بافت قدیمی نظریه های کلاسیک به طور عمده تکه تکه و غیر قابل اتکا است و ما باید نظریه های جدیدی در زمینه ی اخلاق رایانه و فن آوری اطلاعات ارایه کنیم تا بتوانیم همزمان با پیشرفت ها، تحلیل های استراتژیک از اخلاق اطلاعاتی داشته باشیم. بر پایه ی سخن فلوریدی ما باید به دنبال نظریه یی در اخلاق باشیم که از یک سو هم سطح با نظریه های کلاسیک باشد و در سوی دیگر خود یک نظریه ی اخلاقی ارایه کند که هم برخوردار از فرااخلاق باشد و هم اخلاق کاربردی و هنجاری.

1. ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬
‫دیدگاه‬ ‫از‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫مفاهیم‬ ‫و‬ ‫مبانی‬
‫فلوریدی‬

2. ‫من‬‫دانم‬‫نمی‬
‫گویند‬‫می‬ ‫چرا‬ ‫که‬:‫کبوتر‬ ،‫است‬ ‫نجیبی‬ ‫حیوان‬ ‫اسب‬
‫زیباست‬.
‫نیست‬ ‫کرکس‬ ‫کسی‬ ‫هیچ‬ ‫قفس‬ ‫در‬ ‫چرا‬ ‫و‬.
‫دارد‬ ‫قرمز‬ ‫اللة‬ ‫از‬ ‫کم‬ ‫چه‬ ‫شبدر‬ ‫گل‬.
‫دید‬ ‫باید‬ ‫دیگر‬ ‫جور‬ ‫شست‬ ‫باید‬ ‫را‬ ‫ها‬‫چشم‬.

3. ‫اطالعات‬ ‫و‬ ‫اخالق‬
•‫شناسی‬‫اخالق‬(Ethics)‫یا‬‫فلسفه‬‫اخالق‬(Moral Philosophy)
‫انشعابی‬‫از‬‫فلسفه‬‫است‬‫که‬‫به‬‫بررسی‬‫مفاهیم‬‫و‬‫های‬‫نظریه‬
‫معطوف‬‫به‬‫درست‬/،‫نادرست‬‫و‬‫خیر‬/‫شر‬‫در‬‫نسبت‬‫با‬‫خود‬‫و‬‫در‬
‫ارتباط‬‫با‬‫رفتار‬‫انسان‬‫پردازد‬‫می‬.
•‫کرد‬ ‫تقسیم‬ ‫شاخه‬ ‫سه‬ ‫به‬ ‫توان‬‫می‬ ‫را‬ ‫اخالق‬ ‫مطالعات‬ ‫حوزه‬:
•‫فرااخالق‬(Metaethics)
•‫هنجاری‬ ‫اخالق‬(Normative Ethics)
•‫کاربردی‬ ‫اخالق‬(Applied Ethics)

