1. Σενάριο για την αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών στη διδασκαλία
του μαθήματος των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Μακριδάκη Κατερίνα
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

2. 1. Ταυτότητα του Σεναρίου
Τίτλος : Τα Ακριτικά τραγούδια – Ο Διγενής
Δημιουργός: Μακριδάκη Κατερίνα
Διδακτικά αντικείμενα: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄Γυμνασίου ,
Βυζαντινή Ιστορία Β΄ Γυμνασίου, Νεότερη Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου και Πληροφορική
( Διαθεματική Προσέγγιση)- Το σενάριο αποτελεί πρόταση διδασκαλίας.
Τάξη: Β' και Γ΄ Γυμνασίου και όλες οι τάξεις του Λυκείου, στις οποίες διδάσκεται
ενότητα αφιερωμένη στα ακριτικά τραγούδια και τη Δημοτική ποίηση.
Χρονική διάρκεια: 4 ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης: εξοικείωση των μαθητών με τον επεξεργαστή
κειμένου και τη χρήση του φυλλομετρητή, με στόχο τη συλλογή και επεξεργασία
πληροφοριών-εξάσκηση σε ομαδοσυνεργατικές μεθόδους μάθησης.
Τεχνολογικά εργαλεία που θα χρειαστούν: Εργαστήριο Πληροφορικής,
Σύνδεση διαδικτύου, Φυλλομετρητής, Επεξεργαστής κειμένου και Ιστολόγια.
2. Σύντομη Περιγραφή:
Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν το συγκεκριμένο
ποίημα, που αποτελεί κρητική παραλλαγή ενός ακριτικού τραγουδιού, το οποίο
αναφέρεται στο ευρέως διαδεδομένο θέμα του θανάτου του Διγενή, και γενικότερα
έρχονται σε επαφή με τα ακριτικά τραγούδια, μέσα από μια διερευνητική
μαθησιακή διαδικασία στο υλικό των πηγών.
Παιδαγωγικά, έμφαση δίνεται στην εργασία σε ομάδες, στην οποία κάθε μαθητής
θα έχει το ρόλο του και θα συμβάλλει ενεργητικά στη διερεύνηση και αξιολόγηση
της πληροφορίας των πηγών και στην εκπόνηση των τελικών συμπερασμάτων της
ομάδας, στα πλαίσια της βιωματικής-διερευνητικής μάθησης.
Το σενάριο αυτό ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για τη
Λογοτεχνία» καθώς και το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για την
Ιστορία» του Γυμνασίου και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους:
3. Γνωστικοί στόχοι
 Η γνωριμία ενός ξεχωριστού νεοέλληνα ήρωα, που συνεχίζει την παράδοση
των μεγάλων Ελλήνων ηρώων, όπως του Αχιλλέα και του Ηρακλή, του
Διγενή Ακρίτα.
 Η επαφή με τον αστείρευτο πλούτο της Νεοελληνικής δημοτικής ποίησης και
συγκεκριμένα με την παλαιότερη κατηγορία δημοτικών τραγουδιών, τα
ακριτικά τραγούδια.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

3.  Η διερεύνηση της εξέλιξης της Ελληνικής γλώσσας μέσα στους αιώνες και
η αποδελτίωση των χαρακτηριστικών του δημοτικού τραγουδιού.
 Η Γνωριμία με τα γεγονότα της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου που
σχετίζεται με την εξάπλωση των Αράβων και την αντίσταση της Βυζαντινής
αυτοκρατορίας και τους βασικούς πρωταγωνιστές των γεγονότων, τους
Ακρίτες.
 Η αξιοποίηση συγκεκριμένων εξωκειμενικών στοιχείων, - π.χ. ηχητικά
ακούσματα του τραγουδιού, είτε από τον Ξυλούρη είτε από το Βενιζέλο -,
στην κατεύθυνση της απόκτησης μιας καλύτερης επαφής με το συγκεκριμένο
ριζίτικο, που αναφέρεται στο θάνατο του Διγενή και αποτελεί αυθόρμητο
δημιούργημα του λαού μας.
