1. Ашық оқу іс-әрекеті
Білім беру саласы : Әлеуметтік орта . Қатынас .
Оқу іс - әрекеті : Қоршаған ортамен танысу , Жапсыру .
Тақырыбы : Жабайы жануарлар .
Мақсаты : Жабайы жануарлар туралы түсініктерін кеңейту . Жабайы жануарлардың ( аю
, қоян , түлкі , қасқыр) сипаттық белгілерін байқай білуге үйрету арқылы зейіндерін
дамыту .
Табиғатты сүюге және оған қамқор болуға тәрбиелеу .
Әдіс - тәсілдері : Түсіндіру , көрсету , әңгімелеу , үйрету , ойын , сұрақ - жауап .
Көрнекілігі : Жабайы жануарлардың суреттері , үлестірмелі материалдар , үнтаспа .
Қажетті құрал - жабдықтар : Түрлі - түсті қағаз , ақ парақ , желім , т.б.
Сөздік жұмыс : Орманда тіршілік ететіндер .
Биллингвальды компонент : Жабайы жануарлар - дикие животные , аю - медведь , қоян
- заяц .
Инклюзивті білім беру : Нұрасылға жабайы жануарлардың аттарын дұрыс атауды үйрету
.
Іс - әрекет кезеңдері Тәрбиешінің іс - әрекеті Балалардың іс - әрекеті
Мотивациялық -
қозғаушы
Шаттық шеңбері
Балалар , қане шеңберге тұрып , қонақтармен
амандасайық .
Қорбаңдаған аюдың ,
Құлпынайы бар екен .
Теріп - теріп алайық ,
Қалтамызға салайық .
Балалар бүгін біз жабайы жануарлармен
танысамыз .
Балалар шеңберге тұрып
қонақтармен амандасады .
Қимыл - қозғалыспен өлеңді
айтады .
Ұйымдастырушылық -
ізденушілік
Балалар мен сендерге жұмбақ жасырамын ,
сендер жауабын тапқан жұмбақтың шешуі
болған аңдардың суретін тақтаға ілеміз .
Жұмбақ .
1 . Қалқиып ұзын құлағы ,
2. Елеңдеп қорқып тұрады .
2 . Өзі айлакер , өзі қу ,
Жүрген жері айқай шу .
3 . Өзіне болған қорған ,
Орман ішінде бірақ
Етеді қорбаң - қорбаң .
Бұлар - жабайы жануарлар , олар орманда ,
далада , тауда тіршілік етеді және өз
қоректерін өздері тауып жейді .
Аюды сипаттайық , ол қандай ? Оның басы ,
денесі , төрт аяғы , екі құлағы бар . Түсі қоңыр
. Аюдың баласын қонжық деп атайды . Ол
балды жақсы көреді және қыс бойы апанында
ұйықтағанды жақсы көреді .
Бұл не балалар ?
Қоянның ұзын құлақтары , төрт аяғы бар . Ол
шөпті , сәбіз жегенді жақсы көреді екен .
Қоянның баласын көжек дейміз .
Түлкі - сары түсті жабайы аң . Ол орманда
мекендейді . Түлкінің ұзын құйрығы бар . Ол
өте қу , айлакер болады . Түлкінің баласын
жәутік деп атайды .
Бұл - қасқыр . Оның да басы , денесі , төрт
аяғы бар . Қасқырдың түсі сұр , құйрығы ұзын
, тісі өткір . Қасқырдың баласын бөлтірік деп
атайды .
Биллингвальды компонент :
Жабайы жануарлар - дикие животные , аю -
медведь , қоян - заяц .
Балалар осы аңдардың ішінде қай жануар
үлкен ?
Ал ең кішкентайы қайсысы ?
Психологиялық жаттығу .
Балалар қорбаңдаған аюды бейнелейік .
Қоян
Түлкі
Аю
Тыңдап отырады .
Аюдың суретіне қарап оны
сипаттайды .
Қоян
Қоянды суретіне қарап
сипаттайды .
Түлкінің суретіне қарап
сипаттайды .
