Συντακτικό Ε΄-Στ΄ Υποκείμενο-Αντικείμενο-Κατηγορούμενο-Αμετάβατα και μεταβατικά ρήματα.

1. Οι κύριοι όροι
της πρότασης
Μανιάτης Κωνσταντίνος

2. Υποκείμενο
Μας δείχνει ποιος
ενεργεί, ποιος
παθαίνει κάτι, ποιος
βρίσκεται σε μια
κατάσταση ή ποιος
έχει μια ιδιότητα.
Είναι πάντα
σε πτώση
ονομαστική
Το βρίσκουμε
ρωτώντας:
ποιος, -α, -ο,
(-οι, -ες, -α)

3. Ως υποκείμενο μπορούμε να συναντήσουμε:
Η Αναστασία γράφει την αντιγραφή.
Το πρόβλημα λύθηκε από τον Πέτρο.
Αυτός έφυγε από το Μελισσοχώρι.
Οι νέοι κάνουν όνειρα για ένα καλύτερο μέλλον.
Το «πάνω» είναι επίρρημα.
Πρέπει να αθλούμαστε συχνά.
Φαίνεται ότι θα βρέξει.
επίρρημα με άρθρο
Φυσικά,
υπάρχουν και
άλλες
περιπτώσεις
ουσιαστικό
αντωνυμία
επίθετο
ονοματικές
δευτερεύουσες
προτάσεις
ειδική
βουλητική

4. Αντικείμενο
Μας δείχνει το
πρόσωπο ή το
πράγμα στο οποίο
πηγαίνει η ενέργεια
(δηλ. αυτό που
κάνει το
υποκείμενο).
Είναι σε
πτώση
αιτιατική ή
γενική.
Το βρίσκουμε
ρωτώντας:
τι ή ποιον ή
σε ποιον

5. Ως αντικείμενο μπορούμε να συναντήσουμε:
Η Ευαγγελία ταΐζει τη γάτα.
Τους γνωρίζω.
Ο Μενέλαος βοηθάει τους φτωχούς.
Η Σοφία υποδέχτηκε τους καλεσμένους.
Η Ευγενία θέλει να μάθει ισπανικά.
Είπε ότι θα φύγει.
μετοχή
Φυσικά,
υπάρχουν και
άλλες
περιπτώσεις
ουσιαστικό
αντωνυμία
επίθετο
ονοματικές
δευτερεύουσες
προτάσεις
ειδική
βουλητική
Τηλεφώνησα στην Καλλιόπη. εμπρόθετο αντικείμενο

6. Αμετάβατα και μεταβατικά ρήματα
Αμετάβατα Μεταβατικά
Είναι τα ρήματα που η ενέργεια του
υποκειμένου δεν μεταβαίνει σε
κάποιο άλλο πρόσωπο ή πράγμα.
Επομένως δεν παίρνουν αντικείμενο.
Είναι τα ρήματα που η ενέργεια
του υποκειμένου μεταβαίνει σε
κάποιο άλλο πρόσωπο ή πράγμα.
Επομένως παίρνουν αντικείμενο.
Ο Νικόλας βάφει τον τοίχο.
Ο Ηλίας ξεκουράζεται στο παγκάκι.
Ο Χρήστος φωνάζει.
Η Άρτεμις χτενίζει την Πασχαλίνα.
Α
Ρ
Υ
Ρ
Υ
Α
Ρ
Υ
Ρ
Υ

7. Κατηγορούμενο
Μας δείχνει μια
ιδιότητα που έχει
το υποκείμενο.
Είναι πάντα στο ίδιο
γένος, αριθμό και πτώση
με το υποκείμενο. Δηλ.
είναι πάντα σε πτώση
ονομαστική.
Το ρήμα που συνδέει το κατηγορούμενο με το υποκείμενο λέγεται
συνδετικό.
Τα πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι τα:
είμαι, γίνομαι, φαίνεται, λέγομαι, ονομάζομαι,
θεωρούμαι, μοιάζω, εκλέγομαι, διορίζομαι, αποκαλούμαι,
γεννιέμαι, αποδεικνύομαι, παρουσιάζομαι κ.ά.

8. Ως κατηγορούμενο μπορούμε να συναντήσουμε:
Η Σαμάνθα έγινε φαρμακοποιός.
Τέτοιο είναι το ύφασμα.
Το Μελισσοχώρι είναι γραφικό.
Τα παιδιά είναι είκοσι. αριθμητικό
Φυσικά,
υπάρχουν και
άλλες
περιπτώσεις
ουσιαστικό
αντωνυμία
επίθετο
Το ποτήρι είναι από πλαστικό εμπρόθετο κατηγορούμενο