B.ED Sem-4 IITE

1. B.Ed Sem-4/PS-4: અદ્યતન અધ્યાપનશાસ્ત્ર
• 4.3 પોર્ટફોલિયો:
સંકલ્પના,પ્રકાર, લિકાસ અને તેનો ઉપયોગ
Dr Jignesh Gohil Asst professor SMT M M Shah college of Education Gujarat

2. પોર્ટફોલિયો: સંકલ્પના
• Portfolio as an assessment tool
• Assessment is the purposeful, systematic and ongoing collection of information
as evidence for use in making judgments about student’s learning.
મૂલ્યાંકન એ લિદ્યાર્થીઓના અધ્યયન લિષે લનર્ટય િેિામાં પુરાિા તરીકે ઉપયોગી એિી
માલિતીનો િેતુપૂર્ટ, વ્યિલથર્થત અને સતત ર્થતો સંગ્રિ છે.
* (Education Queensland 2001, Years 1-10 Curriculum Framework for Education Qld Schools, Department of Education, p.13)

3. પોર્ટફોલિયો- શાલદિક અર્થટ
• English શદિ ‘Portfolio’ નું મૂળ
• Latin શદિો portāre અને folium છે.
• Italian શદિ ‘portafoglio’,
• જેમાં ‘porta’ અને portāre નો અર્થટ “ to carry,”
અને ‘foglio’ અને folium નો અર્થટ “sheet અર્થિા leaf”
• આમ જોઈએ તો English માં portable folio અર્થિા
papers that can be carried એિો અર્થટ ર્થાય.

4. વ્યાખ્યા-
 પોર્ટફોલિયો એ લિદ્યાર્થીની શૈક્ષલર્ક અને સિ-અભ્યાસક
પ્રિૃલિઓનો સંગ્રિ છે.
 પોર્ટફોલિયો એર્િે લિદ્યાર્થી દ્વારા સમગ્ર અભ્યાસક્રમ િરલમયાન
કરિામાં આિેિ તમામ કાયો અને પ્રિૃલિઓનો પ્રગલતશીિ રેકોર્ટ
કે જેનો ઉપયોગ મૂલ્યાંકનના િેતુસર કરી શકાય.

5. • A student portfolio is a collection of a student's
work, both in and out of the classroom, and it
enables teachers to monitor students' progress and
achievement over time.

6. • આમ, પોર્ટફોલિયો એ લિદ્યાર્થીના શૈક્ષલર્ક અને સિઅભ્યાસક કાયટ અને
અન્ય પ્રકારના શૈક્ષલર્ક િથતાિેજોનું નીચેના િેતુઓ માર્ે કરિામાં આિતું
સંકિન છે...
 અભ્યાસક્રમની ગુર્િિા, અધ્યયનની પ્રગલત અને શૈક્ષલર્ક લસલિઓનું મૂલ્યાંકન કરિું
 લિદ્યાર્થીઓએ અધ્યયન િક્ષ્ય પૂર્ટ કયુું છે કે કેમ તે નક્કી કરિું
 લિદ્યાર્થીઓને તેમના શૈક્ષલર્ક ધ્યેયો અને પ્રગલત પર લચંતન કરિામાં મિિ કરિી
 શૈક્ષલર્ક કાયટ લનષ્પલિઓ, લસલિઓ અને અન્ય િથતાિેજોનો કાયમી સંગ્રિ કરિો

7. પોર્ટફોલિયોના પ્રકાર
(માળખાકીય રીતે બે પ્રકાર)
1. પેપર (print)- પોર્ટફોલિયો
 કાગળ પર િેખન ર્થાય
 ફાઇિમાં સાચિિામાં આિે
 સાર્થે રાખિો મુશ્કેિ
 ખચાટળ

8. 2. લર્લજર્િ- પોર્ટફોલિયો
 ઓનિાઈન પોર્ટિ
પર તૈયાર ર્થાય
 જીિંત અને રસપ્રિ બને
 ગમે ત્યારે ગમે ત્યાંર્થી
જોઈ શકાય
 લબનખચાટળ

9. Sample- 1
Sample- 2
લર્લજર્િ પોર્ટફોલિયોના Samples

10. િેતુ પ્રમાર્ે પ્રકાર
• પ્રગતિલક્ષી પોર્ટફોતલયો
• પ્રદર્ટન પોર્ટફોતલયો
• મૂલયયાંકન પોર્ટફોતલયો
• તમશ્ર પોર્ટફોતલયો

