Η φιλοσοφία και τα ερωτήματα της Εισαγωγή ΘΕ 1 από τον Φάκελο Υλικού

1. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1
Η αντίληψη για τη φιλοσοφία:
η φιλοσοφία και η διαμόρφωση του ανθρώπου
Εισαγωγή: Η φιλοσοφία και τα ερωτήματά της

2. Ερωτήματα που τίθενται από τους πρώτους Έλληνες φιλοσόφους στα παράλια
της Ιωνίας (6ος αι. π.Χ.) έως σήμερα
• Πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος;
• Γιατί εξαφανίζεται ο ήλιος, ενώ είναι μεσημέρι;
• Πώς γνωρίζουμε;
• Έχει όρια η γνώση μας;
• Τι είμαι; Από πού έρχομαι και πού πηγαίνω;
• Τι είναι καλό και τι κακό;
• Ποια λογής ζωή πρέπει και μπορώ να ζήσω, για να ευτυχήσω; Ποια είναι η ιδανική
κοινωνία και πώς θα
• φτάσουμε σε αυτήν;
• Ποιο είναι το άριστο πολίτευμα;
• Υπάρχει κάτι που κυβερνά τον κόσμο και τη ζωή μου –θεός, μοίρα ή τύχη;
• Ποιο είναι το νόημα της ζωής;

3. Τι μας προτρέπει να κάνουμε ο Επίκουρος;
• να μην αργοπορούμε να φιλοσοφήσουμε, όσο είμαστε
νέοι, και, όσο μεγαλώνουμε, να μην σταματάμε να
φιλοσοφούμε.
• Γιατί;
Διότι «κανένας δεν είναι ανώριμος ούτε υπερώριμος
για ό,τι φέρνει υγεία στον νου και στην ψυχή ».

4. Ποιος είναι ο σκοπός της φιλοσοφίας ;
• να προσφέρει στον άνθρωπο την ώθηση και τους
τρόπους να ζήσει μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο μια
στοχαστική ζωή, την τελειότερη (την ονομάζουν
«θεϊκή» ζωή) που μπορεί να κατακτήσει ο άνθρωπος
με άσκηση, πνευματική και σωματική
• Ποια είναι τα μέσα που χρησιμοποιεί;
κείμενα, διδασκαλία, διάλογο και ζωντανά παραδείγματα

5. Ποια τα χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής
φιλοσοφίας;
• δεν είναι ποίηση, θρησκεία ή επιστήμη·
• Ωστόσο, έχει στοιχεία από κάθε διανοητική
δραστηριότητα της εποχής εκείνης
• δίνει τις δικές της απαντήσεις σε ερωτήματα παλιότερα
από την ίδια
• θέτει καινούργια ερωτήματα για τον κόσμο και τον
άνθρωπο.
• Είναι επομένως αυτόνομη

6. Σε ποια εποχή γεννιέται η ελληνική φιλοσοφία
και ποια τα θέματά της
• στην Ελλάδα της αρχαϊκής και της κλασικής εποχής
• Αντιλαμβάνεται ως φιλοσοφικά ερωτήματα τα παλαιότερα σχετικά
ερωτήματα του καθημερινού ανθρώπου για τη θρησκεία και τη
μυθολογία
• Θέτει καινούργια ερωτήματα που διευκρινίζουν, συνεχίζουν ή και
ξεπερνούν τα παλαιότερα
• Ρήξη με τη μυθολογία, τη θρησκεία, την ποίηση, τη ρητορική, την
πολιτική που απαντούν σε ανάλογα ερωτήματα

7. Τι ήταν η αρχαία φιλοσοφία;
• μία πολύ μεγάλη χρονική περίοδος που εκτείνεται από τον 6ο π.Χ.
έως τον 6ο μ.Χ. αιώνα, δώδεκα αιώνες σκέψης
• τεράστια η ποικιλία του φιλοσοφικού στοχασμού, ως προς:
• τη φύση του,
• τα αντικείμενά του,
• τη μέθοδό του,
• τους τρόπους έκφρασής του,
• τον ρόλο του στην εκπαίδευση και στην κοινωνία,
• τα ερωτήματά του και φυσικά τις απαντήσεις του

8. Η εξέλιξη της σκέψης της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας
• μετασχηματισμός των μυθολογικών και θεολογικών αφηγήσεων και οι φυσιοκρατικές
εξηγήσεις των Προσωκρατικών και των ατομικών φιλοσόφων
• Οι υλιστικές, μηχανιστικές και αιτιοκρατικές εξηγήσεις της γέννησης και της λειτουργίας
του κόσμου και οι τελολογικές ερμηνείες του πλατωνισμού και του αριστοτελισμού,
που προϋποθέτουν ότι το σύμπαν έχει σκοπό και κάποιου είδους δημιουργό ή
«κινητή» και η ορθολογική ενασχόληση με τη φύση και τα φυσικά φαινόμενα
• Το ίδιο το ον ρωτά για τη φύση, ο άνθρωπος που αποτελεί μέρος της φύσης αλλά και
της εκάστοτε πολιτείας διερωτάται για τον εαυτό του ως πολίτη- βεβαιότητα του
ατόμου για την ενδοκοσμική ευτυχία στο πλαίσιο μιας πόλης
• Στα ελληνιστικά χρόνια, η αγωνία και η ανασφάλειά του ανθρώπου , η στροφή προς
τον κοσμοπολιτισμό ή η καταφυγή σε μια απρόσβλητη εσωτερικότητα, στην ακρόπολη
του εαυτού του.