1. Skeletal Muscle TissueSkeletal Muscle Tissue

2. กล้ามเนื้อลาย
(Skeletal muscle)
 กล้ามเนื้อชนิดนี้เมื่อมองดูด้วย
กล้องจุลทรรศน์ พบว่าภายในเซลล์ของ
กล้ามเนื้อมีลาย มองเห็นเป็นแถบใส
และทึบสลับกันเป็นระเบียบ
 กล้ามเนื้อลายจะเกาะติดอยู่กับกระดูกอย่าง
น้อย 2 ชิ้น ผ่านข้ออย่างน้อย 1 ข้อ
 แรงที่เกิดจากการหดตัวของกล้ามเนื้อจะดึง
กระดูกให้เคลื่อนที่ตามไปด้วย ทำาให้ร่างกาย
เกิดการเคลื่อนไหว

3. Anatomy of skeletal muscles
Skeletal
muscle
fiber (cell)
Muscle
Fascicle
Surrounded by
perimysium
Surrounded by
endomysium
endomysium
perimysium
Skeletal
muscle
Surrounded by
epimysium
epimysium
tendon

4. กล้ามเนื้อลาย
(Skeletal muscle)
 การหดตัวของกล้ามเนื้อลายถูกควบคุมโดย
ระบบประสาทส่วนกลาง จึงอาจกล่าวได้
ว่ากล้ามเนื้อลายทำางานภายใต้อำานาจจิตใจ
 กล้ามเนื้อลายเป็นกล้ามเนื้อที่มีจำานวน
มากที่สุดในร่างกาย คือมีประมาณ
40-50% ของนำ้าหนักร่างกาย

5. โครงสร้างของกล้ามเนื้อลาย
(Architecture of Skeletal
muscle)
 มีรูปร่างเป็นรูปทรงกระบอกยาว (Cylinder)
 มีความยาวตั้งแต่ 1-40 มิลลิเมตร เนื่องจากมี
ความยาวมากนี้เองจึงเรียกเซลล์กล้ามเนื้ออีก
อย่างหนึ่งว่า muscle fiber
 ภายในเซลล์กล้ามเนื้อส่วนใหญ่จะมี
nucleus หลายอัน เราจึงเรียกว่า
multinucleated cell นิวเคลียสเหล่านี้จะ
กระจายอยู่ชิดกับผนังเซลล์ จึงอาจเป็น
สาเหตุหนึ่งที่ทำาให้กล้ามเนื้อลายหดตัว

6. Microanatomy of a Muscle Fiber (cell)

7. โครงสร้างของกล้ามเนื้อลาย
(Architecture of Skeletal
muscle)
 ผนังเซลล์กล้ามเนื้อมีชื่อเฉพาะว่า
Sarcolemma
 ส่วน Cytoplasm ก็มีชื่อเฉพาะเรียกว่า
Sarcoplasm ภายใน Cytoplasm จะมี
เส้นใยเล็ก ๆ สลับกันอยู่ตามยาวของ fiber
เรียกว่า myofibrils ซึ่ง myofibril จะเรียงตัว
กันอยู่อย่างหนาแน่นและเรียงตัวในแต่ละ
แห่งไม่เท่ากันจึงทำาให้มองเห็นเป็นลาย
 myofibrils เป็นกลุ่มของโปรตีนในกล้าม

8. bundle of
muscle fibers
muscle fiber
(cell)
myofibril
sarcomere
MuscleMuscle
AnatomyAnatomy

9. โครงสร้างของกล้ามเนื้อลาย
(Architecture of Skeletal
muscle)
 กลุ่มของ Contractile protein เหล่านี้ถูกหุ้ม
ด้วย Sarcoplasmic reticulum จึงพัฒนามา
จาก endoplasmic reticulum โดยมันจะหุ้ม
myofilament ไว้ตลอดความยาวของมัน อาจ
เรียกว่า longitudinal tubular system ตรง
ปลายสุดของ Sarcoplasmic reticulum จะ
ขยายออก เรียกว่า Terminal cisterna ทำา
หน้าที่เป็นแหล่งเก็บสะสม Ca++

10.  ส่วน Sarcolemma จะยื่นบางส่วนลงไปใน
myofibril ส่วนของผนังเซลล์ที่ยื่นลงไปเรียก
ว่า Transverse tubular system (T system
หรือ T tubule)
 หน้าที่สำาคัญของ T system คือช่วยกระจาย
action potential จากผนังเซลล์กล้ามเนื้อเข้า
มายัง myofibrils ซึ่งอยู่ใจกลางของเซลล์
ทำาให้ myofibril แต่ละส่วนได้รับ action
potential อย่างสมำ่าเสมอ ทำาให้กล้ามเนื้อ

