Biyodizel Nedir? Biyodizel’in Tarihsel Gelişimi, Biyodizel Üretim Aşaması, Dünyada ve Türkiyede Biyodizel, Biyodizel’in Çevresel Özellikleri & Faydaları, Çeşitli Biyodizel Haberleri
2. İçerik
1. Biyodizel Nedir?
2. Biyodizel’in Tarihsel GeliĢimi
3. Biyodizel Üretim AĢaması
4. Dünyada Biyodizel
5. Türkiyede Biyodizel
6. Biyodizel’in Çevresel Özellikleri & Faydaları
7. ÇeĢitli Biyodizel Haberleri
3. Biyodizel (Biyoyakıt) Nedir?
Biyodizel; kolza (kanola), ayçiçek,
soya, aspir gibi yağlı tohum
bitkilerinden elde edilen bitkisel
yağların veya hayvansal yağların
bir katalizör eĢliğinde kısa zincirli
bir alkol ile (metanol veya etanol)
reaksiyonu sonucunda açığa çıkan
ve yakıt olarak kullanılan bir
üründür.
4. Biyodizel petrol içermez; fakat saf olarak veya her oranda
petrol kökenli dizelle karıĢtırılarak yakıt olarak
kullanılabilir.
Saf biyodizel ve dizel-biyodizel karıĢımları herhangi bir
dizel motoruna, motor üzerinde herhangi bir
modifikasyona gerek kalmadan veya küçük değiĢiklikler
yapılarak kullanılabilir.
5. Biyodizel’in Tarihsel GeliĢimi
Ġlk olarak 1900’lü yıllarda Rudolf Diesel yer fıstığı yağıyla
dizel motoru Dünya Fuarında çalıĢtırmıĢ böylece sebze
yağlarının yakıt olarak kullanılabileceğini göstermiĢtir.
Fakat petrolün daha revaçta olması sebebiyle ilgi
görmemiĢtir.
Ancak 1970’lere gelindiğinde dünyadaki petrol sıkıntısı
nedeniyle alternatif enerji kaynakları aranmıĢtır.
Biyodizel ismi ilk olarak 1992 yılında ”Amerika Ulusal
SoyDiesel GeliĢtirme KuruluĢu” tarafından kullanılmıĢtır.
6. Biyodizel; araçlarda, ısınmada, endüstride ve havacılık
sanayinde kullanılan bir üründür.
Britanya'lı iĢadamı Richard Branson “Virgin Voyager”
isimli treni üretti ve bu tren Dünya'nın ilk biyodizel ile
çalıĢan treni oldu.
7. Havacılık sahasındaki ilk biyoyakıtlı uçuĢ ise 23 ġubat
2008 tarihinde Boeing - Virgin Atlantic Havayolu -
General Electric iĢbirliği tarafından gerçekleĢtirilmiĢtir.
4 motorlu Boeing 747-400′ün tek motoruna %20 oranında
hindistan cevizi ve babassu bitkisinden elde edilmiĢ
biyoyakıt eklenmiĢtir. (Not:UçuĢ baĢarılı olmuĢtur.)
8. Biyodizelin Üretim AĢaması
Biyodizel üretiminin çeĢitli metotları olmakla birlikte
günümüzde en yaygın olarak kullanılan yöntem
Transesterifikasyon (alkoliz) yöntemidir.
Transesterifikasyon reaksiyonunda ham madde olarak
kullanılacak yağ, monohidrik bir alkolle
( etanol,metanol), katalizör (asidik, bazik katalizörler ile
enzimler) varlığında ana ürün olarak yağ asidi esterleri
ve gliserin vererek esterleĢir.
9.
10.
11. 1.Alkol ve Katalizörün karıştırılması:
Katalizör olarak; sodyum hidroksit, potasyum hidroksit
veya sodyum metilat kullanılmaktadır.
Katı katalizör kullanımında, katalizör metanol içerisinde
eritilerek hazırlanan metoksit çözeltisi kullanılır.
Katalizör olarak kullanılan sodyum metilat, metil alkol
içerisinde % 30'luk konsantrasyona sahiptir.
12. 2. Reaksiyon Süreci:
Metoksit çözeltisi (alkol ve katalizör karıĢımı) kullanılacak
olan ham yağ ile birlikte reaksiyonun yapılacağı hazne
(reaktör) içerisine konulmaktadır.
Alkol kaybının önlenmesi için reaktörün tamamen
atmosfere kapalı olması gerekir.
Kullanılan sistemlere göre değiĢmekle birlikte reaksiyon
55-65 oC sıcaklıkta, 1-2,5 saat arasında
gerçekleĢmektedir. Modern sistemlerde reaktörde
kullanılan turbo mikserler ve sonik aygıtlar sayesinde
reaksiyon süresi daha da kısaltılabilmektedir.
13. 3. Dinlendirme(Biyodizel-Ham Gliserin Ayrışması):
Reaksiyon tamamlandıktan sonra iki ana ürün ortaya
çıkar: Biyodizel ve gliserin.
