Δ' τάξη - 2020 - 2021 3ο Δ.Σ. Παλλήνης Ταξίδι στον Ποντιακό Ελληνισμό

1. Π Ο Ν Τ Ι Α Κ Ά Α Θ Λ Η Τ Ι Κ Ά
Σ Ω Μ Α Τ Ε Ί Α
Δ ’ Τ Ά Ξ Η
3 Ο Δ . Σ . Π Α Λ Λ Ή Ν Η Σ
Γιάννης Μπατάς, Μανόλης Νομικός,
Μανόλης Παρασκευόπουλος, Αντώνης Παπαμακάριος

2. ΑΘΛΗΤΙΚΟΊ ΣΎΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΕΊΑ
⮚Η άθληση για τους Έλληνες του Πόντου αποτελούσε βασικό
στοιχείο της κοινωνικής ζωής
⮚Στην Τραπεζούντα λειτουργούσαν οι δυο γνωστοί αθλητικοί
σύλλογοι Απόλλων και Προμηθεύς με άρτια γυμναστήρια
⮚Στην Μερζιφούντα λειτουργούσε το γνωστό αθλητικό
σωματείο ο Πόντος με 140 αθλητές ενώ λειτουργούσε και
μουσικό τμήμα
⮚Στην Αμισό λειτουργούσε ο Πανεύξεινιος ελληνικός αθλητικός
σύλλογος ο οποίος συνεργαζόταν με όλα τα σχολεία της
ευρύτερης περιοχής.
⮚Στην Σινώπη ο αθλητικός σύνδεσμος Μιθριδάτης με τμήματα
γυμναστικής μουσικής καθώς και τμήμα εμπορικής σχολής

3. ΑΠΌΛΛΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΎΣ
 Μόλις εκδόθηκε το διάταγμα Χάτι Χουμαγιούν από το σουλτάνο Αμπντούλ Μετζίτ,
κατά την περίοδο του Τανζιμάτ άνθισε ο ελληνισμός σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία,
Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Πόντο. Τότε ιδρύθηκαν σχολεία, ημιγυμνάσια, αστικές
σχολές, γυμνάσια, παρθεναγωγεία, φροντιστήρια (Τραπεζούντας, Αργυρούπολης),
σύλλογοι, αθλητικά σωματεία κ.α.
 Γυμναστική και αθλητισμός ήταν συνυφασμένες έννοιες με την παιδεία και το
ελληνικό πνεύμα και καθοδήγησαν μαζί με την πίστη τον ελληνισμό στα μαύρα
χρόνια της σκλαβιάς.
 Αρκεί η παράθεση της δράσης και των ενεργειών συλλόγων και άλλων φορέων των
πόλεων του ελληνικού Πόντου, κυρίως στην παράλια ζώνη της Μαύρης Θάλασσας,
για να καταδειχθεί η συνεχής μέριμνα για την άθληση ως βασικό στοιχείο της
κοινωνικής ζωής και θωράκισης της ελληνικότητας. Γιάννης Μπατάς

4. Το 1890 ιδρύθηκε ο Φιλεκπαιδευτικός
Σύλλογος "Προμηθεύς". Ο πρώτος πρόεδρος
του συλλόγου, Αριστείδης Ιεροκλής, ιδρύει
και γυμναστήριο. Τη μεγάλη σημασία που
έδινε ο "Προμηθεύς" στη γυμναστική και
άθληση των νέων καταδεικνύεται και από τις
πολλές διαλέξεις που πραγματοποιούσε,
όπως αυτή του ποιητή μας Στέλιου
Σπεράντζα "Περί σχολικής γυμναστικής" (το
1908 είχε αναλάβει την οργάνωση και
λειτουργία των σχολείων της Ροδόπολης του
Πόντου).
Προμηθεύς
Γιάννης Μπατάς

