Đồ Án Công Nghệ & Dây Chuyền Sản Xuất Thuốc Viên

§å ¸n tèt nghiÖp C«ng nghÖ & d©y chuyÒn s¶n xuÊt thuèc viªn
PhÇn I
C«ng nghÖ & d©y chuyÒn s¶n xuÊt
thuèc viªn
Ch¬ng I
C«ng nghÖ s¶n xuÊt thuèc viªn nÐn
I.1. Thuèc viªn (viªn nÐn)
I.1.1. Kh¸i niÖm
Thuèc viªn nÐn lµ d¹ng thuèc ë thÓ r¾n cã h×nh d¹ng kÝch thíc kh¸c
nhau nhng th«ng thêng lµ h×nh trô dÑt, h×nh bÇu dôc, h×nh thoi, h×nh khèi dÑt…
Cã hµm lîng x¸c ®Þnh, ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nÐn 1 hay nhiÒu dîc chÊt víi t¸
dîc díi d¹ng h¹t nhá thµnh viªn.
§èi víi viªn chøa thuèc ®éc, hoÆc viªn dïng ngoµi th× nhuém mµu hoÆc
dïng h×nh d¸ng kh¸c nhau ®Ó ph©n biÖt. §èi víi viªn cã mïi khã uèng hoÆc
khã b¶o qu¶n th× cã thÓ bao ¸o bªn ngoµi.
I.1.2. ¦u, nhîc ®iÓm cña thuèc viªn
a. u ®iÓm
− LiÒu lîng t¬ng ®èi chÝnh x¸c, sö dông thuËn tiÖn vµ ®¬n gi¶n.
− Cã thÓ in ch÷, kh¾c r·nh, in hµm lîng thuèc lªn trªn m¾t viªn lµm
gi¶m sù nhÇm lÉn khi dïng thuèc.
− ThÓ tÝch gän nªn vËn chuyÓn dÔ dµng.
− B¶o qu¶n ®îc l©u v× Ýt chÞu t¸c ®éng cña ngo¹i c¶nh.
− Cã thÓ bao ngoµi 1 líp vá ®Ó b¶o vÖ vµ che dÊu mïi khã chÞu cña dîc
chÊt.
− Cã thÓ c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
− N¨ng xuÊt cao gi¸ thµnh h¹.
b. Nhîc ®iÓm
- Khã uèng ®èi víi trÎ em vµ ngêi bÖnh bÞ h«n mª.
- T¸c dông chËm.
- Trêng hîp sö dông t¸ dîc kh«ng ®óng cã thÓ lµm ¶nh hëng tíi ®é r·
cña viªn, hoÆc qu¸ tr×nh b¶o qu¶n mét sè viªn trë nªn khã r· lµm ¶nh
hëng ®Õn t¸c dông cña thuèc.
I.1.3. Ph©n lo¹i thuèc viªn nÐn
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i
a. Dùa vµo ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt
TrÇn Hoµng Quúnh Chi. M¸y Ho¸- K46 2

- Viªn dËp th¼ng kh«ng x¸t h¹t.
- Viªn dËp qua x¸t h¹t kh«, x¸t h¹t Èm.
b. Dùa theo h×nh thøc bªn ngoµi
- Viªn nÐn trÇn
- Viªn nÐn bao.
c. Dùa theo ph¬ng ph¸p sö dông ph©n ra viªn nÐn dïng trong hay viªn nÐn
dïng ngoµi.
I.1.4. Thµnh phÇn thuèc viªn nÐn
Thµnh phÇn thuèc viªn nÐn gåm dîc chÊt vµ t¸ dîc.
I.1.4.1. Dîc chÊt
Dîc chÊt lµ çc chÊt cã t¸c dông ch÷a bÖnh. Çc chÊt nµy cã nguån gèc
kh¸c nhau, cã thÓ chÊt vµ tÝnh chÊt kh¸c nhau.
TÝnh chÊt lÝ ho¸ cña dîc chÊt rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn ph¬ng
ph¸p s¶n xuÊt, sè lîng vµ chÊt lîng t¸ dîc dïng.
Mét sè dîc chÊt cã cÊu t¹o tinh thÓ, kÝch thíc ®Òu nhau, cã thÓ dËp th¼ng
thµnh viªn.
VÝ dô nh: acid boric, natri hydrocacbonat, kali permanganat, natri clorid,
kali clorid, camphor bromid, cafein citrat, kÏm sulfat…
§a sè dîc chÊt muèn dËp ®îc thµnh viªn ph¶i trén víi 1 hay nhiÒu chÊt
phô, sau ®ã ph¶i qua giai ®o¹n t¹o h¹t míi dËp ®îc thµnh viªn.
I.1.4.2. T¸ dîc
T¸ dîc lµ çc chÊt phô ®îc thªm vµo dîc chÊt ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt, b¶o
qu¶n vµ sö dông theo yªu cÇu chÊt lîng cña viªn.
Yªu cÇu chung cña t¸ dîc viªn nÐn lµ: ®¶m b¶o ®é bÒn c¬ häc cña viªn,
®é æn ®Þnh ho¸ häc cña dîc chÊt, gi¶i phãng tèi ®a dîc chÊt vïng hÊp thu,
kh«ng cã t¸c dông dîc lÝ riªng, kh«ng ®éc, dÔ dËp viªn vµ gi¸ c¶ hîp lÝ.
a. T¸ dîc ®én
T¸ dîc ®én dïng trong trêng hîp lîng dîc chÊt trong viªn qu¸ nhá kh«ng
®ñ khèi lîng ®Ó dËp thµnh viªn. Thêng dïng çc lo¹i sau:
 Çc lo¹i t¸ dîc tan ®îc
− Lactose lµ bét kÕt tinh tr¾ng, kh«ng mïi, vÞ ngät, rÊt tan trong n-
íc.
− Sacarose dÔ hót Èm h¬n lactose vµ cã ®é dÝnh lín h¬n nªn thêng
phèi hîp víi çc lo¹i t¸ dîc kh¸c.

− Matinol,sorbitol: thêng Ýt dïng mµ chØ thay thÕ cho lactose trong
trêng hîp dîc chÊt t¬ng kÞ víi lactose.
− Natri clorid: dïng trong trêng hîp viªn nÐn cÇn hoµ tan thµnh
dung dÞch trong suèt hay dïng lµm t¸ dîc ®én cho viªn cÊy díi da.
− Natri benzoat.
 Çc lo¹i t¸ dîc kh«ng tan
− Tinh bét nh tinh bét ng«, khoai, s¾n, hoµnh tinh.
− Çc bét th¶o méc nh bét cam th¶o, bè chÝnh s©m.
− Çc bét v« c¬: calci carbonat, magnesi carbonat, magnesi
oxyd,kaolin, bentonit…Çc chÊt v« c¬ võa t¸ dîc ®én võa lµ t¸ d-
îc hót cã t¸c dông lµm cho viªn r¾n ch¾c. Thêng dïng cho çc
viªn cã thµnh phÇn cao dîc liÖu.
b. T¸ dîc dÝnh
T¸ dîc dÝnh gióp cho çc tiÓu ph©n chÊt r¾n liªn kÕt víi nhau thµnh h¹t vµ
çc h¹t liªn kÕt víi nhau thµnh viªn khi dËp ë ¸p lùc kh«ng lín l¾m vµ t¹o cho
viªn cã ®é cøng thÝch hîp,
Çc lo¹i t¸ dîc dÝnh thêng dïng
− Çc lo¹i chÊt láng: níc cÊt, cån, aceton b¶n th©n kh«ng cã tÝnh dÝnh, nh-
ng khi cho vµo çc cao kh«, çc dîc liÖu cã chÊt keo hoÆc dîc liÖu cã
nhiÒu tinh bét sÏ trë nªn dÝnh.
− Çc lo¹i ®êng: Sacarose, lactose, glucose cã thÓ dïng chóng díi d¹ng bét
kh« hay pha thµnh dung dÞch. Çc chÊt ®êng gióp cho qu¸ tr×nh liªn kÕt
cña h¹t trong viªn tèt nhng dïng qu¸ liÒu sÏ g©y dÝnh chµy cèi.
− Hå tinh bét: thêng dïng nång ®é tinh bét kh¸c nhau tõ 5% ®Õn 15%.
c. T¸ dîc r·
T¸ dîc r· lµ chÊt thóc ®Èy nhanh sù tan r· cña viªn khi vµo c¬ thÓ. Çc t¸
dîc r· g©y t¸c dông theo c¬ chÕ vËt lÝ vµ ho¸ häc.
 T¸c dông r· theo c¬ chÕ vËt lÝ: T¸ dîc nµy lµm thay ®æi sù thÊm níc,
dÞch tiªu ho¸ cña viªn. T¸ dîc hoµ tan hoÆc tr¬ng në khi gÆp chÊt láng
lµm cho viªn dÔ r· ra. Çc t¸ dîc r· theo c¬ chÕ vËt lÝ thêng dïng:

