4 ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΡΙΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

1. Δημήτρης Παρίσης, DDS, MSc

3. Χειρουργική
Ακτινοθεραπεία
Χημειοθεραπεία
Μεταμόσχευση Αρχεγόνων Αιμοποιητικών Κυττάρων
Συνδυασμός

4. Χειρουργός
Ακτινοθεραπευτής
Ογκολόγος
Ακτινολόγος
Παθολογοανατόμος
Βιοπαθολόγος
Αλλες Σχετικές Ιατρικές Ειδικότητες (ΩΡΛ, Πλαστικός)
Παραιατρικές Ειδικότητες (Λογοθεραπευτής, Διαιτολόγος)
*Οδοντίατρος* (Εξειδικευμένος / Στοματολόγος)

5. Βλεννογόνος
Δόντια
Περιοδόντιο
Σιαλογόνοι Αδένες
Μύες
Οστά Γνάθων
Αισθητήρια Νεύρα

6. Τύπος Νεοπλάσματος
Συνδυασμός/Ολική Δόση-Πρωτόκολλο Τχ/Εκταση
Γενικές Νόσοι-Γενετική Ιδιοσυγκρασία
Οδοντο-Στοματική Κατάσταση
Χρήση Αλκοόλ, Καπνού
Ακριβής Διάγνωση/Βαθμός Εμφάνισης Επιπλοκών
Σωστή και Εγκαιρη Πρόληψη/Τχ
Απόλυτη Αποφυγή Αδύνατη

7. Γενική Διαταραχή Κυτταρικής Απόπτωσης / Νέκρωση
Μεταβολισμού/Φυσιολογίας
Βλεννογονίτιδες
Φλεγμονή-Ινωση-Ατροφία Σιαλογόνων Αδένων
Ινωση-Τρισμός Μασητηρίων Μυών
Νευροτοξικότητα Αισθητηρίων Νεύρων
Ενδαρτηρίτιδες
Οστά Γνάθων (μείωση οστεοκυττάρων/αγγείωσης)

8. Λοιμώξεις
Αλλοιώσεις Μικροβιακής Χλωρίδας
Ιογενείς-βακτηριακές-μυκητιάσεις
τοπικές--->συστηματικές--->θανατηφόρες
Αλλοιώσεις Σάλιου:
ποιότητα, ποσότητα, ρυθμιστική, επανασβεστιωτική,
αντιμικροβιακή, καθαριστική λειτουργία
Οδοντική υπερευαισθησία-Τερηδόνα - Περιοδοντοπάθεια
Οστεονέκρωση Οστών Γνάθων
Καυσαλγία - Διαταραχές Ομιλίας, Γεύσης - Κατάθλιψη
Δυσανεξία στις Οδοντοστοιχίες
Δυσφαγία - Δυσκαταποσία - Ανορεξία - Υποσιτισμός
Οδοντο-Στοματο-Γναθο-Προσωπικός Πόνος /Αναπηρία
Παρατεταμένη Νοσηλεία - Διακοπή Θεραπείας (10%)

9. Συντονισμός με Θεράποντες/Μέλη Ογκολογικής Ομάδας
Αύξηση Επιτυχίας Ογκολογικής Θεραπείας
Ψυχολογική Υποστήριξη
Βελτίωση Ποιότητας Ζωής: Λειτουργική/Αισθητική
Πρόληψη - Διάγνωση - Θεραπεία Στομ. Επιπλοκών
Προ-, Δια-, Μετα-θεραπευτικά

10. Γνάθοι-Γλώσσα-Χείλη-Μύες
Ακρωτηριασμός: Ανατομικός/Λειτουργικός/Αισθητικός
Πτώση Μασητικής Λειτουργίας
Δυσκαταποσία - Σιαλόρροια
Προβλήματα στην Ομιλία & Γεύση
Αισθητική Δυσμορφία
Ψυχολογικά Προβλήματα

