Tuyen tap tran dinh long(q2) 825

Theo sau cöî xe tang àïën hai trùm hoåc sinh vaâ ngûúâi
laâm. Àuã caác dên töåc: Cao Ly, Nhêåt Baãn, Taâu, An
Nam, Têy àen, AÃ Rêåp... im lùång nghiïm trang. Khöng
keân tröëng, khöng voâng hoa, khöng trûúáng àöëi, chó
nguyïn möåt caái xe ïm nheå hai ngûåa keáo, mang caái
quan taâi phuã vaãi àoã tûâ tûâ ài vïì phña ngoaåi chêu thaânh
Möët-cu. Ài möåt giúâ, múái túái nhaâ hoaã taáng. Quan taâi
chuyïìn tay àem àùåt trïn möåt caái baân, giûäa möåt cùn
phoâng röång raäi, thoaáng àaäng vaâ rêët saåch seä. Chung
quanh baân àïí quan taâi, bêìy chêåu cêy cho khoãi trú troåi.
Khi chuáng töi àaä xïëp haâng àûáng tïì chónh trûúác linh
cûäu, möåt baån àûáng lïn àoåc àiïëu vùn. Röìi lêìn lûúåt
chuáng töi àïën bïn quan taâi nghiïng mònh tûâ giaä baån
lêìn cuöëi cuâng. Xong cöng viïåc àoá, chuáng töi laåi àûáng
thaânh voâng im lùång. Möåt khuác êm nhaåc bi ai, buöìn baä
nheå nhaâng, êm ó, theo vúái tiïëng àaân caái baân tûâ tûâ haå
xuöëng, àem theo caã cöî quan taâi ài àaâng naâo chuáng töi
khöng biïët. Thïë laâ quan taâi àaä haå "huyïåt". Àaám ma
àaä xong. Nhûäng ngûúâi ài àûa àaám dùæt tay nhau ra vïì,
chó trûâ nhûäng thên thñch, ngûúâi toâ moâ thò úã laåi. Nûãa
giúâ sau caái baân khi naäy laåi tûâ tûâ úã dûúái àêët nöíi lïn.
Caái quan taâi biïën àêu mêët vaâ caái xaác baån töi cuäng
khöng coân trïn baân, chó coân laåi möåt nùæm than àen.
TAÁC PHÊÍM 140
http://ebooks.vdcmedia.com

Thò ra chó trong nûãa giúâ àaám hoaã taáng khoa hoåc àaä
laâm rêët ïm aái saåch seä. Khöng phaãi möåt que cuãi, khöng
coá möåt tñ muâi kheát, khöng phaãi muåc kñch caái caãnh
thûúng têm ghï ngûúâi vaâ nhêët laâ ngûúâi ta khöng phaãi
moá tay vaâo àïí traánh têët caã moåi thûá bïånh truyïìn
nhiïîm. Têët caã cöng viïåc àoá, ngûúâi ta laâm bùçng sûác
àiïån caã. Chó bêëm vaâo caái cöng tùæc laâ caái baân tûâ tûâ haå
xuöëng, àem caái sùng xuöëng hêìm, röìi chaåy vaâo buöìng
àöët. Möåt caái bêëm thûá hai laâ caánh cûãa buöìng àöët àoáng
chùåt laåi, lûãa àiïån bùæt àêìu thiïu caái xaác chïët. Ngûúâi ta
àaä tñnh sùén chó trong 25 phuát laâ caái xaác chaáy hïët,
khöng phaãi coi chûâng, hay nom doâm vaâo àoá: khi chaáy
xong thò coân viïåc tùæt àiïån ài, laâm cho nguöåi, vùån maáy
cho caái baân traã vïì chöî cuä vaâ traã cho chuáng töi nùæm
xûúng taân cuãa anh Tai. Chuáng töi thu nhùåt nùæm than
àoá boã vaâo caái loå bùçng saânh, gùæn maát tñt laåi thêåt kyä
lûúäng, ngoaâi loå daán hònh anh Tai, àïì tïn tuöíi, quï
quaán anh vaâ ngaây anh tûâ giaä coäi trêìn. Chuáng töi àem
àïí caái loå êëy sùæp haâng cuâng muön ngaân caái loå khaác
cuâng möåt kiïíu; trïn nhûäng caái ö àaä laâm sùén úã hai bïn
tûúâng. Àêëy laâ núi yïn nghó giêëc nguã ngaân thu cuãa
nhûäng ngûúâi àaä àûúåc söëng möåt cuöåc àúâi may sau cuöåc
caách maång thaáng Mûúâi, àaä gom cöng, goáp sûác trong
141 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG

cuöåc kiïën thiïët nïìn taãng xaä höåi chuã nghôa. Àêëy laâ möåt
"nghôa àõa" múái xêy ra sau khi vö saãn àoaåt chñnh
quyïìn.
Röìi möîi khi, chuáng töi cuäng nhû nhûäng ngûúâi khaác,
muöën ài thùm "möå" nhûäng ngûúâi thên thñch, thò chuáng
töi cûá viïåc laåi àêy, tòm kiïëm söë "möå" nhòn vaâo caái aãnh
daán ngoaâi loå, tûúãng tûúång àïën ngûúâi "nùçm trong loå",
tha höì maâ thöín thûác ngêåm nguâi.
Caái "nghôa àõa" naây, röìi ra noá chó laâ möåt caái di tñch
cuãa möåt thûá caãm tònh giûäa ngûúâi söëng vaâ ngûúâi chïët
trong thúâi kyâ quaá àöå cuãa chuã nghôa xaä höåi. Hiïån giúâ
coân coá möåt thûá giêy vö hònh raâng buöåc giûäa ngûúâi
söëng vúái nùæm xûúng laâ do trònh àöå giaáo duåc cuãa dên
chuáng chûa àïën chöî töåt bûåc khoa hoåc chûa àaánh àöí
àûúåc mung lung huyïìn hoùåc. Coân àïí dên chuáng coân coá
chuát liïn laåc vúái thi haâi ngûúâi chïët laâ vò chñnh phuã
khöng thïí ài quaá sûác hiïíu biïët cuãa dên chuáng. Àïën
luác naâo dên chuáng àaä hoaân toaân söëng trong caái thuyïët
duy vêåt biïån chûáng, thò ngûúâi ta tûå thêëy vö lyá giûä gòn
lêëy nùæm than taân àïí maâ thûúng xoát huyïìn haäo. Àöëi
vúái nhûäng ngûúâi chïët, khöng phaãi ngûúâi ta seä mêët hïët
caái caãm tònh, khöng coân thûúng tiïëc nhúá mong nûäa.
Caái caãm tònh khùng khñt giûäa ngûúâi thên yïu nhêët laâ
TAÁC PHÊÍM 142

nöîi nhúá thûúng, àau àúán trong luác tûã biïåt sinh ly thò
trong thúâi kyâ naâo cuäng coá. Song khöng phaãi trõnh
troång gòn giûä lêëy nùæm xûúng muåc naát múái laâ thûúng
tiïëc, maâ ngûúâi ta thûúng tiïëc bùçng caách gòn giûä hònh
aãnh ngûúâi thên yïu trong trñ nhúá möåt caách lùång leä êm
thêìm àoá múái laâ biïët thûúng tiïëc sêu sa, thêëm thña.
Cho nïn caái "nghôa àõa" naây duâ àaä hïët sûác caãi caách,
hïët sûác giaãn tiïån, seä khöng coân coá trong caái xaä höåi seä
túái.
THÏÍ THAO
Töi àaä noái phúát qua vïì thïí thao trong möåt vaâi àoaån,
nhûng töi cêìn phaãi noái roä thïm ñt nûäa, vò vêën àïì thïí
thao cuäng laâ möåt vêën àïì cêìn thiïët vúái àúâi söëng cuãa
quêìn chuáng.
Nïëu saách, baáo laâ àöì ùn cuãa oác thò thïí thao cuäng laâ
àöì ùn cuãa bùæp thõt, cuãa gên cöët cuãa ngûåc phöíi. Thïí
thao coân laâ quên thuâ cuãa bïånh têåt, cuãa gêìy öëm. Thïí
thao laåi laâ möåt mön giaãi trñ rêët vui veã vaâ myä thuêåt múã
mang nïìn thïí duåc tûác laâ lo cho quêìn chuáng àûúåc

maånh khoeã, vui veã vaâ linh lúåi. Nïìn thïí duåc êëy phaãi
hoaân toaân thuâ phuång cho quyïìn lúåi cuãa quêìn chuáng:
tûâ ngûúâi lúán àïën treã em, tûâ baån trai àïën baån gaái. Noá
phaãi cöí àöång cho moåi ngûúâi, khöng nhûäng hêm möå,
coân söët sùæng tham dûå têåp thïí thao. Noá phaãi àaâo taåo
cho giai cêëp vö saãn nhûäng thên thïí núã nang maånh meä.
Chñnh phuã Xö Viïët sùn soác thïí duåc cuäng nhû chuá
troång trñ duåc, àûác duåc, laâm cho nïìn thïí duåc phaát triïín
cuäng laâ möåt cöng viïåc cêìn thiïët àïí nêng cao trònh àöå
sinh hoaåt cuãa dên chuáng.
Chûúng trònh hoåc úã caác nhaâ trûúâng, chûúng trònh
laâm viïåc úã caác xûúãng maáy, cöng súã, caác Könkhö,
Söëpkhö, muåc thïí thao cuäng àûúåc liïåt vaâo nhû möåt
phêìn chñnh. Vaâ caái kïët quaã cuãa sûå thûåc hiïån chûúng
trònh àoá bao giúâ cuäng àûúåc myä maän quaá sûác dûå àõnh,
vò noá thñch húåp vúái quyïìn lúåi cuãa quêìn chuáng nïn
quêìn chuáng hïët sûác hoan nghïnh. Chñnh phuã àaä hïët
sûác sùn soác quêìn chuáng laåi hïët sûác hêm möå, nïn thïí
thao traân lan hïët sûác mau choáng vaâ sêu röång. ÚÃ thaânh
thõ cuäng nhû úã thön quï, nhûäng trûúâng hoåc, nhûäng
cöng xûúãng phaãi coá cêu laåc böå, maâ cêu laåc böå naâo cuäng
bùæt buöåc phaãi coá caái buöìng röång raäi àïí têåp thïí thao.
Buöìng naây duâ úã trïn gaác hay dûúái nhaâ, duâ laát gaåch
TAÁC PHÊÍM 144

hay laát göî cuäng àûúåc, miïîn laâ phaãi thoaáng àaäng röång
raäi. Ngûúâi ta chó têåp úã trong buöìng naây vïì muâa àöng
vaâ nhûäng khi trúâi mûa, coân khi nùæng raáo thò têåp úã
ngoaâi sên cho thoaáng khñ hún. Buöíi saáng vaâ buöíi töëi
naâo cuäng têåp. Luác àêìu têåp cöng cöång bùçng nhûäng cûã
àöång hö hêëp, têåp chaåy, têåp nhaãy cho vûâa sûác vúái hïët
thaãy moåi ngûúâi. Têåp àöå nûãa giúâ röìi chia ra tûâng töëp,
tuyâ theo sûác khoeã, yïëu cuãa tûâng ngûúâi, àïí têåp riïng
tûâng mön thïí thao: bame fixe, bames praleâlles, àu
quay, nhêíy ngûåa göî, v.v... Nhûäng ban thïí thao àïìu do
tay chuyïn mön chó huy, vaâ nhûäng tay chuyïn mön
naây phaãi xuêët thên úã möåt trûúâng thïí duåc. Nhûäng ban
naây khöng bùæt buöåc ai cuäng phaãi têåp, song ai muöën
têåp cuäng phaãi biïn tïn vaâ ài têåp àïìu àïìu khöng nhûäng
khöng phaãi àoáng tiïìn gò caã maâ ban thïí thao coân phaát
khöng cho quêìn àuâi vaâ aáo nõt àïí têåp luyïån nûäa. Tuy
khöng bùæt buöåc ai, song núi naâo cuäng àûúåc nhiïìu
ngûúâi biïn tïn vaâo ban thïí thao, vò khoeã maånh thò ai
maâ chaã thñch, laåi thïm vui veã vaâ treã trung nûäa, nïn
ai chùèng giaãi trñ möåt caách rêët ñch lúåi. Nhûng bïn caånh
ban thïí thao khöng bùæt buöåc naây, laåi coân coá nhûäng
phuát thïí thao bùæt buöåc. Nhûäng phuát thïí thao àoá laâ
têåp ngay trïn chöî mònh laâm. Hoåc troâ, ngûúâi laâm cöng,

trñ thûác hay thúå thuyïìn, cöng viïåc gò maâ cûá phaãi ngöìi
hay àûáng nguyïn möåt chöî, phaãi daân tinh thêìn hay sûác
lûåc vaâo möåt viïåc laâm kyâ khu, tó mó, thò cûá möîi giúâ phaãi
laâm nhûäng cûã àöång hö hêëp nùm phuát. Àaä coá ngûúâi
chuyïn coi riïng vïì viïåc àoá. Cûá sau möåt giúâ laåi nöíi
hiïåu, nhûäng ngûúâi àûúng laâm viïåc phaãi boã viïåc àoá
àûáng thùèng bïn chöî mònh àûúng laâm, theo tiïëng hö
phaãi laâm nhûäng cûã àöång àïìu möåt luác hïët 5 phuát laåi
bùæt vaâo laâm viïåc. Caách têåp naây nghiïåm ra rêët coá ñch.
Khöng nhûäng noá laâm cho ngûúâi lao àöång khoeã maånh,
maâ noá coân laâm cho sûác sinh saãn tùng lïn nûäa. Trong
3, 4 tiïëng àöìng höì ngûúâi lao àöång cûá phaãi goâ lûng, daán
mùæt chùm chuá, cêìn cuâ möåt viïåc traánh sao khoãi mïåt
moãi, hoa mùæt, nhûác àêìu vò ngöìi hay àûáng lïn möåt chöî
thò maåch maáu àònh trïå laåi. Vêåy chen vaâo nhûäng giúâ àoá
thò cho hoå nghó möåt luác, duöîi tay, duöîi chên, beã lûng,
lùæc cöí cho giaän xûúng, giaän thõt, cho maåch maáu chaåy
àïìu, thò sûác lûåc hoå trúã laåi maånh meä saáng suöët. Ngûúâi
maånh meä saáng suöët coá nhiïìu cöng viïåc laâm chaåy hún.
Àêy laâ nhûäng mön thïí thao thûúâng thûác maâ quêìn
chuáng, ai ai cuäng phaãi têåp luyïån. Noá múái laâ úã trong
phaåm vi caác trûúâng hoåc, caác cöng xûúãng. Coá nhûäng
mön thïí thao cao vaâ khoá hún nûäa nhû: àaá ban troân,
TAÁC PHÊÍM 146

chúi ban chuyïìn, quêìn vúåt, àua xe àaåp, búi, löåi, ài
trûúåt trïn tuyïët, trïn nûúác àaá (patin) v.v... Chñnh phuã
Xö Viïët cuäng hïët sûác múã mang vaâ cöí àöång cho quaãng
àaåi quêìn chuáng chúi têåp. Trong caác tónh àïìu coá múã
nhûäng sên vêån àöång rêët lúán, úã Möët-cu, möåt sên vêån
àöång múái xêy xong nùm 1928. Sên naây chûáa àûúåc 100
nghòn ngûúâi ngöìi xem. Coá sên àaá ban, coá voâng àua xe
àaåp. Muâa reát caái sên àaá ban laåi hoáa ra caái höì nûúác àaá
àïí chúi patanh. Sên àaä röång lúán, tiïån lúåi, laåi xêy theo
möåt löëi kiïën truác töëi tên, nïn rêët nguy nga, myä lïå.
Trïn sên naây haâng nùm coá nhûäng töí chûác thïí thao
cuãa thúå thuyïìn caác nûúác àïën chúi, hoùåc àêëu ban troân,
hay àaánh quêìn vúåt. Nhûäng cuöåc chúi rêët hoaâ nhaä, vui
veã, noá laâm cho tñnh vui veã cuãa anh em vö saãn caác nûúác
caâng thïm khùng khñt, thónh thoaãng úã Möët-cu,
Lïningúrat laåi coá töí chûác ngaây höåi vêån àöång thïë giúái.
Trong ngaây àoá thúå thuyïìn caác nûúác àïën dûå, coá caã àöìng
chñ Xittalin, Vöröxilöëp, hay möåt àöìng chñ trong ban
Trung ûúng àïën laâm lïî khai maåc rêët vui veã vaâ uy
nghiïm. Nhûäng ngaây höåi àoá seä laâm cho nïìn thïí thao
Xö Viïët thïm rûåc rúä, maånh meä. Noá laåi thùæt chùåt thïm
tñnh liïn laåc giûäa vö saãn thïë giúái vúái vö saãn Xö Viïët.