− Çc t¸ dîc r· tan ®îc: Natri carboxy methyl cellulose, matri alginat,
natri clorid, saccirose, glucose…
− Çc t¸ dîc r· kh«ng tan:
o Tinh bét: Cã thÓ dïng çc lo¹i tinh bét khoai t©y, tinh bét m×, tinh
bét g¹o…®Ó lµm t¸ dîc r·,çc lo¹i tinh bét kh¸c nhau cã thÓ tr¬ng në
ë møc ®é kh¸c nhau, thÓ tÝch cña chóng cã thÓ t¨ng tõ 10% ®Õn 50%
so víi lóc ®Çu. NgoµI ra ta cßn dïng 1 sè dÉn xuÊt cña tinh bét
carboxy methylanyl(CMA) dïng lµm t¸ dîc tr¬n, r·, dÝnh.
o Amilopectin: lµ lo¹i bét tr¾ng tan trong níc l¹nh víi bÊt cø tØ lÖ nµo.
Dung dÞch trong suèt kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ.
o Th¹ch: thêng dïng víi tØ lÖ 1% ®Õn 2%, cho th¹ch vµo h¹t ®· sÊy
kh«, kh«ng cho th¹ch vµo s¸t h¹t víi çc thµnh phÇn kh¸c trong viªn
v× nh vËy sÏ mÊt t¸c dông r·.
o Çc chÊt diÖt ho¹t: natrri lauryl sulfat, aerosol OT, çc polysorbal,
çc esther cña polyethylen glycol víi acid bÐo.
 T¸c dông r· theo c¬ chÕ ho¸ häc: Çc chÊt khÝ CO2,O2 sinh ra tõ çc
t¸ dîc r· do t¸c dông cña Èm lµm cho viªn tan r·. Çc t¸ dîc sinh
khÝ:
− Muèi hydrocarbonat trong m«I trêng acid cña d¹ dµy sÏ gi¶i phãng
ra khÝ carbonic.
− Çc muèi carbonat hoÆc hydrocarbonat vµ çc acid citric, acid
tartric, do t¸c dông níc çc chÊt nµy ph¶n øng víi nhau sinh khÝ
carbonic.
− Peroxyd magnesi: Níc t¸c dông víi Peroxyd magnesi gi¶I phãng khÝ
oxy, lµm cho viªn tan r·.
d. T¸ dîc tr¬n
Çc t¸ dîc tr¬n gióp cho h¹t ch¶y ®Òu ®Æn vµo cèi, tr¸nh nguyªn liÖu dÝnh
vµo m¸y lµm gi¶m ma s¸t gi÷a viªn vµ thµnh cèi, do ®ã dÔ ®Èy viªn ra khái
m¸y dËp viªn, mÆt viªn bãng, ®Ñp, t¨ng tÝnh th¬ng hiÖu. Cã thÓ chia t¸ dîc
tr¬n thµnh 3 nhãm
− Çc chÊt gióp cho dù ch¶y cña h¹t( glidans): çc chÊt nµy gióp cho sù
ch¶y cña h¹t ®Òu ®Æn vµo cèi cña m¸y dËp viªn, do ®ã lµm cho khèi lîng
cña ®îc ®ång ®Òu. Çc chÊt cã t¸c dông nµy lµ: talc, lycopot, megnesi
stearat, calci stearat, polyethylen glycol, acid boric, natri cloid.

− Çc chÊt chèng dÝnh( antiadhesives) lµ chÊt ng¨n c¶n sù dÝnh gi÷a bÒ mÆt
viªn chµy cèi. Çc chÊt cã t¸c dông nµy: parafin, acid stearic, talc, bét ca
cao, xµ phßng.
− Çc chÊt tr¬n( lubricants) lµ çc chÊt lµm gi¶m sù ma s¸t trong qu¸ tr×nh
dËp viªn, ma s¸t gi÷a viªn vµ thµnh chµy cèi trong khi ®Èy viªn thuèc ra
khái cèi. Çc chÊt cã t¸c dông nµy: talc, magnesi stearat, calci stearat.
 Mét sè t¸ dîc tr¬n thêng dïng
o Talc: magnesi silicat lµ bét kÕt tinh tr¾ng, kh«ng mïi,kh«ng vÞ, kh«ng
hoµ toµn tr¬ vÒ m¾t vËt lÝ, do ®ã ph¶I dïng cã giíi h¹n.
o Acid stearic, çc xµ phßng tan ®îc nh natri oleat, natri nyristat.
o Parafin cøng hoÆc láng, s¸p, b¬ ca cao,dÇu silicon…
Khi dïng t¸ dîc tr¬n ngêi ta thêng kÕt hîp çc t¸ dîc tr¬n víi nhau. Çc t¸
dîc tr¬n ®îc thªm vµo sau khi söa h¹t. NÕu ph¶i dïng ë tr¹ng th¸i r¾n ph¶i
nghiÒn thËt mÞn. Sè lîng vµ t¸c dông cña t¸ dîc tr¬n ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng
cña viªn, nhÊt lµ ¶nh hëng ®Õn ®é r¾n, ®é r·.
e. T¸ dîc hót
Khi trong thµnh phÇn cña viªn cã chøa chÊt láng, çc chÊt dÔ bay h¬i…
th× cÇn thªm t¸ dîc hót ®Ó hçn hîp cã thÓ chÊt thÝch øng víi viÖc t¹o h¹t vµ
dËp viªn. Çc t¸ dîc hót thêng dïng: Magnesi carbonat, calci carbonat,
magnesi oxyd, kem oxyd, tinh bét, bét th¶o méc, aerosil, bentonit tricalci
phosphat.
f. T¸ dîc lµm Èm
Trong thµnh phÇn cñ© viªn cã chøa çc chÊt kh« nhanh qu¸, g©y khã dËp
viªn vµ bay bôi, cÇn thªm t¸ dîc lµm Èm, ®Ó gi÷ cho viªn cã ®é Èm cÇn thiÕt.
Çc lo¹i t¸ dîc Èm thêng dïng: triethanolamin stearat, triethanolamin oleat,
natri laurylsunfat, tween…
g. T¸ dîc mµu
Dïng t¸ dîc mµu trong viªn nÐn víi môc ®Ých:
− Ph©n biÖt çc lo¹i viªn cã cïng dîc chÊt, nhng hµm lîng dîc chÊt kh¸c
nhau ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn khi dïng.
− Ph©n biÖt çc lo¹i viªn cã chÊt ®éc.
− Lµm cho viªn ®Ñp hÊp dÉn ngêi dïng.
Çc chÊt mµu dïng lµm t¸ dîc ph¶i kh«ng ®îc ®éc, kh«ng biÕn mµu
trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n. Çc t¸ dîc mµu thêng dïng:

