B.Ed IITE Sem-1 PS-01/02 Unit 4

1. માઇક્રોટીચ િંગ કૌશલ્યો
• બોર્ડ-વકડ સ્કકલ
કા.પા.કાયડ કૌશલ્ય
ર્ૉ જીજ્ઞેશ ગોહિલ, આસિ પ્રોફેિર
શ્રીમતી એમ એમ શાિ કોલેજ ઓફ એજ્યુકેશન
સુરેન્દ્રનગર

2. સવષય- માઇક્રોટીચ િંગ કૌશલ્યો ધોરણ-B.ed sem-1
સવષયાાંગ- બોર્ડ-વકડ સ્કકલ (કા.પા.કૌશલ્ય) તારીખ-13/07/2022

3. અર્ડ
• કાળા પાટીયા પર અિરકારક નોંધ કરવાના કૌશલ્યને કા.પા.કાયડ
કૌશલ્ય કિે છે.
• કાળા પાટીયાને શ્યામ-ફલક, ોક-બોર્ડ પણ કિે છે. જો કે િવે ગ્રીન અને
વ્િાઇટ બોર્ડના ઉપયોગનુાં લણ વધયુાં છે.

4. મિત્વ
• સશક્ષકની વાણીને િમર્ડન આપે છે.
• જે તે સવષયવકતુની િરળતાર્ી લેચખત કપષ્ટતા કરી શકાય છે.
• આકૃસતઓ. આલેખો, રેખાચ ત્રો વગેરે દશાડવી સવષયવકતુની કપષ્ટ િમજ કેળવી શકાય
• સવષયવકતુના મિત્વના મુદ્દા પર િમગ્ર વગડનુાં ધયાન કેસ્ન્દ્રત કરી શકાય છે.
• ાડ દરસમયાન રજૂ ર્તી માહિતીનુાં કોઠા કે સૂત્રાત્મક કવરૂપે વગીકરણકરી શકાય છે.
• ાડ દરસમયાન કેટલાક સવષયવકતુની તુલના કરી શકાય છે,- િમગ્ર પાઠનો સવકાિ
કેવી રીતે ર્ાય તે જાણી શકાય છે
• અધયાપન મુદાિર અને સશક્ષકની નજર િામે રિે છે.

5. • શ્રાવ્ય અિર કરતાાં રશ્ય વધુ ચ રાંજીવી િોય છે.
• વગડમાાં સવદ્યાર્ીની િહક્રયતા વધારી શકાય છે.
• સશક્ષક સવસવધ સવષયવકતુ પીરિી શકે છે.
• અધયાપન મુદ્દાિર અને ક્રસમક બને છે.
• સશક્ષકના કાયડની ોક્કિાઈ, કપષ્ટતા, અને વૈસવધય જાણી શકાય છે.
• ઓછાં િાાંભળતા સવદ્યાર્ી પણ પૂરી િમજ કેળવી શકે છે.

6. કા.પા.કાયડ કૌશલ્યનાાં ઘટકો-
• િકતાક્ષરોની સુવાચ્યતા
• કા.પા. કાયડની કવચ્છતા
• કા.પા. કાયડની યર્ાર્ડતા

7. િકતાક્ષરોની સુવાચ્યતા.
• ગાાંધીજીના શબ્દોમાાં ‘’ખરાબ હસ્તાક્ષરો એ અધ ૂરી કેળવણીની નનશાની છે." િકતાક્ષરો વાાં ીને જ સવદ્યાર્ીઓ
પોતાની િમજ કેળવવાના છે. પ્રત્યેક અક્ષરને પોતાનુાં આગવુાં વ્યક્તતત્વ િોય છે. પોતાની આગવી ઓળખ િોય
છે. તેને ધયાનમાાં રાખીને જ સશક્ષકે લખવુાં જોઈએ.
• પ્રત્યેક અક્ષર ભેદ પરખ અને કપષ્ટ િોવા જોઈએ. અક્ષરો યોગ્ય મરોર્ િાર્ે લખવા જોઈએ.
કેટલાક અક્ષરો િમાન દેિ રસ્ષ્ટ ધરાવતા િોય છે જેમ કે ય અને પ ધ અને ઘ અને ર્, આવા
અક્ષરો યોગ્ય રીતે ન લખાય તો ભેદ પાર્ી શકાય નિી.

8. • બે અક્ષરો વચ્ ે યોગ્ય અંતર રાખવુાં જોઈએ.
• બાજુ બાજુના બે શબ્દો વચ્ ે અંતર જાળવવુાં જોઈએ

9. • ત્રાાંિા કે વાાંકાચૂકા અક્ષરો ન લાખવો જોઈએ
• કા.પા માાં લખાયેલા અક્ષરોનુાં કદ િપ્રમાણ િોવુાં જોઈએ
• અક્ષર ઘૂાંટાયેલા િોવા જોઈએ નિીં.

