең құрастыр..
Топтың
бағалауы
Флипчарттар,
маркерлер,
түрлі-түсті
қағаздар,
желім, т.б.

4. ІҮ Сабақты
қорытынды
лау
5 мин.
Акт
№4292
Бүгінгі сабақты
қорытындылау, оқушыларды
бағалау, үйге тапсырма
беріледі.
Уақыты: 5 минут
Тест тапсырмасын орындату
Әр топ оқушыларын
өзара бағалау парағы
арқылы бағалату.
(қалыптастырушы
баға)
«Бүгінгі сабақтан алған әсерім...»
рефлексия жазу
Үйге тапсырма:
6-жаттығу.73-
бет
Оқу
құралдары
4 мин. Кері байланыс
(оқушылар
рефлексиясы)
Бүгін мен не үйрендім?
Маған не ұнады/ұнамады?
Жаңа сабақ бойынша сұрақ немесе
пікірің...
Қос сөздер
Сөздердің қосарланып немесе қайталанып айтылуынан жасалған сөздер.
Қайталама қос сөздер Қосарлама қос сөздер
Бір түбірдің қайталануынан жасалған сөздер. Екі түбірден қосарланып жасалған қос сөздер.
Мысалы: айғыз – айғыз, әлсін – әлсін, түрлі – түрлі, кір- кір
және т. б.
Мысалы: сарт – сұрт, құлын – тай, киім – кешек,
жауын –шашын және т.б.
 Қайталама қос сөз – сыңары бір түбірден жасалатын
сөздер.
 Қосарлама қос сөздер – сыңары әр түрлі түбірден
жасалатын қос сөздер.
Қайталама қос сөздің 4 жасалу жолы бар. Олар: Қосарлама қос сөздің 5 жасалу жолы бар. Олар:

5.  Қосымшасыз бір түбірдің қайталануынан жасалады.
Мысалы: үлкен – үлкен, қора – қора, қарқ – құрқ, ұсақ – ұсақ
.
 Қосымшалы түбірдің қайталуынан жасалады.
Мысалы: бара – бара, айтып- айтып, орынды -орынсыз.
көзбе – көз, он –ондап.
 Түбірден бір сыңары дыбыстық өзгеріске ұшырап
жасалады.
Мысалы: кісі- місі, қағаз – мағаз, шай – пай, тас –мас, нан –
пан, сатыр – сұтыр, қалт –құлт, тіс – міс, салдыр – гүлдір,
мәре –сіре, қараң – құраң, салды- гүлдір.
 Бір сыңары ықшамдалып жасалады.
Мысалы: теп – тегіс, ап –ащы, сұп – сұр және т.б.
 Сыңары синонимдес болып келеді.
Мысалы: зере – құт, ашу – ыза, дос – жар, тәлім – тәрбие, ыдыс
– аяқ, етек – жең, өнім – білім, төсек- орын.
 Сыңарлары анонимдес болып келеді.
Мысалы: оңды – солды, әрі – бері, ірілі – ұсақты, үлкенді –
кішілі, ес –түс, қауіп – қатер, ілгері – кейін және т.б.
 Бір сыңары мағынасыз болып келеді.
Мысалы: арық – тұрық, көйлек – көншік, киім – кешек, жоқ –
жітік.
 Екі сыңары да мағынасыз болып келеді.
Мысалы: анда – санда, ығы – жығы, әңгі –тәңгі, ту –талақай,
алба – жұлба, тым – тырақай.
 Сыңары әр түрлі сөздер болып келеді.
ғылыми – көпшілік, саяси –әлеуметтік, этно – мәдени және т.б.