− Mµu tr¾ng: titan oxyd, calci carbonat.
− Mµu vµng: rutin, caroten, riboflavin.
− Mµu xanh: son chµm, clorofin.
− Mµu tÝm: çc anthoxyamin.
− Mµu n©u:caramel, purpurin.
− Mµu ®en: than th¶o méc.
h. T¸ dîc ®Öm
T¸ dîc ®Öm cã t¸c dông b¶o vÖ dîc chÊt kh«ng bÞ ph©n huû hoÆc kh«ng
bÞ mÊt t¸c dông khi gÆp dÞch tiªu ho¸. Çc t¸ dîc ®Öm thêng dïng: calci
carbonat, calci phosphat, calci citrat, calci gluconat, natri citrat…
i. T¸ dîc tr¬n
T¸ dîc tr¬n dïng ®Ó che dÊu mïi vÞ khã chÞu cña dîc chÊt cã trong thµnh
phÇn cña viªn vµ t¹o cho viªn cã mïi hÊp dÉn. T¸ dîc th¬m thêng dïng: çc
tinh dÇu b¹c hµ, quÕ, døa, chanh, vanilin. Çc t¸ dîc th¬m ®îc phun vµo tríc
khi dËp viªn.
j. Çc chÊt lµm ngät
Thêng dïng çc chÊt lµm ngät: sacarose, glycerin, sacarin, natri
cyclamat, calci cyclamat
T¸ dîc dïng trong s¶n xuÊt viªn nÐn cã nhiÒu lo¹i, mçi lo¹i cã tÝnh chÊt
vµ t¸c dông riªng, tuú thao tÝnh chÊt vµ thÓ chÊt cña dîc chÊt, ta cã thÓ dïng t¸
dîc nµy hay t¸ dîc kh¸c hoÆc phèi hîp mét sè t¸ dîc kh¸c nhau, sao cho hçn
hîp ®¹t ®îc yªu cÇu mong muèn.
I.2. C«ng nghÖ s¶n xuÊt thuèc viªn nÐn
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thuèc viªn nÐn dùa trªn nguyªn t¾c: Dïng lùc nÐn ®Ó
t¹o thµnh khèi r¾n tõ çc h¹t nhá thµnh viªn,viªn thuèc t¹o ®îc kh«ng nh÷ng
®¹t ®îc ®é bÒn c¬ häc ®Ó khái bÞ vì viªn trong qu¸ tr×nh ®ãng gãi, vËn chuyÓn
vµ b¶o qu¶n, mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o ®é tan r· vµ t¸c dông ®iÒu trÞ cña thuèc.
Do ®ã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt viªn nÐn ph¶i qua mét sè c«ng ®o¹n xö lÝ
míi cã thÓ dËp thµnh viªn ®¹t tiªu chuÈn chÊt lîng.
Cã 2 ph¬ng ph¸p ®Ó s¶n xuÊt viªn nÐn:
− Ph¬ng ph¸p dËp th¼ng.
− Ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt viªn nÐn qua t¹o h¹t.
I.2.1. C«ng nghÖ s¶n xuÊt thuèc viªn nÐn theo ph¬ng ph¸p dËp th¼ng

DËp th¼ng lµ ph¬ng ph¸p dËp viªn kh«ng qua giai ®o¹n t¹o h¹t. Do ®ã tiÕt
kiÖm ®îc mÆt b»ng s¶n vµ thêi gian, ®ång thêi tr¸nh ®îc t¸c ®éng cña nhiÖt vµ
Èm tíi dîc chÊt. Viªn dËp th¼ng thêng dÔ r·, r· nhanh nhng ®é bÒn kh«ng cao
vµ ®é chªnh lÖch hµm lîng dîc chÊt trong 1 l« mÎ s¶n xuÊt nhiÒu khi lµ qu¸
lín.
Trong thùc tÕ cã mét sè dîc chÊt cã cÊu tróc tinh thÓ ®Òu ®Æn, tr¬n ch¶y
vµ liªn kÕt tèt, cã thÓ dËp th¼ng thµnh viªn mµ kh«ng cÇn thªm t¸ dîc. Tuy
nhiªn sè dîc chÊt ®ã kh«ng nhiÒu. Trong ®a sè trêng hîp dËp th¼ng ngêi ta
cÇn ph¶i thªm t¸ dîc dËp th¼ng ®Ó c¶i thiÖn ®é tr¬n ch¶y vµ chÞu nÐn cña dîc
chÊt. Tuú theo tÝnh chÊt cña dîc chÊt mµ lîng t¸ dîc dËp th¼ng thªm vµo nhiÒu
hay Ýt. NhiÒu dîc chÊt Ýt tr¬n ch¶y vµ chÞu nÐn, t¸ dîc dËp th¼ng cã thÓ chiÕm
tíi 70- 75% khèi lîng viªn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, çc nhµ s¶n xuÊt ®ang cè
g¾ng t×m çc t¸ dîc dËp th¼ng. Çc t¸ dîc dËp th¼ng lÝ tëng ®Ó t¨ng cêng ¸p
dông ph¬ng ph¸p dËp th¼ng. Çc t¸ dîc dËp th¼ng hay dïng hiªn nay la
cellulose vi tinh thÓ (Avicel), lactose phun sÊy (LSD), dicalci phosphat
(Emcompress), tinh bét biÕn tÝnh… Trong ®ã, Avicel ®îc coi lµ t¸ dîc cã nhiÒu
u ®iÓm h¬n c¶.
Mét sè chÊt cã thÓ dËp th¼ng thµnh viªn: Acid boric,natri bromid, natri
clorid, kali clorid, kali permanganat, natri carbonat.
Mét sè chÊt nh aspirin, pyramidon, antipirin. Sau khi thªm mét sè t¸ dîc
cÇn thiÕt cã thÓ dËp thµnh viªn.
¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy
− Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ph¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n, kh«ng lµm thay ®æi
tr¹ng th¸i vËt lÝ cña nguyªn liÖu nªn kh«ng ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng dîc
chÊt.
− Ýt hao hôt nguyªn liÖu.
− Cã thÓ ¸p dông cho çc dîc chÊt dÔ bÞ háng bëi Èm vµ nhiÖt.
− Thêi gian s¶n xuÊt ng¾n, do ®ã chi phÝ s¶n xuÊt Ýt, gi¸ thµnh h¹.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt viªn nÐn theo ph¬ng ph¸p nµy gåm 3 c«ng ®o¹n
1. ChuÈn bÞ nguyªn liÖu
2. C©n trén dîc chÊt vµ t¸ dîc cÇn thiÕt.
3. DËp viªn
4. §ãng gãi
I.2.2. C«ng nghÖ s¶n xuÊt viªn nÐn qua t¹o h¹t.

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt viªn nÐn cÇn ph¶i qua giai ®o¹n t¹o h¹t cã kÝch
thíc thÝch hîp ®Ó dËp h¹t thµnh viªn ®¹t ®îc chÊt lîng.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt viªn nÐn theo ph¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i tr¶i qua c¸c
c«ng ®o¹n chÝnh sau:
1. ChuÈn bÞ nguyªn liÖu
2. T¹o h¹t
3. DËp viªn
4. §ãng gãi
I.2.2.1. C«ng ®o¹n chuÈn bÞ nguyªn liÖu (trén bét kÐp)
Viªn nÐn thêng lµ hçn hîp nhiÒu bét ®¬n. C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña dîc
chÊt mµ chän t¸ dîc, x©y dùng c«ng thøc pha chÕ vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thÝch
hîp. Khi trén bét kÐp cÇn ¸p dông kÜ thuËt trén ®ång lîng ®Ó ®¶m b¶o dîc
chÊt ®îc ph©n bè ®ång ®Òu trong viªn, ®Æc biÕt víi viªn nÐn chøa hµm lîng
dîc chÊt thÊp.
Khi lîng dîc chÊt trong viªn nhá cã thÓ ngêi ta kh«ng trén bét kÐp mµ
hoµ dîc chÊt vµo t¸ dîc dÝnh láng ®Ó x¸t ¹t (nÕu dîc chÊt tan ®îc).
Thêi gian trén bét kÐp cã ¶nh hëng tíi ®é ®ång nhÊt cña khèi bét do ®ã
¶nh hëng tíi sinh kh¶ dîc cña viªn. V× vËy cÇn ®îc nghiªn cøu x¸c ®Þnh cô
thÓ cho tõng c«ng thøc dËp viªn. Cã trêng hîp thêi gian trén kÐo dµi qu¸, dîc
chÊt cã xu híng t¸ch líp.
Lo¹i m¸y nghiÒn trén vµ lùc trén cã ¶nh hëng tíi tÝnh chÊt cña viªn nÐn
vÒ sau.
− C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña dîc chÊt mµ chän t¸ dîc, x©y dùng c«ng thøc
pha chÕ vµ quy tr×nh s¶n xuÊt thÝch hîp.
− Nguyªn liÖu ë d¹ng r¾n dïng m¸y xay, m¸y nghiÒn ®Ó xay nghiÒn
nguyªn liÖu vµ r©y lÊy bét cã kÝch thíc cÇn thiÕt.
− ChuÈn bÞ t¸ dîc dÝnh cÇn thiÕt.
− C©n nguyªn liÖu theo c«ng thøc pha chÕ.
− Trén nguyªn liÖu thµnh hçn hîp bét kÐp.
Víi nguyªn liÖu Ýt, trén bét trong khay, chËu theo nguyªn t¾c ®ång lîng:
b¾t ®Çu trén tõ chÊt cã sè lîng Ýt nhÊt, råi thªm dÇn c¸c nguyªn liÖu kh¸c theo
thø tù t¨ng dÇn vµ mçi lÇn thªm mét lîng t¬ng ®¬ng víi lîng ®· cã trong
khay. Cø tiÕp tôc lµm nh vËy cho ®Õn hÕt. Sau cho hçn hîp bét qua r©y cã kÝch
thíc m¾t r©y lín h¬n cì bét mét sè ®Ó hçn hîp ®ång nhÊt h¬n.
Víi nguyªn liÖu nhiÒu, qu¸ tr×nh nhµo trén ®îc thùc hiÖn trong m¸y.