 Ο συσχετισμός των επιδιώξεων και των κινδύνων που αντιμετώπισε ο λαός μας
στην περιοχή κυρίως της Μικράς Ασίας διαχρονικά από την εποχή του
Βυζαντίου έως τον 20Ο αι. με το όραμα της Μεγάλης Ιδέας και τις προσπάθειες
του Ελ. Βενιζέλου να το πραγματώσει.
 Ο συσχετισμός και η επίδραση του ηρωικού προτύπου του Διγενή από τη
Βυζαντινή εποχή μέχρι σήμερα, από τη δημώδη Βυζαντινή Λογοτεχνία μέχρι
τον Παλαμά και τον Καζαντζάκη.
 Η κινητοποίηση της δημιουργικής φαντασίας των μαθητών.
 Να συνθέσουν ένα γραπτό κείμενο το οποίο θα εντάξουν σε συγκεκριμένο
επικοινωνιακό πλαίσιο ( blog) .
 Μέσα από τη συγκριτική αντιμετώπιση παραδοσιακών και σύγχρονων
ποιημάτων να επιτευχθεί η αναγωγή στο «όλον».
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
 Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική συνεργασία για την προσέγγιση
του ποιήματος.
 Να εξοικειωθούν με την διερευνητική – βιωματική μάθηση και να
δραστηριοποιηθούν σε αυτή.
 Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή πληροφοριών μέσα από το
υλικό που προσφέρει το διαδίκτυο.
 Να καλλιεργήσουν την ικανότητα αξιολόγησης των προσφερόμενων
πληροφοριών όσον αφορά τη χρησιμότητά τους.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

4.  Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου, ως περιβάλλοντος μάθησης.
 Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης και επιλογής πληροφοριών στο
διαδίκτυο.
 Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου για τη συνεργατική
παραγωγή λόγου.
 Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση και
αισθητική απόλαυση του ποιήματος.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ
Η χρήση των προϊόντων και εργαλείων των Τ.Π.Ε., στη συγκεκριμένη
διδακτική πρόταση, υποστηρίζει τόσο την αυτόνομη πορεία του μαθητή προς τη
γνώση, όσο και τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση. Ταυτόχρονα
προάγει τον ρόλο του δασκάλου από αυτόν του απλού καθοδηγητή, σε εκείνον
του συντονιστή ενεργειών και του διευκολυντή για την απόκτηση γνώσης. Η
προσέγγιση του ποιήματος, με τη χρήση ΤΠΕ διαφοροποιείται σε σχέση με την
παραδοσιακή διδακτική πράξη, διότι:
 Παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε πλήθος
πληροφοριών, γεγονός που λειτουργεί παρωθητικά για το μαθητή και
διευκολύνει την προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου.
 Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από άλλα γνωστικά αντικείμενα.
 Δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να πορευθεί στο δικό του δρόμο προς τη
μάθηση, μέσα από μια ποικιλία εναλλακτικών επιλογών.
 Διευκολύνει τη συνάντηση του μαθητή με το κείμενο.
 Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της συλλογικής εμπειρίας μέσα από
συνεργατικά περιβάλλοντα.
 Βελτιώνει τη δυνατότητα παραγωγής λόγου μέσα από περιβάλλοντα που
επιτρέπουν τον πειραματισμό, τη δοκιμή, τον έλεγχο.
 Υποστηρίζει τη δημιουργική έκφραση του μαθητή, καθώς ενσωματώνει
ποικίλες μορφές έκφρασης και επικοινωνίας.
ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ - ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Η ενεργητική εμπλοκή των μαθητών σε μια διερευνητική μαθησιακή
διαδικασία, η σχετική ελευθερία στην επιλογή της μαθησιακής διαδρομής και η
διαμόρφωση ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών και συνεργατικού περιβάλλοντος
ανατρέπει τις παραδοσιακές σχέσεις και μετασχηματίζει το ρόλο του δασκάλου από
κύριο καθοδηγητή σε συντονιστή και διεκπεραιωτή της σχολικής εργασίας. Οι
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

5. μαθητές εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε., συνεργάζονται,
επικοινωνούν και ανταλλάσσουν σκέψεις, Η συνεργατική – βιωματική προσέγγιση
υλοποιείται μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους
μαθητές, που δίνει προσωπικό νόημα στην αναζήτηση της γνώσης.
5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
Θεματική ενότητα: Εθνική Ζωή
Ακριτικό «ο Διγενής»
Διδακτικό υλικό – Τεχνολογικά εργαλεία
 Σχολικό εγχειρίδιο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Β΄ Γυμνασίου.
 Ms Internet Explorer:
1)Βικιπαίδεια Διγενής Ακρίτας
2) Διγενής Ακρίτας – daskalos
3) Αρκόλεον: Ιστολόγιο για Ιστορικά και πολιτικά άρθρα
4) περιπέτειες του Διγενή ακρίτα στην Κύπρο
5)Βικιπαίδεια Ακριτικά Τραγούδια
6) Τα Ακριτικά τραγούδια (της Μαρίας-Χριστίνας Κώττη)
7) Μυριόβιβλος- διαδικτυακός πολιτιστικός τόπος
8) Βασίλειος: Ο Διγενής Ακρίτης Καππαδόκης
9) http://culture.ana-mpa.gr/view5.php?id=3725
10) χρονολόγια (1, 2, 3)
11) Ιστορικά και Κλέφτικα Τραγούδια
12) Νεοελληνική Μετρική
13) ΕΛΠ 41 Το δημοτικό τραγούδι
14) Μυριόβιβλος
15) youtube α) Αφιέρωμα στη Δημοτική Ποίηση: "Ο Διγενής ψυχομαχεί"
β) Ελ.Βενιζέλος 1ο και 2ο
16) Βικιπαίδεια Συνθήκη των Σεβρών
17) Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού όραμα του Ελ. Βενιζέλου
18) Κωστή Παλαμά «Ο Διγενής κι ο Χάρος»
19) Μυριόβιβλος , «ο Διγενής Ακρίτας στη Νεοελληνική δραματουργία»
20) Η Ελληνική Ιδέα και ο Κωστής Παλαμάς
21)ΙΜΕ Μέση Περίοδος του Βυζαντίου, Εσωτερική πολιτική 1
22) ΙΜΕ Μέση Περίοδος του Βυζαντίου, Εσωτερική πολιτική 2
23) ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ«ΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ»
24) Ο στρατός του Βυζαντίου
25) google εικόνες
26) google χάρτες
 Επεξεργαστής Κειμένου
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

6.  Λογισμικό παρουσίασης
 Φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας και των ποιημάτων.
Προαπαιτούμενα:
 Να υπάρχει εξοικείωση δασκάλου – μαθητών στη χρήση γενικών εργαλείων
των Τ.Π.Ε. και ειδικότερα του Φυλλομετρητή.
 Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Η διδασκαλία χωρίζεται σε 4 φάσεις:
Α΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα στην τάξη)
Η φάση αυτή της διδασκαλίας, περιλαμβάνει:
1. Εξηγήσεις προς τους μαθητές, ιδιαίτερα των σημείων εκείνων της
διδασκαλίας που είναι απαραίτητα προκειμένου να κατανοήσουν το σκοπό
και τους στόχους της και να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός
«συμβολαίου», που θα τηρηθεί από το διδάσκοντα και τους μαθητές στη
διάρκειά της. Στο μέρος αυτό εξηγείται η διαδικασία, οι ρόλοι που θα
κληθούν να αναλάβουν και το πόσο σημαντική είναι η δική τους συμμετοχή
στη βελτίωση της διδασκαλίας του μαθήματος.
2. Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών. Εντάσσουμε
τη συγκεκριμένη διδασκαλία σε ένα γενικότερο project, τη δημοσίευση
όσων παραχθούν σε ένα blog.
3. Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες 3-4 ατόμων ανάλογα με τις
τεχνολογικές δεξιότητες τους. Σε κάθε ομάδα υπάρχει ένας τουλάχιστον
μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση επεξεργαστή κειμένου και
φυλλομετρητή. Θα μπορούσαμε να κατηγοριοποιήσουμε τους ρόλους που
αναλαμβάνουν οι μαθητές στα πλαίσια της μικρής ομάδας, στο στάδιο της
διερευνητικής διαδικασίας ως εξής:
• Σε εκείνον του χειριστή του ηλ. υπολογιστή .
• Σε εκείνον του αναγνώστη - συντονιστή της διαδικασίας.
• Σε εκείνον του γραμματέα της ομάδας που κρατά τις σημειώσεις.
Για την ανάθεση των ρόλων σε κάθε μαθητή, δεν παρεμβαίνει ο δάσκαλος. Οι
μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο εκείνο που οι ίδιοι θεωρούν ότι τους ανήκει και
που η ομάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις τους αναγνωρίζει.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

7. Στη φάση αυτή δεν είναι αναγκαία η διεξαγωγή του μαθήματος στο εργαστήριο,
ούτε κάποια συγκεκριμένη οργάνωση της τάξης.
Β΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα- εργαστήριο)
Αφόρμηση – ανάγνωση– εξομάλυνση - πρώτες προσεγγίσεις.
Στο στάδιο αυτό ο διδάσκων με βάση την παιδαγωγική αρχή της
αφόρμησης παρουσιάζει σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση, με τη χρήση λογισμικού
παρουσίασης και βιντεοπροβολέα, συνοπτικά στοιχεία σχετικά με το έπος του
Διγενή Ακρίτα και τα ακριτικά τραγούδια, ιστορικές αναφορές στους αγώνες των
Βυζαντινών με τους Άραβες, μελέτες και αναφορές που σχετίζονται με την
επίδραση του ηρωικού προτύπου του Διγενή στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία και
Λογοτεχνία. Στην προβολή παρουσίασης είναι ενσωματωμένο οπτικοακουστικό
υλικό, που περιλαμβάνει μελοποιημένο το ακριτικό τραγούδι και ταυτόχρονη
οπτικοποίηση των στίχων του. Το άκουσμα του τραγουδιού στην τάξη γίνεται από
έναν μόνον υπολογιστή, στον οποίο για λόγους οικονομίας χρόνου έχουμε
αποθηκεύσει το αντίστοιχο mp4 αρχείο.
Οι αφαιρετικές αυτές αναφορές, στοχεύουν στη διέγερση του
ενδιαφέροντος των μαθητών, αλλά και στη συμπλήρωση γνώσεων που είναι
απαραίτητες για την ενασχόλησή τους –στο επόμενο στάδιο- με τα συγκεκριμένα
ερωτήματα των φύλλων εργασίας.
Το αρχείο της παρουσίασης, βρίσκεται και σε κάθε σταθμό εργασίας, ώστε
να μπορεί να γίνει χρήση του από κάθε ομάδα, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο από
τους μαθητές.
Η παρουσίαση είναι σύντομη (10-15 λεπτά) ώστε να μην κουράζει και
όπως αναφέρθηκε αρκετά αφαιρετική για να μην στρέφει τουλάχιστον σε αυτή τη
φάση τους μαθητές σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Σίγουρα πάντως δεν
περιλαμβάνει «έτοιμες» απαντήσεις.
Ο καθηγητής παρουσιάζει σύντομα στους μαθητές τα ζητούμενα των
φύλλων εργασίας και δίνει τις απαραίτητες διευκρινήσεις. Οι μαθητές, χωρίς άλλες
παρεμβάσεις και επεξηγήσεις, χωρισμένοι σε ομάδες επιχειρούν μια πρώτη
προσέγγιση στο ποίημα (Κοινό φύλλο εργασίας) .