13. Ογκων Κεφαλής - Τραχήλου
50-70 Gy ( 1,8 Gy x1/d, x5/εβδ., 5-7 εβδ.)
Σχεδόν 100%
Παροδικές :
Βλεννογονίτιδες, 30-40%, 1 εβδ.μετά

14. Παρατεταμένη(ή Σχεδόν Μόνιμη) Προδιάθεση :
Ινωση/Ατροφία Βλεννογόνου-Μυών-Σιαλογόνων αδένων
Νέκρωση Μαλακών Ιστών - Λοιμώξεις Στόματος, 35-50%
Οστεοακτινονέκρωση, 20%, >60 Gy
Ξηροστομία, 1εβδ., >10 Gy - Αλλοιωμένο/Πηχτό Σάλιο
Τερηδόνα (επίπτωση & φύματα/αυχένες/ρίζες)
Περιοδοντοπάθεια (μικροβιακό φορτίο/ενδαρτηρίτιδα)
Οδοντική Υπερευαισθησία - Διαταραχές Γεύσης
Στοματικός Πόνος - Δυσκαταποσία

16. Μόνιμες
Ξηροστομία (αμφοτερόπλευρη ακτινο)
Κίνδυνος Οστεονέκρωσης
Βλάβη Μασητηρίων Μυών, 3-6 μήν.Ινωση/Τρισμός
Μάσηση-Ανοιγμα στόματος-Δυσλειτουργία ΚΓΔ
Οδοντοστοματογναθικές-προσωπικές Ανωμαλίες σε <15 χρ
Υποπλασία/Απλασία Ριζών ή Δοντιών
Σκελετικές Ορθοδοντικές Ανωμαλίες
Υποπλάσία Γνάθων, <6 χρ

17. ΑΑΑ

18. Κυτταροτοξικότητα - Ουδετεροπενία - Τραύμα
Οξείες-Παροδικές, 40-50% επίπτωση
Στόμα, Αφετηρία Σοβαρών Γενικών Λοιμώξεων
Βλεννογονίτιδες, 20-40% / Οδοντοστοματικές Λοιμώξεις
Αιμορραγία Ούλων και Οδοντική Υπερευαισθησία
Ξηροστομία - Δυσαισθησίες -Διαταραχές Γεύσης-
Οστεονέκρωση Συστ. Διφωσφονικών, 10% (75% μετεξακτικά)
Στοματικός Πόνος: Πλημελής Διατροφή/ Διακοπή Τχ

20. Κυτταροτοξικότητα - Ανοσοκαταστολή
Στοματικές Επιπλοκές → θάνατος
Οξεία Φάση, 1η εβδ.
80% κυρίως στοματικές λοιμώξεις
CVHD, 1μην.

21. Υποξεία (Χρόνια) Φάση (3-15 μήνες), 80-100%
Εξελκώσεις Βλεννογόνων - Λοιμώξεις (Δχ δυσχερής)
Λειχηνοειδείς Αντιδράσεις
Ξηροστομία - Τερηδόνα - Οδοντική Υπερευαισθησία
Στοματικός Πόνος
Υπερτροφία Ούλων (Τχ κυκλοσπορίνης)
Επιπλέον σε Παιδιά
Αναστολή διάπλασης/ανάπτυξης δοντιών
Αναστολή ανάπτυξης κρανιοπροσωπικού συμπλεγμ.
Ορθοδοντικές ανωμαλίες - Δυσλειτουργία ΚΓΔ

23. ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΓΚΟΛΟΓΟ
ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΘΕΡΑΠΟΝΤΕΣ ΙΑΤΡΟΥΣ
Ιατρικό Ηχ - Σχέδιο Τχ- Πιθανές Επιπλοκές (πρόληψη/Τχ)
ΙΔΑΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

24. ΣΤΟΧΟΣ: ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ /ΒΑΘΜΟΥ
ΙΔΑΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΙΑΤΡΕΙΟΥ / ΑΝΤΙΣΗΨΙΑΣ - ΑΣΗΨΙΑΣ
ΥΨΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Δχ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ - ΗΠΙΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ / ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Επιπλοκές
Εγκαιρη - Ταχεία - Παρατεταμένη Φροντίδα
ΑΥΣΤΗΡΩΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ
Συνεχής Αξιολόγηση Ασθενούς και Επιπλοκών
Κόπωση-Ναυτία-Εμετοι-Πόνος-Κακή Σωματική/Ψυχολολογική κατ.