4. •‫فرااخالق‬:‫در‬،‫اینجا‬‫به‬‫ماهیت‬،‫مفاهیم‬،‫ها‬‫داوری‬‫ها‬‫گزاره‬‫و‬‫گرایشات‬‫اخالقی‬
‫پرداخته‬‫شود‬‫می‬.‫های‬‫پرسش‬‫مهم‬‫فرااخالق‬‫عبارتند‬‫از‬:‫منظور‬‫از‬‫درست‬‫یا‬
‫نادرست‬‫اخالقی‬‫چیست؟‬‫های‬‫گزاره‬‫اخالقی‬‫چه‬‫نوع‬‫هایی‬‫گزاره‬‫هستند؟‬‫آیا‬
‫های‬‫داوری‬‫اخالقی‬‫از‬‫ای‬‫گستره‬‫شمول‬‫جهان‬‫برخوردارند‬‫یا‬‫ای‬‫گستره‬‫نسبی؟‬
•‫اخالق‬‫هنجاری‬:‫در‬،‫اینجا‬‫به‬‫شناسایي‬‫و‬‫تبیین‬‫ترین‬‫اساسي‬‫معیارهاي‬‫درستي‬‫و‬
‫نادرستي‬‫یا‬‫خوبي‬‫و‬‫بدي‬‫در‬‫احکام‬‫اخالقي‬‫پرداخته‬‫شود‬‫می‬.‫به‬‫عبارتی‬،‫دیگر‬
‫اخالق‬‫هنجاری‬‫بر‬‫معیارهایی‬‫متمرکز‬‫است‬‫که‬‫بایستی‬‫برای‬‫تحقق‬‫رفتاری‬‫اخالقی‬
‫مالک‬‫قرار‬‫گیرد‬.‫های‬‫نظریه‬‫اخالق‬‫هنجاری‬‫متعددی‬‫وجود‬‫دارند‬‫که‬‫برخی‬‫از‬
‫ترین‬‫معروف‬‫آنها‬‫عبارتند‬‫از‬:‫اخالق‬‫فضیلت‬(Virtue Ethics)،‫گرایی‬‫وظیفه‬
(Deontology)‫و‬‫پیامدگرایی‬(Consequentialism)
•‫اخالق‬‫کاربردی‬:‫تحت‬‫این‬‫رویکرد‬‫به‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫موضوعات‬‫اخالقی‬‫خاص‬‫و‬
‫برانگیزی‬‫بحث‬‫چون‬‫هم‬‫سقط‬،‫جنین‬‫حقوق‬،‫حیوانات‬‫مرگ‬‫آسان‬‫و‬‫مسائلی‬‫دیگر‬
‫پرداخته‬‫شود‬‫می‬.‫اخالق‬‫کاربردی‬‫به‬‫های‬‫زیرگروه‬‫متعددی‬‫تقسیم‬،‫شود‬‫می‬‫از‬
‫قبیل‬:‫اخالق‬،‫پزشکی‬‫اخالق‬،‫تجارت‬‫اخالق‬‫محیط‬،‫زیست‬‫اخالق‬‫ورزش‬‫و‬‫مواردی‬
‫دیگر‬.

5. ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫تاریخی‬ ‫ر‬‫تطو‬ ‫بر‬ ‫مروری‬
1940-
1950
‫سایبرنتیک‬‫و‬‫های‬‫یادداشت‬‫اولیه‬‫دربارة‬‫پیامدهای‬‫اخالقی‬
‫های‬‫فناوری‬‫خودکار؛‬
‫تمرکز‬‫بر‬‫مسائل‬‫اخالقی‬‫ناشی‬‫از‬‫توسعة‬‫ابزارهای‬‫الکترومکانیکی‬‫و‬
‫های‬‫ماشین‬‫خودکار‬‫توسط‬‫نوربرت‬‫وینر‬
1960-
1980
‫احیای‬‫مجدد‬‫مسائل‬‫اخالقی‬‫ناشی‬‫از‬‫رشد‬‫و‬‫گسترش‬‫فناوری‬‫رایانشی‬
‫پس‬‫از‬‫یک‬‫دهه‬‫غفلت؛‬
‫تمرکز‬‫بر‬‫مسائل‬‫اخالق‬‫ای‬‫حرفه‬‫برای‬‫متخصصان‬‫و‬‫کارورزان‬‫مرتبط‬‫با‬
‫فناوری‬‫رایانشی‬
1980-
1990
‫اخالق‬‫رایانه‬‫و‬‫تمرکز‬‫بر‬‫موضوعات‬‫اخالقی‬‫مرتبط‬‫با‬‫ها‬‫رایانه‬‫و‬
‫سپس‬‫مرتبط‬‫با‬‫های‬‫فناوری‬‫شبکه؛‬
‫تمرکز‬‫بر‬‫مسائلی‬‫اخالقی‬‫چون‬‫هم‬‫پذیری‬‫مسؤولیت‬،‫ای‬‫حرفه‬‫محرمانگی‬‫و‬
،‫ناشناختگی‬‫مالکیت‬‫معنوی‬،‫افزارها‬‫نرم‬‫حریم‬،‫اطالعاتی‬‫امنیت‬
‫های‬‫سامانه‬‫ای‬‫شبکه‬
1990-‫اخالق‬‫فناوری‬‫اطالعات‬‫در‬‫ساحت‬‫اخالقی‬،‫تری‬‫گسترده‬‫بسط‬‫و‬‫گسترش‬

6. ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬‫مسئله‬‫هجدهم‬
‫اطالعات‬ ‫فلسفة‬
•‫بحث‬‫درباره‬«‫یکتایی‬‫مسائل‬‫اخالقی‬»‫مطرح‬‫در‬‫استفاده‬‫از‬
‫های‬‫فناوری‬‫رایانشی‬‫و‬‫اطالعاتی‬:
‫رویکرد‬‫اول‬)‫ضرورتا‬‫هیچ‬‫مسئلة‬‫اخالقی‬‫جدید‬‫و‬‫خاصی‬‫پدیدار‬‫نشده‬‫است؛‬
،‫بنابراین‬‫های‬‫نظریه‬‫اخالقی‬‫کالسیک‬‫و‬‫متعارف‬‫کفایت‬‫کند‬‫می‬.
‫رویکرد‬‫دوم‬)‫انواع‬‫جدیدی‬‫از‬‫مسائل‬‫عام‬‫اخالقی‬‫متعارف‬‫است‬‫که‬‫پیچ‬‫و‬
‫تابی‬‫تازه‬‫یافته‬‫است؛‬،‫بنابراین‬‫های‬‫نظریه‬‫اخالقی‬‫کالسیک‬‫و‬‫متعارف‬
‫بایستی‬‫با‬‫تأملی‬‫بیشتر‬‫به‬‫این‬‫مسائل‬‫بپردازند‬.
‫رویکرد‬‫سوم‬)‫برخوردار‬‫از‬‫مسائل‬‫اخالقی‬‫جدید‬‫و‬‫یکتایی‬‫است‬‫که‬‫در‬‫صورت‬
‫عدم‬‫پیدایش‬‫این‬‫ها‬‫فناوری‬‫چنین‬‫مسائلی‬‫فرصت‬‫ظهور‬‫یافتند؛‬‫نمی‬‫بنابراین‬
‫نیازمند‬‫نظریه‬(‫یا‬‫های‬‫نظریه‬)‫اخالقی‬‫جدیدی‬‫هستیم‬.
(‫از‬‫دیدگاه‬،‫فلوریدی‬‫موضوع‬‫یکتایی‬‫مسائل‬‫مرتبط‬‫با‬‫اخالق‬،‫رایانه‬‫با‬
‫ماهیت‬‫و‬‫توجیه‬‫اخالق‬‫رایانه‬‫سروکار‬‫دارد‬).

