Ταξίδι στον Ποντιακό Ελληνισμό 3ο Δ.Σ. Παλλήνης Δ1 - 2020 - 2021

1. Η ζωή της γυναίκας στον Πόντο
Κοραλία Μπούση & Λυδία Κυριακοπούλου
3ο Δημοτικό Σχολείο Παλλήνης
Δ1

2. Η γυναίκα στον Πόντο
Η Πόντια γυναίκα
 είχε ανεκτίμητο ρόλο, ωστόσο, η
αναγνώρισή της από την κοινωνία ήταν
περιορισμένη.
 ήταν ο στυλοβάτης της οικογένειας,
προσηλωμένη στην τήρηση και διατήρηση
των παραδόσεων από γενιά σε γενιά, την
μετάδοση της γλώσσας, των χορών, της
διατροφής.
 ήταν θρησκευόμενη, κρατούσε πιστά όλα τα
θρησκευτικά καθήκοντα με τα παιδιά της.
 ήταν πιστή και αφοσιωμένη σύζυγος, ενώ
μεγάλωνε μόνη τα παιδιά της, με αυστηρές
αρχές και κανόνες.
 ήταν σκληραγωγημένη για να αντέχει τη
δύσκολη ζωή.

3. Η γυναίκα στον αστικό και τον μη
αστικό Πόντο
Η κοινωνική θέση της γυναίκας στον Πόντο ήταν υποβαθμισμένη.
Δεν αμειβόταν, δεν συμμετείχε στα κοινά, δεν είχε καν δικαίωμα
επιλογής τρόπου ζωής. Ωστόσο, υπήρχε διάκριση μεταξύ της
γυναίκας του αστικού Πόντου και της υπαίθρου.
 Στον αστικό Πόντο, η γυναίκα ασχολούνταν αποκλειστικά με την
εύρυθμη λειτουργία της οικογένειάς της.
 Στον μη αστικό Πόντο, η γυναίκα ήταν υπεύθυνη για τη φροντίδα
της οικογένειας, αλλά και τις αγροτικές ασχολίες. Δεν είχε κανένα
απολύτως δικαίωμα. Ήταν η μάνα, η νοικοκυρά, ο άνθρωπος για
όλες τις βαριές εργασίες.

4. Η γυναίκα στον αστικό Πόντο
Στον αστικό Πόντο
 η γυναίκα είχε να ασχοληθεί μόνο με τα του οίκου της ή του οίκου της μητέρας της όσο καιρό
διέμενε κάτω από την πατρική στέγη.
 Ήταν ανελεύθερη. Από την πατρική εξουσία περνούσε μέσω του γάμου στην συζυγική κυριαρχία.
 Οι γάμοι τους τελούνταν σε μικρή ηλικία, υπό την επήρεια του φόβου των γονιών τους μήπως οι
Τούρκοι πειράξουν τα κορίτσια τους. Αυτό θα συνέβαινε μόνο εάν τα κορίτσια δεν ήταν
παντρεμένα λόγω του σεβασμού που οι Μουσουλμάνοι έτρεφαν στον θεσμό του γάμου.
 Κοπέλες μόλις 17 ετών θεωρούνταν «γεροντοκόρες» και μόνον από ανέλπιστη τύχη μπορούσαν να
ελπίζουν σε αποκατάσταση.

5. Η γυναίκα της υπαίθρου
Στον αγροτικό Πόντο
 Η γυναίκα είχε την φροντίδα των παιδιών από την γέννηση τους μέχρι να ενηλικιωθούν και αποκτήσουν
τη δική τους οικογένεια.
 Η γυναίκα είχε μεγάλη συμμετοχή στις γεωργικές εργασίες, ειδικά όταν οι άντρες ξενιτεύονταν.
 Τον σύντροφο της, τον διάλεγαν και της τον επέβαλλαν από μικρή μάλιστα ηλικία. Πολλά νήπια τα
αρραβώνιαζαν με τη «κουνίν το χάραγμαν», δηλαδή με σημάδι-χάραγμα στην βρεφική τους κούνια και
τα πάντρευαν στην ηλικία των 12 περίπου ετών, ηλικία που τα κορίτσια θεωρητικά ήταν ικανά να
πλέκουν «ορτάρια», κάλτσες δηλαδή ως δώρο για τους άντρες τους.
 Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι γυναίκες συχνά ήταν υποχρεωμένες να μετακομίσουν στα παρχάρια,
όπως ονομάζονταν τα θερινά βοσκοτόπια και βρίσκονταν πάνω στα βουνά.
 Τις ημέρες κυρίως του θερισμού, η μητέρα έπρεπε μαζί με την φροντίδα των παιδιών να σκέφτεται για το
φαγητό της οικογένειας και των εργατών, αν είχαν, ακόμη και την συλλογή των απαραίτητων εργαλείων,
όπως ήταν τα δρεπάνια (τα καγάνια).
 Ήταν τόσο σκληραγωγημένη ώστε ακόμη και τα «σελέκια», το φορτίο δηλαδή των ξύλων που
κουβαλούσαν στις πλάτες, ανήκε στις δικές της αρμοδιότητες.
 Άλλη μια εργασία ήταν η κτηνοτροφία, όπου η γυναίκα έπρεπε να ξυπνά από τα χαράματα να
αρμέξει, να καθαρίσει, να ταΐσει τα ζώα.