Қасқырды да сипаттайды .
Балалар бірнеше рет қайталап
айтады .
Аю
Қоян
3. Қорқақ қоянды бейнелейік .
Тақпақ айту .
Сергіту сәті :
"Қара жорға биі"
Балалар енді жапсыру өнер орталығына барып
аюды жапсырайық . Түрлі түсті қағаздан
қиылған аю пішінін ақ параққа желімдеп
жапсырамыз .
Балалармен жеке жұмыс жүргізу .
"Ішіне - сыртына" ойыны
Балаларға үлестірмелі материалдар таратып
беремін . Балалар аюды ішіне , қоянды
сыртына салу керек .
Аюдың жүрісін салады .
Қоянның жүрісін салады .
Ұзын құлақ , сұр қоян ,
Естіп қалып сыбдырды .
Ойлы - қырлы жерлерден ,
Ытқып - ытқып жүгірді .
Мен көкжал қасқырмын ,
Малшыны састырдым .
Аш болсам ұлимын ,
Ауылды торимын .
Балалар әуенмен билейді ,
қимылдар жасайды .
Балалар аюды жапсырады .
Балалар картошкаларды алып ,
ішіне , сыртына салады .
Рефлексиялық -
түзетушілік
Сұрақ - жауап әдісі арқылы оқу іс - әрекетінде
алған білімдерін қорытындылау .
Балаларды мақтап , мадақтау .
Балалар сұрақтарға жауап
беруге тырысады .
4. Күтілетін нәтиже
Орындайды : Жабайы жануарлардың белгілерін байқап , оларды сипаттап айтуға
арналған тапсырмаларды .
Түсінеді : Жабайы жануарлар туралы берілген мәліметтерді .
Қолданады : Жабайы жануарлардың жүріс - тұрысын қимылмен келтіре білу дағдыларын
және аюдың бейнесін жапсыра біледі .
5. Мәңгілік ел .
Қазіргі таңдағы мектепке дейінгі мекемелердің күн санап көбеюін
қоғамымыздағы қуанарлық жаңалық деуге болады . Бұл дегеніміз , ертеңгі
ұрпағымыздың заман талабына сай , өз жас ерекшелігіне байланысты білім
алып , бойына адамгершілік сезімін сіңіріп , Отанға , елге , отбасына ,
қоршаған ортаға деген сүйіспеншілікке ие болады . Мемлекет басшысы
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің "Қазақстан - 2050 : Бір мақсат , бір
мүдде , бір болашақ " атты жаңа Жолдауының алтыншы басымдығында
мектепке дейінгі білім беруде біз 3 және 6 жасқа дейінгі балаларды жүз
пайыз қамтыдық . Сондай - ақ , енді біз бір жастан алты жасқа дейінгі
балаларды толықтай қамтамасыз етуге қол жеткізуіміз керек - деді . Сондай -
ақ , жалпы білім беру мектептеріндегі оқытудың деңгейін Назарбаев
зияткерлік мектептеріндегі білім беру деңгейіне жеткізуіміз керек , оларды
оқыту нәтижесі саналы ойлау , өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдауды
игеруі тиіс , - деп атап көрсетті .
Тәрбие мен білімнің бесігі - сәби шақтан , мектепке дейінгі балалардан
басталса , оларды бәсекеге қабілетті , еліміздің тізгінін ұстауға лайықты ,
саналы да білімді етіп тәрбиелеу баршамыздың міндетіміз . Қазақстан
Республикасы Білім және Ғылым министрлігі Жуалы ауданы Білім бөлімінің
қаулысымен Жуалы ауданының Нұрлыкент ауылында №5 Михаил
Ломоносов атындағы орта мектеп жанынан 2010 жылы "Айгөлек" шағын
орталығы ашылған болатын . Шағын орталық елу балаға арналған , яғни екі
топ жұмыс істейді . Ұжымда он қызметкер бар , оның төртеуі тәрбиеші ,
біреуі әдіскер және музыка жетекшісі , екі тәрбиеші көмекшісі , бір медбике ,
бір аспазшы және кір жуушы бар .