5. Εκτός όμως από τον «Προμηθεύς» υπήρχε και ο σύλλογος με το
όνομα Απόλλων από το 1910 στην Τραπεζούντα. Ήταν μάλιστα
Μορφωτικός, Μουσικός και Γυμναστικός. Ο Τραπεζούντιος
Απόλλων είχε έμβλημα τον θεό Απόλλωνα με ένα κεμεντζέ στο
χέρι (λύρα) και χρώματα γαλάζιο-άσπρο, όπως η ελληνική
σημαία.
Ο Μορφωτικός Γυμναστικός Σύλλογος "Απόλλων" επανιδρύθηκε
τον Ιανουάριο του 1926 και υπάρχει μέχρι σήμερα. Είναι
αθλητικό σωματείο, με έδρα του την Καλαμαριά Θεσσαλονίκης,
όπου χρώματά του είναι το κόκκινο και το μαύρο. Το κόκκινο
συμβολίζει το αίμα των χιλιάδων Ελλήνων, που έχασαν τη ζωή
τους στον Πόντο. Το μαύρο χρώμα συμβολίζει το αιώνιο πένθος
για τον ξεριζωμό, τις πατρίδες και για τις ζωές που χάθηκαν.
Απόλλων
Γιάννης Μπατάς

6. ΑΠΌΛΛΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΆΣ ΠΌΝΤΟΥ
Ο Απόλλων Καλαμαριάς ιδρύθηκε στις 24
Ιανουαρίου 1926 στην Καλαμαριά από τους
Πόντιους πρόσφυγες. Η αρχική ιδέα ήταν η ίδρυση
ενός συλλόγου με σκοπό τη διάδοση της πλούσιας
μουσικής παράδοση των Ποντίων,όπου τα μέλη θα
συγκεντρώνονταν για να παίξουν μαντολίνο και
κιθάρα.Έτσι επιλέχθηκε ως έμβλημα της ομάδας η
κεφαλή του Απόλλωνα,θεού της μουσικής στην
αρχαία ελληνική μυθολογία.
Αργότερα ακολούθησε η ίδρυση θεατρικού και
αθλητικών τμημάτων.Τα χρώματα που επιλέχθηκαν
για να αντιπροσωπεύουν το σύλλογο ήταν
συμβολικά για την Ποντιακή ιστορία κόκκινο για το
αίμα των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους κατά
τον εκπατρισμό των Ποντίων και μαύρο για το
πένθος.
Αντώνης Παπαμακάριος

7. ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΑΘΛΗΤΙΚΌΣ ΣΎΛΛΟΓΟΣ "ΠΌΝΤΟΣ"
Ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος
«Πόντος» (1903–1921) ήταν αθλητικός και
πολιτιστικός σύλλογος που λειτούργησε
στις αρχές του 20ού αιώνα στην πόλη
Μερζιφούν (τουρκ. Merzifon) που ανήκε
στο παλιό βιλαέτι Ρουμ (Rum Eyaleti) του
Πόντου και σήμερα ανήκει στην
περιφέρεια Αμάσειας της Τουρκίας.
Στη σφραγίδα του Συλλόγου
απεικονιζόταν μια μπάλα (αθλητισμός),
μια κουκουβάγια (πνεύμα) και μια λύρα
(μουσική), που αντιπροσώπευαν επίσης τη
τριπλή δράση του Συλλόγου: αθλητική –
φιλολογική και μουσική.

8. ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΟΥ
 Οι δραστηριότητές του Συλλόγου ήταν αθλητικές,
καλλιτεχνικές και επιμορφωτικές.
 Ο αθλητικός σύλλογος δεν έδινε επίσημους αθλητικούς αγώνες.
Έδινε φιλικούς ποδοσφαιρικούς αγώνες στο πλαίσιο αθλητικών
επιδείξεων που γίνονταν στο εσωτερικό της σχολής. Δεν
συμμετείχε σε κάποιο πρωτάθλημα καθώς δεν υπήρχε εκείνη
την εποχή οργανωμένο τουρκικό πρωτάθλημα.
 Επιπλέον ο σύλλογος είχε άλλα τμήματα αθλοπαιδιών, όπως ο
στίβος.