Noá àem laåi möåt tinh thêìn thïí thao rêët hoaân toaân vaâ
tinh khiïët.
Cuäng thïí thao, cuäng búãi thïë giúái vêån àöång nhûng
boån tû baãn àaä ài ra ngoaâi tinh thêìn thïí thao. Chuáng
àaä àem thïí thao laâm viïåc buön baán. Chuáng àaä àaánh
giaá möåt voä sô, möåt tay thïí thao nhû möåt múá haâng.
Chuáng àaä lúåi duång thïí thao àïí truåc lúåi. Dûúái caái aãnh
hûúãng àoá nhûäng tay thïí thao cuäng mêët hïët caã tinh
thêìn thïí thao. Hoå àaä ài tûâ chöî taâi tûã àïën nhaâ nghïì,
nghôa laâ tûâ chöî yïu chuöång thïí thao, hoå àaä hoáa ra möåt
múá haâng àïí àem baán.
ÚÃ Liïn bang Xö Viïët khöng coá nhûäng tay thïí thao
nhaâ nghïì. Chó coá nhûäng tay chúi gioãi hay chúi keám,
song hoå chó laâ nhûäng ngûúâi yïu chuöång thïí thao. Hoå
chúi thïí thao àïí cho khoeã maånh, vui veã, myä thuêåt, vò
hoå biïët rùçng sûác khoeã cuãa hoå rêët coá liïn quan àïën nïìn
taãng xaä höåi, àïën cuöåc tranh àêëu àïí thuã tiïu caái chïë àöå
ngûúâi boác löåt ngûúâi. ÚÃ trong tay boån tû baãn, bêët cûá
möåt hònh thûác gò, chuáng cuäng lúåi duång laâm khñ cuå àïí
boác löåt àûúåc ngay caã àïën thïí thao cuäng vêåy.
TAÁC PHÊÍM 148

NGHÏÅ THUÊÅT
Nghïå thuêåt vúái cöng cuöåc kiïën thiïët xaä höåi.
Ngûúâi naâo noái: "Nghïå thuêåt vò nghïå thuêåt" laâ noái
khöng biïët nghô. Cûá löi cöí hoå sang Nga Xö Viïët hoå seä
thêëy roä raâng, xaác thûåc sûå quan hïå mêåt thiïët giûäa nghïå
thuêåt vúái nhûäng vêën àïì kinh tïë, chñnh trõ, xaä höåi. Hoå
seä àûúåc muåc kñch nghïå thuêåt laâ möåt cöí àöång viïn rêët
àùæc lûåc cho cöng cuöåc kiïën thiïët xaä höåi, laâ möåt trúå lûåc
rêët maånh meä cho sûác phaát triïín kinh tïë, laâ möåt sûác
tuyïn truyïìn rêët coá hiïåu quaã cho cöng cuöåc caãi caách
xaä höåi, laâ möåt öng thêìy rêët gioãi giang thöng thaåo
trong viïåc giaáo duåc dên chuáng, laâ möåt ngûúâi baån rêët
vui veã, coá duyïn àïí cho dên lao àöång ïm aái, nheå
nhaâng trong khi raãnh viïåc.
Chñnh phuã Xö Viïët àaä kheáo biïët caách mïånh hoáa
nghïå thuêåt; àaä àem nghïå thuêåt ûáng duång cho quyïìn
lúåi dên chuáng lao àöång, àaä töíng àöång viïn hïët caác mön
nghïå thuêåt àïí xêy àùæp nïìn taãng xaä höåi. Saách, vúã, diïîn
kõch, chiïëu boáng, àaân, haát, nhêíy muáa, veä àiïu khùæc,

hïët thaãy àïìu döìn caã vaâo möåt muåc àñch: kiïën thiïët xaä
höåi. Hùèn coá ngûúâi nghô rùçng àem eáp nghïå thuêåt laâm
viïåc cho chñnh trõ, e giaãm mêët tñnh caách cuãa nghïå
thuêåt ài, nhûng sûå thûåc àaä àaánh àöí hùèn yá tûúãng àoá.
Nïìn nghïå thuêåt úã Liïn bang Xö Viïët khöng nhûäng giûä
nguyïn veån tinh thêìn cuãa noá maâ coân tiïën lïn möåt bûåc
rêët cao àïí àeâ beåp hùèn nghïå thuêåt tû baãn trong möåt
vaâi mön nhû: vùn chûúng, diïîn kõch, chiïëu boáng, àaâo
haát. Traái laåi úã caác nûúác tû baãn, dûúái aãnh hûúãng cuãa
nïìn kinh tïë suy suåp vaâ nïìn xaä höåi chñnh trõ àöìi baåi,
nghïå thuêåt cuäng phaãi nhaâo theo. Ta àaä thêëy nhûäng
baâi vùn khiïu dêm, phoáng àaäng, nhûäng àiïåu nhaãy ûúän
eåo, thö tuåc, nhûäng baâi haát, baâi àaân xö àêíy ngûúâi ta
vaâo cún thuá duåc, nhûäng cuöën phim, húã hang loaä löì, àô
thoaä, ùn cûúáp ùn tröåm. Chñnh nhûäng thûá àoá múái laâm
mêët hïët tñnh caách nghïå thuêåt. Ngûúâi àeã ra noá khöng
möåt chuát nhùçm vaâo tinh thêìn nghïå thuêåt maâ chó coá
muåc àñch truåc lúåi. Nghïå thuêåt àaä thuöåc quyïìn súã hûäu
cuãa möåt àaám ngûúâi, àaä phaãi thuâ phuång sûå cuöìng voång
cuãa möåt söë ñt, àaä phaãi chaåy theo àöìng tiïìn, thò chùæc
chùæn nghïå thuêåt àoá khöng thïí phaát triïín àûúåc vaâ
khöng giûä àûúåc tñnh caách nguyïn veån cuãa noá. ÚÃ xûá maâ
chñnh quyïìn àaä vaâo tay quêìn chuáng lao àöång, nghïå
TAÁC PHÊÍM 150

thuêåt àûúåc phaát triïín möåt caách dïî daâng, mau choáng
vò noá khöng coân laâ cuãa riïng ai, noá khöng coân laâ möåt
moán haâng maâ thuöåc caã vïì nhaâ nûúác. Noá àûúåc chñnh
phuã vaâ dên chuáng chùm lo múã mang, noá àûúåc àaåi àa
söë dên chuáng chùm lo múã mang.
Nhaâ in, haâng saách, nhaâ haát, haäng quay phim, raåp
chiïëu boáng vaâ hïët thaãy nguöìn lúåi trong xûá àïìu thuöåc
vïì nhaâ nûúác. Khöng phaãi chñnh phuã chó trúå cêëp cho
möåt mön nghïå thuêåt naâo, maâ hïët thaãy caái mön nghïå
thuêåt naâo, chñnh phuã phaãi coá nhiïåm vuå khuïëch trûúng
cho cao röång. Khuïëch trûúng khöng coá muåc àñch àïí
truåc lúåi maâ chó coá muåc àñch cung phuång cho toaân thïí
dên chuáng. Nghïå thuêåt úã Liïn bang Xö Viïët vêîn phaát
triïín rêët mau choáng vaâ àöìng thúâi vêîn cung phuång cho
quyïìn lúåi cuãa giai cêëp cêìn lao laâ vò noá söëng vaâ tiïën
theo vúái giai cêëp êëy. ÚÃ caác nûúác khaác quêìn chuáng cêìn
lao laâm gò coá àuã àiïìu kiïån àïí thûúãng thûác nghïå thuêåt.
Vùn chûúng thò àïí daânh riïng cho boån nhaâ giaâu, cho
phaái trñ thûác. Dên ngheâo lêëy àêu tiïìn ùn hoåc àïën
trònh àöå thêëu hiïíu àûúåc cêu vùn vaâ cuäng chùèng lêëy
àêu ra tiïìn mua saách baáo àïí laâm àöì ùn cho tinh thêìn.
Nhûäng nhaâ haát lúán thò cöë nhiïn dên lao àöång khöng
daám beán maãng túái coân nhûäng nhaâ xoaâng xoaâng thò chó

cêìn möåt söë ñt ngûúâi múái àuã tiïìn àïën mua vui. Ngûúâi
àaä ñt hoåc thò àöëi vúái tiïëng àaân hay, bûác tranh àeåp, pho
tûúång kheáo, têët khöng thïí hiïíu thêëu àûúåc tinh tuyá cuãa
noá. Cho nïn hïët thaãy nhûäng mön nghïå thuêåt úã caác
nûúác tû baãn hêìu nhû laâ cuãa àaám ngûúâi giaâu coá. Nghïå
thuêåt àaä úã trong möåt phaåm vi heåp hoâi thïë, têët nhiïn
khöng tiïën böå àûúåc nhû yá muöën. Súã dô nïìn nghïå thuêåt
Xö Viïët vûúåt àûúåc nghïå thuêåt úã caác nûúác khaác laâ vò noá
coá àûúåc möåt sûác maånh meä, uãng höå noá, thûúãng thûác yïu
chuöång noá. Sûác àoá laâ sûác cuãa giai cêëp lao àöång, laâ sûác
cuãa toaân thïí dên chuáng trong nûúác. Dên chuáng biïët
yïu chuöång nghïå thuêåt möåt phêìn do trònh àöå giaáo duåc
dên chuáng àaä lïn cao, möåt phêìn do trònh àöå sinh hoaåt
àaä sung tuác. Quêìn chuáng àaä àuã trñ phaán àoaán caái hay
caái àeåp cuãa nghïå thuêåt, laåi àuã àiïìu kiïån àïí thûúãng
thûác nghïå thuêåt do àoá maâ nghïå thuêåt möîi ngaây möîi
phaát triïín thïm cao, röång àïí theo kõp nhu cêìu cuãa
toaân thïí dên chuáng.
Nghïå thuêåt laâ phaãn aãnh cuãa xaä höåi. Noá coân laâ con
àeã cuãa sûác sinh saãn. Nhûäng cêu haát tûå thên maâ coá?
Luác àêìu chó laâ nhûäng tiïëng i-i, aâo-aâo cuãa cöëi xay thoác
maâ ngûúâi laâm viïåc buöìn möìm hoåc theo. Röìi cêu haát
àêìu tiïn àoá tiïën hoáa thaânh nhûäng àiïåu haát du dûúng,
TAÁC PHÊÍM 152

trêìm böíng. Nhûäng àiïåu muáa luác àêìu cuäng chó laâ
nhûäng caái beã lûng vùån tay, duöîi chên cuãa nhûäng thúå
gùåt, sau khi àaä khom lûng haâng giúâ. Nhûäng àiïåu muáa
ngêy thú chêët phaác êëy àaä tiïën lïn nhûäng àiïåu cêìu kyâ,
khoá khùn vaâ àïën caái thúâi kyâ tû baãn àang hêëp höëi naây
noá àaä biïën thaânh nhûäng àiïåu nhaãy loaä löì, khiïu dêm
nhû tùng gö, rumba v.v... Nghïå thuêåt àaä phaát sinh do
sûå sinh saãn, thò noá cuäng theo vúái sûác sinh saãn maånh
hay yïëu maâ phaát triïín mau hay chêåm. Àïí sinh saãn úã
Liïn bang Xö Viïët àaä phaát triïín tûâ chöî möåt nûúác hêåu
tiïën àïën chöî vûúåt caã caác nûúác tiïn tiïën, nïn nïìn nghïå
thuêåt cuäng theo àêëy maâ phaát triïín rêët cao. Noá phaát
triïín theo hai phûúng diïån: Kyä thuêåt vaâ tinh thêìn. Noá
vûâa hay, vûâa gioãi hún vaâ ñch lúåi cho àúâi söëng cuãa dên
chuáng. Trong möåt àoaån trïn caác baån àaä thêëy cöng
duång cuãa nghïå thuêåt àöëi vúái vêën àïì caãi caách xaä höåi
nhû chöëng naån tön giaáo, naån rûúåu, coá kïët quaã myä maän
thïë naâo thò cöng duång cuãa noá àöëi vúái vêën àïì kinh tïë
cuäng kïët quaã khöng keám. Nhûäng baâi vùn huâng duäng,
maånh meä, àoåc lïn laâm cho ngûúâi ta phêën khúãi bûúác
lïn chiïën trûúâng àïí giûåt phêìn thùæng lúåi àïí cho giai
cêëp mònh; nhûäng vúã haát toã rêët roä raâng xaác thûåc caái àúâi
thûåc tïë hiïån taåi, laâm cho ngûúâi xem, nhêån thêëy rêët roä

ngay caái nhiïåm vuå mònh trong cuöåc kiïën thiïët xaä höåi;
nhûäng cuöën phim chó vaåch sûác sinh saãn trong nhaâ
maáy trïn caánh àöìng vaâ laâm cho oai cuäng hiïíu roä sûå
giaâu maånh trong nûúác; tiïëng àaân du dûúng, gioång haát
rung àöång laâm cho têm höìn ngûúâi lao àöång àûúåc dõu
daâng ïm aái, sau nhûäng giúâ laâm viïåc khoá nhoåc. Noái toám
laåi, nïìn nghïå thuêåt khöng coân laâ thûá àöì chúi cuöìng
voång cuãa boån tû baãn maâ laâ möåt lûåc lûúång àïí nêng cao
trònh àöå sinh hoaåt cuãa caã möåt giai cêëp cêìn lao, àïí kiïën
thiïët xaä höåi chuã nghôa.
VØN CHÛÚNG
Boån tû baãn dûúng dûúng tûå àùæc rùçng : chó coá giai
cêëp tû baãn múái àïí taâi nùng gêy dûång nïìn vùn hoáa cuãa
nhên loaåi, múái àuã tri thûác àïí thûúãng thûác nhûäng cêu
vùn cao xa, thêm thuyá. Coân àaám quêìn chuáng thò chó
coá oác tï liïåt, oác phaá hoaåi, khöng coá saáng kiïën, khöng
biïët yïu chuöång vùn hoáa. Chuáng ta cuäng khöng cêët
rùçng xaä höåi tû baãn khöng biïët yïu chuöång vùn hoáa vaâ
cuäng khöng saãn xuêët àûúåc nhûäng tay vùn sô àaåi taâi.
TAÁC PHÊÍM 154