25. Προχειρουργικά Εκμαγεία Μελέτης
Καταγραφές (σύγκλεισης)

26. Ακτινοθεραπεία - Χημειοθεραπεία - Μεταμόσχευση
Ιδανικά, 2-3 Εβδομάδες Πριν
Οδηγίες Αριστης Στοματικής Υγιεινής
Σωστό βούρτσισμα, χ2-3ημ. (Bass/Roll)
Μαλακή οδοντόβουρτσα - Φθοριούχο Οδοντόκρεμα
Οδοντικό Νήμα/Μεσοδόντιο βουρτσάκι/Αντισηπτικά
Φθοριούχα, NaF
Βερνίκι, 5%
Ζελέ, 2% /Στοματόπλυμα, 0,20-0,05%, >6χρ.
Τροχίσκοι, 0,25mg <3χρ., 0,5mg <6χρ.
Αφαίρεση/Καθαρισμός Οδοντοαστοιχιών
Μη ‘Τερηδονικές’ Εξεις Διατροφής

27. Οδοντική Τχ
Πανοραμική & Οπισθοφατνιακές Ακτινογραφίες
Μικροσυντηρητικές αποκαταστάσεις
Αφαίρεση καλυπτρίδων ούλων
‘Αποστρογγύλευση’ οξυαίχμων δοντιών
Απαραίτητες Θεραπευτικές/προληπτικές εμφράξεις
Ενδοδοντική Τχ - Οχι Πολφοτομές - ‘Ενδιάμεσες’
Εξαγωγές 2-4 εβδ. Πριν, ατραυματικές + Αντιβίωση
Ιδιαιτέρως Πεδίου ακτινοβόλησης
Δομικά/Περιοδοντικά κακής πρόγνωσης
Φρονιμίτες
Εμφυτεύματα με περιεμφυτευματίτιδα
Ατομικά Δισκάρια Φθορίωσης/ Αιμόστασης

28. Περιοδοντική Τχ
“Συνολική Απομάκρυνση Μικροβιακού Φορτίου”4h/24h
Αποτρύγωση/Ριζική Απόξεση - Οχι χειρουργείο
Δείκτες-Αιμορραγία-Θύλακες-Κινητικότητα-Σύγκλειση
Αφαίρεση Ολων των Τοπικών Τραυματογόνων
Επιδιόρθωση Προσθέσεων
Προστ. Νάρθηκες/Κηρός/Αφαίρεση Ορθοδοντικών Μηχ
Αξιολόγηση Αιματολογικής Κατάστ. (ουδ.>2000, αιμ.>75000)
Αναγκαίο-Επείγον Χειρουργείο 3-4 εβδ. πριν
Προφυλακτική Αντιμυκητιασική/Αντιϊκή Τχ (τοπικη/συστημ.)

29. Επανεξέταση-Πρόληψη - Επείγουσα/Συντηρητική θεραπεία
‘Ενδιάμεση’ Ενδοδοντική Τχ (αντιμικροβιακά φυράματα)
Χημειοπροφύλαξη
Βλεννογονίτιδες (παγάκια) - Λοιμώξεις-Αποφυγή Τραύματος
Αιματολογική Κατάσταση (Ουδ.>2000, Αιμ. >75000)
Αποστήματα
Παροχέτευση- Χλωρεξιδίνη
Οχι αγγειοσυσπαστικά (ιδ.ακτινο-)
Χημειοπροφύλαξη (τεστ ευαισθησίας)
Ασκηση Μασητηρίων Μυών & Σιαλογόνων Αδένων
Μυοχαλαρωτικά, σιαλαγογά, αντιφλεγμονώδη