Γ΄ ΦΑΣΗ (2 ώρες- εργαστήριο)
Στο στάδιο αυτό οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες, επιχειρούν την
ερμηνευτική προσέγγιση μέσα από τις οδηγίες που υπάρχουν στα ηλεκτρονικά
φύλλα εργασίας, που βρίσκονται σε κάθε σταθμό και σε έντυπη μορφή.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

8. Κατά τη διάρκεια της έρευνας ο καθηγητής ενεργεί διευκολυντικά, ελέγχει
και αξιολογεί, στο βαθμό που είναι δυνατόν, όχι μόνον τις επιλεγμένες από τους
μαθητές πληροφορίες, αλλά και τον τρόπο και την ίδια τη διαδικασία αναζήτησης –
οικοδόμησης της γνώσης.
Δ΄ ΦΑΣΗ (1 ώρα- εργαστήριο)
Οι μαθητές ανακοινώνουν τα κείμενα που συνέθεσαν στην τάξη και τα
παραδίδουν στο καθηγητή σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.
6. ΚΡΙΤΙΚΗ
Η διδακτική αυτή πρόταση εκ σχεδιασμού αποτελεί διαθεματική προσέγγιση
που σε συγχρονικό επίπεδο εκτείνεται τόσο στο διδακτικό αντικείμενο της
λογοτεχνίας και συγκεκριμένα στη δημώδη βυζαντινή λογοτεχνία-ακριτικά
τραγούδια όσο και στο αντικείμενο της Βυζαντινής Ιστορίας . Αλλά και σε
διαχρονικό επίπεδο ερευνάται η σχέση του ηρωικού συμβόλου του Διγενή με τη
Νεότερη Ελληνική Ιστορία των αρχών του 20ου αι. και τη λογοτεχνική παραγωγή
της ίδιας περιόδου. Ως εκ τούτου είναι δικαιολογημένη η υπέρβαση των χρονικών
ορίων της διδασκαλίας του ακριτικού τραγουδιού.
7. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ
Η διδακτική πρόταση, μπορεί να χωριστεί σε δραστηριότητες πάνω στις
οποίες το σύνολο της τάξης θα εργαστεί σε ένα κοινό φύλλο εργασίας, κάθε φορά.
Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική συνθετική εργασία και να πάρει τη
μορφή project. Οι μαθητές θα μπορούσαν να μεταβούν σε προβολή της
εκπαιδευτικής τηλεόρασης σχετικής με την Καππαδοκία
(http://www.edutv.gr/index.php?
option=com_content&task=view&id=366&Itemid=100 )
και να συνεχίσουν τη συνθετική εργασία σε θέματα που αφορούν στη Βυζαντινή
τέχνη, αφού μεταβούν στην ιστοσελίδα του Παναγιώτη Χαλούλου
(http://users.sch.gr/pchaloul/akmi-byz-tekhni/akmi-byz-tekhni.htm) και στην
ιστοσελίδα του ΙΜΕ (http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/pl/610/t/main/t1.html). Σε
αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν οι καθηγητές της Ιστορίας, Πληροφορικής
και της Αισθητικής Αγωγής .
Το σενάριο μπορεί με μικρές τροποποιήσεις, να εφαρμοστεί σε όλες τις
τάξεις του Λυκείου.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ
Γενικά ερμηνευτικά ερωτήματα προς όλους τους μαθητές:
Ακούστε το ακριτικό τραγούδι «ο θάνατος του Διγενή» από τη φωνή του Ν.
