สระ

1. บทที่ 2
อักษรเทวนาครี
อักษรเทวนาครีนั้น ใชหลักการเดียวกับอักษรไทย กลาวคือ มีพยัญชนะ สระ แยกกัน
พยัญชนะ ตั้งแต ก ถึง ห หรือ ฬ (แลวแตภาษาที่ใช) โดยเขียนจากซายไปขวา หนวยยอยที่สุดของ
การเขียนคือหนวยพยางค อักษรตัวเดียวถือวาไมมีเสียง (แตโดยอนุโลมถือวา มีเสียงสระอะอยูดวย
เชน ก ออกเสียงวา กะ) แตหากไมตองการใหออกเสียงสระตามหลังพยัญชนะนั้น ก็จะมีเครื่องหมาย
กํากับไว เชน वमर्न ् วรฺมนฺ varman เครื่องหมายขางใตตัว นฺ न เรียกวา วิรามะ หรือเรียกแบบไทยๆ
วา วิราม ก็ได (ถาเปนอักษรโรมัน ไมมีปญหา ไมมีสระ ก็ไมมีสระ) तत ् ตตฺ tat (ออกเสียงวา ตัต)
อักษร ต ตัวหนาถือวามีเสียงสระอะตามหลัง เมื่อมี ตฺ ตามมา จึงอานวา ตัต
พยัญชนะมีสองแบบคือ พยัญชนะเดียว เชน ก ข ค ง และพยัญชนะประสม ในกรณีที่
พยัญชนะนั้นไมมีเสียงสระตามมา แตมีพยัญชนะอื่นตาม เชน รตฺน रत्न (ratna) กรณีนี้ ต त กับ น
न จะประสมเปนตัวพิเศษ ตฺน त्न (rt) ตัวพิเศษนั้น มักจะเขียนครึ่งตัว แตบางตัวก็มีวิธีเขียนเฉพาะ
โดยเฉพาะตัวที่ใชบอยๆ เชน ป प และ ร र เมื่อประสมกัน ปฺร प्र pra
ภาพที่ 1.1 อักษรเทวนาครี
ที่มา : ธวัชชัย ดุลยสุจริต. ออนไลน. 2560.

2. 14
สระ
สระในระบบอักษรเทวนาครีนั้น มีลักษณะเฉพาะแบบเดียวกับอักษรอินเดียสวนใหญ นั่นคือ
มีสระสองชุด เปนสระลอย และสระจม สระลอย คือ สระที่อยูโดดเดี่ยวได โดยมีเสียงของตัวมันเอง
สวนสระจม เปนสระที่ตองประสมกับพยัญชนะอื่น สระจมของเทวนาครี มีทั้งที่เขียนดานหนา เชน อิ
เขียนดานหลัง เชน อา อี เขียนดานบน เชน เอ และเขียนดานลาง เชน อุ หรือ อู นอกจากนี้ยังมีแบบ
เขียนสองตําแหนง เชน ไอ โอ และเอา ที่เขียนทั้งบนและหลังพยัญชนะ แตรูปสระนั้นมีสองแบบ คือ
สระเมื่ออยูตนคํา จะเปนสระตัวเต็ม (เรียกวาสระลอย) กับสระที่ตามหลังพยัญชนะจะเปนครึ่งตัว
(เรียกวาสระจม) เชน อานนฺท ānanda (อักษรโรมัน ตัว ā จะใชตัวใหญก็ได เพราะเปนชื่อเฉพาะ)
“อา” ตรงนี้จะใชสระลอย, สวนสระ อะ ที่ตามหลัง น ตัวแรกนั้นใชสระจม ดังนี้ आनन्द (สระอะ
รูปจมนั้นไมปรากฏรูป) อาศีรฺวาท āśīrvāda อา ใชสระลอย, อี ใชสระจม आशीवार्द (शी= ศี)
1. สระลอยและสระจม
ตารางที่ 2.1 สระลอยและสระจม
สระลอย โรมัน / ไทย สระจม
अ อะ a प pa ป
आ อา ā पा pā ปา
इ อิ i �प pi ป
ई อี ī पी pī ป
उ อุ u पु pu ปุ
ऊ อู ū पू pū ปู
ऋ ฤ ṛ पृ pṛ ปฺฤ
ॠ ฤๅ ṝ पॄ pṝ ปฺฤๅ
ऌ ฦ ḷ पॢ pḷ ปฺฦ
ॡ ฦๅ ḹ पॣ pḹ ปฺฦๅ
ए เอ e पे pe เป
ऐ ไอ āi पै pāi ไป
ओ โอ o पो po โป
औ เอา āu पौ pāu เปา
ที่มา : ธวัชชัย ดุลยสุจริต. ออนไลน. 2560.

3. 15
2. ฐานะเสียงของสระ
ตารางที่ 2.2 ฐานะเสียงของสระ
สระเดี่ยว เสียงสั้น เสียงยาว ฐานเสียง
. อะ अ a อา आ ā คอหอย (กณฺฺย)
. อิ इ i อี ई ī เพดาน (ตาลวฺย )
. อุ उ u อู ऊ ū ริมฝปาก (โอษฺฺย)
. ฤ ऋ ṛ ฤๅ ॠ ṝ ศีรษะ (มูรฺธนฺย)
. ฦ ऌ ḷ ฦๅ ॡ ḹ ฟน (ทนฺตฺย)
สระประสม . เอ ए e ไอ ऐ āi ฟน (ทนฺตฺย)
. . โอ ओ o เอา औ āu ริมฝปาก (โอษฺฺย)
ที่มา : ธวัชชัย ดุลยสุจริต. ออนไลน. 2560.
สระทุกตัวที่ประสมกับพยัญชนะ ไมวาจะเขียนขางหนา ขางบน ขางลาง หรือขางหลัง เชน
ते (เต, te สระเอ อยูขางบน)
यो (โย, yo สระโอ อยูขางหลัง)
�ह (หิ, hi สระอิ อยูขางหนา)
पू (ปู, pū สระอู อยูขางลาง)
สระ ที่มีแตเครื่องหมาย พิมพดวยแปนพิมพปกติไมได (เหมือนกับการเขียนสระอิ อี
อุ อู ของภาษาไทย ไมสามารถพิมพลอยๆ ได) ในที่นี้จึงใช ก เปนแบบ ดังนี้. พยัญชนะเปลาๆ ไมมี
เครื่องหมายอะไร จะออกเสียง อะ. เชน ก ออกเสียงวา กะ.
ตารางที่ 2.3 วิธีอักษรผสมสระ
क का �क क� कु कू कृ कॄ कॢ कॣ
ก กา กิ กี กุ กู กฺฤ กฺฤๅ กฺฦ กฺฦๅ
के को कै कौ कं कः* क्**
เก โก ไก เกา กํ กะ กฺ

4. 16
* เครื่องหมาย ะ หมายถึงออกเสียงลมหายใจซ้ําตามมา (กะ ออกเสียงเปน กะฮะ)
** เครื่องหมายขางใต क เรียกวา วิราม ใสไวเมื่อพยัญชนะนั้นไมมีเสียงสระตามมา
ดังนั้นใหพิจารณาเสียงเปนสําคัญ อยาถือตําแหนง มิฉะนั้นอาจจะสับสนวาพยัญชนะประสม
สระใด (ใหดูอักษรโรมัน จะชัดเจนมาก เพราะสระที่ประสมกับพยัญชนะ จะตามหลังพยัญชนะเสมอ)