B¾t ®Çu cho vµo m¸y nhµo trén tõ chÊt cã sè lîng nhiÒu nhÊt råi thªm dÇn
çc chÊt cã sè lîng gi¶m dÇn.
− Víi çc chÊt ®éc vµ m¹nh cµn trén l©u h¬n.
− Khi trén xong, nªn cho hçn hîp bét qua r©y cã kÝch thíc m¾t ray lín h¬n
cì bét mét sè råi trén l¹i.
− CÇn kiÓm tra ®é ®ång ®Òu vÒ mµu s¾c cña hçn hîp theo D§VN II, TËp 3.
I.2.2.2. T¹o h¹t
T¹o h¹t lµ qu¸ tr×nh t¹o ra mèi liªn kÕt gi÷a çc tiÓu ph©n nguyªn liÖu
d¹ng bét thµnh h¹t cã h×nh d¹ng vµ kÝch thíc ®Òu nhau, cã ®é cøng thÝch hîp
vµ cã thÓ liªn kÕt víi nhau thµnh viªn thuèc ®¹t tiªu chuÈn chÊt lîng khi dËp
viªn ë ¸p lùc kh«ng lín l¾m.
Môc ®Ých cña viÖc t¹o h¹t lµ tr¸nh hiÖn tîng ph©n líp cña khèi bét trong
qu¸ tr×nh dËp viªn, c¶i thiÖn ®é ch¶y cña bét dËp viªn, t¨ng cêng kh¶ n¨ng liªn
kÕt cña bét lµm cho viªn dÔ ®¶m b¶o ®é ch¾c vµ gi¶m hiÖn tîng dÝnh cèi chµy
khi dËp viªn.
T¹o h¹t cã ý nghÜa quan träng trong s¶n xuÊt viªn nÐn v×:
− Lµm t¨ng sù liªn kÕt gi÷a çc tiÓu ph©n chÊt r¾n, do ®ã viªn nÐn
®iÒu chÕ tõ h¹t sÏ cã ®é cøng cÇn thiÕt.
− Lµm gi¶m sù dÝnh cña bét vµo m¸y dËp viªn do lµm gi¶m diÖn tiÕp
xóc cña bét.
− Sù ph©n phèi h¹t vµo cèi cña m¸y dËp viªn sÏ ®Òu ®Æn h¬n so víi
ph©n phoÝi bét, do ®ã viªn nÐn sÏ cã khèi lîng ®ång ®Òu.
− Tr¸nh ®îc sù ph©n líp gi÷a çc dîc chÊt cã trong c«ng thøc cña
viªn trong qu¸ tr×nh ph©n phèi nguyªn liÖu vµo cèi cña m¸y dËp
viªn.
Trong thùc tÕ s¶n xuÊt cã 3 ph¬ng ph¸p t¹o h¹t
− T¹o h¹t kh« (ph¬ng ph¸p dËp kÐp).
− T¹o h¹t Èm.
− Çc ph¬ng ph¸p t¹o h¹t ®Æc biÖt.
Tuú theo tÝnh chÊt cña dîc chÊt mµ ta cã thÓ ¸p dông 1 trong çc ph¬ng
ph¸p t¹o h¹t trªn.
I.2.2.2.1. Ph¬ng ph¸p t¹o h¹t kh«

Qu¸ tr×nh t¹o h¹t kh« kh«ng dïng ®Õn t¸ dîc dÝnh ë d¹ng láng ®Ó t¹o
h¹t.
NÕu nguyªn liÖu cã tÝnh kÕt dÝnh gi÷a çc tiÓu ph©n nhá th× cÇn thªm
çc t¸ dîc dÝnh ë d¹ng kh« nh lactose,sacarose, calci carbonat, glycerin
monostearat.
Ph¬ng ph¸p t¹o h¹t kh« cã u ®iÓm lµ tr¸nh ®îc t¸c ®éng cña Èm vµ nhiÖt
®èi víi viªn, do ®ã ®îc dïng cho çc viªn chøa dîc chÊt kh«ng bÒn víi Èm vµ
nhiÖt (asprin, vitamin C, ampicilin…). T¹o h¹t kh« còng tiÕt kiÖm ®îc mÆt
b»ng vµ thêi gian h¬n t¹o h¹t Èm. H¹n chÕ cña ph¬ng ph¸p t¹o h¹t kh« lµ: Dîc
chÊt ph¶I cã kh¶ n¨ng tr¬n ch¶y vµ liªn kÕt nhÊt ®Þnh, dîc chÊt khã ph©n phèi
®Òu trong tõng viªn (do hiÖn tîng ph©n líp cã thÓ x¶y ra khi trén bét kÐp vµ
dËp viªn). Ngoµi ra hiÖu suÊt t¹o h¹t kh«ng cao vµ viªn khã ®¶m b¶o ®é bÒn
c¬ häc. §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy, hiÖn nay ngêi ta t¹o h¹t kh« b»ng ph¬ng
ph¸p çn Ðp: Bét kÐp ®îc çn Ðp thµnh tÊm máng (dµy kho¶ng 1mm) gi÷a 2
trôc con l¨n. Sau ®ã x¸t vì tÊm máng qua r©y ®Ó t¹o h¹t. H¹t thu ®îc theo ph-
¬ng ph¸p nµy gäi lµ h¹t compact.
Ph¬ng ph¸p t¹o h¹t kh« gåm çc giai ®o¹n sau:
− C©n nguyªn liÖu theo c«ng thøc pha chÕ.
− Trén nguyªn liÖu theo ph¬ng ph¸p ®ång lîng.
− DËp thµnh viªn cã ®êng kÝnh 20- 25mm.
− Çn viªn thµnh h¹t b»ng m¸y çn trôc quay hoÆc m¸y xay bóa.
− Söa h¹t: R©y lÊy h¹t cã kÝch thíc thÝch hîp (0,8- 1,2mm). Çc h¹t to
cho çn l¹i, çc h¹t nhá dËp thµnh viªn th«, çn viªn vµ söa h¹t nh
trªn.
I.2.2.2.2. Ph¬ng ph¸p t¹o h¹t Èm
Ph¬ng ph¸p t¹o h¹t Èm lµ ph¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt hiªn nay do cã
nhiÒu u ®iÓm nh: DÔ ®¶m b¶o ®é bÒn c¬ häc cña viªn, dîc chÊt dÔ ph©n phèi
vµo tõng viªn(do ®ã dÔ ®¶m b¶o sù ®ång nhÊt vÒ khèi lîng viªn vµ vÒ hµm l-
îng dîc chÊt). Quy tr×nh vµ thiÕt bÞ ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn.
Tuy nhiªn, ph¬ng ph¸p t¹o h¹t ít còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm nh: ChÞu
t¸c ®éng cña Èm vµ nhiÖt (khi sÊy h¹t), cã thÓ lµm gi¶m sù æn ®Þnh cña dîc
chÊt. Quy tr×nh kÐo dµi tr¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n, tèn mÆt b»ng vµ thêi gian
s¶n xuÊt (nÕu lµ x¸t h¹t qua r©y). Khi dËp viªn b»ng ph¬ng ph¸p t¹o h¹t ít, ®Ó
®¶m b¶o chÊt lîng cña viªn nÐn, cÇn thùc hiÖn tèt viÖc kiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt: §Ò ra ®óng yªu cÇu chÊt lîng vµ çc th«ng sè kÜ thuËt cÇn ®¸nh gi¸ cho
tõng c«ng ®o¹n.
§Ó dÔ dËp viªn, h¹t ph¶i dÔ ch¶y vµ chÞu nÐn tèt. Muèn vËy, h¹t ph¶i
®¸p øng mét sè yªu cÇu sau:
− Cã h×nh d¹ng thÝch hîp: Tèt nhÊt lµ h×nh cÇu. H¹t h×nh cÇu cã
ma s¸t nhá, dÔ ch¶y, khi nÐn dÔ liªn kÕt thµnh viªn.
− Cã kÝch thíc thÝch hîp: KÝch thíc h¹t ¶nh hëng ®Õn ®é tr¬n
ch¶y vµ tØ träng h¹t. H¹t cã kÝch thíc ph©n bè ®Òu ®Æn th× dÔ ch¶y vµ
®ã dÔ ®¶m b¶o ®é ®ång nhÊt vÒ khèi lîng viªn. Th«ng thêng kÝch th-
íc h¹t thay ®æi tõ 0,5 -2mm theo ®êng kÝnh viªn (viªn cµng bÐ th×
nªn x¸t h¹t cµng nhá vµ ngîc l¹i).
Ph¬ng ph¸p t¹o h¹t Èm gåm çc giai ®o¹n sau:
− ChuÈn bÞ nguyªn liÖu
− Lµm Èm hçn hîp bét.
− X¸t h¹t.
− Söa h¹t ít.
− SÊy h¹t.
− Söa h¹t kh«.
− Trén t¸ dîc tr¬n
a. a. ChuÈn bÞ nguyªn liÖu
Nguyªn liÖu ph¶i kiÓm nghiÖm ®¹t tiªu chuÈn dîc ®iÓn hoÆc tiªu chuÈn
ngµnh míi ®îc ®a vµo s¶n xuÊt, sau ®ã xay r©y thµnh bét cã kÝch thíc yªu cÇu
cña s¶n xuÊt.
Çn trén nguyªn liÖu theo nguyªn t¾c ®ång lîng. ChuÈn bÞ lîng dung
dÞch t¸ dîc dÝnh cÇn thiÕt.
b. b. Lµm Èm hçn hîp
Tuú theo tÝnh chÊt cña dîc chÊt cã thÓ lµm Èm hçn hîp b»ng dung m«i,
b»ng çch ®un ch¶y hçn hîp bét hoÆc b»ng t¸ dîc dÝnh láng.
− Lµm Èm b»ng dung m«i nh níc, cån, hçn hîp cån- níc: Hoµ tan 1
phÇn nguyªn liÖu ®em x¸t h¹t ®Ó t¹o thµnh dung dÞch ®Ëm ®Æc, dïng dung
dÞch nµy ®Ó lµm Èm nguyªn liÖu víi ®iÒu kiÖn lµ dung m«I chØ cã kh¶ n¨ng
hoµ tan Ýt hçn hîp bét hoÆc mét trong çc thµnh phÇn nguyªn liÖu, nÕu ®é

