1. ИРГЭНИЙ ЭРХ ЗҮЙ
ХИЧЭЭЛИЙН СТАНДАРТ
1. Индекс:CL 208,209
2. Заах анги: II курс
3. Багц цаг: 4
4. Зорилго: Иргэний эрх зүйн институт, дэд салбарын үндсэн ойлголт,
категори, эрх зүйн зохицуулалтын онцлогийн талаар шинжлэх ухааны
онолын мэдлэг олж, уг мэдлэгтээ тулүуурлан эдийн болон эдийн бус
баялагтай холбоотой иргэний эрх зүйн харилцааны оролцогчдын эрхийн
тэгш байдлыг хангах, эрхийг хамгаалах, гэрээ, хэлцэл байгуулах, холбогдох
хэм хэмжээг зөв сонгож хэрэглэх, тухайн тодорхой харилцаанд оролцогчдод
хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх чадвартай болж, хууль ѐс, эрх тэгш, шударга
ѐсны зарчмыг баримтлах хандлага төлөвшихөд оршино.
5. Зорилт: Дээрх зорилгыг биелүүлэхийн тулд дараах зорилтыг хэрэгжүүлнэ:
Иргэний эрх зүйн түүхэн хөгжилт, түүний онцлог
Иргэний эрх зүйн шинэчлэлт, хөгжлийн чиг хандлага
Эрх зүйн тогтолцоонд иргэний эрх зүйн гүйцэтгэх үүрэг
Иргэний эрх зүй бусад эрх зүйгээс ялгагдах онцлог
Иргэний эрх зүйн онолын суурь мэдлэг эзэмших
Иргэний эрх зүйн ойлголтуудыг тайлбарлах
Асуудалд иргэний эрх зүйн онлын үүднээс үнэлэлт дүгнэлт өгөх
чадвар эзэмших,эрдэм судалгааны ажил эрхлэх аргачлалд суралцах
Иргэний хууль, хууль тогтоомжийн талаар олж авсан мэдлэгээ
курспрактикт хэрэглэх онол, арга зүйд суралцах
6. Мэдлэг, чадвар дадлага
Иргэний эрх зүйн тухай шинжлэх ухааны үндэстэй онолын мэдлэгтэй
болох
Иргэний эрх зүйн асуудлыг онол, практикийн мэдлэгтэй тайлбарлаж,
үндэслэлтэй дүгнэлт, санал боловсруулж сурах
Иргэний хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх аргачлалыг эзэмшиж,
холбогдох баримт бичгийн төсөл боловсруулж сурах, дадлагатай
болох
7. Стандартын агуулга
Эдийн болон эдийн бус баялагтай холбоотой нийгмийн харилцааны
мөн чанар
Иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцогчдын чадвар, чадамж, эрх,
үүрэг, хариуцлага

2. Эдийн ба эдийн бус баялгийн эрхийн хамгаалалт
Хэлцэл
Төлөөлөл
Иргэний эрх зүйн хугацаа
Эдийн ба эдийн бус баялгийн ойлголт, эзэмшлийн эрх
Өмч,өмчлөх эрх үүсэх, шилжих, дуусгавар болох
Үүргийн тусгай төрлүүд-Эд хөрөнгийг бусдын өмчлөлд шилжүүлэх, эд
хөрөнгийг бусдын эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлэх, иргэний эрх зүйн
үйлчилгээ үзүүлэх, зээл төлбөр, тооцоо, хамтын ажиллагааны
холбогдолтой зэрэг гэрээний үүрэг, гэрээний бус үүрэг
8. Арга зүйн стандарт : 48 цаг лекц, 32 цаг семинар
Хөтөлбөрийн хүрээнд уг хичээлийг заахдаа сургалтын ерөнхий аргууд,
холбогдох хууль тогтоомжийг харьцуулсан судалгаа, хуулийн заалтын
хэрэгжилтийг тодорхойлох зэрэг аргыг хэрэглэхээс гадна дараах аргыг
ашиглана.
Хичээлийн сэдэвтэй шууд холбоотой бодлого бодуулах /маргаантай
асуудлаар хуулийн зөвлөгөө өгөх, тайлбар хийх, хууль зүйн дүгнэлт
гаргуулах/
Гэрээний төсөл бэлтгүүлэх, зарим гэрээний төслөөр санал,дүгнэлт
бэлтгүүлэх
Бичиг баримтын төсөл, холбогдох хавсралтын хамт бэлтгүүлэх
Холбогдох ном, хэвлэлээс маш тодорхой асуудлаар ярианы сэдэв,
семинарт тавих илтгэл бэлтгүүлэх
Эссе бичүүлэх
Тест бодуулах
Оюутны илтгэсэн ярьсан сэдвээр нэмэлт хийх, асуулт тавих зэргээр
мэтгэлцэх
9. Үнэлгээний стандарт
Оюутнуудын мэдлэг чадварыг үнэлэхдээ иргэний эрх зүйн стандартад
заасан судлагдахууны хүрээнд:
Ирц-30 оноо
Бие даалт, идэвхи /илтгэл тавих, ярилцлагад оролцох, бодлого
бодуулах, төсөл боловсруулах, хуулийн зөвлөгөө бэлтгэх, эссе бичих,
тест бодох зэрэг/-30 оноо
Явцын шалгалт -10 оноо
Улирлын шалгалт -30 оноо

