FORMATORE EUROPIANE

1. Proçesi i
rregullt
ligjor

2. Analiza e kesaj ceshtje do
te kaloje ne keto momente
I. Procesi i rregullt ligjor si
koncept
II.Procesi i rregullt ligjor si
permbajtje
III.Procesi i rregullt ligjor si
ilustrim
IV.Procesi i rregullt ligjor si
konkluzion
V. Perfundimi

3. I. Pr/ i rregullt ligjor si
koncept
Është një prej parimeve themelore që shoqëron
proceset sa adminsitrative aq edhe gjyqësore në
një shtet të së drejtës.
Konsideroeht si një prej parimeve bazë të një shteti
të së drejtës
Procesi i rregullt ligjor si koncept vjen nga e drejta
angleze ‘Magna Carta ’
Procesi i rregullt ligjor gjen zbatim ne Kushtetutën
e SHBAsë, ne amendamentin e pestë dhe
katërmbëdhjetë
E drejta për një proces të rregullt ligjor,
përshkruan kushtetutat dhe dokumenetet me
rëndësi kushtetuese të mjaft vendeve që njohin
shtetin e së drejtës.
. Procesi i rregullt ligjor eshte sanksionuar edhe
nga Kushtetuta jonë.

4. Procesi i rregullt ligjor si koncept
vjen
nga e drejta angleze , Magna CartaMagna Carta daton ne vitin 1215. Në nenin
39 të saj parashikohej se “asnjë njeri i lirë
nuk do të merret ose(dhe) burgoset, ose të
dëbohet, ose në ndonjë mënyrë tjetër të
cënohet ...dhe as të procedohet kundër tij...,
përveçse me “një gjykim të ligjshëm nga
juria” dhe/ose “të ligjit të tokës”.
Kështu, baronët anglezë i kishin shkëputur
mbretit të tyre premtimin se do të
garantoheshin disa liri individuale, duke
përfshirë edhe të drejtën për një gjykim të
rregullt me juri.
 Pra, procesi i rregullt ligjor vjen nga e
drejta që garantoi Magna Carta, me termin
latin “per legem terrae”.

5. II. Procesi i rregullt ligjor si
permbajtje N/6
N/6 : E drejta per nje proces te rregullt
1 Ne percaktimin e te drejtave dhe detyrimeve te tij civile
ose te cdo akuze penale kunder tij ,cdo person ka te
drejte qe ceshtja e tij te degjohet drejtesisht publikisht
dhe brenda nje afati te arsyeshem nga nje gjykate e
pavarur dhe e paanshme
Vendimi duhet te jepet publikisht ,por prania ne sallen e
gjykates mund t’I ndalohet shtypit dhe publikut gjate tere
procesit ose gjate nje pjese te tij ,ne interes te moralit ,te
rendit publik ose sigurise kombetare ne nje shoqeri
demokratike ,kur kjo kerkohet nga interesat e te miturve
ose mbrojtja e ejtes private te paleve ne proces ose ne
shkallen qe cmohet me teper nga gjykata ,kur ne rrethana
te vecanta publiciteti do te demtonte interesat e drejtesise

6.  2 Cdo person akuzuar per nje veper penale prezumohet i
pafajshem , derisa fajesia e tij te privohet ligjerisht
 3 Cdo i akuzuar per nje veper penale ka te drejtat minimale
te meposhteme
 A) Te informohet brenda nje afati sa me te shkurter ,ne nje
gjuhe qe ai e kupton dhe ne menyrete hollesishme ,per natyren
dhe per shkakun e akuzes qe ngrihet ndaj tij
 B) T’I jepet koha dhe lehtesite e pershtatshme per pergatitjen
e mbrotjes
 C) Te mbrohet vete ose te ndihmohet nga nje mbrojtes i
zgjedhur prej tij ose, n.q.s. ai nuk ka mjete te mjaftueshme per
te shperblyer mbrojtesin ,t’I mundesohet ndihma ligjore falas
kur e kete e kerkojne interesat e drejtesise
 D) Te pyese, ose te kerkoje qe te merren ne pyetje deshmitaret e
akuzes dhe te kete te drejten e thirrjes dhe te pyetjes te
deshmitareve ne favor te tij ,ne kushte te njejta deshmitarin
e akuzes
 E) Te ndihmohet falas nga nje perkthyes , nqs nuk kupton ose
nuk flrt gjuhen e perdorur ne gjyq