Бүгінгі жас ұрпақты тәрбиелеуде бізге үлкен жауапкершілік жүктелген . Қай
елдің болмасын іргетасы , жарқын болашағы - ұрпағы екені белгілі . Сол
себепті еліміздің іргетасын мәңгі берік ұстайтын жас ұрпаққа ұлттық тәрбие
беруіміз қажет . Ашылғанына көп уақыт болмасада бірнеше жетістікке
жетті . Атап айтқанда 2011 жылы аудандық "Ең үздік шағын орталық"
байқауына қатысып екінші орынды жеңіп алса , 2012 жылы аудандық "Ең
үздік шағын орталық" байқауынан тағы да екінші орынға ие болды .
Көптеген іс - шаралар мен сайыстар , ертеңгіліктер ұйымдастырылады .
Мысалы , Тәуелсіздік күні , Республика күні , Жеңіс , Конститутция күні , т.
б. күндеріне арнап ашық оқу іс - әрекеттері мен тәрбие сағаттары өткізіледі .
6. Ондағы мақсат балаларға ұлттық тәрбие , Отанды сүюге , елімізді , жерімізді
қорғауға және Елбасының кемел саясатын қолдауға бағыт - бағдар беру .
Ал енді өзіме келер болсам , мен - анамын , тәрбиеші ұстазбын . Мен өзімді
бала тәрбиелеуде ұстамды , сабырлы болуға тәрбиеледім . Өйткені әр балаға
жеке тұлға ретінде қарау керек . Балалармен балаша ойнап , бала сияқты
ойлану қажет . Тәрбие жұмыстарында , оқу үдерісінде баланың көңіл -
күйіне , жан дүниесін түсінуге әрекет жасау керек . Мен шағын
орталығымыз ашылған күннен бастап осында бүлдіршіндерге тәлім - тәрбие
беріп келемін . Тәрбиеші еңбек жолын тек балаға арнайды , оның жүрегі
мейірімділікке , адамгершілікке толы болады . Тәрбиешінің алдына әр түрлі
балалар келеді . Әр баланың мінезі әр түрлі болады. Ал тәрбиеші өзінің
кәсіби біліктілігінің арқасында әр баланың тілін таба біледі .Мағжан
Жұмабаев өзінің бір сөзінде былай депті : "Баланы тәрбиешінің дәл өзіндей
қылып шығармай , болашақ заманға лайық қылып шығару керек ".
Сондықтан бала тәрбиесі , оны заман талабына сай етіп тәрбиелеу
баршамызға ортақ іс .
2011 жылы мектепішілік ұлттық дәстүрді дәріптеу мақсатында өткізілген
"Пай - пай , қазақтың келіндері - ай ! " атты байқауға қатысып екінші орынды
7. және "Өнерлі келін" номинациясын жеңіп алдым .
Сол жылы ата - аналар арасында "Жыл ата - анасы" байқауын
ұйымдастырдым . Бұл сайысты ұйымдастырғандағы мақсатым : Бала
тәрбиесіндегі отбасының рөлін , сондай - ақ тәрбиенің жан - жақты , үздіксіз
әрі бірізді үрдіс екенін ескере отырып , балабақша жұмысын ата - анамен
8. бірлесіп жоғары деңгейге көтеру. Сайыстың нәтижесінде , бірінші орынға
Ілиясова Задагүл , екінші орынға Шемшиева Салиха , үшінші орынға
Ажибаева Айман ие болды . 2014 жылы "Қарлығаш" топ балаларының
арасында "Жігіт сұлтаны" сайысын ұйымдастырдым , ондағы мақсатым :
дарынды балалардың өнерін көрсету , сахнада өзін қалай ұстауды , еркіндікті
, батылдықты , сенімділікті үйретіп , ары қарай әртүрлі сайыстарға қатысып ,
шыңдалып , бейімделуіне жол ашу . Нәтижесінде , бас жүлдеге Әмет
Жасұлан , бірінші орынға Айтуаров Береке , екінші орынға Баянбай Әлішер ,
үшінші орынға Абдижамил Жасұлан мен Аманкелді Нұрахмет ие болды .
