Chức năng và phương pháp hành chính nhà nước
1. Chöông 4
Chöùc naêng vaø phöông phaùp
haønh chính nhaø nöôùc
I. Khaùi nieäm chöùc naêng vaø chöùc naêng cuûa
haønh chính nhaø nöôùc
II.Chöùc naêng beân trong cuûa haønh chính ( noäi
boä)
III.Chöùc naêng beân ngoaøi (ñieàu tieát, can
thieäp)
2. IV.Chöùc naêng cung caáp dòch vuï coâng cho xaõ
hoäi
V.Chöùc naêng cuûa caùc nhaø haønh chính
VI.Nhöõng phöông tieän cô baûn thöïc hieän caùc
chöùc naêng haønh chính
VII.Phöông phaùp hoaït ñoäng haønh chính
3. I. Khaùi nieäm chöùc naêng vaø chöùc naêng cuûa haønh
chính nhaø nöôùc
1. Nhieàu caùch tieáp caän ñeå hình haønh quan nieäm
veà chöùc naêng
2. Khaùi nieäm chöùc naêng haønh chính nhaø nöôùc
3. Phaân loaïi chöùc naêng haønh chính nhaø nöôùc
4. 1.Nhieàu caùch tieáp caän ñeå hình haønh quan nieäm veà
chöùc naêng
Chöùc naêng (function) laø moät töø ñeå chæ coâng
duïng coù tính thoâng duïng cuûa moät ñoà vaät hay boä
phaän. Chöùc naêng cuõng coù nghóa laø moät nhieäm vuï
hay muïc ñích ñaëc bieät cuûa moät boä phaän, ñoà vaät
hay moät ngöôøi. Ví duï: tim coù chöùc naêng ñöa maùu
ñi khaép cô theå.
5. func·tion / noun, verb
1 [C, U] a special
activity or purpose of a person or
thing:
• bodily functions (= for example eating,
sex, using the toilet) •
The function of the heart is to pump
blood through the body. •
6. function [fúngksh n]
ə noun (plural func·tions)
1. purpose: an action or use for which
something is suited or designed
a watch with an alarm function
2. role: an activity or role assigned to
somebody or something
3. event: a social gathering or ceremony, especially a formal or
official occasion a black-tie function
4. MATHEMATICS variable quantity determined by others’
values: a variable quantity whose value depends upon the varying
values of other quantities
9. LINGUISTICS role of word or phrase: a grammatical role
performed by a word or phrase in a particular construction Noun
phrases can fulfill many functions.
12. 2.Khaùi nieäm chöùc naêng haønh chính nhaø nöôùc
Chöùc naêng haønh chính nhaø nöôùc laø nhöõng
phöông dieän hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa
haønh chính ñöôïc hình thaønh thoâng qua quaù trình
phaân coâng lao ñoäng trong caùc cô quan nhaø nöôùc.
Chöùc naêng haønh chính phaûn aûnh vai troø cuûa
haønh chính trong hoaït ñoäng quaûn lyù haønh chính
nhaø nöôùc.
13. Chöùc naêng haønh chính cuûa moãi quoác gia phuï
thuoäc vaøo vò trí vaø moái quan heä giöõa caùc cô quan
nhaø nöôùc trong boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùc noùi
chung vaø cuûa caùc cô quan haønh chính noùi rieâng.
Trong ñieàu kieän cuï theå cuûa Vieät Nam, Ñaûng Coâïng
Saûn Vieät Nam, Nhaø nöôùc Coäng hoaø xaõ hoäi chuû
nghóa Vieät Nam vaø caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi
hoaït ñoäng theo moät cô cheá nhaát ñònh nhaèm ñaûm
baûo moïi quyeàn löïc thuoäc veà nhaân daân.
14. Trong heä thoáng chính trò naày, Ñaûng laø löïc löôïng
laõnh ñaïo; Nhaø nöôùc laø truï coät, coâng cuï thöïc hieän
quyeàn löïc, laø trung taâm quaûn lyù xaõ hoäi; Maët traän
toå quoác vaø caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi laø cô sôû
chính trò cuûa chính quyeàn nhaân daân (hình 5)
17. Caùc cô quan nhaø nöôùc trong toång theå boä
maùy nhaø nöôùc coù chöùc naêng, nhieäm vuï nhaát
ñònh do phaùp luaät quy ñònh. Ñaây laø ñieàu
khaùc vôùi chöùc naêng cuûa moät toå chöùc khoâng
phaûi cuûa nhaø nöôùc, chöùc naêng do ngöôøi chuû,
ngöôøi thaønh laäp noù taïo neân.
Chöùc naêng cuûa cô quan nhaø nöôùc cuûa moïi
quoác gia ñeàu do Hieán phaùp, caùc ñaïo luaät hay
hay caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc quy ñònh.