7. ‫بینش‬‫های‬‫اخالقی‬‫نوین‬‫مت‬‫أ‬‫ثر‬‫تحوالت‬ ‫از‬
‫جامعة‬‫اطالعاتی‬
•‫دهة‬90‫و‬‫آگاهی‬‫از‬‫این‬‫که‬‫مسائل‬‫اخالقی‬‫ناشی‬‫از‬‫کارگیری‬‫به‬‫های‬‫فناوری‬
‫اطالعاتی‬‫و‬،‫ارتباطی‬‫به‬،‫سادگی‬‫مسائلی‬‫قدیمی‬‫در‬‫هایی‬‫پوشش‬‫نو‬‫نیستند‬.
•‫های‬‫فناوری‬،‫رایانشی‬‫اطالعاتی‬‫و‬،‫ارتباطی‬‫در‬‫حال‬‫تغییر‬‫نحوة‬‫فعالیت‬
‫انسانها‬‫در‬‫جهان‬‫هستند‬‫و‬‫های‬‫زیرساخت‬،‫اجتماعی‬‫سیاسی‬‫و‬‫اقتصادی‬‫را‬
‫تحت‬‫تأثیر‬‫قرار‬‫دهند‬‫می‬.
•«‫اطالعات‬»‫و‬‫پردازش‬،‫آن‬‫محور‬‫این‬‫تحوالت‬‫اساسی‬‫است؛‬‫چنان‬‫آن‬‫که‬‫ابعاد‬
‫اخالقی‬،‫اطالعات‬‫جامعه‬‫و‬‫محیط‬‫را‬‫با‬‫قدرت‬‫ای‬‫سابقه‬‫بی‬‫تحت‬‫تأثیر‬‫قرار‬
‫دهد‬‫می‬.
•‫فقدان‬‫نظریة‬‫اخالقی‬‫یکپارچه‬‫و‬‫تا‬‫ی‬‫حد‬‫فقدان‬‫فرااخالقی‬‫مبتنی‬‫بر‬‫اصول‬
،‫اطالعاتی‬‫مانع‬‫از‬‫پذیری‬‫کاربست‬‫فراگیر‬‫آموزه‬‫های‬‫اخالق‬‫کاربردی‬‫نسبت‬‫به‬
‫اشیاء‬‫و‬‫فرآیندهای‬‫اطالعاتی‬‫شده‬‫است‬.

8. ‫سوی‬ ‫به‬ ‫حرکت‬‫نظریة‬‫اخالقی‬‫یکپارچه‬
•‫تعابیر‬‫مختلف‬‫از‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫در‬‫های‬‫رشته‬‫علمی‬‫متعدد‬:‫اخالق‬
،‫رایانه‬‫اخالق‬،‫تجارت‬‫اخالق‬،‫پزشکی‬‫علوم‬،‫رایانه‬‫فلسفة‬
،‫اطالعات‬‫شناسی‬‫معرفت‬،‫اجتماعی‬‫و‬‫کتابداری‬‫و‬‫رسانی‬‫اطالع‬‫و‬
‫مواردی‬‫دیگر‬.
•‫نوظهور‬‫بودن‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫و‬‫نگاهی‬‫گرایانه‬‫تقلیل‬‫به‬‫آن‬‫با‬
‫عناوین‬‫اخالقی‬‫عملی‬‫یا‬‫اخالق‬‫کاربردی‬.
•‫در‬‫حوزة‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫نیازمند‬‫هایی‬‫تحلیل‬‫استراتژیک‬‫و‬‫نه‬
‫صرفا‬‫هایی‬‫حل‬‫راه‬‫تاکتیکی‬‫هستیم؛‬‫روند‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫چنین‬
‫مسائلی‬‫از‬‫باال‬‫به‬‫پایین‬(‫به‬‫مثابه‬‫رویکردی‬‫کالن‬‫اخالق‬ْ)‫و‬‫نه‬
‫از‬‫پایین‬‫به‬‫باال‬‫با‬‫هایی‬‫حل‬‫راه‬‫استعالجی‬‫و‬‫موقتی‬(‫به‬‫مثابه‬
‫رویکردی‬‫اخالق‬‫رد‬ ُ‫خ‬).