Nhûng, nhû trïn töi àaä noái, nïìn nghïå thuêåt hêìu nhû
àaä laâ cuãa riïng boån tû baãn nïn nhûäng nhaâ vùn ai
muöën àûúåc giai cêëp tû baãn troång voång phaãi boã hïët tûå
do cuãa mònh àïí thuâ phuång, vaâ ca tuång nhûäng haânh
àöång ài ngûúåc vúái quyïìn lúåi cuãa àaåi àa söë dên chuáng,
àïí nhöìi hoå vaâ ru nguã àaám dên chuáng bõ boác löåt, aáp
bûác. Búãi vêåy trong àaám bònh dên, nïëu coá naãy núã àûúåc
nhûäng tay vùn sô biïët àem vùn chûúng bïnh vûåc
quyïìn lúåi cuãa àaám giai cêëp chiïëm töëi àaåi àa söë, thò seä
bõ thïë lûåc cuãa giai cêëp thöëng trõ àeâ beåp ài ngay. Cho
nïn dûúái chïë àöåi tû baãn, nhên taâi khöng thïí phaát
triïín tûå do àûúåc, noá bõ giam haäm vaâo möåt phaåm vi heåp
hoâi cuãa giai cêëp tû baãn - caái giai cêëp chiïëm phêìn töëi
thiïíu cuãa xaä höåi. Xaä höåi tû baãn àaä rêìy voâ, huyã hoaåi
biïët bao nhiïu nhên taâi cuãa nhên loaåi, àaä laäng phñ
biïët bao nhiïu tri thûác cuãa loaâi ngûúâi.
Nhûng vùn chûúng laâ saãn vêåt cuãa xaä höåi. Noá khöng
phaãi laâ möåt vêåt "bêët khaã xêm phaåm", bêët di bêët dõch,
noá do ngûúâi taåo ra, thò cuäng do ngûúâi sûãa àöíi laåi. ÚÃ
dûúái chïë àöå tû baãn, vùn chûúng thuâ phuång cho möåt
giai cêëp thiïíu söë - giai cêëp tû baãn, thò dûúái chïë àöå xaä
höåi chuã nghôa, vùn chûúng cuäng tiïën theo aãnh hûúãng
cuãa chïë àöå àoá àïí thuâ phuång quyïìn lúåi cho àaåi àa söë

quêìn chuáng lao àöång. Muöën cûáu nïìn vùn hoáa maâ boån
tû baãn àaä laäng phñ vaâ laâm hoen öë ài, têët phaãi xaä höåi
hoáa vùn hoáa, nghôa laâ phaãi phaá boã caái chïë àöå cuãa
riïng, àem caái gia taâi vùn hoáa laâm cuãa chung cho hïët
thaãy caác phêìn tûã xaä höåi. Nhû vêåy, nhûäng ngûúâi coá taâi
múái coá àuã nùng lûåc àïí phaát triïín hoåc vêën tû tûúãng cuãa
mònh, vùn chûúng múái phaát triïín àûúåc tûå do, khöng bõ
àöåc quyïìn cuãa boån tû baãn ngùn trúã.
Cöng viïåc êëy vö saãn Nga àaä laâm xong
Chñnh saách êëy àûúng thûåc haânh úã Liïn bang Xö
Viïët.
Chó sûå múã mang àûúâng hoåc vêën cuãa toaân thïí dên
chuáng àaä laâm cho toaân böå trònh àöå tri thûác cuãa dên
chuáng möîi ngaây möåt cao sêu thïm, cuäng àuã gêy àûúåc
loâng yïu chuöång vùn chûúng trong àaám quêìn chuáng.
Hún nûäa, trong viïåc giaáo duåc, chñnh phuã khöng nhûäng
chó àïí yá àïën nhûäng mön sûã hoåc, àõa dû, caách trñ v.v...
maâ cuäng rêët chuá troång àïën mön vùn chûúng. Caâng dïî
laâm cho dên chuáng ûa thñch vùn chûúng hún nûäa, laâ
caái àiïìu kiïån sinh hoaåt, dïî daâng sung tuác. Saách, baáo
baán rêët reã, thû viïån rêët sùén vaâ ra vaâo rêët thong thaã,
thïm vaâo giúâ nghó nhiïìu, àöìng tiïìn lûúng döìi daâo,
khöng lo thêët nghiïåp, khöng lo bõ àuöíi, khöng lo àau
TAÁC PHÊÍM 156

öëm, têët caã nhûäng àiïìu kiïån àoá àaä laâm cho ngûúâi lao
àöång àûúåc thaãnh thúi têm höìn, àûúåc coá thò giúâ nhaân
haå àïí thûúãng thûác vùn chûúng, vaâ vò vêåy vùn chûúng
lan röång àûúåc khùæp têìng lúáp dên chuáng vaâ phaát triïín
àûúåc mau choáng. Khöng phaãi quêìn chuáng chó coá oác àï
liïåt, phaá hoaåi, ngu töëi, cuåc mõch, nhû boån tû baãn àaä
khinh miïåt. Quêìn chuáng coá sùén têm höìn vùn chûúng,
vêîn biïët yïu chuöång vùn chûúng, vêîn muöën thûúãng
thûác vùn chûúng; song dûúái chïë àöå tû baãn, quêìn chuáng
khöng phaát löå àûúåc loâng muöën àoá, laâ vò vùn chûúng laâ
cuãa riïng cuãa boån tû baãn. Bêy giúâ thò sûå thûåc laâ úã
Liïn bang Xö Viïët àaä móa mai laåi nhûäng lúâi maâ boån
tû baãn àaä khinh miïåt quêìn chuáng. Quêìn chuáng Liïn
Xö àöëi vúái vùn chûúng khöng nhûäng khöng coá oác àï
liïåt, phaá hoaåi maâ coân rêët yïu chuöång vùn chûúng möåt
caách rêët tha thiïët, biïët thûúãng thûác vùn chûúng möåt
caách sêu xa, vaâ biïët kiïën thiïët, múã mang cho vùn
chûúng thïm vûäng vaâng, àeåp àeä hún maäi.
Trûúác höìi caách maång, nhûäng dên töåc thiïíu söë úã vïì
miïìn àöng bùæc nûúác Nga hêìu hïët khöng biïët quyïín
saách túâ baáo laâ gò, àïën 90% dên söë khöng biïët àoåc biïët
viïët. Chó nhûäng ngûúâi àoåc àûúåc tiïëng Nga múái coá saách,
baáo àïí xem, coân vùn chûúng bùçng tiïëng baãn xûá thò gêìn

nhû khöng kiïëm àêu thêëy, trûâ möåt vaâi dên töåc lúán
nhû Cancase, Cari, Ocbec. Tûâ khi chñnh quyïìn vïì tay
vö saãn, chñnh phuã Xö Viïët múái hïët sûác baâi trûâ naån
thêët hoåc, gêy dûång möåt nïìn vùn chûúng theo tiïëng vaâ
chûä cuãa möîi dên töåc, laâm cho aánh saáng vùn chûúng
rûåc rúä caác núi xa xùm cuâng cûåc, tûâ nhûäng dên Möng
Cöí, Tuva Turkestan, úã trïn baäi sa maåc mïnh möng
àïën nhûäng dên Esquimaux luön luön sinh söëng trïn
tuyïët bùng úã vuâng bùæc cûåc. Nhûäng dên töåc naây laâ
thuöåc àõa cuãa Nga hoaâng àaä hai thïë kyã, trûúác kia cuäng
coá möåt nïìn vùn chûúng àùåc biïåt cuãa mònh, song, cuäng
nhû hïët thaãy caác phûúng diïån khaác, bõ tiïu diïåt dêìn
dêìn dûúái chïë àöå àöåc quyïìn cuãa giai cêëp thöëng trõ.
Caách thûác chêën hûng nïìn vùn chûúng cuãa vö saãn laâ
laâm cho bêët cûá möåt dên töåc naâo cuäng coá möåt quan
niïåm, möåt tinh thêìn vùn chûúng àùåc biïåt cuãa dên töåc
êëy. Cho nïn nïìn taãng vùn chûúng cuãa möîi dên töåc
phaãi duâng tiïëng thöí êm cuãa hoå laâm phêìn chñnh, maâ
tiïëng Nga laâ phêìn phuå. Nhû vêåy múái giûä àûúåc tinh
tuyá vùn chûúng cuãa möîi dên töåc, vò möîi dên töåc àïìu
coá möåt tñnh tònh, möåt têåp quaán, möåt phong tuåc, möåt
phong caãnh, möåt nïìn sinh saãn riïng. Duâng tiïëng thöí
êm cuãa dên töåc laâm nïìn taãng vùn chûúng múái taã hïët
TAÁC PHÊÍM 158

àûúåc tinh thêìn cuãa vùn chûúng, múái laâm cho nïìn vùn
chûúng phaát triïín àûúåc tûå do theo tñnh caách tûå nhiïn
cuãa noá.
Cho àûúåc thûåc hiïån phûúng phaáp àoá, chñnh phuã Xö
Viïët hïët sûác nghiïn cûáu tûâng thûá chûä cuãa möîi dên töåc
àïí àuác thaânh chûä, xïëp thaânh khuön, ûáng duång vaâo
maáy in, cho viïåc truyïìn baá vùn chûúng àûúåc nhanh
choáng.
Nhúâ vêåy maâ bêy giúâ hïët thaãy nhûäng dên töåc úã Liïn
bang Xö Viïët núi naâo cuäng àïìu coá saách baáo riïng àïí
múã mang nïìn vùn chûúng, àïí laâm núi thi thöë, phaát
triïín cuãa caác nhên taâi, àïí sûu têìm gom goáp nhûäng tri
thûác cao siïu cuãa toaân thïí dên chuáng maâ bêëy nay bõ
boån tû baãn dêìy voâ, laäng phñ.
Trong caái àaám quêìn chuáng maâ boån tû baãn khinh
miïåt trûúác kia, bêy giúâ, dûúái sûå khöi phuåc laåi nïìn vùn
hoáa, àaä nêíy núã àûúåc rêët nhiïìu nhên taâi, tri thûác. Àaä
nhiïìu nhûäng anh thúå, chõ thúå tûâ chöî nhaâ maáy noáng
nûåc, nhem nhuöëc, trúã nïn nhûäng nhaâ vùn sô, thi sô,
nhaâ viïët baáo àaåi taâi. Con àûúâng tûâ chöî laâ möåt ngûúâi
lam luä, nùång nhoåc, àïën chöî laâ möåt nhaâ thöng thaái, baác
hoåc khöng coá möåt chuát gò caãn trúã caã. Ai coá khiïëu thöng
minh, ai muöën chuyïn têm hoåc têåp coá thïí thi thöë taâi

nùng, biïíu hiïån tû tûúãng möåt caách tûå do, thong thaã,
ngûúâi naâo coá taâi hoa löîi laåc, ngûúâi naâo chùm chuá, cöë
gùæng coân àûúåc chñnh phuã vaâ quêìn chuáng hïët sûác nêng
àúä, àïí coá thïí phaát triïín maäi àûúåc taâi lûåc cuãa mònh.
Nïëu úã caác nûúác tû baãn, vùn chûúng bõ chïë àöå cuãa
riïng, bõ àöåc quyïìn, bõ khuãng böë, laâm caãn trúã sûác tiïën
böå, thò úã Liïn bang Xö Viïët, nhûäng taãng àaá êëy àaä bõ
deåp ài hïët maâ àïí laåi möåt con àûúâng tûå do mùåc sûác cho
nïìn vùn chûúng thanh thoãa tiïën lïn.
ÀÕA VÕ CUÃA NHAÂ VØN SÔ
Vùn chûúng úã Liïn bang Xö Viïët coá möåt àõa võ cao
troång bao nhiïu thò àõa võ caác nhaâ vùn cuäng àûúåc quñ
troång bêëy nhiïu. Vö saãn àaä biïët yïu chuöång nghïå
thuêåt thò cuäng rêët biïët quñ troång nghïå sô. Vö saãn
khöng phaãi chó coá oác phaá hoaåi nhû boån tû baãn vu caáo,
maâ coân laâ möåt lûåc lûúång truå cöåt àïí kiïën thiïët. Kiïën
thiïët vïì moåi phûúng diïån; kinh tïë, xaä höåi, cuäng nhû
nghïå thuêåt, kiïën thiïët nïìn nghïå thuêåt cuäng coá nghôa
laâ múã röång àêët àïí laâm naãy núã thïm nhûäng nghïå sô coá
TAÁC PHÊÍM 160

àuã àiïìu kiïån àïí thi thöë taâi nùng cuãa mònh möåt caách
tûå do, thong thaã.
Trûâ moåi àiïìu kiïån thuêån tiïån khaác, loâng yïu quñ vaâ
möëi caãm tònh cuãa dên chuáng cuäng laâ möåt yïëu töë laâm
phêën khúãi taâi nghïå cuãa hoå.
Àïën àêy, hùèn coá ngûúâi dûâng laåi maâ nghô rùçng:
nhûäng nhaâ vùn sô àûúåc dên chuáng quñ troång hùèn phaãi
laâ nhûäng vùn sô àûáng vïì haâng nguä dên chuáng. Àem
vùn chûúng thuâ phuång cho quyïìn lúåi cuãa dên chuáng;
nïëu traái laåi, hùèn bõ dên chuáng àaã àaão. Nhû vêåy maâ
baão rùçng nghïå thuêåt àûúåc phaát triïín tûå do thò khöng
àuáng vúái sûå thûåc. Nhûäng ngûúâi nhû vêåy àaä vö tònh
ngaä nhùçm möåt höë vúái phaái chuã trûúng: "nghïå thuêåt võ
nghïå thuêåt". Trïn kia töi àaä noái: nghïå thuêåt laâ phaãn
aánh cuãa möåt xaä höåi, laâ saãn vêåt cuãa chïë àöå. Thò vùn
chûúng, möåt trong caác mön nghïå thuêåt, phaãi laâ möåt
trúå lûåc àïí àûa nhên loaåi àïën coäi àaåi àöìng, phaãi laâ möåt
yïëu töë cho nêëc tiïën hoáa cuãa xaä höåi. Chïë àöå tû hûäu, àöåc
quyïìn, àöåc àoaán, vaâ naån chiïën tranh höîn húåp, khuãng
hoaãng cuãa xaä höåi tû baãn laâ trúã lûåc cho sûå phaát triïín
cuãa xaä höåi; loâng ñch kyã ghen gheát, dêm ö vö àöå cuãa
boån tû baãn laâm laäng phñ bao nhiïu nhên taâi. Têët caã
nhûäng thûá àoá göåp laåi laâ möåt sûác phaãn àöång ghï gúám