30. Συνεχής Επαναξιολόγηση / Παρακολούθηση (3μηνα)
Διατήρηση Στοματικού Θεραπευτικού Αποτελέσματος
Συντηρητική Τχ Οδοντικής/Περιοδοντικής Νόσου
Οδηγίες Στοματικής Υγιεινής - Φθοριούχα - Ξηροστομία
Προσθετική Οδοντο-Γναθική Αποκατάσταση-Αποφρακτήρες
Αναγκαίο Χειρουργείο, 4-6 εβδ. μετά ΑκτινοΤχ
Ορθοδοντική ήπιας τεχνικής 2χρ. μετά
Ασκηση Μασητηρίων Μυών και Σιαλογόνων Αδένων
Αποφυγή Καπνίσματος & Υπερκατανάλωσης Αλκοόλ
‘Συμβουλευτική Διαδικασία’ (ΑΑΑΑ)
Στομ. Καρκίνος
Περιοδοντοπάθεια, Επούλωση, Εμφύτευματα

32. Μεταμόσχευση Αρχεγόνων Αιμοποιητικών Κυττάρων
Στενότατη-αδιάλειπτη συνεργασία με τον ογκολόγο
Αιματολογική καταστ. / Βαθμός ανοσοκαταστολής
Φυσική κατάσταση
Μεταθεραπευτικές Περίοδοι
0-1μην, 1-3μην, 3-12μην, 12-48μην

33. Διατροφή
Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες - Αλκοόλ
Μαλακή τροφή / Τρόπος λήψης / Τοπικά αναισθητικά
Ψυχολογική Ενθάρυνση/Συμβουλές
Συμπάθεια ΟΧΙ Οίκτο
Καλή επικοινωνία / Συγκεκριμένη / Απλή Ενημέρωση
Συγκατάθεση
Αισθητικές Οδοντογναθικές Αποκαταστάσεις
Επιτυχημένη Μακροχρόνια Στοματική Φροντίδα

35. Ερύθημα-->Εξέλκωση-->Ψευδομεμβράνη : Πόνος
Διαφορική Δχ --->Εργαστηριακές Εχ
Αντισηπτικά - Αντιβιωτικά
NaCl/Na2 HCO3 - Χλωρεξιδίνη, 0.1% - Βεταδίνη, 1%
Αντιφλεγμονώδη
Πρεδνιζολόνη, 40-80mg/ημ./1 εβδ.
Κετοπροφαίνη (Solu-Ket), Νιμεσουλίδη(Erreflog)
Τοπικά αναισθητικά/Καταπραϋντικά(Λιδοκαΐνη,
Βενζυδαμίνη)
Τοπικά ‘Λιπαντικά’ (Σουκραλφάτη, Καολίνη+Πεκτίνη)
Αυξητικοί Παράγοντες (GM-CSF / KGF)

37. Πρόληψη
Αριστη Στοματική Υγιεινή
Φροντίδα Οδοντοστοιχιών (εφαρμογή, επιστρώματα)
Εξάλειψη Τοπικών Τραυματογόνων Παραγόντων
Αποφυγή Καπνού-Αλκοόλ/Σκληρών-Ερεθιστ.Τροφών

38. Καντιντίαση
Δχ Κλινική – Ψευδομεμβρανώδης
Ακτινο Τχ 35-50% - 30% των Θανάτων Λευχαιμικών
Παράγοντες Κινδύνου
Αντιβιώσεις
Βλεννογονίτιδες
Ξηροστομία
Οδοντοστοιχίες
Φλουκοναζόλη, 100mg/ημ./εβδ.
Νυστατίνη, 100.000 U, 5ml x4/ημ.
Χλωρεξιδίνη

39. Ερπητική Στοματίτις
HSV-1 - Αναζωπύρωση (Ιδ. Χημειο-)
Ψευδομεμβρανώδεις Ελκώσεις - Φυσαλίδες
Δχ Επίχρισμα
Ακυκλοβίρη, 400mg caps χ3/ημ./εβδ.