hoµ tan cña bét trong dung m«i lín th× kh«ng dïng dung m«I ®ã ®Ó x¸t h¹t
®îc.
− Lµm Èm b»ng çch n©ng nhiÖt ®é lªn ®Õn ®iÓm ch¶y cña dîc chÊt,
sau ®Ó nguéi, çc tiÓu ph©n ch¶y ra sÏ t¹o thµnh khèi cøng, råi xay r©y
thµnh h¹t cã kÝch thíc thÝch hîp.
− Lµm Èm b»ng t¸ dîc dÝnh láng: Çc t¸ dîc dÝnh láng lµm t¨ng kh¶
n¨ng kÕt dÝnh cña hçn hîp bét thµnh khèi Èm. Sau chuyÓn thµnh h¹t, lµm
bay h¬I dung m«i çc h¹t vÉn gi÷ nguyªn h×nh d¹ng.
§Ó trén bét vµ lµm Èm khèi bét dïng m¸y nhµo trén: M¸y nhµo trén vµ
t¹o h¹t tèc ®é cao, m¸y nhµo trén çnh nhµo h×nh ch÷ Z…
Qu¸ tr×nh lµm Èm khèi bét tiÕn hµnh nh sau: cho nguyªn liÖu vµo m¸y
trén ®Òu. Rãt tõ tõ t¸ dîc dÝnh láng vµo hçn hîp bét, võa cho võa nhµo ®Õn khi
khèi bét ®ñ Èm. NÕu cho Ýt chÊt dÝnh, h¹t sÏ kh«ng ®Òu, tØ lÖ bét mÞn cao sÏ
g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh dËp viªn vµ viªn kh«ng ®ñ ®é r¾n ch¾c.
NÕu cho nhiÒu chÊt dÝnh, khèi bét sÏ qu¸ Èm, sÏ khã x¸t h¹t vµ viªn
kh«ng ®¹t ®é r·.
M¸y trén
1- m« t¬ çnh trén; 2- cöa th¸o liÖu; 3- çnh trén; 4- thïng
trén; 5- çnh t¹o h¹t; 6- m« t¬ çnh t¹o h¹t

Thêi gian nhµo tuú theo tõng nguyªn liÖu, th«ng thêng cho m¸y nhµo tõ
10- 20 phót cho mçi mÎ tõ 15- 50kg nguyªn liÖu.
§æ khèi bét Èm ra thïng hoÆc chËu, chuyÓn sang giai ®o¹n tiÕp theo.
c. X¸t h¹t
X¸t h¹t lµ qu¸ tr×nh chuyÓn hçn hîp bét Èm thµnh d¹ng h¹t nhá nhê lùc
c¬ häc Ðp khèi bét Èm qua lç m¾t r©y hay tÊm kim lo¹i ®ôc lç.
ë quy m« nhá: ngêi ta miÕt khèi bét Èm trªn r©y cã lç m¾t r©y tõ 1,2–
1,5mm. H¹t thu ®îc cã h×nh d¹ng l¨ng trô, kÝch thíc h¹t kh«ng ®Òu, do ®ã,
kh¶ n¨ng ch¶y cña h¹t kÐm, n¨ng suÊt thÊp.
M¸y x¸t h¹t l¾c
1- cöa vµo ; 2- trôc; 3- m« t¬
ë trong c¸c xÝ nghiÖp dîc phÈm ngêi ta dïng nhiÒu lo¹i m¸y x¸t h¹t
kh¸c nhau: M¸y x¸t h¹t l¾c, m¸y x¸t h¹t li t©m…
b.Söa h¹t ít
Cho h¹t võa x¸t xong qua r©y cã kÝch thíc lç m¾t r©y: 1,25mm. Nh÷ng
h¹t thu ®îc díi r©y lµ ®¹t yªu cÇu cho qua giai ®o¹n sÊy h¹t. Nh÷ng h¹t kh«ng
qua r©y cho x¸t l¹i.
c. SÊy h¹t
Sau khi söa h¹t ít xong, cÇn sÊy ®Õn ®é Èm thÝch hîp. §é Èm cña c¸c
lo¹i h¹t kh¸c nhau, nhng n»m trong kho¶ng 0,5 – 7%.
Tuú theo tÝnh chÊt ho¸ häc cña dîc chÊt mµ tiÕn hµnh sÊy ë nhiÖt ®é
kh¸c nhau, thêng sÊy h¹t tõ 36- 700C.

Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p, thiÕt bÞ kh¸c nhau ®Ó sÊy h¹t.
3
2
1
ThiÕt bÞ sÊy tÇng s«i
1- buång ph©n phèi khÝ; 2- th©n thïng; 3- tói läc
− SÊy h¹t ë ¸p suÊt thêng: tñ sÊy, tñ sÊy b¨ng t¶i …
− SÊy h¹t díi ¸p lùc gi¶m: ThiÕt bÞ sÊy ch©n kh«ng.
− SÊy b»ng tia hång ngo¹i.
− SÊy tÇng s«i: thiÕt bÞ sÊy tÇng s«i.
d. Söa h¹t kh«
H¹t sau khi sÊy xong Ýt nhiÒu cã vãn l¹i víi nhau, cÇn ph¶i ph©n t¸n c¸c
h¹t ®ã hoÆc lo¹i bít bét mÞn (lîng bét mÞn kh«ng ®îc vît qu¸ 20%). Qu¸ tr×nh
söa h¹t: Cho h¹t qua r©y cã kÝch thíc: lç m¾t r©y: 1,25mm vµ 0,2mm ®Ó lo¹i
h¹t vãn vµ bét mÞn.
e. Trén t¸ dîc tr¬n
Sau khi söa h¹t kh«, ngêi ta trén vµo h¹t mét lîng t¸ dîc tr¬n, r· cÇn
thiÕt. T¸ dîc tr¬n ph¶i cho qua r©y sè 125 (1,25mm) tríc khi trén vµo h¹t ®Ó
víi lîng t¸ dîc tr¬n tèi thiÓu cã thÓ bao ®îc toµn bé sè h¹t, råi chuyÓn sang
giai ®o¹n dËp viªn.