ngùn caãn bûúác àûúâng tiïën hoáa cuãa nhên loaåi. Nhûäng
vùn sô ca tuång caái chïë àöå êëy, thuâ phuång caái giai cêëp
êëy, tûác laâ cuäng phaãn àöång nhû giai cêëp phaãn àöång êëy,
cöë nhiïn quêìn chuáng phaãi àaánh àöí ài. Ngûúâi ta chó coá
tûå do àûa nhên loaåi àïën coäi haånh phuác chûá ngûúâi ta
khöng àûúåc quyïìn tûå do xö àêíy nhên loaåi vaâo chöën
lêìm than. Caã möåt cöng cuöåc kiïën thiïët xaä höåi hiïån giúâ
úã Liïn bang Xö Viïët laâ cöng cuöåc àïí àûa nhên loaåi àïën
chöën haånh phuác, nïn nhûäng phêìn tûã naâo thaânh thûåc,
hùng haái bùæt tay vaâo cöng cuöåc àoá, àïìu àûúåc chñnh
phuã Xö Viïët, quêìn chuáng lao àöång yïu quñ nhû nhau,
bêët luêån laâ tri thûác, dên caây hay thúå thuyïìn. Nhûäng
nhaâ vùn sô cuäng thïë. Nhûäng vùn sô biïët àem nghïå
thuêåt thuâ phuång cho nhên loaåi àïìu coá möåt àõa võ cao
quyá. Loâng yïu quyá cuãa quêìn chuáng àöëi vúái Maxime
Gorky, Henri Barbuse, Romain Rolland, Vaillant
Catunier, Andreá, Malvaux v.v... laâ möåt chûáng cúá hiïín
nhiïn.
Nhûng thïë naâo laâ biïët àem nghïå thuêåt àïí phuång sûå
cho nhên loaåi? Khöng phaãi laâ möîi baâi, möîi cêu àïìu
phaãi noái àïën tranh àêëu, hay hy sinh àïën vö saãn, àïën
xaä höåi. Möåt baâi thú taã doâng suöëi trong, vêìng trùng
àeåp, khöng bùæt buöåc phaãi nheát vaâo àêìy nhûäng cêu
TAÁC PHÊÍM 162

tranh àêëu, hy sinh múái laâ biïët phuång sûå cho nhên
loaåi. Khöng bao giúâ chñnh phuã Xö Viïët chuã trûúng nhû
vêåy. Chuã trûúng nhû vêåy tûác laâ giam haäm vùn chûúng
vaâo trong khuön khöí rêët heåp hoâi, laâ boáp chùåt vùn
chûúng laåi, laâ dòm vùn chûúng xuöëng, àêu phaãi laâ möåt
phûúng phaáp múã mang cho nïìn vùn chûúng phaát
triïín.
Phuång sûå cho nhên loaåi möîi ngûúâi coá möåt nhiïåm vuå,
möîi ngûúâi giûä möåt nghïì, laâm möåt viïåc thò vïì phûúng
diïån vùn chûúng cuäng thïë, möîi ngûúâi coá möåt löëi vùn.
Löëi vùn àoá vêîn phaát löå hoaân toaân theo tinh thêìn tûå do
cuãa noá, miïîn laâ caái tûå do àoá phaãi tûå do phuång sûå cho
nhên loaåi, chûá khöng tûå do phaãn àöång. Nhaâ vùn vö
saãn khaác vúái nhaâ vùn tû baãn úã chöî àoá.
Vùn sô vö saãn coân khaác vúái vùn sô tû baãn, úã chöî vùn
sô tû baãn phaãi laâm töi túá cho caái chïë àöå ngûúâi boác löåt
ngûúâi, nhiïìu khi phaãi ca tuång nhûäng caái traái hùèn vúái
lûúng têm cuãa hoå. Bïn boån vùn sô naây coân coá möåt phaái
vùn sô àöåc lêåp coân coá lûúng têm, coân giûä àûúåc nhiïìu
tûå chuã. Tuy vêåy úã dûúái chïë àöå tû baãn, möåt söë àöng
cuäng bõ traâo lûu cuãa chïë àöå àoá löi cuöën theo. Ta àaä
tûâng thêëy coá boån vùn sô chó theo dñnh vúái sûå àöång cúän
cuãa möåt söë ngûúâi maâ xoay ngoâi buát, hïët mú maâng,

maåo hiïím àïën kiïëm hiïåp, quaái hiïåp khiïu dêm; coá boån
lêëy tiïìn cuãa luä tû baãn naây àïí chûãi luä tû baãn khaác, coá
boån laâ tay sai cuãa chñnh phuã. Chöëng àúái lûúng têm,
boån hoå àaä laâm nhûäng viïåc maâ chñnh hoå biïët laâ khöng
chñnh àaáng, chùèng qua cuäng vò sinh kïë. Sinh kïë coân
laâ möåt àöång lûåc ngùn caãn bûúác phaát triïín cuãa tû tûúãng
vaâ beã keåo tû tûúãng àïí ài vaâo con àûúâng phaãn àöång.
Cuöåc caách maång vö saãn àaä giaãi phoáng cho vùn sô Nga
khoãi caái hêìm höë nguy hiïím àoá. Caái thò giúâ chaåy gaåo
haâng ngaây khöng coân aãnh hûúãng àïën thò giúâ àïí nghiïn
cûáu, trûúác taác cuãa vùn sô úã nûúác Xö Viïët nûäa. Vïì
phûúng diïån vùn chûúng hùèn laâ möîi ngûúâi thñch möåt
löëi, song hïët thaãy dên chuáng àïìu coá möåt muåc tiïu
chung, möåt xu hûúáng chung - xu hûúáng kiïën thiïët xaä
höåi chuã nghôa. Duâ duâng möåt löëi vùn naâo cuäng vêåy, vùn
sô Nga thi thöë vaâ phaát triïín àûúåc taâi nghïå cuãa mònh
möåt caách tûå do, thû thaái, khöng phaãi vò miïëng ùn maâ
chaåy theo, hïët cuöìng voång cuãa möåt boån naây, àïën súã
thñch cuãa möåt boån khaác. Hún nûäa khöng nhû vùn sô tû
baãn chó biïët àûáng trïn dên chuáng vaâ nhòn xuöëng, vùn
sô Nga söëng ngay trong àaám dên chuáng, vaâ möåt söë
chñnh laâ anh thúå maáy, chõ thúå dïåt, vêîn laâm viïåc àûúåc
TAÁC PHÊÍM 164

trong nhaâ maáy, vêîn trûúác taác àûúåc nhûäng quyïín saách,
nhûäng baâi vùn rêët coá giaá trõ.
Vùn sô vö saãn haâng ngaây söëng giûäa àaám dên chuáng
giûäa nhûäng tiïëng maáy chaåy, giûäa nhûäng tiïëng caây
cuöëc, gùåt haái, nïn vùn chûúng dûåa vaâo nïìn thûåc tïë maâ
phaát triïín. Noá khaác vúái vùn chûúng tû baãn phêìn nhiïìu
chó do sûác tûúãng tûúång cuãa caác vùn sô taåo ra. Nïìn vùn
nghïå úã Liïn bang Xö Viïët coá giaá trõ hún vaâ cao hún
nïìn vùn nghïå tû baãn úã chöî àoá.
Dên chuáng àöëi vúái nhaâ vùn khöng xa caách nhû úã caác
nûúác. Nhaâ vùn naâo, chñnh hoå, khöng phaãi thúå thuyïìn
thò úã trong caái xaä höåi khöng coân giai cêëp àõa võ cuãa hoå
àaä àûa hoå àïën rêët gêìn guäi vúái quêìn chuáng cêìn lao. Hoå
khöng thêëy mònh khaác vúái quêìn chuáng. Caái caãm tònh
thên mêåt giûäa vùn sô vúái dên chuáng, cuäng laâ möåt àiïìu
kiïån rêët thuêån tiïån cho sûå phaát triïín cuãa nïìn vùn
chûúng. Thïm nûäa chñnh phuã Xö Viïët àöëi vúái nhaâ vùn
rêët hêåu, àaä sùn soác vïì moåi phûúng diïån àïí caác nhaâ
vùn thi thöë taâi nghïå möåt caách dïî daâng laåi traã lûúng
rêët röång raäi. Tuyâ theo söë lûúång chêët lûúång cuãa tûâng
taác phêím, coá nhaâ vùn lônh túái 3000 ruáp möîi thaáng.
Möîi taác phêím laâm xong àaä sùén coá chñnh phuã xuêët baãn,
nhaâ vùn khöng phaãi chaåy long toác gaáy, mûúát möì höi

àïí tòm ngûúâi xuêët baãn, vaâ khöng coân lo ïë vùn nhû úã
caác nûúác tû baãn.
Têët caã nhûäng àiïìu kiïån noái trïn àaä àûa vùn chûúng
vö saãn lïn möåt bûåc khaá cao vûúåt hùèn vùn chûúng tû
baãn vûâa vïì cöng duång vaâ kyä thuêåt. Noá khöng coân laâ
möåt thûá vùn chûúng mú möång, laäng maån maâ laâ vùn
chûúng thûåc tïë. Noá söëng vaâ phaát triïín theo sûác phaát
triïín cuãa nïìn kinh tïë xaä höåi vúái möåt muåc àñch: àûa
nhên loaåi àïën coäi haånh phuác.
ÀAÂN HAÁT NHAÃY MUÁA
Cuäng nhû vïì nghïå thuêåt vùn chûúng, Chñnh phuã Xö
Viïët hïët sûác sûu têìm vaâ baão töìn nhûäng àiïåu àaân, haát,
nhaãy, muáa cuãa tûâng àõa phûúng àïí giûä gòn lêëy nhûäng
caái hay, caái àùåc biïåt cuãa möîi dên töåc. Caái àùåc biïåt cuãa
nhûäng gioång àaân haát, àiïåu nhaãy muáa úã chöî thön quï
laâ veã ngêy thú, chêët phaác; tiïëng àaân, cêu haát cuãa dên
töåc AÁ Àöng coá möåt gioång êm thêìm, kñn àaáo. Baão töìn
àûúåc nhûäng caái hay, caái àùåc biïåt êëy laâ giûä laåi àûúåc caái
tinh tuyá vïì phong tuåc, têåp quaán vaâ hiïån tûúång lõch sûã
TAÁC PHÊÍM 166

cuãa möîi dên töåc, laâ böìi böí àïí laâm giaâu cho mön nghïå
thuêåt àaân, haát, nhaãy, muáa. Coá nhûäng taâi tûã chó
chuyïn sûu têìm vaâ luyïån têåp nhûäng àiïåu haát bònh
dên. Chñnh phuã phaãi gûãi hoå àïën têån nhûäng núi xa
xùm, khuêët neão, tûâ miïåt Viïîn Àöng àïën nhûäng núi baäi
biïín, rûâng sêu, àïí thu thêåp nhûäng gioång haát, àiïåu
muáa àùåc biïåt cuãa tûâng dên töåc. Ngûúâi ta coân àem caã
nhûäng nghïå nhên cuãa dên töåc êëy vïì caác àö thaânh lúán
àïí biïíu diïîn nhûäng cêu haát, nhûäng àiïåu muáa trïn
nhûäng sên khêëu nhaâ haát, trong caác cêu laåc böå cuãa lao
àöång. Töi àaä tûâng àûúåc nghe, àûúåc xem nhûäng àiïåu
haát, muáa êëy, vaâ cuäng nhêån thêëy möîi àõa phûúng coá
möåt veã hay riïng. Töi àaä thêëy nhûäng anh chõ em thúå
thuyïìn, trñ thûác nhiïåt liïåt hoan nghïnh nhûäng gioång
haát, àiïåu muáa êëy bùçng nhûäng tiïëng vöî tay, tiïëng hö
"bix" vang àöång muöën àöí caã nhaâ haát. Baão töìn, gòn giûä
nhûäng àiïåu haát bònh dên khöng phaãi laâ caãn trúã sûác
phaát triïín cuãa nghïå thuêåt. Khöng, noá vêîn phaát triïín
tûå do vúái caái tinh tuáy, àùåc tñnh, phong tuåc, têåp quaán
riïng cuãa noá. Noá khöng phaãi phaát triïín nhû caách haát
àiïåu têy bùçng tiïëng An Nam, nghe nhû mùæng vaâo tai
ngûúâi ta vêåy.

Cuäng nhû vùn chûúng, nghïå thuêåt àaân haát khöng
coân laâ cuãa riïng cuãa àaám ngûúâi giaâu nûäa. Àaân ngoåt
haát hay thò ai maâ khöng thñch. Song dûúái chïë àöå tû
baãn, quêìn chuáng xa caách vúái mön nghïå thuêåt àoá,
khöng phaãi laâ quêìn chuáng khöng biïët thûúãng thûác, maâ
laâ vò khöng àuã àiïìu kiïån. Lûúng ñt, giúâ laâm nhiïìu, thêët
nghiïåp, quêìn chuáng chó lo ùn coân chûa xong, coân oác
àêu maâ nghô àïën àaân vúái haát. ÚÃ trïn àêët Xö viïët,
quêìn chuáng àaä coá àuã nhûäng àiïìu kiïån êëy, laåi àûúåc
Chñnh phuã chuá yá múã mang, nïn mön àaân, haát, nhaãy,
muáa rêët thõnh haânh úã khùæp moåi núi. Àem gioång haát,
tiïëng àaân, àiïåu muáa laâm cho vui veã, khoan khoaái têm
trñ ngûúâi lao àöång cuäng laâ möåt cöng viïåc nêng cao
trònh àöå sinh hoaåt dên chuáng. Chñnh phuã coá àùåt ra
nhûäng lúáp daåy àaân, haát, nhaãy, muáa úã caác cêu laåc böå.
Caác baån àaä biïët khöng coá möåt töí chûác lúán naâo laâ
khöng coá cêu laåc böå. Duâng cêu laåc böå laâm núi truyïìn
baá, laâ möåt caách löi keáo àûúåc hïët thaãy moåi ngûúâi chuá yá
vaâo mön nghïå thuêåt àoá. Nhûäng Cöng höåi, Nöng höåi
phaãi phuå traách sùn soác, múã mang caác cêu laåc böå, àöìng
thúâi phaãi cöí àöång vaâ khuyïëch trûúng nhûäng lúáp daåy vïì
myä thuêåt. Trong nhûäng cêu laåc böå àïìu coá lúáp daåy àaân,
lúáp daåy haát, lúáp daåy muáa, lúáp daåy diïîn kõch v.v... Lúáp
TAÁC PHÊÍM 168

daåy àaân coá àuã caác thûá àaân vaâ coá 3,4 thaây daåy. Thaây
thò chuyïn daåy àaân pianö, thaây chuyïn vïì viölöng,
mùngàölin. Nhûäng ngûúâi àïën hoåc khöng phaãi traã tiïìn
möåt xu nhoã. Möîi nùm cêu laåc böå laåi coân phaát phêìn
thûúãng cho nhûäng ngûúâi hoåc gioãi, àïí khuyïën khñch
dên chuáng theo hoåc cho àöng. Vïì lúáp daåy haát, trûúác
hïët ngûúâi ta daåy haát nhûäng baâi cöng cöång nhû caác baâi
vïì caách maång, vïì thanh niïn, Höìng quên, àïí nhûäng
khi ngöìi tuåm vúái nhau, nhûäng khi dùæt nhau möåt luä ài
laâm, ài tùæm hay ài chúi, nhûäng khi ài biïíu tònh, ài têåp
trêån cuâng nhau cêët àïìu tiïëng haát nghe rêët vui veã vaâ
phêën khúãi. Tiïëng haát vang lûâng trêìm böíng laâm ngûúâi
ta quïn khöng thêëy mïåt nhoåc. Nhûäng ngûúâi coá gioång
töët haát hay thò hoåc nhûäng baâi haát khoá hún, haát möåt
mònh hoâa vúái tiïëng àaân, röìi coá thïí ài biïíu diïîn trïn
sên khêëu. Nhûäng ngûúâi coá biïåt taâi, muöën theo àuöíi
mön nghïå thuêåt cuãa mònh cao hún nûäa, thò Cöng höåi
gûãi ài hoåc úã caác trûúâng nghïå thuêåt. Nhiïìu ngûúâi trúã
nïn nhûäng tay àaân ca rêët gioãi. Coá ngûúâi thñch laâm möåt
nhaâ taâi tûã, boã hùèn xûúãng maáy maâ söëng vúái mön nghïå
thuêåt cuãa mònh.
Vïì àiïåu nhaãy muáa cuäng vêåy. Coá hai löëi nhaãy muáa
bònh dên, löëi nhaãy cöng cöång (mouvement d'ensemble)