40. Βακτηριακή Στοματίτις
Οδοντο-Περιοδοντική Προέλευση
Οππορτουνιστικά / Gram-ve / Αναερόβια
Χημειο Αιματολογικών, Λεμφαδενικών Νεοπλασμάτων
Ελκώσεις με Περιφερειακή Σκληρία
Απουσία Τυπικών Σημείων Φλεγμονής/ Δύσκολη Δχ
Υψηλή Θνησημότητα (χωρίς έγκαιρη αντιμικροβιακή Τχ)
Εμπειρικό Σχήμα Αντιβιωτικών Ευρέως Φάσματος
Πενικιλλίνη, Κλινδαμυκίνη, Αμοξυκιλλίνη
Ερυθρομυκίνη, Αζιθρομυκίνη & Μετρονιδαζόλη

42. Διεξοδική Αξιολόγηση Ασθενούς / Επιπλοκών
Λειτουργική - Αισθητική Οδοντοστοματογναθική Αποκατ.
Προσαρμοσμένη Οδοντο-Περιοδοντική Πρόληψη & Τχ

43. Αριστη Στοματική Υγιεινή
Αντισηπτικά χωρίς Αλκοόλ Στοματοπλύματα (Χλωρεξιδίνη)
Φθορίωση
Οδοντόπαστα 1000-1500-5000 ppm F,
Διαλύματα NaF 0.2- 0.05%
Ζελέ 2%, Βερνίκι 5%, ιατρείο 1εβδ./3μην, 1τρίμηνο/βίου
Εντατική κατ’ οίκον
Ζελέ 2%, 2/ημ/2εβδ.-->1/ημ./2εβδ., 4min
Επανάληψη μετά 6μηνο
Ενδιάμεσα NaF 0.05%-Πάστα 1500ppm, 2/ημ.
Επανασβεστίωση (Ca3(PO4 ), Na3PO4/CaCO3
Ρετινοτροποποιημένα Υαλονομερή (αυχένας/ρίζα)
Εξάλειψη Τοπικών Παραγόντων Τραυματισμού

44. Ατραυματικές Επεμβάσεις ←-- Αιματολογική Κατάσταση
Ουδετερόφιλα <500 - >2.000
Αιμοπετάλια <20.000 - >100.000
Υπερβαρικό Οξυγόνο
Αιμοστατικά (θρομβίνη, μικροΐνες κολλαγόνου)
‘Προφύλαξη’ 1 ώρα πριν
Αμοξικιλλίνη 2.000mg ή 50mg/Kg
Κλινδαμυκίνη 600mg ή 20mg/kg
Αζιθρομυκίνη 500mg

45. Ενδοδοντική Τχ
Ηπιοι Χειρισμοί
Περιορισμένη Χρήση ΝaOCl
Αυστηρά έως το Ακρορίζιο/Αποφυγή Ακρο- Ριζεκτομής
‘Ενδιάμεση’ (αντιμικροβιακά φυράματα) προ εξαγωγής

46. Αναγκαία Εξαγωγή-Περιοδοντική Χειρουργική
Εντός Πεδίου Αντεδείκνυται
Εκτός Πεδίου τροποποιημένη
Υπερβαρικό Ο2, >50 Gy, 20 συνεδρίες
Ατραυματικά-Χημειοπροφύλαξη
Συγκατάθεση Ασθενούς

47. Νέες Οδοντοστοιχίες (6-12μην. σοβαρή Βλεννογονίτιδα)
Ακίνητες Προσθέσεις (6μηνο ελεύθερο τερηδόνας)
Εμφυτεύματα
12-18μην. Ακτινο- με Υπερβαρικό Ο2
Καθόλου μετά Συστηματικής Τχ Διφωσφονικών