Biyodizel ve ham gliserinin birbirinden ayrıĢması için 6-10
saat civarında dinlendirme iĢlemine tabii tutulması
gerekmektedir.
Dinlendirme yapılan hazneden alta çöken ham gliserin
kolayca çekilebilir.
14. 4. Alkol Bertarafı ve Nötralizasyon:
Gliserin ve biyodizel fazları ayrıldıktan sonra, her iki ürün
içerisinde de metanol kalmıĢtır.
Biyodizel içerisindeki alkolün uzaklaĢtırılması için vakum
evaporasyon iĢlemi uygulanmalıdır.
Sıcaklığın ise reaksiyon sıcaklığında olması önerilir.
15. 5. Yıkama ve Kurutma işlemi:
Gliserinden ayrıldıktan sonra biyodizel içerisinde kalan
katalizör, sabun, gliseridler ve safsızlıkları uzaklaĢtırmak
amacıyla yıkama iĢlemine tabii tutulur. Yıkama iĢleminde
günümüzde iki yöntem kullanılmaktadır;
Sulu yıkama iĢlemi, saf veya yumuĢak su ile yapılır. Sulu
yıkamalarda yıkama suyu alındıktan sonra biyodizelin
kurutulması gereklidir.
Kuru yıkama ise Magnesol ile yapılmaktadır.
Daha sonra biyodizel filtre edilerek kullanıma hazır
hale getirilir ve uygun koĢullardaki depolama tanklarında
muhafaza edilir.
16. Dünyada Biyodizel
Dünyadaki pek çok ülke özellikle geliĢmiĢ ülkeler enerji
politikaları gereği yenilenebilir enerji kaynaklarının
kullanım paylarını artırma çabasındadırlar.
Bu nedenle teĢvik ve destek programları yasalarla
belirlenmiĢtir. Avusturya, Fransa, Almanya, Ġtalya, Ġrlanda,
Norveç, Ġsveç, Polonya, Slovakya ve Çek
Cumhuriyeti’nde biyodizel yasal olarak vergiden muaftır.
21. Türkiye’de Biyodizel
Türkiye biyodizelle ilgili ilk çalıĢmasını 1934 yılında
(AB’den önce) “Bitkisel Yağların Tarım Traktörlerinde
Kullanımı” adı altında Atatürk Orman Çiftliğinde yapmıĢtır.
Türkiye’de biyodizel dünyadaki geliĢmelerin etkisinde
2000’li yılların baĢında gündeme geldi. Üniversitelerdeki
çalıĢmalar hızla geliĢti.
22. Bugün ülkemizde 1,5 milyon ton kurulu kapasite
bulunmaktadır. ġu anda Türkiye, kurulu biyodizel üretim
kapasitesi itibarı ile Almanya’dan sonra Dünya ikincisidir.
Türkiye kurulu kapasitesini özellikle AB'nin kendi ihtiyacı
için zorunlu kıldığı miktarları karĢılayabilecek ve
biyodizelde önemli bir ihracat merkezi olabilecektir.
23. Türkiye'de biyodizel üreticileri hammadde kaynağı olarak
Kanola ve Aspiri seçmiĢlerdir. Kanola ve aspirin seçilme
nedeni ülkemizde gıdada kullanılmamıĢ olması ve yeni
ürünler olarak biyodizelin tarımdaki etkilerinin
gözlenebilmesi amacını taĢımaktadır.
Son 3 yılda Türk tarımında en çok artıĢın kanolada
sağlanması biyodizelin yağlı tohumlar üzerindeki çarpan
etkisinin bir sonucudur.
24.
25. ġekilde görüldüğü gibi dizel yakıt tüketiminde en
büyük pay % 61 ile ulaĢtırma sektörüne aittir.
Isınma için harcanan dizel yakıt miktarı da % 30 gibi
küçümsenmeyecek bir paya sahiptir.
26. UlaĢtırma Sektöründeki Kara TaĢıtlarının Dağılımı ise
aĢağıdaki gibidir. Kara taĢıtlarının % 49,37'si dizel
yakıtla çalıĢmaktadır ve ticari araç kategorisindedir.
28. Biyodizel, tarımsal bitkilerden elde edilmesi
nedeniyle, fotosentez yolu ile CO2 (karbon dioksit) dönüĢtürüp
karbon döngüsünü hızlandırdığı için, sera etkisini arttırıcı yönde
etki göstermez.
Tükettiğimiz biyodizelden atmosfere verilen CO2 , biyodizel
üretiminde kullanılacak olan yağ bitkisi tarafından en fazla bir yıl
içinde geri alınacaktır.
29. Biyodizel’in Faydaları & Avantajları
Suya bırakıldığında 28 günlük bir sürecin sonunda biyodizelin
yüzde 95'i çözülürken, dizelde bu oran yüzde 40 mertebelerine
kadar düĢmektedir.