vaâ löëi nhaãy riïng. Löëi sau àûúåc ngûúâi ta ûa thñch hún.
Löëi nhaãy möåt mònh laâ theo dõp àaân, tiïëng haát hay dõp
vöî tay cuãa ngûúâi àûáng voâng chung quanh maâ nhaãy
muáa nhûäng bûúác, nhûäng àiïåu rêët lanh leå kheáo leáo. Löëi
naây anh em Höìng quên nhaãy rêët kheáo. Vò sau nhûäng
giúâ hoåc têåp úã trong traåi, sau nhûäng khi têåp trêån úã trïn
baäi coã, anh em xuám nhau laåi keã haát ngûúâi vöî tay,
ngûúâi theo nhõp nhaãy muáa rêët vui veã vaâ àeåp mùæt. Anh
em lao àöång nhûäng khi tuå hoåp trong cêu laåc böå hay úã
nhaâ nghó thûúâng cuäng xuám laåi haát nhûäng baâi cöng
cöång, hay lêìn lûúåt möîi ngûúâi khoe möåt àiïåu nhaãy
ngoùæt nghoeáo, khoá khùn àïí cho nhûäng ngûúâi chung
quanh heâ nhau maâ àaánh nhõp. Àiïåu nhaãy Cöcadú àûúåc
nhiïìu ngûúâi ûa thñch. Möîi khi coá àaám àöng ngûúâi, laâ
anh em àem ra chúi, khöng biïët chaán. Caái löëi möåt
ngûúâi àaân öng vaâ möåt ngûúâi àaân baâ öm lêëy nhau maâ
nhaãy nhû tùnggö, phöctröët, rumba(1)
, khöng coân thêëy
anh chõ em lao àöång chúi nûäa. Trûúác kia àiïåu nhaãy àoá
cuäng coá, song dên thúå thuyïìn ñt ngûúâi biïët àïën. Tuy
àiïåu nhaãy êëy cuäng laâ möåt thûá nghïå thuêåt, song tröng
noá trûúãng giaã quaá, noá dïî cho ngûúâi ta lúåi duång caái thûá
nghïå thuêåt êëy àïí giïët chïët nghïå thuêåt, àïí "gúä gaåc" lêëy
TAÁC PHÊÍM 170
(1) Tùng gö, phöëcxtröët, rumba: tïn caác àiïåu nhaãy

nhûäng caái coå saát, àïí thoãa thñch loâng dêm duåc. Nhûäng
àiïåu nhaãy bònh dên, nhûäng troâ chúi cöng cöång àaä àeâ
beåp löëi nhaãy trûúãng giaã, khiïu dêm êëy maâ àem laåi cho
anh chõ em lao àöång möåt veã vui àeåp ngêy thú.
Àêëy laâ nhûäng àiïåu haát, muáa bònh dên, möîi ngûúâi
àïìu coá thïí tûå chúi lêëy, hay laâ tham dûå vaâo cuöåc chúi
àûúåc. Noá laâ möåt mön nghïå thuêåt thöng thûúâng àïí anh
chõ em lao àöång giaãi trñ trong nhûäng luác quêy quêìn,
tuå hoåp vúái nhau. Coân nhûäng moán àaân, haát, nhaãy, muáa
khoá vaâ cao hún, thò àaä coá nhûäng tay chuyïn mön,
nhûäng nhaâ nghïì biïíu diïîn cho caác anh chõ em thûúãng
thûác. Khöng nhûäng quêìn chuáng coá àuã àiïìu kiïån àïí
àûúåc ûa thñch, yïu chuöång moán àaân, haát, nhaãy, muáa
maâ coân coá trñ xeát àoaán, biïët thûúãng thûác mön nghïå
thuêåt êëy nûäa. Vöën möîi ngûúâi àïìu laâ möåt tay taâi tûã
trong nhûäng àiïåu nhaãy muáa bònh dên, nïn anh chõ em
lao àöång dïî nhêån àõnh àûúåc caái hay, caái kheáo trong
nghïå thuêåt ca vuä cuãa nhûäng tay nhaâ nghïì. Mön nghïå
thuêåt naây cuäng chiïëm möåt àõa võ veã vang rûåc rúä trong
àaám quêìn chuáng lao àöång Xö Viïët vaâ trïn nïìn nghïå
thuêåt thïë giúái. Muöën thûúãng thûác nhûäng tiïëng àaân haát
du dûúng trêìm böíng, nghe phaãi ngêín ngú loâng, nhûäng
àiïåu muáa uyïín chuyïín, mïìm maåi, lanh leå, ngoùæt

ngheáo xem àïën phaãi laác mùæt, xin múâi caác baån ung
dung vaâo möåt vaâi raåp haát cuãa anh em vö saãn Nga.
TRÏN SÊN KHÊËU...
Cuäng nhû úã caác nûúác Êu chêu, nghïì haát úã Nga chia
laâm 4 loaåi:
1. Opeára, tûác cuäng nhû haát böåi cuãa ta; caã möåt vúã
tuöìng àïìu sùæp bùçng nhûäng baâi haát. Nhûäng vai troâ khi
noái chuyïån, khi than vaän, àïìu haát theo tiïëng àaân, suöët
tûâ àêìu àïën cuöëi.
2. Balet (Ba-lï) laâ vúã haát sùæp toaân bùçng àiïåu nhaãy
muáa. Tuy chó nhaãy muáa theo nhõp àaân, song vúã haát
cuäng coá àiïåu tñch. Nhûäng cûã chó, nhûäng veã mùåt, nhûäng
àiïåu böå coá thïí thay cho nhûäng lúâi noái àïí diïîn taã tinh
thêìn cuãa cöët truyïån.
3. Opïrette (öpïreát) laâ vúã haát, vûâa haát vûâa nhaãy, vaâ
noái chuyïån thûúâng theo àiïåu diïîn kõch.
4. Diïîn kõch
TAÁC PHÊÍM 172

Trong böën loaåi haát kïí trïn thò löëi diïîn kõch àûúåc
quêìn chuáng ûa thñch nhêët.
Löëi opera vaâ balet thò chó diïîn úã nhaâ haát lúán, vò
diïîn nhûäng vúã naây rêët töën keám. Phaãi sùæm tranh aãnh,
quêìn aáo rêët töën, vaâ àaâo keáp vaâ êm nhaåc phaãi rêët
nhiïìu. Löëi haát naây phêìn nhiïìu diïîn sûå tñch vua chuáa
hay thêìn tiïn. Noá ön laåi nhûäng gioång haát, nhûäng tiïëng
àaân cuãa nhûäng thïë kyã vïì trûúác. Noá coân nhû möåt thûá
viïån baão taâng àïí dên chuáng khaão saát caái nghïå thuêåt
cuãa xaä höåi phong kiïën vaâ thêëy roä löëi ùn mùåc, chúi búâi,
xa xó, aáp bûác cuãa boån quyá töåc; àeâ lïn trïn caãnh phuåc
tuâng, tiïìn baåc cuãa boån nöng nö. Löëi haát naây cuäng àaä
caách maång hoáa ñt nhiïìu song khöng phaãi caách maång
hoáa nhûäng vúã haát cuä. Nhûäng vúã cuä àûúåc giûä gòn toaân
veån tûâ trang, caãnh y phuåc àïën ca vuä vaâ êm nhaåc.
Ngûúâi ta chó theo löëi àoá maâ àùåt nhûäng vúã tuöìng theo
vúái àúâi thûåc tïë hiïån àaåi. Nhûäng mêíu lõch sûã cuãa cuöåc
caách maång àûúåc biïíu löå bùçng nhûäng baâi haát, nhûäng
khuác êm nhaåc, nhûäng àiïåu böå rêët huâng höìn, thöëng
thiïët laâm cho ngûúâi xem tûúáng nhû hiïån thên àûáng
trûúác möåt cuöåc caách maång. Vúã haát "Crasuy Mark" taã
caái tñnh tònh êm thêìm kñn àaáo cuãa dên AÁ àöng vaâ caái
àúâi nay àêy mai àoá cuãa anh em lñnh thuãy, bùçng nhûäng

àiïåu nhaãy muáa nheå nhaâng, hoaåt àöång, vui veã, laâm cho
dên chuáng hoan nghïnh hún nhûäng vúã tuöìng vïì àúâi
cöí.
Töi àaä àûúåc xem löëi haát opera vaâ balet úã nhiïìu nhaâ
haát lúán Möët-cu. Töi cuäng àûúåc xem vaâi bêån úã nhaâ haát
opera vaâ Pari. Nïn so saánh, töi thêëy nhaâ haát úã Möët-cu
hún vïì moåi phûúng diïån. Lyá do rêët dïî hiïíu. Möåt laâ chïë
àöå quên chuã úã Phaáp bõ àöí nhaâo tûâ giûäa thïë kyã trûúác,
maâ úã Nga thò boån vûúng tön quyá töåc àïën nùm 1917
múái àöí. Nhûäng nhaâ haát lúán úã àö thaânh àïìu thuöåc vïì
tay boån naây nïn nhaâ haát phaãi sùæm sûãa, luyïån têåp àïí
vïì tay boån chuáng. Möåt leä àoá laâm cho nhûäng vúã tuöìng
phong kiïën giaâu taâi liïåu vaâ myä thuêåt hún nhûäng vúã
haát úã Pari. Leä thûá hai nûäa, laâ dûúái chñnh thïí Xö Viïët,
vö saãn àaä khöng quïn chêën hûng nïìn nghïå thuêåt, laåi
thïm trònh àöå vö saãn sinh hoaåt cuãa dên chuáng sung
tuác thïm maäi, nïìn nghïå thuêåt coá àuã àiïìu kiïån àïí vûúåt
lïn cao, lan ra röång. Nhêët laâ vïì löëi diïîn kõch àûúåc dên
chuáng ûa thñch, nïn noá tiïën böå rêët mau vaâ maånh. Noá
rêët àùæc lûåc trong cöng cuöåc cöí àöång caãi caách xaä höåi múã
mang kinh tïë. Vò löëi diïîn kõch rêët gêìn guäi vúái àúâi thûåc
tïë nïn noá diïîn taã àûúåc têm lyá tinh thêìn, haânh àöång
cuãa moåi phêìn tûã xaä höåi. Cuäng nhúâ àùåc àiïím àoá, maâ
TAÁC PHÊÍM 174

diïîn kõch theo saát vúái sûác phaát triïín cuãa nïìn kinh tïë.
Noá àaä hoaân toaân caách maång hoáa theo vúái àúâi söëng
caách maång cuãa dên chuáng. Tuy vêåy nhûäng vúã haát cöí
àiïín cuãa caái xaä höåi cuä vêîn coân diïîn trïn caác sên khêëu
lúán. Coá möåt àiïìu laâ nhûäng boån phuá haâo trûúãng giaã vaâ
quêìn chuáng lao àöång xem nhûäng vúã êëy bùçng möåt quan
niïåm rêët khaác nhau.
Nhûäng nhaâ haát lúán thò thûúâng diïîn àuã caác thûá vúã.
Ngay nhûäng vúã cöí àiïín nay diïîn thò mai nhûäng vúã
caách maång, ngaây kia vúã xaä höåi. Nhûng nhûäng gaánh
haát nhoã thò möîi gaánh chuyïn möåt löëi. Gaánh thò chuyïn
diïîn nhûäng vúã chöëng tön giaáo. Gaánh thò chuyïn vïì y
hoåc, gaánh thò chuyïn vïì thïí thao, gaánh thò chuyïn
diïîn taã caái àúâi söëng nöng dên. Nhûäng gaánh haát naây coá
aãnh hûúãng lúán trong àaám dên chuáng, vò noá ài khùæp
caác núi, thêm nhêåp khùæp lûúåt. Chöî naâo cuäng coá cêu laåc
böå nïn chöî naâo cuäng coá vïët chên noá. Noá àem nhûäng
baâi hoåc rêët thiïët thûåc vaâ roä raâng, chó veä cho quêìn
chuáng, nïn quêìn chuáng lônh höåi àûúåc rêët mau choáng
vaâ dïî daâng. Nhû gaánh haát y hoåc chùèng haån. Noá àaä
dêåy cho dên chuáng biïët caách giûä vïå sinh vaâ àïì phoâng
caác thûá bïånh têåt. Thñ duå vúã haát daåy vïì viïåc sinh àeã
cuãa àaân baâ. Cöët truyïån chaã coá gò thïë maâ khi diïîn laåi

rêët vui vaâ caãm àöång, caái caãnh cuöëng quyát, lo súå, búä
ngúä cuãa anh chöìng treã luác vúå trúã daå xem àïën phaãi
buöìn cûúâi nön ruöåt. Caãnh baâ muå nhaâ quï bêín thóu
nhem nhuöëc, àúä àeã bùçng möåt löëi hïët sûác cöí löî, nguy
hiïím, laâm cho ngûúâi xem phaãi ruâng mònh ghï súå.
Caãnh ngûúâi chöìng öm vúå chïët vúái àûáa con múái àeã, vò
luác chûãa khöng biïët giûä gòn vò khöng àïën nhaâ àeã àïí
baâ àúä àaä töët nghiïåp trûúâng àúä àeã ra, sùn soác cho, laâm
cho ai cuäng phaãi muãi loâng caãm àöång.
Nhûäng loaåi kõch nhû vêåy rêët coá hiïåu quaã trong dên
chuáng nhêët laâ trong àaám quï. Noá àaä vaåch roä nhûäng
caái haåi vïì cêíu thaã, vaâ cöí àöång cho dên chuáng biïët
pheáp vïå sinh, biïët chûäa bïånh theo pheáp khoa hoåc.
Nhûng noá khöng phaãi laâ möåt öng thêìy àaåo maåo, trõnh
troång daåy nhûäng baâi nùång nïì khoá hiïíu. Noá laâ möåt loaåi
nghïå thuêåt laâm cho ngûúâi ta giaãi trñ, vui cûúâi, caãm
àöång, vaâ àöìng thúâi noá in sêu ngay vaâo oác ngûúâi ta
nhûäng caái hay, caái dúã maâ ngûúâi ta vò noá múái vui cûúâi
caãm àöång.
Nhûäng gaánh haát khaác cuäng àïìu coá cöng duång nhû
thïë caã vaâ möîi vúã haát àïìu cheân vaâo nhûúåc àiïím cuãa xaä
höåi vaâ duâng taâi nghïå myä thuêåt àïí xïëp àùåt thaânh vúã
haát àïí cöí àöång böìi böí chöî nhûúåc àiïím êëy. Nhûäng "sen"
TAÁC PHÊÍM 176

thúå thuyïìn trong nhaâ maáy, "sen" kyä sû êm mûu phaá
hoaåi trong hêìm moã, "sen" cu lùæc gian huâng úã thön quï,
àïìu dûåa theo sûå thûåc möåt núi naâo àïí àem phö diïîn
trïn sên khêëu, nïn quêìn chuáng rêët dïî nhêån àõnh vaâ
rêët ûa thñch. Löåt àûúåc hïët tinh thêìn nhûäng cöët truyïån
àoá, khöng phaãi coá nhûäng nhaâ viïët kõch taâi gioãi, nhaâ
daân caãnh rêët kheáo, nhaâ taâi tûã rêët laânh nghïì, maâ
nhûäng ngûúâi àoá coân phaãi rêët gêìn guäi vúái dên chuáng,
múái am hiïíu àûúåc tûâng lúâi noái, tûâng cûã àöång, tûâ núi
ùn chöën nùçm cuãa dên chuáng, thò nhûäng ngûúâi êëy àaä
sùén caã. Nhû trïn töi àaä noái: hoaân caãnh hiïån taåi àaä àaâo
taåo ra nhûäng ngûúâi êëy, àaä keáo gêìn hoå laåi vúái quêìn
chuáng, àaä vö saãn hoáa hoå. Taâi nghïå cuãa hoå cuäng tiïën
theo vúái sûå phaát triïín cuãa nïìn nghïå thuêåt vö saãn. Hún
nûäa coá nhiïìu gaánh maâ taâi tûã toaân laâ anh chõ em thúå
thuyïìn vaâ Höìng quên. Nhûäng taâi tûã naây ban ngaây vêîn
laâm viïåc trong nhaâ maáy, trong traåi lñnh nhû moåi
ngûúâi, vaâ töëi úã trïn sên khêëu, hoå laâ nhûäng vai àaâo keáp
rêët gioãi.
Têët caã nhûäng àùåc àiïím àoá laâ nhûäng caái khaác cuãa
sên khêëu Xö Viïët.