48. Μεταμόσχευση Μυελού Οστων
1ο Μήνα: Φυσιολ. ορός/Σόδα-Betadine 1%
3μηνο: Αποφυγή ζαχαρούχων, Υποκατάστατο Σάλιου
& επανασβεστίωσης, NaF 0.05%, Καθόλου Tx
3-12μηνο: Ηπια Στοματική Υγιεινή-Αντισηπτικά
12μην μετά: Περιορισμένη Τχ - Χημειοπροφύλαξη

49. Εξελκωμένος Βλεννογόνος (προϋπόθεση)
Πόνος - Αυτόματο Κάταγμα
Κάτω Γνάθος Γλωσσικά (ιδιαιτ.)
Αποκαλυμμένο Νεκρωτικό οστό
Συρίγγιο(α) με Εκκροή Πύου-Κακοσμία
Απόλυμμα-Κινητικότητα παραπλησίων δοντιών
Ακτιγραφικά ευρήματα-Παραισθησία
Αντισηπτική/Αντιμικροβιακή/Αντιφλεγμονώδη Τχ (αρχικά)
Αφαίρεση Απολυμμάτων- Εκτομή Χειρουργικά (υπερβ. Ο2)
x20-30, 2h/d, 2 Αtm O2
Αποφυγή Εξαγωγών-Επισφαλούς Ενδοδοντίας-
Χειρουργείου
Ναρθηκοποίηση
Επιστρώματα Οδοντοστοιχιών-Καθαρισμός-Αφαίρεση

51. Υποκατάστατα Σιέλου
Ιξώδη, λυσοζύμη, περοξιδάση, λακτοφερίνη
πλύματα & Ζελέ για Οδοντοστοιχίες
Στοματοπλύματα
φθοριούχα/επανασβεστίωσης
Ουδέτερα - Χωρίς αλκοόλ/SLS
Σιαλαγωγά (πιλοκαρπίνη, 5-10mg, 3-4/d, παρενέργειες)
Διεγερτικά Εκκρισης-Γεύσης (κρυστ.μαλτόζη, οδοντότσιχλες)
Αντιφλεγμονώδη - Βλεννολυτικά
Αποφυγή Καπνίσματος, Αλκοόλ, Καφέ

52. ΑκτινοΤχ 1-12 μην. διάρκεια
Υπογευσία-Δυσγευσία-Αγευσία
Ανακουφιστική Τχ - Zn 100mg/d - Ενυδατικά βλεννογόνου
Επιλογή Κατάλληλα Καρυκευμένων - Τρυφερών Φαγητών

53. Ανοιγμα-Κλείσιμο Στόματος χ20, χ3/d
Χλιαρές στοματοπλύσεις - Χλιαρά Επιθέματα στην ΚΓΔ
Αντιφλεγμονώδη - Μυοχαλαρωτικά
Διεγερτικά Εκκρισης Σιάλου

54. Στοματικές Επιπλοκές στη Τχ CA
Ηπιες-->Σοβαρές-->Θανατηφόρες
Ποιότητα ζωής - Ιδια τη Ζωή
Δικαίωμα Ασθενούς στην Εγκαιρη/Σωστή/Επαρκή Τχ
Οδοντίατρος κατ’ Εξοχήν Ειδικός Ιατρός Στόματος
Οδοντίατρος Αναπόσπαστο Μέλος της Ογκολ. Ομάδας

56. “ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ”, 2007
Θ. Αθανασούλη, Ο. Νικολάτου, Ι. Τζούτζας , Κ. Καββαδία, Ε. Πεπελάση
“ORAL CANCER”, 4th Ed. 1998
Sol Silverman, Jr.
American Cancer Society
“REVIEW OF COMPLICATIONS ASSOCIATED WITH TREATMENT OF
OROPHARYNGEAL CANCER: a GUIDE TO THE DENTAL
PRACTITIONER”, 2013
Lena Turner et. al.
American Cancer Society