M¸y trén ch÷ V
1- Trôc; 2- thïng trén
I.2.2.2.3. Çc ph¬ng ph¸p t¹o h¹t ®Æc biÖt
− T¹o h¹t b»ng thiÕt bÞ tÇng s«i
− ThiÕt bÞ nµy gièng thiÕt bÞ sÊy tÇng s«i
− T¹o h¹t b»ng ph¬ng ph¸p phun s¬ng
− T¹o h¹t trong tuèc bin
I.2.2.3. DËp viªn
DËp viªn lµ qu¸ tr×nh trong ®ã çc tiÓu ph©n chÊt r¾n bÞ lùc c¬ häc t¸c
®éng tõ bªn ngoµi vµo lµm chóng bÞ biÕn d¹ng, gi¶m thÓ tÝch vµ chuyÓn thµnh
khèi r¾n ch¾c cã h×nh d¹ng cña cèi.
Cã nhiÒu lo¹i dËp viªn kh¸c nhau, nhng vÒ nguyªn lÝ cÊu t¹o ®Òu cã 3
bé phËn chÝnh lµ cèi, chµy vµ phÔu ph©n phèi h¹t.
− Cèi: Lµ chi tiÕt m¸y cã h×nh trô trßn, lµm b»ng thÐp tèt, t«i cÈn thËn
vµ ®¸nh nh½n bãng. Gi÷a cèi vµ lç cèi cã h×nh d¹ng vµ kÝch thíc kh¸c nhau.
Tuú theo khèi lîng viªn mµ chän cì cèi cho thÝch hîp. Ngêi ta thÊy r»ng tØ lÖ
chiÒu cao vµ ®êng kÝnh viªn b»ng 1/4 th× viªn ®Ñp, dÔ b¶o qu¶n vµ ngêi bÖnh
dÔ nuèt.
− Chµy: Gåm chµy trªn chµy díi cã h×nh d¹ng vµ kÝch thíc t¬ng øng
víi lç cèi. MÆt chµy trªn cã thÓ kh¾c ch÷ vµ kÝ hiÖu. Viªn dËp ®Ó bao dung
dïng chµy mÆt lâm.
Çc chµy ph¶i kÝt víi cèi, nhng ph¶i chuyÓn ®éng dÔ dµng trong cèi
theo chiÒu lªn xuèng. Trong qu¸ tr×nh dËp viªn, çc chµy ®îc l¾p vµo nh÷ng

bé phËn chuyÓn ®éng ®Ó thùc hiÖn viÖc nÐn h¹t thµnh viªn vµ ®Èy viªn thuèc
ra khái cèi.
− PhÔu ph©n phèi h¹t: Lµm nhiÖm vô chøa h¹t vµ nh¶ h¹t vµo cèi cña
m¸y dËp viªn, cã lo¹i cßn lµm c¶ nhiÖm vô g¹t viªn thuèc vµ bét thõa ra khái
cèi.
Tuú theo lo¹i m¸y dËp viªn, phÔu ph©n phèi h¹t dÝnh cè ®Þnh trªn th©n
m¸y nh trong m¸y dËp viªn quay trßn, hay chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn hoÆc chuyÓn
®éng quay trong m¸y dËp viªn t©m sai. Thêng trong phÔu ph©n phèi h¹t cã
g¾n hÖ thèng khuÊy trén gióp cho h¹t nh¶ xuèng cèi ®Òu. Mét m¸y dËp viªn
cã thÓ cã 1 ®Õn 3 phÔu.
Cã nhiÒu lo¹i m¸y dËp viªn, song ta cã thÓ chia lµm 2 lo¹i dùa trªn c¸ch
t¹o lùc nÐn cña m¸y vµ sù chuyÓn ®éng cña chµy cèi.
a. M¸y dËp viªn t©m sai
− §Æc ®iÓm cÊu t¹o:
C¸c chµy chØ chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn theo ph¬ng lªn xuèng nhê mét b¸nh
lÖch t©m truyÒn chuyÓn ®éng. M¸y thêng cã mét cèi, trong cèi cã mét hay
nhiÒu lç cèi, ®îc l¾p cè ®Þnh vµo th©n m¸y. PhÔu ph©n phèi h¹t chuyÓn ®éng
quay hoÆc trît ®Ó nh¶ h¹t vµo cèi vµ ®Èy viªn thuèc ra ngoµi.
− Chu k× ho¹t ®éng cña m¸y dËp viªn t©m sai gåm 4 giai ®o¹n
o Giai ®o¹n a: PhÔu ph©n phèi h¹t tiÕn lªn trªn mÆt cèi.
o Giai ®o¹n b: PhÔu lïi ra vµ gat b»ng thuèc trªn mÆt cèi, chÇy
trªn tõ tõ h¹ xuèng.
o Giai ®o¹n c: PhÔu ë vÞ trÝ xa nhÊt, chµy trªn nÐn khèi h¹t trong
cèi thµnh viªn.
o Giai ®o¹n d,e: ChÇy trªn ®i lªn ,chÇy díi ®i lªn ®Èy viªn thuèc
®i ngang mÆt cèi ,phÔu ph©n phèi h¹t tõ tõ tiÕn vµo mÆt cèi.
o Giai ®o¹n f : LÆp l¹i giai ®o¹n a vµ ®Èy viªn thuèc ra ngoµi.
− ¦u ®iÓm cña m¸y ®Ëp viªn t©m sai:
o M¸y cÊu t¹o ®¬n gi¶n,th¸o l¾p chÇy cèi dÔ dµng .
o §é nÐn kh¸ cao (3 – 15 tÊn/cm2) do ®ã cã thÓ dËp ®îc nhiÒu
lo¹i viªn.
− Nhîc ®iÓm cña m¸y :
o N¨ng suÊt thÊp , chØ dËp ®îc mét vµi viªn mét lÇn.

o Lùc nÐn chØ t¸c dông tõ trªn xuèng ,do ®ã viªn kh«ng ®îcnÐn
®Òu, mÆt trªn sÏ r¾n h¬n .
Do ®ã m¸y dËp viªn t©m sai chØ thÝch hîp víi n¬i s¶n xuÊt nhá vµ
phßng thÝ nghiÖm.
b. M¸y dËp viªn quay trßn :
§Æc ®iÓm cÊu t¹o :
- PhÔu ph©n phèi h¹t cè ®Þnh .
- C¸c cèi l¾p chÆt trªn mét m©m quay trßn lÇn lît chuyÓn ®éng díi
phÔu ph©n phèi h¹t ®Ó nhËn nguyªn liÖu.
- ChÇy trªn vµ chÇy díi thùc hiÖn hai chuyÓn ®éng cïng mét lóc : c¸c
chÇy quay trßn b»ng tèc ®é quay cña cèi t¬ng øng vµ chuyÓn ®éng lªn xuèng
nhê gê dÉn ®Ó nÐn h¹t thµnh viªn vµ ®Èy viªn thuèc lªn ngang mÆt cèi.
- Thanh g¹t g¹t viªn thuèc vµo m¸ng råi r¬i xuèng thïng høng.
- Tuú theo cì m¸y ,mçi m¸y cã tõ 1 – 3 phÔu ph©n phèi h¹t vµ cã tõ 14
– 67 bé chÇy cèi.
- M¸y cã bé phËn ®iÒu chØnh träng lîng viªn ,®é nÐn.M¸y ®îc che kÝn
vµ cã bé phËn hót bôi ®a vµo bé phËn l¾ng bôi ®Î thu håi .
2
1
2
13
5 6
I
3
7
89
II
14
15
16
17
12
III
11
S¬ ®å chuyÓn ®éng cña m¸y dËp viªn quay trßn
1, 8- th©n chµy; 2,9- mò chµy; 3,10- gê dÉn; 4,7- chµy; 5- m©m l¾p cèi; 6- cèi;
11- puli ®iÒu chØnh khèi lîng viªn; 12,14- puli nÐn; 13- phÔu; 15- thanh g¹t;
16- m¸ng høng viªn; 17- viªn thuèc
- Cèi chuyÓn ®éng ®Õn vÞ trÝ cña phÔu ,phÔu ph©n phèi h¹t vµo cèi ,lóc
nµy chÇy trªn ë vÞ trÝ cao nhÊt ,chÇy díi ë vÞ trÝ thÊp nhÊt chøa lîng h¹t trong
cèi b»ng khèi lîng cña viªn ,®iÒu chØnh khèi lîng cña viªn lµ ®iÒu chØnh ®é
cao thÊp cña chÇy díi nhê puli 11(vÞ trÝ I).
- ChÇy cèi tiÕp tôc quay ,chÇy trªn tõ tõ h¹ xuèng,chÇy dí tõ tõ n©ng
lªn nhê puli 12,15 ®Ó nÐn h¹t thµnh viªn (vÞ trÝ II).