Ξυλούρη στο Αφιέρωμα στη Δημοτική Ποίηση: "Ο Διγενής ψυχομαχεί". (Το
τραγούδι ακούνε όλοι οι μαθητές από έναν υπολογιστή). Προσπαθήστε να
προσεγγίσετε ερμηνευτικά το ποίημα. Πώς αντιδρά η φύση στο θάνατο του Διγενή
και γιατί; Ποια είναι η τελευταία επιθυμία του ετοιμοθάνατου ήρωα; Τι δείχνει αυτό
για το χαρακτήρα του; Καταγράψτε τις απόψεις σας και παρουσιάστε τις στην
τάξη.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

10. ΟΜΑΔΑ 1
Ομάδα ερεύνης του Βυζαντινού Έπους του Διγενή Ακρίτα και του χαρακτήρα
του ήρωα
Εργασία 1η
Αφού μεταβείτε στους παρακάτω διαδικτυακούς τόπους:
1)Βικιπαίδεια Διγενής Ακρίτας
2) Διγενής Ακρίτας – daskalos
3) Αρκόλεον: Ιστολόγιο για Ιστορικά και πολιτικά άρθρα
να γράψετε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου, στο οποίο να
παρέχετε πληροφορίες στους συμμαθητές σας σχετικές με τον επικό ήρωα Διγενή.
Συγκεκριμένα μπορείτε να αναφερθείτε στα εξής:
α) Τι ήταν το έπος του Διγενή Ακρίτα και ποια η σημασία του;
β)Ποιος ήταν ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας και από πού προήλθε το όνομά του ;
γ) Ποια ήταν τα οράματά του και ποιες οι περιπέτειές του;
δ)Πώς φαντάζεται ο άγνωστος συγγραφέας του έπους το θάνατό του και πώς τον
οραματίζεται η λαϊκή φαντασία (1, 2, 3, 4 );
Εργασία 2η
Κατόπιν περιγράψετε με δικά σας λόγια τις περιπέτειες του Διγενή ακρίτα στην
Κύπρο με τις οποίες η λαϊκή φαντασία ερμηνεύει κάποια γεωφυσικά χαρακτηριστικά
του Κυπριακού εδάφους.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

11. ΟΜΑΔΑ 2
Ομάδα ερεύνης του ακριτικού τραγουδιού και των ιστορικών γεγονότων που
οδήγησαν στη δημιουργία τους
Εργασία 1η
Αφού μεταβείτε στους παρακάτω διαδικτυακούς τόπους:
1)Βικιπαίδεια Ακριτικά Τραγούδια
2) Τα Ακριτικά τραγούδια (της Μαρίας-Χριστίνας Κώττη)
3) Μυριόβιβλος- διαδικτυακός πολιτιστικός τόπος
4) Βασίλειος: Ο Διγενής Ακρίτης Καππαδόκης
να γράψετε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου, στο οποίο να
παρέχετε πληροφορίες στους συμμαθητές σας σχετικές με τα ιστορικά γεγονότα
που οδήγησαν στη δημιουργία των ακριτικών τραγουδιών. Συγκεκριμένα
μπορείτε να αναφερθείτε στα εξής:
α) Τι σημαίνει ο όρος Ακρίτας ή Ακρίτης; Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των Ακριτών
και ποια η κοινωνική θέση την οποία απολάμβαναν;
β) Σε ποιες περιοχές και κάτω από ποιες συνθήκες εμφανίσθηκαν και εξαπλώθηκαν
τα ακριτικά τραγούδια;
γ) παρουσιάστε ονόματα γνωστών Ακριτών (εκτός του Διγενή Ακρίτα) και τίτλους
γνωστών ακριτικών τραγουδιών. Αντιγράψτε και παρουσιάστε στην τάξη αυτό που
σας άρεσε περισσότερο, αφού εξηγήσετε τα κριτήρια της επιλογής σας.