2015 жылы "Алтын күз" атты байқауы көрме түрінде ұйымдастырылды .
Оған ата - аналарымыз өз балаларымен бірге табиғи материалдардан жасаған
9. бұйымдарыменқатысты . Бірнеше ата - ана мен баласы жүлделерге ие болды.
Біз баршамыз бірге Елбасының ұлттық идеясы - жаңа , гүлденген
Қазақстанды - "Мәңгілік елді" алға бастыруға бағытталған жоспарын жүзеге
асыруға жұмыла атсалысуымыз қажет . "Қазақстан - 2050 " Стратегиясы
елдіктің , бірліктің , еңбектің жемісі болмақ . Сол арқылы жетістіктерге
жетеміз . Ата - бабаларымыздың арманы Мәңгілік Ел құру болған . Сол
арманға біз Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың салиқалы саясатының
арқасында қол жеткіздік . Бүгінде ол ақиқатқа айналды . Еңселі еліміз ,
10. тұғырлы тәуелсіздігіміз бар . Әсем қала Астана мен Мәңгілік Ел ұлттық
идеясын жүзеге асыру мүмкіндігін алдық .
Мен қазақ болып туғаныма , Қазақстанда тұрып , қазақ еліне қызмет етіп ,
соның ішінде еліміздің ертеңгі болашағы болған жас ұрпаққа тәрбие беріп
жатқаныма өте бақыттымын . Еліміз жайнай берсін ! Қазақстанымыз мықты ,
мәңгілік ел болсын ! Болашақта Қазақстан мәңгілік ел болу үшін заман
талабына сай ұрпақты тәрбиелеуде өз үлесімді қосамын . Қазақстан гүлдене
берсін , көркейе берсін !
11. "Менің педагогикалық философиям"
Мектепке дейінгі тәрбие мен білім берудің алғашқы баспалдағы балабақша
екені белгілі . Жамбыл облысы , Жуалы ауданы , Нұрлыкент ауылында 2010
жылы ашылған "Айгөлек" шағын орталығында "Қарлығаш" , "Балдырған "
топтары жұмыс істейді . Онда 2 мен 6 жас аралығындағы балалар
тәрбиеленуде . Шағын орталықта барлығы 10 адам , соның ішінде 5 педагог
бар . Олардың барлығы жоғары білімді .
Шағын орталықта "Алғашқы қадам" , "Зерек бала" , "Біз мектепке барамыз"
бағдарламалары бойынша оқу тәрбие жұмыстары жүргізілуде .
Заман талабына сай педагогтар кәсіби шеберліктерін көтеру барысында
әрдайым өз білімдерін шыңдаумен қатар біліктілігін жетілдіру курстарынан
өтіп тұрады .
Қазіргі таңда тәрбиешіге талап өте үлкен болып отыр . Әрбір елдің бірінші
ойлайтыны - өз ұрпағыныңжайы болмақ . Ертеңгі болашағымыздыңтағдыры
жас ұрпақтың бүгінгі тәрбиесіне байланысты екені айтпаса да түсінікті . Жан
- жақты білім алған , парасатты , саналы азаматты тәрбиелеп шығару ,
олардыңжан дүниесін әлемдік өркениетке сай рухани қазыналармен байыту ,
халықтық педагогика дәстүрлерінің озық өнегелерін ой - санасына
орнықтыру - бүкіл ел жұрт , ауыл - аймақ , отбасы , қоғамдық мекемелер
болып бірлесе атқаратын аса жауапты міндет екені де айқын . Тәрбиенің осы
бір сан - салалы , күрделі мәселелеріне күнделікті өміріміздегі қарапайым
дағдылар арқылы бала жүрегіне жол табуға тырысатын алғашқы білім
баспалдағы - балабақшалардағы оқу іс - әрекеті болып табылады . Өйткені
бала да "ұяда нені көрсе , ұшқанда соны ілетін" балапан сияқты ,
айналамыздағы әр нәрсенің қыр - сырын білуге табиғатынан ынтызар болып
жаратылады . Құнарлы жерде өскен мәуелі ағаш тамыры секілді осы жаста
берілген ұлттық тәрбиенің сөлі мен нәрін бойына сіңіріп , қуат алып өскен
баланың өмірге деген бейімділігі де , зерделілігі де анағұрлым жоғары
тұрмақ . Ал , баланы тәрбиелеу мен оқыту - ұзақ жылдарға созылатын ,
инемен құдық қазғандай , бейнеті ауыр еңбек екенін ескерсек , бұл орайда ,
педагог қауымының орны ерекше екеніне дау жоқ .