11. કા.પા. કાયડની કવચ્છતા
• આપણા જીવનમાાં કવચ્છતાનુાં ઘણુાં મિત્વ છે, જ્યાાં કવછતા ત્યાાં પસવત્રતા, જ્યાાં કવચ્છતા ત્યાાં હદવ્યતા, જ્યાાં
પ્રયકા ત્યાાં તાંદુરકતી. આ બધા સુત્રો આપણા જીવનમાાં વણી લેવા જોઈએ.તે મુજબ કા.પા. પર લખાયેલુાં લખાણ
કવચ્છ િોય તો સવદ્યાર્ીઓને વાાં વામાાં મુશ્કેલી પર્તી નર્ી.
• આ માટે ની ેની બાબતો ધયાનમાાં લખવી જોઈએ,
• કા.પા. પરનુાં લખાણ િીધી લીટીમાાં લખવુાં જોઈએ.
• યોગ્ય ઊં ાઈએર્ી દલખાણને લખવાની શરૂઆત કરવી જોઈઍ.
• પગની એર્ી લાાંબી કરીને લખવુાં નિીં.
• અક્ષર પર અક્ષર કે શબ્દ પર શબ્દ ન લખાય તે ખાિ ધયાનમાાં રાખવુાં જોઈએ.
• બે ક્રસમક લીટીઓ વચ્ ે યોગ્ય અંતર રાખવુાં જોઈએ
• અગત્યના મુદા ની ે લીટી દોરીને તેને ઉપિાવવા જોઈએ.
• જરૂર જણાય ત્યાાં શબ્દો મુદા ઉપિાવવા માટે રાંગીન ોકનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
• લખાણને ભૂિવાાં માટે ર્કટરનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. િાર્ કે આંગળીર્ી લખાણ ક્યારેય ભૂાંિવુાં નિીં.

12. લખાણની યોગ્યતા
• લખાણના મુદાઓ ક્રસમક, તકડબદ્ધ અને િાતત્યપૂણડ િોવા જોઈએ.
• કા.પા.ના લખાણમાાં કપષ્ટતા, સુવાચ્યતા અને િાંચક્ષપ્તતા િેવી જોઈએ
• પાઠની ાડ દરસમયાન સવષયવકતુના મુદ્દાના સવકાિની િાર્ે કા.પા. કાયડ કરવુાં જોઈએ.
• મુદ્દાઓ ટુાંકમાાં લખવા જોઈએ.
• કા.પા પરનુાં લખાણ સવદ્યાર્ીઓ િમજી શકે તેવી િરળભાષામાાં લખાયેલુાં િોવુાં જોઈએ.
• અગત્યના મુદઓ રેખાાંહકત કરવા. જેર્ી સવદ્યાર્ીઓનુાં ધયાન કેસ્ન્દ્રત ર્ાય.
• અગત્યના શબ્દો કે મુદ્દાને રાંગીન ોક ર્ી લખવા જોઈએ.
• અપ્રકતુત -ચબનજરૂરી કે સવષયવકતુ િાર્ે સુિાંગત ન િોઇ તેવુ લખાણ લખવુાં જોઈએ નિીં.
• કા.પા. પરનુાં લખાણ ભાષાકીય રીતે શુદ્ધ િોવુાં જોઈએ.
• તેમાાં વાકય ર ના. જોર્ણી કે અન્દ્ય ભાષાકીય ભૂલ િોવી જોઈએ નિીં

13. ધયાનમાાં રાખવાની અન્દ્ય બાબતો
• કા.પા. વગડની મધયમાાં લેવુાં જોઇએ.
• વગડમાાં પ્રવેશી િૌ પ્રર્મ કા.પા. પરનુાં અગાવનુાં લખાણ િાફ કરવુાં જોઈએ.
• કા.પા. પર યોગ્ય પ્રકાશ પર્વો જોઈએ.
• લખાણ ભૂિવા ઉપરર્ી ની ેની બાજુ ર્કટર ફેરવવુાં જોઈએ.
• લખતી વખતે ોકનો અવાજ ન આવવો જોઈએ.
• સશક્ષક કા, પા. નોંધ કરે ત્યારે સવદ્યાર્ીઓએ પણ િાર્ે નોટબુકમાાં લખાણ લખવુાં જોઈએ.
• આકૃસતઓ કલાત્મક આકષડક દોરવી..કે માપપટ્ટી કે પહરકરનો જરૂરી ઉપયોગ કરવો
જોઈએ.

14. • સવષયાાંગ કે મુદ્દાને અનુરૂપ કા.પા. પર સવભાગો પાર્ીને લખવુાં.
• જરૂરી રાંગીન ોકનો ઉપયોગ કરવો
• આત્મ સવશ્વાિ પૂવડક કા.પા. કાયડ કરવુાં.
• કા પા નોંધ િાંચક્ષપ્ત અને િાતત્યપૂણડ િોવુાં જોઈએ
• વગડ ખાંર્માાં જરૂરી ોક અને ર્કટર લઈને જવુાં.
• તાિને અંતે કા.પા. િાફ કરવુાં જોઈએ.

15. ઉપિાંિાર
• કા.પા.માટે કિેવાયુાં છે કે"Black board is a good servant but a bad master.” કા.પા.
કાયડ એ િહ્રદયી સમત્ર છે. કા.પા. કાયડ આકષડક િોવુાં જોઈએ તેટલુાં જ જરૂરી નર્ી,
િાર્ે તેમાાં યોગ્ય માત્રામાાં જરૂરી લખાણ પણ િોવુાં જોઈએ. કા.પા. પર ચબનજરૂરી
લખાણ લખવુાં નિીં, અગત્યના મુદ્દાઓને ક્રસમક સવકાિ િાર્ે જ લખવા જોઈએ િાર્ે
સવદ્યાર્ીઓ પોતાની નોંધપોર્ીમાાં લખે તેવો આગ્રિ પણ રાખવો. કા.પા. કાયડ
સશક્ષકનો અરીિો છે. વગડ કાયડનો જીવાંત દકતાવેજ છે.