11. પ્રગતિલક્ષી પોર્ટફોતલયો
• િલનુંગ ર્ેિિપમેન્ર્ પોર્ટફોલિયો, ફોમેર્ીિ પોર્ટફોલિયો અર્થિા રચનાત્મક પોર્ટફોલિયો પર્ કિેિામાં આિે
• શીખિાની પ્રલક્રયાનો લિકાસ અને પ્રગલત િશાટિે
• લિદ્યાર્થી શીખતો જાય તેમ બનાિતો જાય છે, આર્થી તે લિદ્યાલર્થટની પ્રગલતનું પ્રલતલબંબ બની રિે છે
• શીખનાર અધ્યાયનની સાર્થે સાર્થે લચંતન કરે છે અને પોતાની પ્રગલત પર ધ્યાન કેલન્િત કરે
• લિદ્યાર્થીના કાયટ, પ્રિૃલિિક્ષી કાગળો, રજૂઆતો, પ્રોજેક્ટ્સ, ફોર્ો, સોંપર્ીઓની રજૂઆત કરિામાં આિે
• લિદ્યાર્થીના અધ્યયન અનુભિો, અલભપ્રાયો અને સામાલજક સંિભટ િચ્ચે અર્થટપૂર્ટ જોર્ાર્ બનાિે

12. પ્રદર્ટન પોર્ટફોતલયો
• Show-case Portfolio, Presentation portfolio, Marketing portfolio
• વ્યલિની કિા, કૌશલ્યો અને અનુભિનું પ્રિશટન કરિા માર્ે તૈયાર કરિામાં આિે
• વ્યલિ પોતાની ક્ષમતાઓ અને કુશળતાઓનો પલરચય અન્ય િોકોને કરાિી શકે
• અભ્યાસ અર્થિા નોકરીની અરજીમાં પર્ સામેિ કરી શકાય
• Resume કે CV સાર્થે જોર્ી શકાય અર્થિા ર્ેબિેર્ કમ્પ્યુર્ર પર બતાિી શકાય છે
• સામાન્ય રીતે, અભ્યાસના અંતે મેળિેિ લસલિ, િાયકાત કે કૌશલ્યો િશાટિિા માર્ે તૈયાર કરિાં આિે છે.
કુશળતા, ક્ષમતા, વ્યલિનું માકેલર્ંગ કરિામાં, ક્ષેત્રનો અનુભિ બતાિિામાં િગેરેમાં મિિરૂપ ર્થાય છે.

13. મૂલયયાંકન પોર્ટફોતલયો
• Summative portfolio પર્ કિેિામાં આિે છે
• અધ્યયન-અધ્યાપનના પલરર્ામનું મૂલ્યાંકન કરિા માર્ે કરિામાં આિે
• પૂિટ લનર્ાટલરત માપિંર્ોને આર્ારે તૈયાર કરિામાં આિે
• લિદ્યાર્થીઓ તેમના અધ્યયનો લચંતનાત્મક સાર રજૂ કરે છે તેમજ તેમના કામની શ્રેષ્ઠ
બાબતો પર પ્રકાશ પાર્ે છે જે મૂલ્યાંકન બાબતે તેમના માર્ે ખૂબ મિત્િનું બની રિે છે
• િષટ કે અભ્યાસના અંતે લિદ્યાર્થી તેમનો પોર્ટફોલિયો રજૂ કરે અને પરીક્ષક માપિંર્ોના
આર્ારે તેનું મૂલ્યાંકન કરે

14. લમશ્ર પોર્ટફોલિયો
• િાઇલિર્ પોર્ટફોલિયો પર્ કિેિામાં આિે કારર્ કે અધ્યયનની પ્રગલત અને કૌશલ્યો
બંનેનું સંયોજન છે
• પ્રગલતિક્ષી પોર્ટફોલિયોને લમશ્ર પોર્ટફોલિયોમાં રૂપાંતલરત કરી શકાય છે
• આ પ્રકારના પોર્ટફોલિયોનો િેતુ વ્યલિની પ્રગલત અને કૌશલ્યો બંનેનો પલરચય
આપિાનો છે

15. પોર્ટફોલિયો લિકાસ પ્રલક્રયા
• પોર્ટફોલિયો લિકાસ પ્રલક્રયા નીચેના તબક્કાઓને આિરી િે છે (ર્ેલનલ્સન અને એિુલર્ન, 1997)
 સાંગ્રહ – અધ્યયનના રોજ-બરોજના અનુભિો અને તેના પલરર્ામોની લિગતો સાચિિી
 પસાંદગી - ચોક્કસ િક્ષ્યોની લસલિ િશાટિતા િોય તેિી લિગતો ઓળખિી અને તેની સમીક્ષા
કરિી અને તેનું મૂલ્યાંકન કરિું
 ત ાંિન – અધ્યયન િક્ષ્યોને ધ્યાનમાં રાખી પોર્ટફોલિયો માર્ે પસંિ અને સંગ્રિ કરેિ લિગતોના
મિત્િ પર લચંતન કરિું
 તદર્ય તનદેર્- અધ્યયન ધ્યેયો અને પ્રિશટન પર લચંતન કરી તુિના કરિી અને તેના આર્ારે ભાલિ
અધ્યયનના િક્ષ્યો નક્કી કરિા
 પ્રસ્િુતિ – સિાધ્યાયી અને અન્ય િોકો સાર્થે પોર્ટફોલિયો શેર કરિો અને પ્રલતસાિ મેળિિો