Tuyø thuoäc vaøo theå cheá chính trò, theå cheá nhaø
nöôùc, phaùp luaät quy ñònh.
18. Ví duï: theo heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam,
Quoác hoäi (cô quan ñaïi dieän, cô quan quyeàn löïc
nhaø nöôùc cao nhaát, thöïc hieän chöùc naêng laäp
hieán, laäp phaùp, giaùm saùt toái cao ñoái vôùi toaøn
boä boä maùy nhaø nöôùc); Chính phuû (theo Hieán
phaùp 1992) laø cô quan chaáp haønh cuûa Quoác
hoäi, thöïc thi quyeàn haønh phaùp, ñoâng thôøi laø cô
quan haønh chính nhaø nöôùc cao nhaát cuûa Nhaø
nöôùc Coäng hoaø xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam,
thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc treân
caùc lónh vöïc ñôøi soáng xaõ hoäi.
19. Chöùc naêng cuï theå cuûa Chính phuû ñöôïc quy
ñònh trong luaät toå chöùc Chính phuû. Cô quan
haønh chính nhaø nöôùc trung öông chòu traùch
nhieäm quaûn lyù thoáng nhaát caùc ngaønh, caùc lónh
vöïc, caùc vuøng, caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc
nhau trong phaïm vi caû nöôùc.
20. Caùc cô quan haønh chính ôû ñòa phöông laø cô
quan chaáp haønh cuûa Hoäi ñoàng nhaân daân, cô
quan haønh chính nhaø nöôùc ôû ñòa phöông chòu
traùch nhieäm chaáp haønh Hieán phaùp, Luaät, caùc
vaên baûn cuûa cô quan nhaø nöôùc caáp treân. Hoäi
ñoàng nhaân daân chòu traùch nhieäm quaûn lyù veà
maët nhaø nöôùc ñoái vôùi taát caû caùc lónh vöïc, caùc
hoaït ñoäng ôû ñòa phöông döôùi sö chæ huy, ñieàu
haønh thoáng nhaát cuûa Chính phuû.
21. Nghieân cöùu chöùc naêng haønh chính caàn löu
yù ñeå khoâng nhaàm laãn giöõa chöùc naêng
haønh chính nhaø nöôùc chung vôùi chöùc
naêng haønh chính nhaø nöôùc cuï theå
cho töøng cô quan haønh chính nhaø
nöôùc rieâng bieät.
22. Caùc cô quan haønh chính nhaø nöôùc trong khoâng
gian vaø thôøi gian nhaát ñònh coù theå thöïc hieän nhieàu
hay ít caùc chöùc naêng hoaït ñoäng haønh chính. Chöùc
naêng haønh chính cuûa Chính phuû luoân luoân phaûn
aùnh phöông höôùng cô baûn, chuû ñaïo veà hoaït ñoäng
vaø tính chaát haønh chính nhaø nöôùc.
23. Nghieân cöùu lyù luaän veà chöùc naêng haønh chính
nhaø nöôùc laø moâït trong nhöõng thaønh töïu vaø laø moät
boä phaän quan troïng cuûa khoa hoïc quaûn lyù noùi
chung vaø khoa hoïc haønh chính noùi rieâng.
Thöù nhaát, haønh chính nhaø nöôùc laø
moät tieán (quaù) trình ñöôïc theå hieän
qua caùc chöùc naêng haønh chính
nhaø nöôùc. (thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù)
24. Neáu khoâng laøm roõ chöùc naêng haønh chính nhaø
nöôùc thì khoâng theå hình dung ñöôïc tieán trình
haønh chính (haønh chính laøm vieäc gì?); caáp ñoä caùc theå cheá
haønh chính, thuû tuïc haønh chính theo caùc khaâu, caùc
caáp haønh chính; cuõng nhö caùc hoaït ñoäng chi tieát,
cuï theå cuûa tieán trình aáy trong moät heä thoáng nhaát
ñònh.
Coi haønh chính laø söï taäp hôïp nhöõng chöùc
naêng haønh chính (chöùc naêng quaûn lyù) ñaõ cho pheùp
caùc coâng chöùc laõnh ñaïo giaûi quyeát thaønh
coâng nhieàu vaán ñeà trong thöïc tieãn.
25. Thöù hai, söï hình thaønh, phaùt trieån, hoaøn thieän
caùc chöùc naêng haønh chính nhaø nöôùc laø moät quaù
trình lòch söû, moät quaù trình khaùch quan. Quaù trình
ñoù ngaøy caøng trôû neân phöùc taïp do löïc löôïng saûn
xuaát, quan heä xaõ hoäi, quan heä quoác teá khoâng
ngöøng phaùt trieån.
Treân goùc ñoä naày, chöùc naêng haønh chính laø
laø saûn phaåm cuûa quaù trình phaân coâng,
chuyeân moân hoùa, toång hôïp hoaù lao ñoäng
treân lónh vöïc thöïc thi quyeàn haønh phaùp
nhaèm taïo ra cuûa caûi vaät chaát, dòch vuï, haøng hoaù
ngaøy caøng nhieàu cho coäng ñoàng.