7. Neni / 6
Struktura e N/6
Objekti i N/6
Qellimi i zbatimit te N/6
Lidhja me nocione te tjera
Interpretimi i zgjeruar
Detyrimi per vendet
kontraktore

8. Struktura e nenit /6
 Të drejta të dallueshme që së bashku
përbëjnë të drejtën për një proces të
rregullt
 Gjykata ka theksuar se “Neni 6 shpreh
të drejta të cilat janë të dallueshme por
që burojnë nga e njëjta ide themelore
dhe të cilat, të marra së bashku,
përbëjnë një të drejtë të vetme jo të
përkufizuar specifikisht në sensin e
gjerë të termit”

9. Objekti i
nenit /6
– garantimi i të drejtës për një gjykim
të drejtë (ang. Fair trial)
Gjykata e ka përshkruar shpeshherë të
drejtën e garantuar nga neni /6 si
“e drejta për administrimin e mirë të
drejtësisë”:

10. Qellimi i
zbatimit
te nenit /6
Mbrojtja e të drejtave themelore që
cënohen nga procesi i parregullt
Brenda qëllimit të nenit 6/1, të gjitha të
drejtat që rrjedhin nga garancia për një
gjykim të drejtë , janë për çdokënd.
Sipas disa autorëve, fjala “çdokënd”
(Frengj. toute personne), mbulon
personat fizikë dhe juridikë, personat e
huaj dhe ata pa shtetësi.

11. Lidhja me nocione te tjera
Shteti i së drejtës, shoqëria
demokratike
 Gjykata ka theksuar marrëdhënien e
gjerë midis të drejtës për një gjykim të
drejtë dhe parimit të shtetit të së
drejtës: objekti dhe qellimi i n/6 i cili
per te mbrojtur te drejten per gjykim te
drejte ka qellim te ushqeje dhe te ruaje
parimin e shtetit te se drejtes
 E drejta për një gjykim të drejtë luan
gjithashtu një rol të dukshëm në
shoqërinë demokratike.

12. Interpretim i zgjeruar
Në përputhje me objektin
dhe qëllimin e tij
Gjykata ka theksuar se koncepti i gjere
i nje gjykimi te drejte perfshin tiparin
specifik te mbrojtjes dhe parimin e
barazise mes paleve
Drejtësia jo vetëm duhet bërë,
‘’ajo duhet edhe të shihet si është bërë”.

13. Detyrimi për Vendet
Kontraktore
jo mjetet , por rezultatet
Detyra e Gjykatës nuk është të
tregojë ato mjete shteteve por
të përcaktojë nëse rezultati i
kërkuar nga Gjykata është
arritur apo jo”.
Rasti Colozza, 1985
Rasti Cubber, 1984

14. III. Procesi i rregullt ligjor
si ilustrim
1 Tipet e gjykatave lidhur me këtë çështje – jo
vetëm organet gjyqësore por dhe ato quasi –
gjyqësore
2 Procedimet për të cilat zbatohet N/6
3 E drejta për t’iu drejtuar gjykatës
4 E drejta e dëgjimit (veçanërisht e
drejta për barazi mjetesh)
5 E drejta për një gjykim publik
6 E drejta e gjykimit “brenda një kohe
tëarsyeshme”

15. 1 Tipet e gjykatave lidhur me këtë çështje
( jo vetëm organet gjyqësore por dhe )
ato quasi - gjyqësore
A janë gjykatat të vetmet organe nga të cilat pritet
një gjykim në përputhje me kërkesat e N/ 6 ??
Duke patur parasysh numrin e madh të
kundravajtjeve “të vogla”, sidomos në fushën e
trafikut rrugor, një shtet kontraktues mund të ketë
një shkak të mirë për të çliruar gjykatën nga detyra
e ndjekjes penale dhe e dënimit. Kalimi i një
detyrimi të tillë nga gjykatat e shtetit në autoritetet
administrative nuk është në mospërputhje me
K.E.D.Nj.-në.
Në një kontekst të ngjashëm, Gjykata thotë se “në
mjaft vende anëtare të Këshillit të Evropës, detyra e
gjykimit mbi shkeljet disiplinore i përket organeve
juridiksionale të shoqërive profesionale.