VAÂ TRÏN MAÂN AÃNH
Mön nghïå thuêåt diïîn kõch coá aãnh hûúãng túái cöng
viïåc giaáo duåc, vúái àúâi söëng dên chuáng, vúái nïìn kiïën
thiïët chuã nghôa xaä höåi. Thïë naâo, thò aãnh hûúãng cuãa
raåp chiïëu boáng laåi coân tröåi hún möåt bûåc. Caách diïîn taã
cuãa nghïì diïîn kõch àaä rêët gêìn vúái àúâi thûåc, nhûng
caách diïîn taã cuãa nhûäng phim aãnh laåi gêìn guäi, thiïët
thûåc roä raâng hún gêëp böåi. Cuäng nhû caác mön nghïå
thuêåt khaác, nghïì chiïëu boáng úã Nga Xö Viïët tiïën böå rêët
mau, vaâ hoaân toaân tiïëp theo möåt con àûúâng caách
maång.
Vïì phûúng diïån ñch lúåi cho nhên loaåi cöë nhiïn phim
aãnh tû baãn khöng thïí bò àûúåc vúái Xö Viïët. Nhûng vïì
phûúng diïån myä thuêåt, phim Xö Viïët cuäng ùn àûát caã
phim tû baãn. Nhiïìu nhaâ daân caãnh trûá danh, nhiïìu baáo
chñ lúán úã caác nûúác tû baãn cuäng phaãi cöng nhêån nhû
vêåy. Möåt ngûúâi khöng saânh vïì mön chiïëu boáng, khi
xem möåt cuöën phim Xö Viïët vaâ möåt cuöën phim tû baãn
coá thïí nhêån biïët cuöën naâo hay hún. Caái hay cuãa
TAÁC PHÊÍM 178

nhûäng phim tû baãn laâ nhûäng caái cêìu kyâ, àöì söå vaâ töën
phñ nhû phim Myä; tònh tûá, caãm àöång, lõch sûå, sang
troång nhû phim Phaáp. Nhûäng thûá cöët yïëu àïí laâm nöíi
caái hay cuãa phim êëy laâ: lêu daâi nguy nga traáng lïå,
quêìn aáo boáng bêíy, tha thûúát, laâ nhûäng cùåp àuâi môm
môm, nhûäng cùåp vuá nuáng nñnh, nhûäng cùåp mùæt lùèng
lú, laâ nhûäng "sen" nhaãy muáa nhoäng nheäo, nhûäng àiïåu
àaân run rêíy, röån rõp, vaâo nhûäng caái hön nöìng naân,
rung àöång. Nhûäng thûá àoá, trûâ dùm ba cuöën möîi nùm
coân thò hêìu hïët nhûäng cuöën phim tû baãn khöng coân
biïët tòm caái hay úã chöî naâo nûäa. Maâ nhûäng caái hay êëy
àïìu laâ cuãa riïng cuãa boån quñ phaái trûúãng giaã, noá xa
hùèn vúái àúâi söëng cuãa dên chuáng. Noá chó coá tñnh caách
phö trûúng möåt caách lùn xaã xa hoa, phung phñ, khoe
khoang caái hoám hónh, maánh khoeá hún ngûúâi. Noá ñt coá
àuång chaåm àïën vêën àïì sinh hoaåt cuãa dên chuáng, ñt àïí
yá àïën viïåc xêy dûång haånh phuác cho nhên loaåi. Phim
Xö Viïët thò khaác hùèn. Khaác caã vïì tinh thêìn vaâ hònh
thûác. Nhûäng nhaâ daân caãnh khöng phaãi mûúån nhûäng
dinh thûå nguy nga, àöì àaåc choaáng löån àïí laâm àeåp cho
cuöën phim maâ lêëy ngay nhûäng hêìm than àem thui,
nhûäng nhaâ maáy àöì söå, nhûäng caánh àöìng luáa baát ngaát,
nhûäng nhaâ úã möåc maåc àïí baây caãnh. Nhû vêåy àaä khöng

keám veã àeåp chuát naâo laåi coân laâm cho cuöën phim tùng
giaá trõ lïn vò noá laâ àúâi söëng haâng ngaây cuãa dên chuáng.
Khöng phaãi cûá coá àöì àaåc àeåp, ngûúâi àeåp, cuöën phim
múái trúã nïn àeåp. Phim àeåp laâ do úã sûå sùæp àùåt vaâ kyä
thuêåt quay phim. Möåt phêìn lúán do núi in phim, rûãa
phim cho àuáng lêëy aánh saáng cho kheáo àïí hònh aãnh
àûúåc nöíi, roä raâng vaâ ïm dõu. Nhêët laâ viïåc choån cùæt
phong caãnh, nhûäng nhaâ daân caãnh Xö Viïët laåi coá taâi
àùåc biïåt. Caác baån thûã tûúãng tûúång möåt bûác aãnh hoaåt
àöång trûng möåt caánh àöìng luáa röång mïnh möng baát
ngaát dinh saát têån chên trúâi. Luöìng gioá nheå nhaâng lûúát
trïn thaãm luáa nheå nhaâng dõu daâng mïìm maåi laâm
thaânh nhûäng àúåt soáng uyïín chuyïín, rung rinh nhû
nhûäng lúáp soáng uöën khuác trïn mùåt biïín röång. Röìi úã
àùçng xa tñt, in vaâo nïìn trúâi phuã möåt lûúåt mêy höìng
àuãng àónh bay phêët phú, möåt chõ nöng dên tay nheå
nhaâng àêíy àûa chiïëc haái. Caái haái àûa ài möåt dõp laâm
cho chõ nöng dên dêìn dêìn laåi gêìn ta vaâ cho ta tröng
roä neát mùåt khöng son phêën, ngêy thú, tûúi àeåp, móm
cûúâi vúái luáa, vúái gioá, vúái mêy. Caãnh àeåp àoá ïm aái biïët
chûâng naâo, ngoaån muåc biïët chûâng naâo. Nhûäng nhaâ
daân caãnh úã caác nûúác tû baãn ñt tòm nhûäng caãnh àeåp àeä
êëy, vò hoå coân maãi mï "úã nhûäng sen" music-hall löång
TAÁC PHÊÍM 180

lêîy, úã nhûäng böå quêìn aáo sang troång rûåc rúä. Löëi daân
caãnh úã cuöën phim "La sym-phonie naveveác" laâ möåt
hònh thûác chõu ñt nhiïìu aãnh hûúãng cuãa nïìn nghïå
thuêåt Xö Viïët. Cuöën phim "Audejaâ du Rhin" cuãa Àûác
thò thêåt laâ hoaân toaân theo löëi xïëp àùåt nhû nhûäng phim
cuãa anh em vö saãn.
Vïì phêìn taâi tûã, hoå cuäng khöng phaãi mûúån caái àeåp
úã nhûäng böå quêìn aáo keãng, nhûäng böå toác uöën, nhûäng
cùåp löng maây keã, maâ hoå chó àïí böå mùåt thûúâng vúái
nhûäng böå quêìn aáo soaâng sônh nhû anh thúå, chõ dên
caây thûúâng mùåc haâng ngaây. Coá khi àoáng nhûäng vai
"buöëc giui" hoå múái cêìn àïën nhûäng böå àöì sang troång.
Nhûng nhûäng vai naây thónh thoaãng múái cêìn àïën; coân
phêìn nhiïìu laâ nhûäng thiïn taâi nhûäng hiïån tûúång cuãa
xaä höåi hiïån àaåi. Phim Xö Viïët khöng phaãi chó àïí laâm
thñch mùæt ngûúâi xem trong chöëc laát, maâ chuã yá cuãa noá
laâ duâng nghïå thuêåt caãm hoáa nhûäng phêìn tûã xaä höåi.
Xêy àùæp cho nhên loaåi haånh phuác. ÚÃ àêët Xö Viïët,
ngûúâi ta coá thïí vñ cuöën phim nhû thang thuöëc àïí chûäa
caác thûá bïånh lûúâi biïëng, bïånh say rûúåu, bïånh thú laåi
v.v... Noá cuäng laâ thang thuöëc àïí böìi böí cho sûác kiïën
thiïët xaä höåi thïm maånh meä, cûúâng traáng. Noái roä hún,
khöng möåt cuöën phim naâo úã Nga Xö Viïët laâ khöng

àaánh vaâo möåt yïëu àiïím cuãa xaä höåi, hoùåc àïí àïì phoâng,
caãi thiïån hay cöí àöång cho yïëu àiïím àoá.
Tuy vêåy, nhû trïn töi àaä noái, khöng phaãi cûá eáp möîi
cuöën phim phaãi àuång chaåm túái möåt vêën àïì xaä höåi laâm
mêët tinh thêìn nghïå thuêåt àêu. Cuäng nhû diïîn kõch vaâ
coân röång hún diïîn kõch, caái hay cuãa möîi cuöën phim laâ
do úã nghïå thuêåt trûúác taác, daân caãnh vaâ nhûäng taâi tûã
àoáng troâ. Dûåa vaâo möîi vêën àïì khaác nhau thò cöët
truyïån cuãa möîi cuöën phim cuäng khaác nhau. Cöët
truyïån cuãa nhiïìu phim rêët ly kyâ lyá thuá laâm cho ngûúâi
xem phaãi say xûa, caãm àöång, song tûåu chung noá vêîn
aám chó möåt neát xêëu naâo àoá cuãa xaä höåi; hay nguå yá giaãi
quyïët möåt vêën àïì khoá khùn cuãa thúâi àaåi. Phim Xö
Viïët phaãi coá àuã hai àùåc sùæc: hay vaâ coá ñch. Noá phaãi laâ
möåt mön nghïå thuêåt àïí phuång sûå cho nhên sinh, chûá
khöng phaãi chó nghïå thuêåt laâ nghïå thuêåt.
Laâm ra nhûäng cuöën phim êëy laâ möåt cöng viïåc cuãa
nghïå thuêåt Xö Viïët, laâm cho noá qua àûúåc mùæt hïët caác
têìng lúáp cuãa dên chuáng laåi laâ cöng viïåc nûäa cuãa Chñnh
phuã. Chó cöng viïåc trïn laâ khoá. Chñnh phuã phaãi luön
luön sùn soác, baáo chñ phaãi luön luön bònh phêím àïí
mön nghïå thuêåt thûá baãy luön luön àöíi múái. Khöng àïí
noá nhùæc ài nhùæc laåi maäi möåt cöët truyïån, möåt löëi daân
TAÁC PHÊÍM 182

caãnh. Coân cöng viïåc thûá hai thò rêët dïî, vò coá àuã àiïìu
kiïån thuêån tiïån. Dên chuáng vöën àaä khao khaát theâm
muöën thûúãng thûác myä thuêåt. Möåt khi àaä àûúåc söëng
möåt cuöåc àúâi röång raäi, sung tuác thò khöng cêìn cöí àöång
lùæm, dên chuáng àaä sùén saâng àïën giaãi trñ mua vui
trong caác raåp haát, raåp chúáp boáng. Ra dô hïët thaãy caác
töí chûác cuãa thúå thuyïìn, dên caây, tri thûác, thanh niïn,
phuå nûä, nhi àöìng, àïìu coá cêu laåc böå laâ chöî rêët thuêån
tiïån àïí phö diïîn nïìn myä thuêåt, nïn khi möîi cuöën
phim laâm ra, nïëu noá khöng trònh qua mùæt àûúåc toaân
thïí dên chuáng thò cuäng àûúåc dên chuáng thûúãng thûác.
Tûâ nùm 1926 trúã ài, nhûäng raåp chiïëu boáng àua
nhau múã, maâ vêîn khöng àuã chöî cho ngûúâi xem.
Nguyïn möåt thaânh phöë Möt-cu, tûâ nùm 1926 àïën nùm
1930 söë raåp chúáp boáng múã thïm àïën 50 caái, àêëy laâ
chûa kïí haâng ngaân cêu laåc böå maâ möîi tuêìn hay möîi
ngaây àïìu coá quay phim cho anh chõ em lao àöång coi.
Cêy tûúi töët phaãi moåc trïn miïëng àêët töët. Phaãi coá
nhûäng àiïåu kiïån nhû úã Liïn bang Xö Viïët nïìn nghïå
thuêåt múái khoãi bõ lúåi duång, múái phaát triïín àûúåc tûå do,
múái giuáp ñch àûúåc cho nhên loaåi.