12. Бүгінде балабақшада білім беру салалары "Денсаулық" , "Қатынас" ,
"Таным" , "Шығармашылық" , "Әлеуметтік орта " салалары бойынша
көптеген жұмыстар жүргізілуде . Тәрбиешілер балалардың еңбек ету туралы
ұғымдарынтереңдетіп , олардыңшығармашылық ойлау мен қиялын , зейінін
дамытты және балалардың танымдық белсенділігін арттыруда .
Ұжымымыздыңмектепке дейінгі ұйымдар арасындақол жеткізген табыстары
да жоқ емес . Атап айсам : 2011 жылы Жуалы аудандық "Ең үздік шағын
орталық" атты байқауына тәрбиеші Джалгасова Дина және мен Көптілеуова
Кенжетай қатысып екінші орынға ие болдық . 2012 жылы тағы да "Ең үздік
шағын орталық" атты байқаудан екінші орынға ие болды . Мектепішілік
ұлттық дәстүрді дәріптеу мақсатында өткізілген "Пай - пай , қазақтың
келіндері - ай !" атты байқауға қатысып екінші орын және өнерлі келін
номинациясын жеңіп алдым .
Топтар арасында "Жігіт сұлтаны" байқауын ұйымдастырдым , ондағы
мақсатым : дарынды балалардыңөнерін көрсету , сахнада өзін қалай ұстауды,
еркіндікті , батылдықты , сенімділікті үйретіп , ары қарай әртүрлі сайыстарға
қатысып , балалардың шыңдалып , бейімделуіне жол ашу .
Нәтижесінде Бас жүлдеге Әмет Жасұлан , 1 орынға Айтуаров Береке , 2
орынға Баянбай Әлішер , 3 орынға Абдижамил Жасұлан мен Аманкелді
Нұрахмет ие болды .
Балалар мен ата - аналар арасында "Алтын күз" байқауы көрме түрінде
ұйымдастырылды . Оған көптеген ата - аналар өз балаларымен қатысып
белсенділік танытты . Мақсаты : Әр түрлі табиғи материалдарды пайдалана
отырыптуынды жасап шығару . Нәтижесінде , бас жүлдеге Муханова Аруна
мен анасы Зина , 1 орынға Тәжібай Бақдәулет пен анасы Ұлту , 2 орынға
Жасанбай Нұралы мен анасы Толғанай , 3орынға Пазылбек Тәңірберген
анасы Айымжан ие болды .
Сондай - ақ ата - аналар арасында "Жыл ата - анасы" сайысы
ұйымдастырылды . Бұл сайысты ұйымдастырғандағы мақсатым :
Бала тәрбиесіндегі отбасының рөлін , сондай - ақ тәрбиенің жан - жақты ,
үздіксіз әрі бірізді үрдіс екенін ескере отырып , балабақша жұмысын ата -
анамен бірлесіп жоғары деңгейге көтеру . Сайыстың нәтижесінде , 1 орынға
Ілиясова Задагүл , 2 орынға Шемшиева Салиха , 3 орынға Ажибаева Айман
ие болды . Ата - аналар балалардың тәрбиелеу үрдісіне қатысуға
дайындығын көрсете білді.
13. Қазақстан Республикасы Конституциясында былай делінген : "балаларға
қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата - ананың құқығы әрі міндеті " .
Отбасы баланың дамуын анықтайтын ең маңызды орта болып саналады .