- ChÇy cèi tiÕp tôc quay ,chÇy trªn n©ng lªn, chÇy díi n©ng lªn ngang
mÆt cèi, ®Ó thanh g¹t g¹t viªn ra m¸ng ®Õn thïng høng viªn (vÞ trÝ III).
- Chµy cèi tiÕp tôc quay lÆp l¹i chu kú trªn.
* ¦u ®iÓm cña m¸y dËp viªn quay trßn :
- N¨ng suÊt cao, thÝch hîp víi c¬ së s¶n suÊt lín, Ýt ph¶i thay ®æi mÆt
hµng.
- §é cøng cña mÆt trªn vµ mÆt díi nh nhau v× lùc nÐn ®îc thùc hiÖn ®-
îc thùc hiÖn c¶ trªn vµ díi.
- M¸y ho¹t ®éng nhÑ nhµng Ýt ån µo.
* Nhîc ®iÓm :
- CÊu t¹o cña m¸y rÊt phøc t¹p ,do ®ã th¸o l¾p lau röa m¸y mÊt rÊt
nhiÒu thêi gian.
M¸y dËp viªn quay trßn tuú theo cÊu t¹o cña m©m quay l¾p chÇy cèi cã
thÓ dËp ®îc viªn nhiÒu líp: Dïng trong çc trêng hîp viªn cha cã çc thµnh
phÇn t¬ng kþ víi nhau, ®iÒu chÕ viªn nÐn cã t¸c dông kÐo dµi, bao viªn b»ng
m¸y dËp viªn.
Tuú theo tÝnh chÊt cña h¹t vµ yªu cÇu cña viªn thuèc mµ chän m¸y dËp
viªn.
Tuú theo khèi lîng viªn mµ chän chÇy cèi.
- Viªn cã khèi lîng nhá h¬n 0,2g dïng chÇy cèi cã ®êng kÝnh:
4,5mm; 5,0mm; 5,5mm; 6,0mm.
- Viªn cã khèi lîng tõ 0,20 – 0,30g dïng chÇy cèi cã ®êng kÝnh:
7mm; 9mm.
- Viªn cã khèi lîng b»ng hoÆc lín h¬n 0,5g dïng chÇy cèi cã ®êng
kÝnh b»ng hoÆc lín h¬n 12,0 mm.
- Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®îc kÝch thíc chÇy cèi, chän chÇy cèi cho khíp
nhau vµ cã bÒ mÆt tr¬n nh½n.
- L¾p chÇy cèi theo híng dÉn sö dông cña m¸y:
+ §iÒu chØnh chµy díi lªn cao nhÊt b»ng mÆt cèi khi lµm viÖc :nÕu
chµy díi cao h¬n mÆt cèi ,phÔu ph©n phèi h¹t lµm søt chÇy, nÕu chµy díi thÊp
h¬n mÆt cèi ,phÔu ph©n phèi h¹t lµm vì viªn. (§èi víi m¸y ®Ëp t©m sai).
+ Cè ®Þnh çc bé phËn cña m¸y, kiÓm tra vËn hµnh m¸y b»ng çch
quay tay xem chÇy cèi ®· khíp víi nhau cha. Nõu chÇy cèi ®· khíp víi nhau
míi cho ch¹y b»ng ®éng c¬.
+ Sau ®ã cho Ýt h¹t vµo phÔu ph©n phèi dËp thö vµ kiÓm tra chÊt l-
îng cña viªn ®Ó ®iÒu chØnh tiÕp:

KiÓm tra khèi lîng viªn: c©n 10 hoÆc 20 viªn tÝnh khèi lîng trung b×nh
so víi khèi lîng qui ®Þnh. Nõu khèi lîng viªn cha ®¹t th× dïng bé phËn ®iÒu
chØnh khèi lîng viªn ®Ó ®iÒu chØnh.
KiÓm tra ®é ch¾c cña viªn ®Ó ®iÒu chØnh ®é nÐn,viªn bë ph¶i t¨ng ®é
nÐn, viªn ch¾c qu¸ ph¶i gi¶m ®é nÐn.
Sau khi kiÓm tra chÊt lîng viªn ®¹t khèi lîng, ®é ch¾c, ®é r·, h×nh thøc
bãng ®Ñp kh«ng søt mÎ th× cho dËp tiÕp.
• Nh÷ng nguyªn nh©n g©y phÕ phÈm trong qu¸ tr×nh dËp viªn.
Ngêi s¶n xuÊt ph¶i biÕt nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho viÖc kh«ng ®¹t
tiªu chuÈn chÊt lîng ®Ó t×m çch kh¾c phôc.
- MÆt viªn thuèc kh«ng nh½n bãng do çc nguyªn nh©n sau: kh«ng ®ñ
t¸ dîc tr¬n, h¹t cßn Èm, tû lÖ bét mÞn trong h¹t qu¸ cao, chÇy cèi kh«ng nh½n.
- Viªn bÞ bong mÆt do :
+ H¹t qu¸ kh« lµm gi¶m ®é dÝnh cña h¹t: kh¾c phôc b»ng çch phun
vµo h¹t mét lîng nhá glycerin – níc theo tû lÖ 1 – 3% glycerin, hoÆc hçn
hîp cån -níc theo tû lÖ cån/níc lµ 2/3 . Sau ®Ó trong thïng kÝn cho hÊp phô.
+ §é nÐn cao, do ®ã ph¶i gi¶m ®é nÐn ®Õn møc viªn kh«ng bÞ bong
mÆt mµ vÉn ®¶m b¶o ®é ch¾c.
+ Cèi dËp nhiÒu bÞ mßn kh«ng ®Òu, viªn bÞ ph©n líp, khi ®Èy ra khái
cèi dÔ bÞ bong mÆt do ®ã ph¶i thay cèi.
- Viªn dÔ vì do: lùc nÐn nhá hoÆc thiÕu t¸ dîc dÝnh.
- Viªn khã r· do :
+ Thµnh phÇn h¹t thiÕu t¸ dîc r·.
+ Lîng t¸ dîc dÝnh nhiÒu.
+ Lîng t¸ dîc tr¬n nhiÒu lµm gi¶m kh¶ n¨ng thÊm níc vµo viªn.
+ §é nÐn cao.
- Khèi lîng viªn kh«ng ®ång ®Òu do:
o Nguyªn nh©n vÒ h¹t:
. KÝch thíc h×nh d¹ng h¹t kh«ng thÝch hîp.
. §é Èm cña h¹t cao.
. Tû lÖ bét mÞn cao.
. ThiÕu t¸ dîc tr¬n.
Çc nguyªn nh©n trªn lµm h¹t ch¶y tõ phÔu ph©n phèi h¹t xuèng cèi
kh«ng ®Òu.

o Nguyªn nh©n vÒ m¸y: Trong m¸y dËp viªn t©m sai chÇy díi l¾p
kh«ng chÆt, vÞ trÝ thÊp nhÊt cña nã trong çc chu kú kh«ng ®Òu nhau, do ®ã l-
îng h¹t trong cèi kh«ng ®Òu nhau.
- Viªn cã gê (Bavia): do chÇy nhá h¬n cèi do ®ã ph¶i thay chÇy.
- Viªn bÞ søt ë mÆt díi khi dËp viªn trong m¸y t©m sai do chÇy díi
thÊp h¬n mÆt cèi ë vÞ trÝ cao nhÊt, do ®ã viªn bÞ phÔu g¹t lµm vì viªn.
§Ó tr¸nh phÕ phÈm trong qu¸ tr×nh dËp viªn, cø 15 phót l¹i kiÓm tra
chÊt lîng viªn 1 lÇn ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi çc nguyªn nh©n g©y phÕ phÈm vµ
t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc.
DËp viªn xong ph¶i r©y s¹ch bét, chøa viªn trong dông cô kh«, s¹ch,
®Ëy kÝn ®Ó tr¸nh ¸nh s¸ng, ®é Èm…ghi sè lîng, l«, mÎ s¶n xuÊt chuyÓn sang
bé phËn ®ãng gãi.
I.2.2.4. §ãng gãi
- §ãng viªn trong çc tuýp, chai, lä b»ng chÊt dÎo. §Õm viªn b»ng bµn
®Õm hoÆc m¸y ®Õm tù ®éng. Dông cô ®ùng viªn ph¶i ®îc ®Ëy thËt kÝn, cã thÓ
cho thªm chÊt chèng Èm ë n¾p hoÆc trong lä.
- §ãng tõng viªn trong vØ nh«m, mµng máng vµ hµn b»ng nhiÖt. Qu¸
tr×nh ®ãng gãi ®îc tiÕn hµnh b»ng m¸y Ðp vØ hoµn toµn tù ®éng tõ ph©n phèi
viªn, hµn, c¾t çc mµng chÊt dÎo ®· chøa viªn thµnh tõng vØ.
Çc h×nh thøc ®ãng gãi trªn kh«ng nh÷ng b¶o qu¶n ®ù¬c thuèc trong
qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, ph©n phèi mµ cßn ®¶m b¶o ®Ñp m¾t vµ tiÖn lîi cho ngêi
sö dông thuèc.
Ch¬ng II
d©y chuyÒn s¶n xuÊt
D©y chuyÒn s¶n xuÊt viªn nÐn theo tiªu chuÈn GMP ®îc thiÕt kÕ nh sau:
II.1. C«ng ®o¹n chuÈn bÞ vµ t¹o h¹t
C¨n cø cµo thµnh phÇn viªn, xö lÝ dîc liÖu vµ t¸ dîc thÝch hîp.
Dîc chÊt ®· xay nhá trén thµnh bét kÐp víi t¸ dîc cã tÝnh chÊt vµ thµnh
phÇn thÝch hîp, tuú theo ®Þnh lîng s¶n xuÊt c©n b»ng c©n ®èi träng khèi lîng