16. 2 Procedimet për të cilat
zbatohet Neni 6 ( ZBATIMI )
 Neni parashikon garantimin e
procesit te rregullt gjatë procedimeve
lidhur me konflikte mbi të drejtat dhe
detryimet civile apo përgjegjësitë penale
 Qe te marre emrin gjykimi i drejte
brenda qellimit te N/61 te KEDNJ nje
situate duhet te jete konflikt qofte ne
percaktimin e ndonje te ‘’drejte ‘’ apo
‘’detyrimi civil’’ apo te nje ‘’pergjegjesie
penale ‘’kundrejt personit .

17.  Konflikti duhet te jete i karakterit ligjor
qe kane lidhje me percaktimin e te
drejtave dhe detyrimeve
 Keto dy koncepte e ‘’drejta dhe detyra
civile’’ dhe ‘’pergjegjesia penale ‘’ quhen
ndryshe nocione autonome te KEDNJ
 Kuptimi autonom i te ‘drejtave dhe
detyrave civile ‘eshte
a) rasti qe shqyrtohet
b) duhet pare natyra e tij sipas ligjit te
vendit

18. Raste të procedimeve,lidhur me të
drejta dhe detyrime civile,Procedime lidhur me leje, liçensa ose aktet
të tjera të autoritetit publik të cilët
perbëjnë kusht për ligjshmërinë e një
kontrate të përfundueshme me një palë
private.
Procedime të cilat mund të çojnë në anullimin ose
pezullimin nga autoritetet publike të
Kualifikimit për praktikimin e një profesioni të
caktuar ose të zhvillimit te një aktiviteti
ekonomik; dhe procedime lidhur me dhënien
ose revokimin e një liçense nga autoritetet
publikë që kërkohet për ngritjen e një biznesi
ose zhvillimin e veprimtarive ekonomike.

19. Raste te tjera
Procedimet lidhur me fazat e shpronësimit,
planifikimit, konsolidimit dhe procedurat lidhur
me lejet e ndërtimit dhe leje të tjera të ngjashme,
të cialt kanë pasoja të drejtpërdrejta në të drejtën
e pronësisë lidhur me pronësinë që përfshihet në
rastin konkre
Procedime në të cilat një vendim është marrë mbi
përfitime të sigurimeve apo të sigurimeve nga
aksidente industriale etj, që rrejdhin nga skemat
e sigurimit
Procedime në të cilat të drejta prindërore vijnë
kundër autoriteteve publike;
Procedime lidhur me shkaktimin e dëmit nga ana e
administratës publike.

20. E drejta për t’iu
drejtuar gjykatës
 Gjykata tha se neni 6 duhet lexuar nën
dritën e dy parimeve ligjore:
 1) parimi sipas të cilit një pretendim civil
duhet të jetë i mundur të paraqitet para
një gjyqtari, si një nga parimet ligjore
themelore të njohura universalisht
 2) parimi i të drejtës ndërkombëtare i cili
ndalon refuzimin nga drejtësia.
 Duke marë në konsideratë të gjitha
procedimet së bashku, duket se e drejta
për t’iu drejtuar gjykatës përbën një
element i cili është i brendshëm për të
drejtën e parashikuar nga neni 6/1.