16. Robin Fogarty, Kay Burke, and Susan Belgrad
(The portfolio connection 1994, 1996) એ ગુર્િિાયુિ પોર્ટફોલિયો લિકાસ
માર્ે િસ બાબતો િશાટિી છે
1. PROJECT purposes and uses
2. COLLECT and organize
3. SELECT valued artifacts
4. INTERJECT personality
5. REFLECT metacognitively
6. INSPECT and self-assess goals
7. PERFECT, evaluate, and grade
8. CONNECT and conference
9. INJECT AND EJECT to update
10.RESPECT accomplishments and show pride

17. ઉપયોલગતા
Many people discover that one of the most important and long-lasting outcomes of
producing a portfolio is the self-esteem that comes from recording and reflecting
on achievements and career success. Experienced teachers and administrators are
finding that the benefits of developing a portfolio include the opportunity for
professional renewal through mapping new goals and planning for future growth."
(Hartnell-Young & Morriss, 1999)

18.  તે શરૂઆતર્થી અંત સુર્ી કાયો અને પ્રિૃલિઓનો રેકોર્ટ રાખિામાં મિિ કરે છે
 પોર્ટફોલિયો લર્લજર્િ થપેસ પર બનાિિામાં આિે તો તે એક કાયમી સંગ્રિ બની
રિે છે
 લિદ્યાર્થીમાં લચંતનાત્મક લિચારસરર્ી લિકસે અને તેના આર્ારે ભાલિ પ્રગલતની
લિશા મેળિી શકે
 ઇ-પોર્ટફોલિયો કાયટને િાચા આપે છે અને કાયટને લિશ્વ ફિક પર પ્રિલશટત કરે છે

19.  લર્લજર્િ પોર્ટફોિીયો દ્વારા લિદ્યાર્થીમાં લર્લજર્િ લથકલ્સનો લિકાસ
ર્થાય છે
 તે લિદ્યાર્થી-કેલન્િ પ્રિૃલિ છે. લિદ્યાર્થીઓને તેમના કાયો અને
પ્રિૃલિઓ પર લિચાર અને લચંતન કરિા માર્ે થિતંત્ર બનાિે છે
 લિદ્યાર્થીઓને તેમના જ્ઞાનના સજટક બનિાની તક પૂરી પાર્ે છે
તેમજ નિા જ્ઞાન માર્ે પ્રોત્સાલિત કરે છે

20.  ઇ-પોર્ટફોલિયો દ્વારા લિદ્યાર્થી અન્ય િોકો સાર્થે પોતાના કાયો િંિેચે છે
અને સામાલજક સંિભટમાં નિું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે
 લિદ્યાર્થી પોતાની પ્રિૃતીઓ અને લસલિઓ સમગ્ર લિશ્વ સાર્થે શેર કરી
શકે છે, અને અન્ય િોકો પાસેર્થી પ્રલતસાિ મેળિી શકે છે
 લિદ્યાર્થીઓ િર્ુ ઊ
ં ર્ાર્પૂિટક શીખી શકે છે, તેઓ કેિી રીતે શીખે છે,
આગામી િખતે િર્ુ સારં કેિી રીતે કરિું તે લિશે િર્ુ જાર્ી શકે છે

21.  તે શીખનારમાં થિ-લચંતનની કુશળતા લિકસાિે છે જે
શીખિામાં િર્ારો કરે છે
 લિદ્યાર્થી અધ્યયન સાર્થે સારી રીતે જોર્ાય છે અને તેને
પ્રોત્સાિન મળે છે
 લિદ્યાર્થીઓના formative તેમજ summative મૂલ્યાંકન માર્ે
ઇ-પોર્ટફોલિયો ઉપયોગી બને છે

22. • લિદ્યાર્થી પ્રલતભાિ

23. • આમ, પોર્ટફોલિયો એ મૂલ્યાંકન પ્રલક્રયાનું એક અસરકારક માધ્યમ
બની શકે. ઉચ્ચ લશક્ષર્માં જો લર્લજર્િ પોર્ટફોલિયો બનાિિાની
પ્રિૃલિને પ્રોત્સાિન મળે તો આ કક્ષાએ લિદ્યાર્થીની શૈક્ષલર્ક તેમજ
સિઅભ્યાસક પ્રિૃલિઓનો કાયમી સંગ્રિ ર્થાય, આંતલરક મૂલ્યાંકન
માર્ે એક આર્ાર બને અને લિદ્યાર્થીમાં લચંતન, સજટન, થિ-અધ્યયન,
ICT નો ઉપયોગ જેિા કૌશલ્યો લિકસે.

24. આભાર