thuèc 1 mÎ 60 – 100kg, trén b»ng m¸y trén siªu tèc trong kho¶ng 10 – 20
phót tuú theo lo¹i dîc chÊt vµ t¸ dîc kh¸c nhau.
Sau khi trén bét kÐp, thªm lîng t¸ dîc dÝnh thÝch hîp, tiÕp tôc cho m¸y
trén ho¹t ®éng 5 – 7 phót sau ®ã bËt c¸nh t¹o h¹t song song cïng ho¹t ®éng
víi c¸nh khuÊy chÝnh 10 – 15 phót.
II.2. C«ng ®o¹n sÊy h¹t
II.2.1. SÊy h¹t
H¹t sau khi ®îc t¹o h¹t tõ m¸y trén siªu tèc cã ®é Èm 10 – 15% ®îc
th¸o ra vµ chuyÓn sang m¸y sÊy.
M¸y sÊy tÇng s«i lµm viÖc ë nhiÖt ®é 50 – 700C, thêi gian tõ 15 – 20
phót tuú lo¹i h¹t. SÊy ®Õn khi h¹t ®¹t ®Õn ®é Èm 0,5 – 7% tuú lo¹i h¹t.
Xö lÝ h¹t tríc khi dËp viªn
− §èi víi viªn cã khèi lîng > 0,3g th× lµm ®Òu h¹t qua r©y sè 35 (0,8
mm).
− §èi víi h¹t cã khèi lîng 0.1 – 0,3g th× lµm ®Òu h¹t qua r©y sè 34
(0,7 mm)
− §èi víi h¹t cã khèi lîng < 0,1g th× lµm ®Òu h¹t qua r©y sè 32
(0,6mm).
II.2. 2. Trén t¸ dîc tr¬n
Sau khi söa h¹t kh«, ngêi ta trén vµo h¹t mét lîng t¸ dîc tr¬n, r· cÇn
thiÕt. T¸ dîc tr¬n ph¶i cho qua r©y sè 125 (0,125 mm) tríc khi trén vµo h¹t ®Ó
víi lîng t¸ dîc tr¬n tèi thiÓu cã thÓ bao ®îc toµn bé sè h¹t. Trong thiÕt kÕ d©y
chuyÒn nµy t¸ dîc tr¬n ®îc trén b»ng m¸y trén h×nh ch÷ V, råi chuyÓn sang
giai ®o¹n dËp viªn.
II.3. C«ng ®o¹n dËp viªn
ThiÕt bÞ chÝnh: M¸y dËp viªn quay trßn.
− Nh¶ h¹t vµo cèi: cèi vµ chµy l¾p vµ ®iÒu chØnh s½n, phÔu nh¶ h¹t vµo
cèi, g¹t b»ng mÆt cèi ®Ó lo¹i h¹t thõa.
− DËp h¹t thµnh viªn: PhÔu rót ®i, chµy trªn nÐn xuèng lät vµo cèi víi
1 ®é s©u ®· ®îc ®iÒu chØnh s½n . H¹t bÞ nÐn gi÷a chµy trªn vµ chµy d-
íi thµnh viªn.
− G¹t h¹t ra: Chµy trªn rót ra, chµy díi n©ng lªn ngang mÆt cèi, phÔu
nh¶ h¹t g¹t viªn ra, chµy díi rót xuèng trë vÒ vÞ trÝ cò, h¹t l¹i xuèng
®Çy cèi nh giai ®o¹n 1.
Tải bản FULL (file word 48 trang): bit.ly/2VIfoEy
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

− Çc giai ®o¹n l¹i dîc lÆp l¹i.
II.4. C«ng ®o¹n bao viªn
II.4.1. Bao ®êng( 4 giai ®o¹n)
a. Bao nÒn
Tríc khi bao, cho viªn vµo n«× quay trong kho¶ng thêi gian thÝch hîp ®Ó
lo¹i bá nh÷ng viªn kh«ng®¶m b¶o ®é bÒn c¬ häc. Sµng bá bét vµ viªn vì. Cho
viªn vµo nåi bao, sÊy nãng viªn, cho t¸ dîc dÝnh vµo cho thÊm ®Òu viªn vµ tiÕn
hµnh bao tõng líp 1, võa bao viªn võa sÊy cho ®Õn lóc phñ nh½n t¸t c¶ çc gãc
c¹nh cña viªn( kho¶ng 8 – 10 líp bao).
b. Bao nh½n
Giai ®o¹n nµy chØ bao b»ng siro nãng ( kho¶ng 60 – 700C). Cho tõng tÝ
siro vµo nåi, cho viªn quay cho thÊm ®Òu vµo viªn råi sÊy kh«. Cø tiÕp tôc nh
vËy cho ®Õn khi mÆt viªn nh½n.
c. Bao mµu
Bao viªn b»ng çc líp siro mµu cã cêng ®é t¨ng dÇn
d. §¸nh bãng
Cho viªn vµo nåi ®¸nh bãng, lµm nãng råi thªm çc t¸ dîc lµm bãng ë
d¹ng r¾n hay d¹ng dung dÞch, quay ®Õn lóc mÆt viªn nh½n bãng. Viªn lµm
bãng xong cho vµo khay s¹ch, sÊy kh« b»ng v«i sèng 12 – 24giê, hoÆc b»ng
silicagen 10 giê míi ®ãng gãi.
ThiÕt bÞ bao ®êng: Nåi bao b»ng ®ång hoÆc thÐp kh«ng gØ. Dung tÝch nåi
800 lÝt. §é nghiªng cña nåi tõ 300 ®Õn 400, tèc ®é quay cña thïng 20 – 40
vßng/phót.
II.4.2. Bao mang máng
Çc giai ®o¹n vµ thiÕt bÞ nh bao ®êng, thay v× cho ®êng ngêi ta cho dung
dÞch cao ph©n tö ®Ó bao.
ë mçi giai ®o¹n thuèc ®Òu ®îc lÊy víi 1 sè lîng vïa ®ñ ®em ®i kiÓm tra
chÊt lîng míi ®îc tiÕp tôc chuyÓn qua çc giai ®o¹n kÕ tiÕp.
II.5. C«ng ®o¹n ®ãng gãi vµ b¶o qu¶n
Tuú tõng lo¹i thuèc mµ ®îc ®ãng gãi vµo hép kim lo¹i hoÆc b»ng chÊt dÎo,
chai, èng thuû tinh hoÆc tói polietilen.
Tải bản FULL (file word 48 trang): bit.ly/2VIfoEy
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

Tríc khi ®ãng gãi, ®å ®ùng ph¶i v« khuÈn. Lîng viªn thêng ®ãng lµ 100
viªn, trong 1 ®¬n vÞ ®ãng gãi. Kho¶ng trèng trong lä ®îc ®Öm b»ng b«ng
chèng hót níc hoÆc giÊy xèp sÊy kh«.
Viªn ®ãng vµo vØ thiÕc
ThiÕt bÞ: m¸y Ðp vØ.
Nhùa tÊm ®îc Ðp theo khu«n tao thµnh vØ trªn bµn xoa.Viªn sau khi ®îc
sÊy kh« ®ùng trong c¸c khay ®îc c«ng nh©n xoa vµo c¸c vØ nhùa. VØ nhùa ®îc
®a tõ tõ vµo bé phËn Ðp vØ vµ giÊy thiÕc cã in tªn thuèc vµ liÒu lîng. VØ ra khái
bé phËn Ðp vØ ®îc c¾t thµnh nhiÒu vØ nhá mçi vØ 10 viªn.
3546485

Đồ Án Công Nghệ & Dây Chuyền Sản Xuất Thuốc Viên

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Similar to Đồ Án Công Nghệ & Dây Chuyền Sản Xuất Thuốc Viên

Similar to Đồ Án Công Nghệ & Dây Chuyền Sản Xuất Thuốc Viên (20)

More from nataliej4

More from nataliej4 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Đồ Án Công Nghệ & Dây Chuyền Sản Xuất Thuốc Viên