21. Kufizime të së drejtës për
t’iu
drejtuar Gjykatës
 Gjykata u vu përballë vështirësisë
nëse të zgjedhë aplikimin e
pakufizuar mbi parimin “e drejta për
t’iu drejtuar Gjyaktës” apo “parimit që
kishte zhvilluar vetë në jurisprudencën
e saj dhe nga ana tjetër për nevojën e
autoriteteve publike për të qenë të afta
për të bërë një sigurim efektiv për
mbrojtjen e vlerave demokratike nën
Konventë
 E drejta për t’iu drejtaur
gjykatës nuk është absolute

22. 4. E drejta e dëgjimit
(veçanërisht e drejta për barazi
mjetesh)
 Duke patur parasysh lidhjen e ngushtë të
te drejtes te degjimit me atë të barazisë së
mjeteve
ja disa nga këto parime:
 A )Gjykta ka specifikuar hapësirën e
përgjegjësive të saj në këtë kuadër:
“Detyra e Gjykatës sipas K.E.D.Nj.
është të sigurojë nëse procedimet të
marra si një e tërë, duke përfshirë
edhe mënyrën se si është marrë
evidence(provat), kanë qenë të drejta

23.  B) Lidhja mes “parimit të barazisë së
mjeteve” dhe të drejtës për një gjykim të
drejtë është shpjeguar në këtë mënyrë nga
Gjykata: “parimi i barazisë së mjeteve të
palëve nuk e përmbush përmbajtjen e
paragrafit; ai është vetëm një tipar i
konceptit të gjerë të gjykimit të drejtë nga
një gjykatë e pavarur dhe e paanshme.
 Rasti Isgro, 1991, Rasti Delta, 1991
 Rasti Delcourt, 1970
C ) Në mjaft raste, Gjykata ka treguar se
parimi i “barazisë së mjeteve rrjedh nga
nocioni i dëgjimit të drejtë.

24.  D) Ideja themelore prapa parimit të
barazisë së mjeteve është që secila palë
(jo vetëm në procedimet penale por edhe
në ato civile) nuk duhet t’i krijohen
avantazhe në raport me palën tjetër Në
procedimet penale, një barazi e tillë
duhet të ekzistojë ndërmjet prokurorit
dhe personit të akuzuar për një vepër
penale. Në terma më të përgjiithshme,
Gjykata ka pohuar se “parimi i barazisë
së palëve është vetëm një tiapr i
konceptit më të gjerë në prcedimet
penale; veçanërisht, qoftë dhe në
mungesë të palës akuzuese, një gjykim
nuk do të ishte i drejtë nëse do të bëhej
në kushte të tilla sa të vihej i akuzuari në
një disavantazh të tillë të padrejtë.

25.  E) Çështja e pranueshmërisë së provave, edhe pse
nuk është përmendur shprehimisht në nenin 6/1 të
K.E.D.Nj-së, mund të shqyrtohet nga Gjykata nga
këndvështrimi i garancive për një dëgjim të drejtë.
Çështja e pranueshmërisë së provave, edhe pse nuk
është përmendur shprehimisht në nenin 6/1 të
K.E.D.Nj-së, mund të shqyrtohet nga Gjykata nga
këndvështrimi i garancive për një dëgjim të drejtë.
F ) Parimi që palët pjesëmarrëse duhet të dëgjohen
(parimi i kontradiktoritetit – nga frengjishtja),
është gjithashtu, bashkë me të drejtën për t’u
mbrojtur, një nga garancitë parimore të një
procedure gjyqësore dhe kështu një element
esencial i të drejtës për një dëgjim të drejtë.

26.  G) Kërkesa që gjyqtarët të japin arsyet
gjithashtu përfshihet në garancitë e
degjimit të drejtë.
 H) E drejta për t’u paraqitur personalisht
nuk garantohet nga K.E.D.Nj-ja. Gjykata
ka refuzuar në këtë kontekst të zhvillojë
një teori të përgjithshme. Në rrethana
konkrete, gjithsesi, ajo ka gjetur një
shkelje të së drejtës – së aplikantit për të
marrë pjesë në gjykim
 Rasti Kamasinski, 1989
 Rasti Ë. v. Sëitzerland, 1993

27. 5. E drejta për një gjykim
publik
 Neni 6/1 i K.E.D.Nj-së, jep dy
garanci të ndryshme:
 NGA NJERA ANE QE GJYKIMI TE
JETE PUBLIK
 NGA ANA TJETER GARANCINE
QE GJYKIMI TE BEHET PUBLIK