Εργασία 2η
Αφού μεταβείτε στα χρονολόγια (1, 2, 3) των διαδικτυακών τόπων που αναφέρονται
στη μέση περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας να δημιουργήσετε ένα δικό σας
χρονολόγιο των Μέσων χρόνων του Βυζαντίου (από τη βασιλεία του αυτοκράτορα
Ηράκλειου μέχρι το Βασίλειο Β΄ το Βουλγαροκτόνο) δίνοντας έμφαση στα γεγονότα
που αναφέρονται στην εξάπλωση των Αράβων από το 630 μ.Χ. μέχρι το 1025 μ.Χ.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

12. ΟΜΑΔΑ 3
Ομάδα ερεύνης του Δημοτικού τραγουδιού
Εργασία 1η
Αφού μεταβείτε στους παρακάτω διαδικτυακούς τόπους:
1) Ιστορικά και Κλέφτικα Τραγούδια
2) Νεοελληνική Μετρική
3) ΕΛΠ 41 Το δημοτικό τραγούδι
4) Μυριόβιβλος
να γράψετε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου, στο οποίο να
διερευνήσετε τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού. Συγκεκριμένα
μπορείτε να αναφερθείτε στα εξής:
α) η γλώσσα του δημοτικού τραγουδιού β) ο δημιουργός των τραγουδιών γ)τα
βασικά χαρακτηριστικά τους δ) τα σημαντικότερα είδη τους ε) το μέτρο και ο
στίχος
Εργασία 2η
Α) «Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γης τόνε τρομάσει
Κι η πλάκα τον ανατριχιά που θέλει τον σκεπάσει.»
Μπορείτε να εφαρμόσετε όσα μάθατε για τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο σε αυτό το
απόσπασμα;
Β) Ποια από τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού μπορείτε να εντοπίσετε
στο συγκεκριμένο ακριτικό τραγούδι;
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

13. ΟΜΑΔΑ 4η
Ομάδα αισθητοποίησης και διαχρονικής έρευνας: Η επίδραση της ηρωικής
μορφής του Διγενή στη σύγχρονη Ιστορία μας
Εργασία 1η
Να μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο του youtube και να παρακολουθήσετε το
προεπιλεγμένο video Αφιέρωμα στη Δημοτική Ποίηση: "Ο Διγενής ψυχομαχεί"
Κατόπιν να ερευνήσετε πόσα μπορείτε να βρείτε σχετικά με το θέμα «Διγενής
Ακρίτας». Επιλέξετε αυτό που σας άρεσε περισσότερο για να το παρουσιάσετε στην
τάξη.
Εργασία 2η
Σας παρέχονται δύο video που αναφέρονται στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Στο 1ο
ακούμε το μεγάλο πολιτικό να τραγουδά ο ίδιος το ριζίτικο Κρητικό «ο θάνατος
του Διγενή». Στο 2ο ακούμε από χορωδία ανδρών το γνωστό ποίημα του Παλαμά
«ο Διγενής και ο Χάροντας», ως μοιρολόι, τη στιγμή του αποχαιρετισμού του
Βενιζέλου και του ενταφιασμού του στην πάτρια γη. Παρακολουθήστε τα και
παρατηρήστε προσεκτικά την παρακάτω εικόνα που δείχνει τη Μεγάλη Ελλάδα,
όπως την οραματίστηκε και την πραγματοποίησε ο Βενιζέλος με τη Συνθήκη των
Σεβρών.
Ποιο ήταν το όραμα του Ελ. Βενιζέλου και όλου του Ελληνικού λαού κατά τις
αρχές του 20ου αι. και γιατί κατά τη γνώμη σας ο λαός μας ταύτισε το μεγάλο
πολιτικό με το Διγενή Ακρίτα; Παρουσιάστε τα αποτελέσματα των ερευνών σας
σε ένα έγγραφο που θα γράψετε με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου και θα
το διαβάσετε στους συμμαθητές σας.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

14. ΟΜΑΔΑ 5η
Ομάδα συσχετισμού και λογοτεχνικής διαχρονίας: Η επίδραση του Διγενή στη
σύγχρονη Λογοτεχνία
Εργασία 1η
Διαβάστε το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Ο Διγενής κι ο Χάρος».Πρόκειται για το
18ο ποίημα της συλλογής του "Ἴαμβοι καί Ἀνάπαιστοι". Κατόπιν να γράψετε με τη
βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου ένα έγγραφο στο οποίο θα συσχετίσετε τη
μορφή του ήρωα Διγενή, όπως την οραματίστηκε ο Παλαμάς και όπως τη
ζωντάνεψε η ζωηρή φαντασία και ο θαυμασμός του λαού μας στο γνωστό ακριτικό
τραγούδι του βιβλίου μας.