ÀÚÂI SÖËNG DÊN CHUÁNG
THANH NIÏN
. Àõa võ thanh niïn trong xaä höåi.
Trûúác kia, ngûúâi ta khöng àïí yá àïën thanh niïn.
Ngûúâi ta khöng coi thanh niïn laâ möåt lûåc lûúång àaáng
kïí. Ngûúâi ta khöng cêìn töí chûác thanh niïn. Trûúác
nhêët chuã nghôa cöång saãn, nhêån thêëy thanh niïn àoáng
möåt vai troâ quan troång trong xaä höåi. Sau khi vö saãn
cûúáp àûúåc chñnh quyïìn, chñnh phuã Xö Viïët lo ngay töí
chûác thanh niïn, dòu dùæt thanh niïn bùæt tay vaâo cöng
cuöåc caách mïånh con àûúâng coân àûúng tiïëp tuåc. Thêëy
thanh niïn laâ möåt hêåu thuêîn maänh liïåt cuãa àaåo quên
lao àöång trong viïåc caãi caách xaä höåi, múã mang kinh tïë,
cuäng nhû trong viïåc phoâng thuã chiïën àêëu, caác nûúác tû
baãn múái theo gûúng Liïn bang Xö Viïët bùæt àêìu töí chûác
thanh niïn. Röìi dêìn daâ ta thêëy nhûäng töí chûác cuãa
thanh niïn cöng giaáo, thanh niïn phaát xñt ra àúâi. Vaâ
tûâ àêëy, trong caác nûúác tû baãn ngûúâi ta múái vöî vïì chuá
TAÁC PHÊÍM 184

troång àïën thanh niïn. Thanh niïn àaä coá möåt àõa võ
trïn thïë giúái.
. Ngûúâi thanh niïn Xö Viïët
Cuöåc caách maång Thaáng mûúâi thaânh cöng àaä 21
nùm, vêåy laâ nhûäng thanh niïn úã Liïn bang Xö Viïët tûâ
25 àïën 26 tuöíi laâ nhûäng ngûúâi àaä àeã, söëng vaâ trûúãng
thaânh trong möåt cuöåc dên tiïën cuãa caách mïånh. Hoå
hoaân toaân hêëp thuå vùn hoáa giaáo duåc cuãa möåt cuöåc àúâi
múái. Cuöåc àúâi êëy bùæt àêìu tûâ luác giai cêëp boác löåt bõ àöí
nhaâo àïën luác giai cêëp êëy bõ thuã tiïu. Hoå khöng phaãi
traãi qua möåt ngaây dûúái sûå boác löåt cuãa tû baãn. Hoå cuäng
khöng àûúåc trûåc tiïëp muåc kñch caái caãnh ngûúâi boác löåt
ngûúâi. Khi hoå àaä àuã trñ phaán àoaán, thò vûâa luác êëy,
trong caái xaä höåi hoå àûúng söëng khöng coân giai cêëp
nûäa. Hoå laâ nhûäng böng hoa àêìu muâa cuãa vûúân caách
mïånh. Nhûäng böng hoa êëy tûâ luác sú khai àaä àûúåc uöën
nùæn bùçng baân tay caách mïånh, àûúåc tûúái göåi bùçng gioåt
sûúng maát, haåt mûa trong, dûúái voâm trúâi rûåc rúä aánh
saáng cuãa chuã nghôa xaä höåi. Nhûng trïn miïëng àêët maâ
cêy hoa àaä sinh trûúãng, múái àûúåc sûãa sang laåi, khöng
khoãi coân soát laåi nhûäng con sêu àöåc, coã raác, saânh soãi coá
thïí laâm haåi àïën chêët tinh khiïët cuãa nhûäng böng hoa

múái. Cho nïn bïn nhûäng böng hoa tûúi töët thúm tho
trong caái vûúân caách mïånh êëy, coân coá nhûäng böng uáa,
heáo, sêu ùn, àoá cuäng laâ möåt àiïìu khöng thïí traánh
khoãi. Cöng viïåc maâ ngûúâi laâm vûúân àûúng chùm chuá
laâ diïåt trûâ hïët nhûäng cêy non múãn. Röìi trïn miïëng
àêët sûãa sang, vun boán möîi ngaây thïm saåch seä, phò
nhiïu, nhûäng cêy hoa, seä sau möîi lúáp, möîi muâa caâng
ngaây caâng xanh tûúi töët, àeåp àeä.
Àoá laâ möåt leä cöë nhiïn vaâ laâ möåt bûúác tiïën túái khöng
ngûâng cuãa chuã nghôa xaä höåi trong möåt nûúác maâ cuöåc
caách maång vö saãn àaä thaânh cöng. Vaã laåi giaáo duåc,
huêën luyïån thanh niïn laâ möåt nhiïåm vuå töëi cêìn cuãa
cuöåc caách mïånh vò caái àaám thanh niïn, sau naây seä
cêìm vêån maång cuãa caã nûúác. Hún nûäa, sau naây cöng
viïåc cuãa àaám thanh niïn êëy seä caâng ngaây caâng thïm
lúán lao vaâ nùång nhoåc thò cuöåc caách maång khöng chó
thaânh cöng úã Nga laâ xong chuyïån, maâ noá coân ài túái
maäi, ài túái caách maång thïë giúái. Liïn bang Xö Viïët laâ
thaânh trò cuãa cuöåc caách maång thïë giúái nïn thanh niïn
bêy giúâ seä laâ nhûäng tïn lñnh tiïn phong cuãa àöåi quên
caách maång.
Caái lúáp thanh niïn, höìi nùm 1928 - 1931 laâ nhûäng
nùm töi àûúåc söëng chung vúái hoå, laåi laâ möåt lúáp àaä tûâng
TAÁC PHÊÍM 186

söëng trong nhûäng nùm rêët kinh khuãng gay go cuãa lõch
sûã nhên loaåi. Hoå sinh ra hoùåc vaâi ba nùm trûúác cuöåc
Êu chêu àaåi chiïën. Chñnh ngay giûäa luác caác àïë quöëc
àang xêu xeá nhau, phêìn àöng caác lúáp thanh niïn êëy,
àaä bõ traái phaá húi ngaåt giïët chïët mêët böë, àaä bõ nheo
nhoác, àêìy aãi giûäa chöën àaån nöí lûãa chaáy. Caái caãnh taân
khöëc cuãa naån chiïën tranh àaä àêåp maånh vaâo nhûäng
giaác quan coân ngêy thú cuãa hoå. Hoå bùæt àêìu hiïíu biïët
giûäa luác chïë àöå phong kiïën, tû baãn bõ truyå laåc. Nhûäng
traång thaái êëy àaä in sêu vaâo oác ngêy thú cuãa hoå nhûäng
bêët bònh, khuác haåi cuãa chïë àöå ngûúâi boác löåt ngûúâi.
Nhûäng àau àúán uêët ûác, àaä luyïån cho têm trñ hoå thaânh
rùæn roãi ngay tûâ luác beá. Cuöåc caách mïånh Thaáng Mûúâi
nöí buâng lïn. Caái gûúng chiïën àêëu oanh liïåt cuãa nhûäng
bêåc laäo thaânh vaâ lúáp thanh niïn lúán hún hoå möåt ñt laåi
laâ nhûäng àöång cú maänh liïåt löi cuöën hoå vaâo möåt con
àûúâng tranh àêëu. Cuöåc caách maång êëy àaä traã laåi cho
àaám thanh niïn êëy nhûäng ngûúâi cha bõ löi ài laâm möìi
cho suáng àaån, àaä cûáu söëng nhûäng àaám thanh niïn möì
cöi bõ naån chiïën tranh giïët mêët böë, àaä trûâ diïåt cho
toaân thïí thanh niïn caái naån di truyïìn laâm nö lïå cho
tû baãn vaâ luön luön lo nêng cao trònh àöå giaáo duåc cho
möîi ngaây möîi thïm hoaân haão.

. Thanh niïn vúái cöng viïåc xaä höåi
Caái àûác tñnh cuãa thanh niïn laâ hùng haái, söët sùæng
nhûng noáng naãy. Nhûng biïët caách giaáo duåc huêën
luyïån hoå, thò hoå laâ nhûäng phêìn tûã rêët tinh khiïët, rêët
töët. Vaã laåi, tñnh noáng naãy laâ do hoaân caãnh gêy nïn. ÚÃ
trïn miïëng àêët maâ àêìy nhûäng sûå bêët cöng, uêët ûác thò
àïën nhûäng ngûúâi giaâ laäo cuäng phaãi nöíi noáng chûá cûá gò
laâ möåt thanh niïn. Nhûng úã trong möåt nûúác maâ sûå boác
löåt khöng coân, aách aáp chïë khöng coá, ngûúâi ta söëng
trong möåt khöng khñ hoaâ haão, vui veã, khöng thûúâng
xêíy ra nhûäng caái coá thïí choåc tûác ngûúâi ta thò caái tñnh
noáng naãy cuãa thanh niïn cuäng cuäng do àoá maâ búát dêìn.
Vaã laåi tñnh noáng naãy khöng hoaân toaân laâ möåt neát xêëu.
Noá chó xêëu úã möåt trûúâng húåp naâo. Ta haäy cùn cûá vaâo
viïåc laâm cuãa thanh niïn Xö Viïët, ta seä thêëy thanh
niïn goáp möåt phêìn cöng sûác lúán trong viïåc kiïën thiïët
xaä höåi. Tham gia vaâo nhûäng cöng viïåc caãi caách xaä höåi,
thanh niïn àaä laâm viïåc möåt caách rêët söët sùæng vaâ àùæc
lûåc. Trong nhûäng àöåi quên baâi trûâ tön giaáo, chöëng naån
uöëng rûúåu, vïå sinh v.v... maâ caác baån àaä gùåp trïn kia
ngûúâi ta thêëy phêìn àöng toaân laâ anh em thanh niïn
vui veã laâm viïåc böín phêån.
TAÁC PHÊÍM 188

Vúái cöng cuöåc kiïën thiïët xaä höåi, thanh niïn àaä toã ra
laâ möåt sûác maånh rêët quan troång. Trong nhaâ maáy cuäng
nhû trïn caánh àöìng, thanh niïn àaä hùng haái laâm viïåc
trong voâng kyã luêåt vaâ trêåt tûå. Hoå thi nhau thûåc hiïån
kïë hoaåch 5 nùm. Hoå rêët àûúåc sung sûúáng, hïí haã khi
cöng viïåc cuãa hoå laâm xong trûúác kyâ kïë hoaåch àaä àõnh.
Ganh àua laâ möåt àûác tñnh thò àûác tñnh êëy caâng àûúåc
quñ troång trong àaám thanh niïn Xö Viïët. Trong viïåc
laâm, hoå àaä toã ra hùng haái bao nhiïu, thò trong nhûäng
cuöåc thaão luêån hoå cuäng hùng haái bêëy nhiïu. Caái àûác
tñnh àùåc biïåt cuãa hoå laâ biïët troång kyã luêåt, khöng tiïm
nhiïîm tñnh tûå aái vaâ vui veã nhêån nhûäng löîi chó trñch.
Vò àaä coá àuã àûác tñnh, nïn thanh niïn Xö Viïët àûúåc
tham dûå caã vaâo nhûäng cú quan chñnh trõ nûäa.
Sau nhûäng uãy ban Xö Viïët, uãy ban Cöng höåi, ngûúâi
ta thêëy coá nhiïìu phiïn töíng thû kyá laâ thanh niïn.
Ngay àïën nhûäng cú quan chêëp haânh úã caác tónh cuäng
coá thanh niïn àûúåc àoáng möåt vai troâ quan troång.
Chñnh phuã Xö Viïët chuyïn chuá àaâo taåo àaám thanh
niïn lêëy nhûäng tay àïí àöëi phoá vúái thúâi cuåc sau naây,
nïn bïn caånh nhûäng chûác vuå quan troång àïìu coá lêëy
thanh niïn vaâo têåp sûå. Vêën àïì àaâo taåo caán böå laâ möåt
vêën àïì chó têåp trung vaâo àaám thanh niïn.

. Töí chûác thanh niïn
Hêìu hïët thanh niïn Xö Viïët àïìu coá töí chûác, bêíy
mûúi phêìn trùm thanh niïn laâ àoaân viïn thanh niïn
cöång saãn. Àoaân (tiïëng Nga goåi tùæt laâ cöngsömön).
Nhûäng ngûúâi chûa phaãi laâ cöngsömön thò cuäng àaä
phaãi laâ ra nhêåp vaâo Cöng höåi hay Nöng höåi.
Chñnh phuã Xö Viïët lo töí chûác thanh niïn ngay tûâ
luác beá. Sau khi úã haâi nhi viïån treã em àûúåc nuöi dûúäng,
daåy döî trong êëu trô viïån. Khi àuã taám tuöíi thò bùæt àêìu
vaâo töí chûác àöìng tûã quên (Pionnie-e). Àöìng tûã quên coá
húi giöëng nhû hûúáng àaåo quên (Scon) úã caác nûúác tû
baãn, song kyã luêåt nghiïm hún vaâ tön chó dûát khoaát
hún. Nïëu hûúáng àaåo quên chó coá muåc àñch laâ viïåc
thiïån, giuáp àúä ngûúâi khi gùåp haån, khöng coá muåc àñch
laâ viïåc chñnh trõ, thò àöìng tûã quên coá muåc àñch chñnh
trõ hùèn hoi laâ trûâ diïåt giai cêëp ài boác löåt. Noá àeã ra vaâ
lúán lïn úã trong phaåm vi giai cêëp tranh àêëu vaâ kiïën
thiïët xaä höåi. Àöìng tûã quên cuäng khöng múã cûãa cho hïët
thaãy treã àûúåc tûå do ra nhêåp, nïëu àûáa treã àoá laâ con caái
boån mêåt thaám, quan voä cuä cuãa Nga hoaâng, hay caái con
caái boån tû baãn (nepman) cu lùæc (phuá nöng). Möîi xûúãng
maáy, möîi cöng súã, möîi cöng àoaân àïìu coá àöåi àöìng tûã
quên ài töí chûác huêën luyïån con em nhûäng ngûúâi laâm
TAÁC PHÊÍM 190

úã caác núi êëy. Nhûäng töí chûác êëy tuây theo khu vûåc gêìn
nhau maâ hiïåp laåi thaânh tûâng àoaân. Möîi nùm coá möåt
ngaây àaåi höåi cuãa àöìng tûã quên hoåp tûâ Möët-cu, coá àaåi
biïíu cuãa caác àoaân tûâ Liïn bang Xö Viïët vïì hoåc. Möîi
muâa nûåc caác àoaân àöìng tûã quên laåi àûúåc ài cùæm traåi
vaâ luön thïí nghó maát luön 3 thaáng úã Cúrimï hay
nhûäng núi àïí nghó maát.
Vúái möåt böå quêìn aáo kaki mêìu rïu, caái cúâravaát vaãi
têy àoã, boån àöìng tûã quên toã ra möåt veã rêët goån geä rêët
lanh leå. Àöëi vúái nhûäng anh em ngoaåi quöëc, nhûäng baån
treã êëy sùn àoán rêët vui veã vaâ thên mêåt. Trong khi nghó
maát úã Cúârimï, möîi lêìn töi gùåp caác baån treã àaáng yïu
êëy, laâ hoå xuám laåi chung quanh, hoãi töi chuyïån bïn
Taâu, hoå hoãi thùm baån treã bïn Taâu sinh söëng thïë naâo?
Tûúãng Giúái Thaåch coân coá cheám giïët anh em cöång saãn
nûäa khöng? Nhûäng cêu hoãi ngêy thú thaânh thûåc êëy
khöng phaãi chó coá tñnh caách toâ moâ cuãa treã thú, maâ noá
àaä coá yá nghôa quan têm vïì thúâi cuåc; vïì xaä höåi. Noá coân
biïíu trûng rùçng : lúáp treã em àoá hoaân toaân laâ con àeã
cuãa cuöåc caách maång Thaáng Mûúâi söëng vaâ lúán trong lyá
tûúãng cuãa caách maång. Nhûng trong thúâi kyâ quaá àöå cuãa
chuã nghôa xaä höåi, viïåc gò cuäng chûa thïí hoaân toaân myä
maän àûúåc, duâ nhûäng treã em kia laâ con àeã cuãa caách