9. ‫منبع‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬
•‫وقتی‬‫یک‬،‫عامل‬‫اطالعاتی‬‫را‬‫دست‬‫به‬‫آورده‬‫و‬‫از‬‫آن‬‫برخوردار‬‫شود‬‫می‬‫به‬
‫مثابه‬‫یک‬‫منبع‬‫در‬‫نظر‬‫گرفته‬‫می‬،‫شود‬‫فرآیندی‬‫که‬‫اغلب‬‫با‬‫تأمالتی‬‫اخالقی‬
‫همراه‬‫است‬.
•‫دریافت‬‫و‬‫برخورداری‬‫از‬‫اطالعات‬‫همیشه‬‫منتج‬‫به‬‫انجام‬‫رفتاری‬‫اخالقی‬
،‫شود‬‫نمی‬‫بلکه‬‫گاهی‬‫اوقات‬‫برخالف‬‫این‬‫موضوع‬‫است‬.
•‫مثال‬1)‫مسئلة‬‫شکاف‬‫دیجیتالی‬(Digital Divide)‫و‬‫فقر‬‫و‬‫نای‬‫غ‬
،‫اطالعاتی‬‫یا‬‫اعتمادپذیری‬‫منابع‬‫اطالعاتی‬.
•‫مثال‬2)‫در‬‫اخالق‬‫پزشکی‬‫دریافت‬‫رضایت‬،‫آگاهانه‬‫نیازمند‬‫اطالعات‬‫کامل‬‫و‬
‫قابل‬‫درک‬‫است‬.
•‫مثال‬3)‫در‬‫اخالق‬،‫قضایی‬‫گاهی‬‫اوقات‬«‫حجاب‬‫جهل‬»‫عامل‬‫مهمی‬‫در‬‫صدور‬
‫رأی‬‫عادالنه‬‫است‬.

10. ‫محصول‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬
•‫وقتی‬‫یک‬،‫عامل‬‫اطالعات‬‫به‬‫دست‬‫آورده‬‫را‬‫به‬‫دقت‬،‫تشریح‬،‫دستکاری‬‫مدیریت‬
‫و‬‫در‬‫نهایت‬‫به‬‫اشتراک‬،‫گذارد‬‫می‬‫چنین‬‫عمل‬‫تولید‬‫اطالعاتی‬‫تواند‬‫می‬
‫پیامدهایی‬‫اخالقی‬‫به‬‫دنبال‬‫داشته‬‫باشد‬.
•‫مثال‬1)‫در‬‫اخالق‬‫ای‬‫حرفه‬‫متخصصان‬‫علوم‬‫و‬‫فنون‬،‫اطالعاتی‬‫پذیری‬‫مسؤولیت‬
‫و‬‫پاسخگویی‬‫در‬‫ها‬‫فعالیت‬‫و‬‫خدمات‬‫ای‬‫حرفه‬‫مرتبط‬.
•‫مثال‬2)‫در‬‫اخالق‬،‫تجارت‬‫های‬‫شرکت‬‫تجاری‬‫به‬‫هنگام‬‫تهیة‬‫هایی‬‫ترازنامه‬
‫نقص‬‫بی‬‫برای‬‫عموم‬‫و‬‫برای‬‫تعیین‬،‫بندی‬‫رتبه‬‫به‬‫عنوان‬‫های‬‫عامل‬‫اخالقی‬
‫رفتار‬‫کنند‬‫می‬.
•‫مثال‬3)‫در‬‫اخالق‬،‫پژوهش‬‫محققان‬‫برای‬‫تدوین‬‫و‬‫تالیف‬‫آثار‬‫پژوهشی‬‫اصیل‬
‫به‬‫عنوان‬‫های‬‫عامل‬‫اخالقی‬‫شناخته‬‫شوند‬‫می‬.