9. Η ΣΤΟΛΉ ΤΟΥ ΣΥΛΛΌΓΟΥ
Οι αθλητές του συλλόγου φορούσαν
φανέλες με οριζόντιες λευκές και
γαλάζιες ρίγες που θύμιζαν την ελληνική
σημαία και λευκά παντελονάκια. Στο
στήθος είχαν ζωγραφισμένο το ελληνικό
γράμμα «Π». Στη σφραγίδα του
συλλόγου απεικονίζονται μια μπάλα
(αθλητισμός), μια κουκουβάγια (πνεύμα)
και μια λύρα (μουσική), που
αντιπροσωπεύουν την τριπλή του δράση:
αθλητική, φιλολογική, μουσική.

10. ΤΟ ΤΈΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΉΣ
ΟΜΆΔΑΣ ΤΟΥ ΠΌΝΤΟΥ
Το Μάιο του 1920 πρόεδρος του Δ.Σ. του συλλόγου εκλέχτηκε ο καθηγητής
Δ. Θεοχαρίδης, αντιπρόεδρος ο Χαράλ. Ευσταθιάδης, γραμματέας ο
Αναστάσιος Παυλίδης, ταμίας ο Συμεών Ανανιάδης και υπεύθυνος
αθλητισμού ο Γρηγόριος Τσακάλωφ. Το Φεβρουάριο του επόμενου έτους
εκτός από τον Τσακάλωφ, οι υπόλοιποι συνελήφθησαν από τους Τούρκους
με την κατηγορία της αντεθνικής δραστηριότητας και λίγους μήνες αργότερα
εκτελέστηκαν.
.

11. Ο ΣΥΜΕΏΝ ΑΝΑΝΙΆΔΗΣ
Σπουδαία μορφή του Συλλόγου «Πόντος» ήταν ο αθλητής Συμεών Ανανιάδης. Ο
Ανανιάδης γεννήθηκε στην Αμισό – Σαμψούντα και εισήχθη στο «Ανατόλια» το
1919. Ήταν πολύ καλός αθλητής του στίβου με επιδόσεις στα 100 μέτρα και
παράλληλα μέλος του ποδοσφαιρικού τμήματος της ομάδας «Πόντος».
Μάλιστα φιλοδοξούσε να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες και να
καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ. Όπως έλεγε ο συμμαθητής και φίλος του Ε.
Κουζινός, έβλεπε το μέλλον του ρόδινο:
«Είχαμε επιβιώσει από σφαγές τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια και είχε βάλει τρεις
στόχους. Να πιάσει και εάν είναι δυνατόν να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100
μέτρα – Να φοιτήσει στην Αμερικανική ιατρική σχολή στη Βηρυτό και να συνεχίσει
σπουδές στη Βιένη – Να παντρευτεί μία όμορφη συμπατριώτισσα του από την
περιοχή του Αλαχάμ, που φοιτούσε στο Αμερικανικό Λύκειο».

12. Ο Συμεών Ανανιάδης συνελήφθη από τους Κεμαλιστές, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και
απαγχονίστηκε στη πλατεία της Αμάσειας. Στην ίδια πλατεία οι Τούρκοι κρέμασαν
αργότερα τον καθηγητή – πατέρα του και άλλους 173 επιφανείς Ποντίους.

13. ΠΑΝΕΥΞΕΊΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ
ΑΘΛΗΤΙΚΌΣ ΣΎΛΛΟΓΟΣ
Στην Σινώπη ο αθλητικός
σύνδεσμος Μιθριδάτης είχε
τμήματα γυμναστικής, μουσικής
καθώς και τμήματα εμπορικής
σχολής.
ΣΎΛΛΟΓΟΣ ΜΙΘΡΙΔΆΤΗΣ
Στην Άμισο λειτούργησε ο
Πανευξείνιος ελληνικός
αθλητικός σύλλογος ο οποίος
συνεργάζονταν με όλα τα
σχολεία της ευρύτερης
περιοχής.

14. ΞΙΦΑΣΚΊΑ
Μια σπάνια φωτογραφία με
νεαρούς Έλληνες Πόντιους να
επιδίδονται στην ξιφασκία στα
τέλη του 19ου αιώνα στην
Τραπεζούντα.

15. ΠΗΓΈΣ
• https://www.lelevose.gr/podosfairiki-omada-pontos/
• https://www.alexpolisonline.com/2018/11/i-athlisi-ston-
ponto.html
• https://www.pontosnews.gr/