maång cuäng vêåy. Noá vêîn coân bõ ñt nhiïìu aãnh hûúãng cuãa
xaä höåi cuä cho nïn khi àöìng tûã quên àïën 14 tuöíi ngûúâi
ta phaãi gaåt ra möåt söë ñt treã hû hoãng vaâ lûåa lêëy nhûäng
phêìn tûã töët chuyïín sang thanh niïn cöång saãn àoaân.
Thanh niïn cöång saãn àoaân laâ möåt töí chûác nhûäng
thanh niïn tûâ 14 àïën 22 tuöíi vaâ cuäng coá ngûúâi hún 30
tuöíi. Noá àaä coá möåt chûúng trònh haânh àöång raânh
maåch. Nhûäng àoaân viïn phaãi laâ ngûúâi àaä coá möåt lêåp
trûúâng chñnh trõ chùæc chùæn, phaãi am hiïíu nhûäng vêën
àïì kinh tïë, chñnh trõ, xaä höåi. Noá phaãi úã dûúái quyïìn chó
huy vaâ kiïím soaát cuãa àaãng cöång saãn. Noá laâ möåt töí
chûác quöëc tïë. Nûúác naâo coá àaãng cöång saãn laâ coá töí chûác
keâm bïn caånh àoaân thanh niïn cöång saãn. Cuöåc àaåi höåi
nghõ cuãa caác àoaân thanh niïn cöång saãn caác nûúác bêìu
ra möåt ban thûúâng trûåc cuãa quöëc tïë thanh niïn cöång
saãn (Tiïëng Nga viïët tùæt laâ K.L.M.)
Cuäng nhû Àaãng cöång saãn Thanh Niïn cöång saãn
àoaân úã Nga Xö Viïët laâ möåt töí chûác àêìy àuã vaâ maånh
meä hún caác nûúác, nïn thanh niïn Xö Viïët phaãi phuå
traách dòu dùæt vaâ giuáp àúä anh em Xö Viïët úã caác nûúác.
Àoá laâ nhûäng àiïìu kiïån tûå do thuêån lúåi cuãa möåt nûúác
vaâ sûå thùæng lúåi cuãa caách maång Thaáng Mûúâi àaä àem
TAÁC PHÊÍM 192

laåi àaåi nghõ ban thûúâng trûåc cuãa caách maång quöëc tïë
thanh niïn cöång saãn vêîn àoáng úã Möët-cu.
Nhiïåm vuå cuãa àoaân thanh niïn cöång saãn laâ giuáp
Àaãng cöång saãn thûåc haânh vaâ cöí àöång nhûäng nghõ
quyïët cuãa àaãng trong dên chuáng vaâ chó huy nhûäng àöåi
àöìng tûã quên. Thïë nghôa laâ noá laâ con ruöåt cuãa Àaãng
cöång saãn vaâ anh cuãa àöìng tûã quên àïí chó huy hoå cuäng
nhû àaãng viïn cöång saãn phaãi ra nhêåp vaâo Thanh Niïn
àoaân àïí cuäng laâm möåt cöng viïåc êëy. Àiïìu kiïån xin vaâo
Thanh Niïn àoaân phaãi chùåt cheä hún laâ vaâo Àöìng tûã
quên, vaâ dïî daäi hún laâ vaâo Àaãng. Muöën àûúåc laâ möåt
ngûúâi "Cöngsömön" khöng nhûäng phaãi biïët qua vïì
chñnh trõ phöí thöng maâ coân phaãi laâ möåt ngûúâi lao
àöång. Nïëu laâ hoåc sinh thò phaãi laâ cöåi rïî cuãa möåt gia
àònh lao àöång. Nïëu khöng phaãi laâ ngûúâi úã Àöìng tûã
quên àïën tuöíi chuyïín sang, thò ngûúâi xin vaâo àoaân
phaãi saát haåch vïì trònh àöå chñnh trõ, vïì haånh kiïím, vïì
quaá khûá vaâ trûúác khi laâ möåt "cöngsömön" coân phaãi
möåt nùm mang caác "ûáng cûã àoaân viïn" (Canàistart)
Ngûúâi "cöngsömön" àaä úã àoaân 3 nùm vaâ àaä àuã 22
tuöíi àûúåc xin chuyïín sang Àaãng. Nïëu chûa àuã tñn
nhiïåm cho Àaãng thêu nhêån, thò vêîn àûúåc úã laåi Àoaân
cho àïën khi àûúåc laâ möåt Àaãng viïn. Nhûng nïëu ngûúâi

"cöngsömön" àaä quaá tuöíi maâ khöng coá gò hûáa heån seä
àûúåc thûâa nhêån vaâo Àaãng, thò ngûúâi êëy phaãi ra Àoaân
theo thûúâng lïå. Noái toám laåi, Àöìng tûã quên laâ möåt caái
saâng àïí lûåa loåc lêëy nhûäng phêìn tûã töët cho Thanh
Niïn, Àoaân laâ möåt caái saâng thûá hai, mau mùæt hún caái
trûúác àïí lûåa loåc lêëy nhûäng phêìn tûã thûåc töët cho Àaãng.
Àoaân viïn thanh niïn mùåc möåt löëi y phuåc riïng
kiïíu may húi giöëng nhû binh phuåc. Trong böå y phuåc
bùçng kaki maâu rïu, aáo cheän, quêìn quêën xaâ caåp, thùæt
lûng da to, da ngoaâi àeo bùçng súåi dêy da con ngang
ngûåc, àöåi muä lûúäi trai, ngûúâi "cöngsömön" coá veã goån
gaâng maånh meä vaâ gêìn giöëng nhû möåt ngûúâi lñnh Höìng
quên. Vúái baån gaái, böå y phuåc êëy chó àöíi caái quêìn quêën
xaâ caåp ra caái vaáy, laâ àaä thaânh ra böå nûä binh phuåc,
cuäng goån gaâng àeåp àeä chaã keám gò. Böå y phuåc êëy àaãm
baão giaá trõ vaâ tñn nhiïåm cho ngûúâi mùåc noá, vò dên
chuáng àaä nhêån rùçng nhûäng ngûúâi êëy laâ nhûäng phêìn
tûã töët vaâ àaä lûåa choån trong àaám thanh niïn.
Àoaân viïn khi ài laâm hay ài chúi, coá ngûúâi vêîn bêån
böå y phuåc "cöngsömön", coá ngûúâi thò bêån àöì thûúâng,
nhûng khi ài biïíu tònh thò hoå ùn bêån àïìu möåt loaåt böå
y phuåc "cöngsömön" tröng thêåt àeåp mùæt. Nhûäng böå
TAÁC PHÊÍM 194

mùåt treã trung tûúi tónh trïn nhûäng böå Unifome êëy
nhû hûáa heån möåt tûúng lai chùæc chùæn rûåc rúä.
Coân nhûäng boån thanh niïn khöng àûúåc chñnh thûác
bêån böå y phuåc êëy khöng phaãi hoå àïìu laâ ngûúâi têìm bêåy
caã. Tuy hoå khöng úã trong Thanh Niïn àoaân, song hoå
àïìu laâ ngûúâi cuãa Cöng höåi hay Nöng höåi. Hoå cuäng theo
kyã luêåt cuãa töí chûác, hoå vêîn àûúåc töí chûác êëy sùn soác
vaâ huêën luyïån. Nhûäng saách baáo, nhûäng cuöåc höåi hoåp
trong nhaâ maáy, cöng súã, nhûäng cêu laåc böå àïìu laâ
nhûäng vêåt liïåu haâng ngaây àïën nhiïåm vuå vaâ àûác haånh
cuãa ngûúâi thanh niïn. Sau nûäa traách nhiïåm cuãa möîi
ngûúâi "cöngsömön" laâ phaãi keâm cùåp lêëy ngûúâi thanh
niïn khöng coá chên trong Àoaân, dêîn duå vaâ dòu dùæt hoå
vaâo Àoaân. Trong voâng töí chûác vaâ trêåt tûå, thanh niïn
Xö Viïët àaä treo têëm gûúng cho thanh niïn caác nûúác tû
baãn, trïn bûúác àûúâng ài túái cuöåc caách mïånh thïë giúái.
PHUÅ NÛÄ
. Thùm möåt haâi nhi viïån (Creâche)
Möåt trong nhûäng nhiïåm vuå cöåt truå cuãa chñnh phuã
Xö Viïët laâ chùm lo, gêy dûång lêëy lúáp ngûúâi múái cuãa

caái xaä höåi. Búãi vêåy ngay sau khi chñnh quyïìn Xö Viïët
thaânh lêåp, chñnh phuã lo ngay àïën viïåc nuöi nêëng àïën
treã sú sinh. Nhûäng treã em àûúåc sùn soác khi haäy coân úã
trong buång meå vaâ khi múái àem tiïëng khoác chaâo àúâi,
möåt àúâi söëng saáng suãa, àêìy àuã, rûåc rúä àaä chúâ sùén.
Chó nöåi Liïn bang Nga, möåt trong saáu nûúác úã Liïn
bang Xö Viïët, möåt söë haâi nhi viïån àaä coá túái 164 nghòn
caái úã caác tónh vaâ 1 triïåu rûúãi caái úã caác vuâng nhaâ quï.
Àêëy múái laâ tñnh àïën nùm 1931, tûâ nùm êëy àïën nay söë
àoá coân tùng lïn gêìn gêëp àöi röìi. Nhêët laâ trong caác tónh
kyä nghïå vaâ trong caác Könkhö söë haâi nhi viïån möîi ngaây
möåt tùng rêët mau.
Nguyïn möåt vuâng Urran àaä coá túái 64.090 con caái
nhên viïn Könkhö nuöi trong caác haâi nhi viïån, vaâ nöåi
chêu thaânh Möët-cu söë àoá cuäng àïën 65.600. Coá 3 thûá
haâi nhi viïån:
1. Thûá chó giûä treã ban ngaây thöi, àïm cha meå àïën
lônh àûáa beá àem vïì nhaâ. Thûá naây tiïån cho nhûäng
ngûúâi meå khi àïën súã laâm thò mang con laåi gûãi. Cûá
caách 3 giúâ laåi àûúåc nghó nûãa giúâ àïí laåi cho con buá. Khi
laåi phaãi rûãa tay saåch seä vaâ bêån ra ngoaâi möåt caái aáo
trùæng tinh, nhû aáo ngûúâi khaán höå röìi vaâo vúái con. Khi
TAÁC PHÊÍM 196

naâo hïët giúâ laâm laåi àûúåc àem con vïì nhaâ, tha höì maâ
nûång nõu, huá hñ.
2. Thûá nuöi treã con caã ngaây lêîn àïm. Thûá naây àïí
cho nhûäng cha meå àûáa treã, hoùåc vò chöî nhaâ úã khöng
thuêån tiïån, hoùåc bêån cöng viïåc, hoùåc àau öëm, laâm
àïm. Cuäng nhû haång trïn, ngûúâi meå cûá 3 giúâ àïën cho
con buá möåt lêìn, vaâ cha meå muöën àïën thùm con luác
naâo cuäng àûúåc.
3. Thûá àïí nuöi treã möì cöi, hoùåc möì cöi caã cha meå,
hay möåt trong hai ngûúâi êëy, nïëu cha hay meå khöng
thïí nuöi lêëy con àûúåc.
Taåi Möët-cu, phöë Malö Gúriclinsit Kaia töi àaä àïën
thùm möåt haâi nhi viïån thuöåc vïì haång thûá ba. Möåt toaâ
nhaâ nhoã nhùæn, hai têìng, chia laâm 15 phoâng: têët caã
nuöi 40 àûáa treã tûâ 1 àïën 3 tuöíi. Nhûäng treã quaá 3 tuöíi
laåi nuöi úã möåt nhaâ khaác.
Treã nuöi laâm 3 töëp, töëp thûá nhêët göìm nhûäng treã
möåt tuöíi múái lêîm chêîm biïët boâ, töëp thûá nhò treã 2 tuöíi
àaä biïët ài, töëp thûá ba treã 3 tuöíi àaä chaåy àûúåc. Möîi töëp
coá tûâ 10 àïën 15 àûáa treã vaâ chiïëm 3 cùn phoâng: phoâng
nguã, phoâng ùn vaâ phoâng chúi.

Nhûäng cùn phoâng thûåc saáng suãa vaâ thoaáng àaäng.
Nhûäng caái giûúâng beá tñ rêët xinh xùæn vaâ bêìy tûâng haâng
rêët saåch seä.
Möîi töëp coá möåt ngûúâi vuá vaâ möåt nûä khaán höå tröng
coi. Nhûäng ngûúâi naây àaä hoåc qua möåt lúáp riïng, dêåy
caách thûác nuöi treã. Ngaây naâo cuäng coá àöëc-tú àïën khaám
xeát hai lêìn, buöíi saáng vaâ buöíi chiïìu. Nhûäng bûäa ùn,
troâ chúi, giúâ nguã àïìu phaãi do àöëc-tú chó àõnh. Nhûäng
àûáa treã húi àau, phaãi nuöi úã möåt phoâng riïng. Àûáa
naâo àau nùång thò lêåp tûác àûa ài nhaâ thûúng ngay.
Möîi ngaây treã em ùn böën bûäa. Nhûäng àöì chúi coá àuã
caác thûá thñch húåp vúái caác haång tuöíi àûáa treã. Ngaây naâo
cuäng töí chûác nhûäng troâ chúi chung ùn theo vúái nhõp
àaân trong möåt phoâng röång raäi. Nïëu trúâi nùæng raáo thò
chúi úã ngoaâi sên cho thoaáng khñ. Trong möåt khöng khñ
vui veã tûúi töët, nhûäng treã em muäm môm, saåch seä,
trùæng treão vaâ rêët ngöå nghônh àaáng yïu. Nhûäng ngûúâi
vuá vaâ khaán höå sùn soác àaân treã möåt caách rêët vui veã,
chùm chó. Hoå toã veã yïu dêëu, quñ mïën nhûäng treã em,
nhû con àeã cuãa hoå. Àoá laâ möåt àûác tñnh chung cuãa hïët
thaãy nhûäng ngûúâi meå hiïìn vaâ nhêët laâ nhûäng ngûúâi meå
úã trïn àêët Nga Xö Viïët.
TAÁC PHÊÍM 198

Àêy khöng phaãi laâ möåt haâi nhi viïån kiïíu mêîu maâ
chó nhû trùm nghòn caái khaác. Nhûäng haâi nhi viïån caái
naâo cuäng àïìu theo quy caách töí chûác nhû thïë caã, duy
caái naâo nuöi nhiïìu treã thò lúán, caái nuöi ñt thò nhoã.
Dên söë möîi ngaây möîi tùng thïm rêët mau, nïn söë
haâi nhi viïån cuäng phaãi tùng lïn rêët gêëp àïí theo kõp
vúái sûác nhu cêìu. Cho coá àuã söë ngûúâi àïí töí chûác vaâ
tröng coi caác haâi nhi viïån, chñnh phuã múã nhiïìu trûúâng,
chuyïn mön daåy vïì khoa nuöi treã vaâ töí chûác haâi nhi
viïån. Bïn caånh nhûäng trûúâng húåp naây, coân coá nhûäng
lúáp riïng daåy nhûäng khoa trïn, nhûng bùçng möåt löëi
vùæn tùæt, vò nhû vêåy múái coá àuã ngûúâi àïí múã thïm haâi
nhi viïån. Theo hoåc úã trûúâng vaâo lúáp naây gêìn hïët caác
baån gaái. Nguyïn möåt tónh Gorky trong nùm 1931 àaä
coá 2696 cö gaái theo hoåc, thò àaä coá 2000 baån gaái töët
nghiïåp úã caác trûúâng vaâ lúáp êëy.
Caái chuã yá chñnh cuãa trûúâng naây laâ nghiïn cûáu caách
thûác nuöi treã em laâm sao cho àûúåc thöng minh vaâ
khoãe maånh.
Sau nhûäng sûå nghiïn cûáu trong caác trûúâng, sau
nhûäng sûå kinh nghiïåm trong caác haâi nhi viïån, ngûúâi
ta coá thïí chùæc chùæn rùçng nhûäng treã nuöi theo caách
cöng cöång, rêët töët vûâa vïì thïí duåc cuäng nhû trñ duåc.

Tuyen tap tran dinh long(q2) 825

Tuyen tap tran dinh long(q2) 825

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

Similar to Tuyen tap tran dinh long(q2) 825

Similar to Tuyen tap tran dinh long(q2) 825 (20)

Tuyen tap tran dinh long(q2) 825