26. Vôùi yù nghóa ñoù, chöùc naêng haønh
chính nhaø nöôùc laø moät trong
nhöõng caên cöù quan troïng
nhaát ñeå thieát laäp caùc cô quan
haønh chính nhaø nöôùc vaø cuõng
laø lyù do chính ñaùng cuûa söï
toàn taïi cuûa moät chuû theå haønh
chính naøo ñoù (coù phaân tích coâng vieäc, coù thöïc hieän coâng
34. Baûo ñaûm quaù trình ñöôïc tieáp caän moät caùch bao
quaùt, troïn veïn, hoaøn chænh ñoái vôùi töøng cô quan,
töøng chöùc vuï, töøng caáp haønh chính trong caùc
ngaønh, caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa ñôøi soáng xaõ
hoäi. Ñieàu naày coù yù nghóa quan troïng vaø tröïc tieáp
ñeán thieát keá boä maùy; thieát laäp moái
quan heä phoái hôïp ngaønh, caáp; cô
caáu kieán thöùc, kyõ naêng, kyõ xaûo (theo tieâu
chuaån trong baûn phaân tích coâng vieäc) vaø xaây döïng phong
caùch, cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäi nguõ caùn boä,
coâng chöùc cho töøng caáp haønh chính.
35. Taïo cô sôû khaùch quan cho vieäc
xaùc ñònh khoái löôïng coâng vieäc
theo töøng chöùc naêng, xaây döïng
moâ hình toå chöùc cho töøng loaïi cô
quan haønh chính (ñeå giao nhieäm vuï, kieåm tra, ñaùnh giaù: khen thöôûng, traû löông, traùnh bình quaân
chuû nghóa), ñaëc bieät moâ hình toå chöùc boä maùy kinh teá caáp
boä, cô quan ngang boä vaø moâ hình toå haønh chính
UBND caùc caáp (ngöôïc, neàn taûng laø phaân tích coâng vieäc tröôùc)
36. Xem xeùt söï phuø hôïp, aên khôùp
giöõa chöùc naêng, cô caáu boä maùy
haønh chính giöõa caùc caáp, caùc
ngaønh; phoøng ngöøa vaø söûa chöõa
coù hieäu quaû söï truøng laép, choàng
cheùo, raéc roái, boû troáng, giaønh
giaät, ñoå loãi cho nhau giöõa caùc cô quan haønh
chính nhaø nöôùc.
38. Caùc chöùc naêng haønh chính coù theå chia thaønh
moät soá loaïi sau:
Phaân loaïi chöùc naêng haønh chính döïa treân cô
sôû phaân bieät giöõa caùc chöùc naêng thöïc thi quyeàn
laäp phaùp; quyeàn haønh phaùp vaø tö phaùp. Trong
tröôøng hôïp naày nhaèm traû lôøi ñöôïc caâu
hoûi: caùc cô quan thöïc thi haønh
phaùp laøm gì trong moái quan heä
chung vôùi heä thoáng caùc cô quan
thöïc thi quyeàn laäp phaùp vaø tö
phaùp.
39. Phaân loïai chöùc naêng theo cô caáu toå chöùc heä
thoáng haønh chính nhaø nöôùc giöõa trung öông vaø
chính quyeàn ñòa phöông caùc caáp;
Phaân loaïi theo chöùc naêng cuûa töøng cô quan
haønh chính trong toång theå caùc cô quan haønh
chính: Boä; cô quan ngang boä; cô quan thuoäc
chính phuû; caùc Cuïc, Vuï, Vieän; Uyû ban nhaân
daân; Hoäi ñoàng nhaân daân; caùc cô quan tröïc
thuoäc UBND;
Phaân loaïi thaønh nhoùm chöùc naêng beân trong vaø
caùc chöùc naêng beân ngoaøi.
40. Cuõng coù theå tieán haønh phaân loaïi chöùc naêng
haønh chính chi tieát hôn theo töøng nhoùm ngaønh,
lónh vöïc. Trong caùch phaân loïai naày coù theå chia
thaønh caùc nhoùm:
Phaân loïai theo caùc chöùc naêng haønh chính
cô baûn nhaát nhö chia ra chöùc naêng chính
trò, chöùc naêng kinh teá, chöùc naêng vaên hoaù,
chöùc naêng xaõ hoäi.
Phaân loïai theo caùc ñoái töôïng taùc ñoäng haønh
chính: chöùc naêng ñoái vôùi daân, chöùc naêng ñoái vôùi
neàn kinh teá thò tröôøng, chöùc naêng ñoái vôùi xaõ
hoäi vaø chöùc naêng ñoái vôùi beân ngoaøi.