11. Microanatomy of a Muscle Fiber (Cell)
sarcolemma
transverse
(T) tubules sarcoplasmic
reticulum
terminal
cisternae
myofibril
thin myofilament
thick myofilament
triad
mitochondria
nuclei
myoglobin

12. Muscle fiber
myofibril
Thin filaments Thick filaments
Thin myofilament
Myosin molecule of
thick myofilament
sarcomere
Z-line

13. การที่เรามองเห็นลายของกล้ามเนื้อ
ทางกล้องจุลทรรศน์นั้น เกิดจากการ
เรียงตัวของกลุ่มโปรตีนที่ทำาหน้าที่
ในการหดตัว ซึ่งมีการเรียงตัวใน
แต่ละแห่งไม่เท่ากัน
 บริเวณที่มีการเรียงตัวหนาแน่นจะ
มองเห็นเป็นแถบทึบ แสงผ่านได้

14.  บริเวณที่โปรตีนเรียงตัวกันไม่หนาแน่น
จะเห็นเป็นแถบใส โปร่งแสง เรียกว่า I
band
 ทั้ง A band และ I band จะเรียงตัว
สลับกันตลอดความยาวของเซลล์กล้าม
เนื้อ
 ใน A band จะมีบริเวณโป่งใสทอด
ขวางอยู่ตรงกลาง เรียกว่า H Zone

15. SarcomereSarcomere
Z
lines

16. SarcomereSarcomere A band

17. SarcomereSarcomere I bands

18. ใน I band จะมีเส้นทึบทอดขวางคั่น
อยู่ตรงกลางของแถบ เส้นทึบนี้เรียก
ว่า Z line
 พื้นที่ระหว่าง Z line เรียกว่า
Sarcomere ซึ่งถือว่าเป็นหน่วยที่ทำา
หน้าที่ของเซลล์กล้ามเนื้อ

19. Thin Myofilament
(myosin binding site)

20.  ถ้าเราตัดเซลล์กล้ามเนื้อตามขวางจะ
มองเห็นการเรียงตัวของ myofilament
โดย Thick filament แต่ละอันจะถูก
ล้อมรอบด้วย Thin filament 6 อัน
 Thick filament ประกอบด้วยโปรตีนที่
มีชื่อเรียกว่า myosin
 ส่วน Thin filament ประกอบด้วย
โปรตีน 3 ชนิด คือ Actin, Tropomysin

21. Thick myofilament
(has ATP
& actin
binding
site)
*Play IP sliding filament theory p.5-14 for overview of thin &
thick filaments

22.  ขณะหดตัวพบว่าปลายของ actin
filament ในแต่ละ Sarcomere จะเลื่อน
เข้ามาใกล้กันเรื่อย ๆ ตามความแรงของ
การหดตัวที่เพิ่มขึ้น
 ถ้ากล้ามเนื้อหดตัวแรงเต็มที่ actin
filaments จะเข้ามาซ้อนกัน
(Overlapse)
 เซลล์กล้ามเนื้อ (muscle cell หรือ

23. Endomysium หลาย ๆ อันรวมกัน
เป็นกลุ่ม ถูกหุ้มด้วยเยื่อบาง ๆ ที่
เรียกว่า Perimysium
 ใยกล้ามเนื้อแต่ละกลุ่มจะรวมกัน
เป็นมัด เรียกว่า bundle
 แต่ละมัดจะถูกหุ้มด้วย Epimysium
ที่ปลายทั้งสองข้างของกล้ามเนื้อ

24. Gross Anatomy Skeletal Muscle

25. Myofibril

26. Actin and Myosin Filaments
myosinactin

27. Myosin (Thick) FilamentMyosin (Thick) Filament

28. Actin (Thin) FilamentActin (Thin) Filament

29. Sliding Filament HypothesisSliding Filament Hypothesis

30. Actin (Thin) FilamentActin (Thin) Filament
No Calcium Ion
tropomyosin

31. Actin (Thin) FilamentActin (Thin) Filament
Calcium Ion Present
tropomyosin
myosin binding sites

32. axon
plasma
membrane
myofibrils
sarcomere

33. T tubules
sarcoplasmic
reticulum