Εργασία 2η
Αφού μεταβείτε στους παρακάτω διαδικτυακούς τόπους:
1)Βικιπαίδεια, ο Διγενής Ακρίτας
2) Μυριόβιβλος , «ο Διγενής Ακρίτας στη Νεοελληνική δραματουργία»
3) Η Ελληνική Ιδέα και ο Κωστής Παλαμάς
4) Μακεδονικό πρακτορείο : Ν. Καζαντζάκης (ειδικά στο απόσπασμα της Ασκητικής
που λέει : «1) ΠΙΣΤΕΥΩ Σ’ ΕΝΑ ΘΕΟ, ΑΚΡΙΤΑ ΔΙΓΕΝΗ, ΣΤΡΑΒΟΜΕΝΟ,
ΠΑΣΧΟΝΤΑ, ΜΕΓΑΛΟΔΥΝΑΜΟ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ, ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΣΤ’ ΑΚΡΟΤΑΤΑ
ΣΥΝΟΡΑ, ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΑΦΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΣ, ΤΙΣ
ΟΡΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΟΡΑΤΕΣ.»)
να γράψετε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου, στο οποίο να
διερευνήσετε την επίδραση των ακριτικών τραγουδιών και ιδίως της ηρωικής
μορφής του Διγενή στη Νεότερη Ελληνική λογοτεχνία. Ολοκληρώστε την
εργασία σας με ένα κατάλογο λογοτεχνών και έργων που επηρεάστηκαν από το
Διγενή και τα ακριτικά τραγούδια. Παρουσιάστε τα αποτελέσματά σας στους
συμμαθητές σας.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

15. ΟΜΑΔΑ 6η
Ομάδα αισθητοποίησης και ιστορικής έρευνας της οργάνωσης και άμυνας του
Βυζαντινού κράτους κατά τη Μέση περίοδο
Εργασία 1η
Αφού μεταβείτε στους παρακάτω διαδικτυακούς τόπους:
1)ΙΜΕ Μέση Περίοδος του Βυζαντίου, Εσωτερική πολιτική 1
2) ΙΜΕ Μέση Περίοδος του Βυζαντίου, Εσωτερική πολιτική 2
3) ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ«ΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ»
4) Ο στρατός του Βυζαντίου
να γράψετε ένα έγγραφο με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου, στο οποίο να
παρέχετε πληροφορίες στους συμμαθητές σας σχετικές με την οργάνωση του
Βυζαντινού στρατού και την άμυνα του Βυζαντινού κράτους. Συγκεκριμένα
μπορείτε να αναφερθείτε στα εξής:
α) Τι ήταν τα Θέματα και ποια τα πιο γνωστά βυζαντινά Θέματα; Βρήτε ένα
σχετικό χάρτη.
β) Τι γνωρίζετε για το Βυζαντινό στρατό κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο;
γ) Ποιες πληροφορίες συγκεντρώσατε για το θέμα της Καππαδοκίας και τις
επιθέσεις των Αράβων;
Εργασία 2η
Αφού μεταβείτε στη μηχανή αναζήτησης του google να αναζητήσετε
εικόνες βυζαντινών στρατιωτών και χάρτες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και να
δημιουργήσετε με αυτές μια προβολή παρουσίασης για τους συμμαθητές σας.
ΜΑΚΡΙΔΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