6. Το καθεστώς του Μας
Το καθεστώς του «Μας»
 Χαρακτηριστικό του τρόπου αντιμετώπισης της γυναίκας στην
ανδροκρατούμενη κοινωνία του Πόντου ήταν το λεγόμενο καθεστώς
του «Μας», δηλαδή ο εθιμικός τρόπος συμπεριφοράς της νέας νύφης
προς τα άρρενα μέλη της οικογένειας του άντρα της, την πεθερά και τις
μεγαλύτερες συννυφάδες.
 Κύριο χαρακτηριστικό ήταν η «εκούσια αλαλία».
 Η νέα νύφη δεν επιτρεπόταν να απευθύνει τον λόγο στα πεθερικά και
τους αδελφούς του συζύγου της. Δεν έτρωγε ποτέ μαζί τους, ενώ αυτή
τους έστρωνε και τους ξέστρωνε το τραπέζι. Επίσης, μέσα στα
καθήκοντα της ήταν η φροντίδα τους, π.χ. το πλύσιμο των ποδιών που
συμβόλιζε και την υποταγή της!

7. Το ντύσιμο της γυναίκας του Πόντου
 Το ντύσιμο ήταν αυστηρό και τίμιο.
 Τα χρώματα ήταν ανοιχτά και χαρούμενα για τις νεότερες και
σκούρα για τις μεγαλύτερες.
 Κοινό χαρακτηριστικό ήταν η Μαντίλα, το τσίτ ή η
Κουτσοδέτρα, το μαντίλι που αγκάλιαζε το μέτωπο και άφηνε τις
κοτσίδες (τσάμιας) να κρέμονται.
 Οι κοτσίδες θεωρούνταν το στολίδι των γυναικών.

8. Η Πόντια γυναίκα στην ιστορία
Ο ρόλος της Πόντιας γυναίκας εκφράστηκε και ιστορικά.
 Η αγάπη για την ελευθερία και η θυσία αντί του εξευτελισμού
διατρανώθηκε με την αυτοκτονία των 30 νέων κοριτσιών στο
Κάστρο του Κιζ-Καλεσί (Κάστρο της Κοπέλας) στην περιοχή της
Πάφρας του Δυτικού Πόντου. Το 1680, 30 κοπέλες προτίμησαν να
πέσουν από το κάστρο στα κοφτερά βράχια της όχθης του ποταμού
Άλυ (σημερινή ονομασία Κιζίλ Ιρμάκ) και να σκοτωθούν, παρά να
πιαστούν αιχμάλωτες των Τούρκων.
 Οι Παφραίοι, για να τιμήσουν τη θυσία των 30 κοριτσιών χορεύουν
τον χορό «θανατί λάγγεμαν» (το πήδημα του θανάτου) και
αναπαραστάσεις της αυτοκτονίας των κοριτσιών έγιναν πολλές
φορές από τα Παρθεναγωγεία της Πάφρας. Παρόμοιες πράξεις
αυτοθυσίας είχαμε κατά τα χρόνια της γενοκτονίας στο Σιμικλί της
Χαλδίας και στην Κουνάκα της Ματσούκας, όπου 26 γυναίκες
έπεσαν στον Πρύτανη ποταμό και πνίγηκαν, για να αποφύγουν την
ατίμωση από τους Τούρκους. (24 Απριλίου 1916)
 Κατά τα χρόνια της γενοκτονίας η Πόντια γυναίκα υπήρξε η πιο
τραγική μορφή της εκδικητικής μανίας των Τούρκων. Αυτό δεν
οφειλόταν μόνο στη βιολογική της αδυναμία, αλλά κυρίως στο
γεγονός πως αυτή εξασφαλίζει τη βιολογική συνέχεια του λαού.
Στόχος των Τούρκων ήταν να σκοτώσουν, να ατιμάσουν και να
εξευτελίσουν τη γυναικεία ύπαρξη.

9. Η Πόντια γυναίκα στον πόλεμο
 Την περίοδο ανάμεσα στο 1915 και 1922, οι
Πόντιοι για να προστατευτούν, κατέφυγαν στα
βουνά και κρύβονταν σε σπηλιές. Πολλές
γυναίκες ζώστηκαν τα άρματα και πολέμησαν
τους Τούρκους με απαράμιλλη γενναιότητα.
 Όσες είχαν μικρά παιδιά, πολεμούσαν με τα
παιδιά δεμένα στην πλάτη τους.
 Οι γυναίκες φορούσαν την αντρική πολεμική
φορεσιά και οι Τούρκοι δεν ήξεραν αν
πολεμούν με άντρες ή γυναίκες. Από τις πιο
γνωστές μορφές του ποντιακού αντάρτικου
ήταν η αντάρτισσα Πελαγία Οξούζογλου, η
Αναστασία Ανθοπούλου, η Βασιλική Δεδέογλου
και πολλές άλλες, τις οποίες έχει καταγράψει ο
συγγραφέας Γεώργιος Θ. Αντωνιάδης στο
βιβλίο του «Γυναίκες Καπετάνισσες στο
Αντάρτικο του Πόντου».

10. Βιβλιογραφικές Πηγές
https://olympiobima.gr/i-gynaika-ston-ponto
https://santeos.blogspot.com/2014/11/blog-
post_64.html?spref=pi
https://www.lelevose.gr/o-rolos-tis-gynaikas-
ston-ponto/

11. Σας ευχαριστούμε πολύ!!!!!!!!