Балалардың дамуы үшін қолайлы жағдай жасау отбасылық тәрбиенің
қателігінің алдын алу және жол бермеу , ата - ананың педагогикалық
мәдениетін көтеру . Сол үшін ата - аналармен ай сайын жиналыстар
өткізіледі , сауалнамалар , анкеталар толтырылып , баяндамалар оқылып әр
түрлі кеңестер беріледі .
Біз балабақшаға келген баланың тәрбиесіндегі кемшілік тұстарын
жетістіріп , оны дене және ой еңбегіне үйретуге , күн тәртібін дұрыс
реттеуге , салауатты өмір сүруге баулимыз , адал болуға тәрбиелеп ,
жақсылықты үйретуге , жамандықтан жиренуге үйрету арқылы бойында
жастайынан мәдени құндылықтар мен адамгершілік қасиеттерін
қалыптастыруға тырысамыз . Бала тәрбиесі жас шыбық тәрізді , қалай исең ,
солай қарай иіледі . "Адамды адам ғана тәрбиелей алады" - деген қағида
кімге болса да басшы болуы тиіс .
Өз басым бала тәрбиелеуде өзімді ұстамды , сабырлы болуға шақырдым .
Өйткені әр балаға жеке тұлға ретінде қарау керек . Балалармен балаша
ойнап , бала сияқты ойланып , психолог болу қажет . Тәрбие жұмыстарында ,
оқу үдерісінде баланың көңіл - күйіне , жан дүниесін түсінуге әрекет жасау
керек . Тәрбиеші өзін жинақы , тіл байлығы күшті , мәдениетті тұлға ретінде
көрсете білсе , бала да балабақшада жақсы тәлім - тәрбие алады .
Балабақшадағы бала - ойын баласы . Сол үшін тәрбиеші балаға үйрететін
санамақтарды , ойындарды , тақпақтарды , ертегілерді жатқа білуі қажет .
Балаға зейін қойып , оны тыңдасаң , бала саған жақын болады . Балаларды
жақсы , жаман деп бөлуге болмайды . Әр баланың көрінбейтін бір өнері
болады , тек соны біз уақытында көріп , сыртқа көрсете білуіміз керек .
Тәрбиеші деген сөз - алдымен баланы тәрбиелейтін адам , сосын білім
беретін ұстаз . Мен тағы да тәрбиеші деген - баланың екінші ата - анасы ,
досы , көмекшісі , үлі тұтар тұлғасы дер едім .
Қазіргі таңда жаңа технологияны оқу іс - әрекетінде қолдану балалардың
білімдерін жетілдіріп , олардың танымдық дамуын арттырады . Болашақта
алдымызға қойған көптеген мақсаттарымызға жетеміз - деп ойлаймын .
Менің басты міндетім : тәрбиеленушілерге дұрыс бағыт - бағдар беру . Өзін
іс жүзінде көрсете білуге және жасаған жұмысында жетістіктерге жетуін
қамтамасыз ету .
14. Балабақша әр үйдің еркесі , әпештеген ұлы мен қызы тәрбиеленетін орын .
Мұнда олар таңертең келіп , кешке қайтады . Балалық шақтарын қызықты
өткізіп , қазіргі заман баласын тәрбиелеу біздің міндет .
Тәрбиеші оқу - тәрбие жұмысына шығармашылықпен қарап , жаңа заман
талабына сай , озық дәстүр ұлттық рухында тәрбиелеп сабақты түрлендіру
мақсатында оқытудың түрлі әдіс - тәсілдерін пайдаланса , игі нәтижеге
жетеді . Ел болашағы - білімді ұрпақта . Уақытында алынған мектепке
дейінгі білімнің әр бала үшін де , еліміздің әл - ауқаты үшін де өмірлік
маңызды мәні бар . Мектеп жасына дейінгі балалар тәрбие мен білім беру
мәселесі ұлттық даму стратегиясымен тығыз байланысты және мемлекеттік
саясаттың ажырамас бөлігі болып табылады . Бала - келешек , бала - үміт ,
бала - өмірдің жалғасы . Сол себепті балаларды тәрбиелеу - баршаның ісі .