Bakteriler tarafından kolayca ayrıĢtırabildiği için çevre dostu
olarak kabul edilen biyodizelin içerdiği kükürt miktarı, dizele
oranla çok daha düĢüktür.
30. Biyodizel kullanımında dizel yakıta göre yanmamıĢ hidrokarbon
oranı % 67, CO2 emisyonu %80, kanserojen etkisi olan aromatik
hidrokarbonlar ise %75 - %90 oranında daha azdır.
Ozon tabakasına olan olumsuz etkiler biyodizel kullanımında
dizel yakıta nazaran % 50 daha azdır. Asit yağmurlarına neden
olan kükürt bileĢenleri biyodizel yakıtlarda yok denecek kadar
azdır.
31. Dizel yakıtlara göre biyodizel kullanımlarındaki karbon monoksit
salınımı % 48 daha azdır.
Biyodizel, Sera Etkisinin asıl nedeni olan Karbon Dioksit
emisyonlarını % 100 azaltır.
Biyolojik olarak parçalanabildiği ve zehirsiz olduğu için
biyodizelin kullanımı güvenlidir. (Uluslararası Biyodizel Kuruluna
göre: “temiz biyodizel, Ģeker kadar kolay ayrıĢır, tuzdan daha az
zehir içerir.”)
32. Biyodizel normal dizel yakıtından daha da yağlayıcıdır ve
motorun ömrünü arttırır.
Petrol dizelli yakıtların hepsinden çıkan pis kokunun yerine
biyodizelde patlamıĢ mısır kokusuna benzer hoĢ bir koku vardır.
33. Biyodizel Haberleri
Ankara BüyükĢehir Belediyesi, ekilen kanola bitkisinden elde
edilecek biyodizelin EGO otobüslerinde kullanılmasını
hedefliyor.
Bu Pilot Proje kapsamında,60 dönüm alana kanola
ekildiği,hasadın ardından ilk etapta 4 bin 500 litre biyodizel
üretileceği ve bunun EGO otobüslerinin
yakıt ihtiyacını karĢılamak üzere kullanılacağını söyledi.
34.
35. Çevre ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre, Türkiye'de her yıl
1 milyon 750 bin ton bitkisel yağ tüketiliyor. Bu rakamın yaklaĢık
350 bin tonu atığa çıkıyor.
Türkiye'deki atık bitkisel yağların sadece yüzde 2'si
toplanabiliyor. Bu da yaklaĢık 350 bin ton biyodizelin çöpe
gitmesi anlamına geliyor. Yetkililer bu 350 bin tonluk atık yağın
yüzde 10'u toplansa, yıllık 200 megavatlık elektrik enerjisi
üretecek bir tesisin kurulabileceğini belirtti.
36. Özet
Biyodizel; Atık bitkisel ve hayvansal yağların çeĢitli katalizörler
yardımıyla reaksiyonundan üretilen bir yakıttır.
Ġlk olarak 1900’lü yıllarda Rudolf Diesel yer fıstığı yağıyla
üretmiĢtir.
Biyodizel günümüzde en yaygın olarak Transesterifikasyon
(alkoliz) yöntemiyle üretilmektedir.
Dünyada biyodizel üretimi yapan Avusturya,Fransa,Almanya,
Ġtalya gibi ülkelerde biyodizel yasal olarak vergiden muaftır.
Türkiye Cumhuriyeti, biyodizelle ilgili ilk çalıĢmasını 1934 yılında
(AB’den önce) Atatürk Orman Çiftliğinde yapmıĢtır.
ġu anda Türkiye, biyodizel üretim kapasitesi itibarı ile
Almanya’dan sonra Dünya ikincisidir.
37. Biyodizel, tarımsal bitkilerden elde edilmesi
nedeniyle, fotosentez yolu ile CO2 (karbon dioksit) dönüĢtürüp
karbon döngüsünü hızlandırdığı için, sera etkisini arttırıcı yönde
etki göstermez.
Asit yağmurlarına neden olan kükürt bileĢenleri biyodizel
yakıtlarda yok denecek kadar azdır.
Dizel yakıtlara göre biyodizel kullanımlarındaki karbon monoksit
salınımı % 48 daha azdır.
Ankara BüyükĢehir Belediyesi, Ģehiriçi taĢımacılığında
kullandığı EGO otobüslerinde biyodizel kullanmaya baĢlamıĢtır.
Bir gazete haberine göre evde 1.4 TL’ye biyodizel üretebilen
makineler kullanılmaya baĢlamıĢtır.
38. Kaynakça
http://www2.epdk.gov.tr/
http://www.ormansu.gov.tr
http://www.eie.gov.tr
http://www.albiyobir.org.tr
http://www.worldenergy.org/
http://www.biodiesel.org/
Acaroğlu, M., 2003. Alternatif Enerji Kaynakları, Atlas Yayın
Dağıtım, 2003, Ġstanbul
Biomotorin ve Türkiye, Doç.Dr. Filiz KARAOSMANOĞLU, 30
Eylül 2004