3. Үнэлгээ: Оюутнаар илтгэл тавиулах, бодлого бодуулах, эссе бичүүлэх,
тестэн дээр ажиллуулах, мэтгэлцэх, оюутны тавьсан илтгэлд нэмэлт хийх, баримт
бичгийн төсөл боловсруулах зэрэг оюутны бие даалтын үйл ажиллагааны тоо,
үнэлгээг нийт 30 оноонд багтааж багш тодорхойлно.
Ашиглах материал:
Нэг.Хууль тогтоомж
1. Монгол улсын Үндсэн хууль,1992
2. Монгол улсын Иргэний хууль, 1992
3. Аялал жуулчлалын тухай хууль, “Төрийн мэдээлэл”, 2000 он, № 19 /156/
4. Газрын тухай хүүль, “Төрийн мэдээлэл”, 2002 он, № 27 /264/
5. Олон улсын гэрээний эрх зүйн тухай Венийн конвенци, Гадаад
харилцааны эрх зүйн баримт бичгийн эмхэтгэл, УБ, 2004 он
6. Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох тухай хууль, 2005 он
7. Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хууль,”Төрийн мэдээлэл”, 2009
он, № 28 /601/
8. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Монгол улсын
хууль, УБ, 2010 он
9. Зохиогчийн эрх, түүнд хамаарах эрхийн тухай хууль, 2002
10. Патентын тухай хууль, 2006
11. Барааны тэмдэг, газар зүйн заалтын тухай хууль, 2003
12. Шинжлэх ухаан технологийн тухай хууль,Төрийн мэдээлэл, 2000, №19
/156/
13. Эрүүгийн хууль, 2002, 140,141-р зүйл
14. Монгол улсад хүний эрхийг хангах үндэсний хөтөлбөр, 2003
15. Утга зохиол, урлагийн бүтээлийг хамгаалах тухай Бернийн конвенци,
1886, Международные конвенции об авторском праве, М-прогресс
16. Аж үлйдвэрийн өмчийг хамгаалах тухай Парисын конвенци, Монголын
худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, УБ,1999
17. Патентын хамтын ажиллагааны гэрээ, 1970, Аж үйлдвэрийн өмчийн Олон
улсын гэрээ, Монголын худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим-УБ,1999
18. Оюуны өмчийн эрхийн худалдаанд хамаарах тухай салбарын гэрээ
/Трипсийн гэрээ/
19. З.Намжил, Шинжлэх ухаан, технологийн ололтын эрх зүйн хамгаалалт,
УБ,2001

4. 20. Барааны тэмдгийн олон улсын бүртгэлийн тухай Мадридын хэлэлцээр,
Аж үйлдвэрийн өмчийн тухай олон улсын гэрээ, УБ-1999
21. Бүтээгдэхүүний загварын олон улсын Гаагийн хэлэлцээр, 1960, Аж
үйлдвэрийн өмчийн тухай олон улсын гэрээ, УБ-1999
Хоёр. Ном бүтээлүүд
1. О.Жамбалдорж –Монгол улсын Иргэний эрх зүй /ерөнхий үндэслэл/ 1р дэвтэр, 2004
2. О.Жамбалдорж, Ж.Амарсайхан, Ж.Ариунзаяа, Монгол улсын иргэний
эрх зүй /Эдийн баялгийн эрх, Оюуны өмчийн эрх зүй/ 2-р дэвтэр, 2006,
УБ он
3. О.Жамбалдорж, Ж.Амарсайхан, Ж.Ариунзаяа, Монгол улсын иргэний
эрх зүй /үүргийн эрх зүй, гэрээний эрх зүй, үүргийн эрх зүйн зарим
тусгай төр Т.Мөнхжаргал Монгол Улсын иргэний эрх зүй /ерөнхий
анги/, УБ, 2003 он
4. Б.Буянхишиг Иргэний эрх зүй тусгай анги УБ, 2010 он / 3-р
дэвтэр,2011 он
5. З.Намжил, Патент эрх зүйн оньс, 2000 он УБ
6. О.Цолмон,Оюуны өмчийн эрх зүй,2003 он,УБ
7. С.Нарангэрэл, Н.Тэмүүлэн.,Зохиогчийн эрхийн тулгуур асуудал 2010,
УБ
8. Д.Данзандорж –Гэрээний бус үүргийн асуудлууд, УБ, 2009 он
9. Д.Наранчимэг –Иргэний эрх зүй /Эрх зүйн үндсэн асуудал/ УБ,1999
10. Хамтын бүтээл,Монгшол улсын иргэний хуулийн тайлбар,2005 он, УБ
11. Хамтын бүтээл, Монгол улсын иргэний хуулийн тайлбар гэрээний эрх
зүй, 2008 он, УБ
12. О.Жамбалдорж -Иргэний хуулийг боловсронгуй болгох зарим асуудал
2012 он, УБ,283-297 дахь тал Мongolika Ulaanbaatarensia Volum2
Annual journal /Англи, орос, франц, солонгос, монгол хэлээр
хэвлэгдсэн/
Боловсруулсан:
/Док,проф.О.Жамбалдорж/