28.  Karakteri publik i procedimeve para
truapve gjyqësorë referuar N 6/1 mbron
palët ndërgjygjëse kundër administrimit të
drejtësisë në fshehtësi nga pjesëmarrja e
publikut
 Ai është gjithashtu një nga mjetet përmes
së cilës konfidenca në gjykatës, superiore
apo inferiore, mund të ruhet
 . Duke e bërë administrimin e drejtësisë të
dukshme, publiciteti kontribuon në arritjen
e qëllimit të nenit 6/1, të quajtur ‘gjykim i
drejtë”, garantimi i të cilit është një nga
parimet themelore të çdo shoqërie
demokratike, në kuptimin e Konventës
Evropiane për mbrojtjen e Lirive dhe të
Drejtave të Njeriut.

29. 6 E drejta e gjykimit
“brenda një kohe të
arsyeshme”
 “K.E.D.Nj-ja përcakton nje detyrim të
shteteve anëtare të organizojnë
sistemet e tyre ligjore në mënyrë që të
lejojnë gjykatat të përmbushin
detyrimet e nenit 6/1 të K.E.D.Nj.-së,
duke përfshirë atë të një gjykimi
“brenda një kohe të arësyeshme”.
 Vetëm vonesa nga ana e shtetit, mund
të justifikojë një dështim në plotësimin
e ksuhteve të kërkuara nga neni.
 Rasti Buchholz, 1981

30. IV Procesi i rregullt
ligjor
si konkluzion Pavarsia
 Shkeputje nga pushteti
legjislativ , presioni politik,
interesi ekonomik dhe shoqeror
 Paanshmeria
 Asnje person nuk mund te
jete gjyqtar ne ceshtjen e tij

31.  Elementi “pavarësi” është tashmë në
përmbajtjen e nocionit “gjykatë”.
Disa autorë me të drejtë kanë vënë në
dukje se nëse pavarësia e një gjykate
do të ekzistonte në fillim në lidhje me
ekzekutivin dhe në lidhje me palët,
ajo duhet gjithashtu, të përfshijë
pavarësinë nga pushteti
legjislativ si dhe nga grupet e
presionit politik, ekonomik,
shoqëror.

PAVARESIA

32. Gjykata ka thënë gjithashtu se “në mënyrë
që të vendosim nëse një organ mund të
konsiderohet “i pavarur” në kuptimin e
nenit 6/1, i duhet kushtuar vëmendje,
inter alia,
 mënyrës së caktimit të anëtarëve
 ekzistencës së garancive jashtë
presioneve
 çështjes nëse trupi prezanton
një shfaqje pavarësie.

33.  Paanshmëria subjektive është pa dyshim
e vështirë të vlerësohet, ndaj Gjykata
pëlqen të thotë që
 “paanshmëria personale duhet
prezumuar e tillë derisa të provohet
e kundërta”.
 Duhet prezumuar paanshmëria
presonale e anëtarëve të këshillit përsa
kohë nuk parashtrohet provë e kundert
 Paanshmëria objektive ka avantazhin të
jetë më e përpunueshme..
Ppaanshmeria

34. Perfundime

Së pari, e drejta për një
gjykim të drejtë ka një vend
kaq të rëndësishëm në
K.E.D.Nj. sa një interpretim
i ngushtuar i nenit 6 nuk do
të ishte në përputhje me
objektin dhe qëllimin e kësaj
klauzole.

35. Së dyti, të gjitha të drejtat
specifike të paraqitura nga
neni 6 janë të dallueshme por
burojnë nga e njëjta ide
themelore, dhe të marra së
bashku, ato përbëjnë një të
drejtë të vetme jo të
përkufizuar në mënyrë
specifike por të njohur si “ e
drejta për një gjykim të drejtë

36. Së treti, përmbushja
e detyrimeve nga ana e
shteteve nënshkruesë
të K.E.D.Nj-së, kërkon
kryerjen e veprimeve
pozitive nga ana e tyre.

37. PROCESI
I
RREGULLT
LIGJOR