11. ‫هدف‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫اطالعات‬
•‫وقتی‬‫که‬‫ها‬‫ارزیابی‬‫و‬‫های‬‫کنش‬‫اخالقی‬،‫عامل‬‫محیط‬‫اطالعاتی‬‫را‬
‫تحت‬‫تأثیر‬‫قرار‬‫دهد؛‬‫می‬‫این‬‫مفهوم‬‫از‬‫اطالعات‬‫نیز‬‫تواند‬‫می‬
‫مورد‬‫تحلیل‬‫اخالقی‬‫قرار‬‫بگیرد‬.
•‫مثال‬1)‫در‬‫اخالق‬،‫رایانه‬‫نفوذ‬،‫کردن‬‫فیلتر‬،‫کردن‬
،‫خرابکاری‬‫یا‬‫نگهداری‬‫آرشیو‬‫همگی‬‫موضوعاتی‬‫اخالقی‬‫هستند‬
‫که‬‫مبتنی‬‫بر‬‫تلقی‬‫اطالعات‬‫به‬‫مثابه‬‫هدف‬‫است‬.
•‫مثال‬2)‫در‬‫اخالق‬‫محیط‬،‫زیست‬‫نحوة‬‫تعامل‬‫افراد‬‫در‬‫حفظ‬
‫شکوفایی‬‫و‬‫حیات‬‫محیط‬‫زیست‬‫از‬‫مالحظاتی‬‫اخالقی‬‫برخوردار‬
‫است‬.

12. ‫رویکردهای‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬
‫مجزا‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫گانه‬‫سه‬
(‫خارجی‬ ‫مدل‬RPT)

13. ‫داخلی‬ ‫مدل‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬PRT
•‫در‬‫صورتی‬‫که‬‫تعریفمان‬‫از‬‫اطالعات‬‫و‬‫چرخة‬‫آن‬‫فراگیر‬،‫نباشد‬‫نظریة‬
‫اخالقی‬‫مفروض‬‫تواند‬‫نمی‬‫بسیاری‬‫از‬‫مسائل‬‫اخالقی‬‫مرتبط‬‫با‬‫مفهوم‬‫اطالعات‬
‫را‬‫صرفا‬‫با‬‫یکی‬‫از‬‫این‬‫تعابیر‬(‫های‬‫پیکان‬‫اطالعاتی‬)‫پوشش‬‫دهد‬.
•‫از‬‫این‬،‫رو‬‫به‬‫رهیافت‬‫فراگیرتری‬‫نسبت‬‫به‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫نیازمندیم‬‫تا‬
1)‫این‬‫سه‬«‫پیکان‬‫اطالعاتی‬»‫گرد‬‫هم‬‫آیند؛‬
2)‫کل‬‫چرخة‬‫اطالعات‬(‫شامل‬،‫ایجاد‬،‫بسط‬،‫توزیع‬،‫سازی‬‫ذخیره‬،‫حفظ‬‫استفاده‬
‫و‬‫تخریب‬‫محتمل‬)‫بررسی‬‫شود؛‬‫و‬
3)‫به‬‫لحاظ‬‫اطالعاتی‬‫تمامی‬‫هستومندهای‬‫درگیر‬(‫شامل‬‫عامل‬‫اخالقی‬A)‫و‬
،‫ها‬‫چالش‬‫ها‬‫کنش‬‫و‬‫تعامالتشان‬‫از‬‫طریق‬‫رفتار‬‫آنها‬‫نه‬‫به‬‫صورت‬،‫مجزا‬‫بلکه‬
‫به‬‫عنوان‬‫بخشی‬‫از‬‫این‬‫محیط‬‫اطالعاتی‬‫یا‬‫سپهر‬‫اطالعات‬‫که‬‫خود‬‫متعلق‬‫به‬
‫های‬‫سیستم‬‫اطالعاتی‬‫هستند‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫شود‬.

14. ‫داخلی‬ ‫مدل‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬PRT

15. ‫فلوریدی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫در‬ ‫اساسی‬ ‫مفهوم‬ ‫سه‬
•‫شناخت‬‫ماهیت‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫به‬‫لحاظ‬‫شناختی‬‫هستی‬(‫و‬‫نه‬‫شناختی‬‫معرفت‬)،‫تفسیر‬
‫ما‬‫از‬‫قلمرو‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫را‬‫اصالح‬‫کند‬‫می‬.
•‫بر‬‫اساس‬‫مدل‬PRT،‫توان‬‫می‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫را‬‫به‬‫مثابه‬‫ای‬‫نظریه‬‫اخالق‬‫کالن‬
‫تعریف‬‫کرد؛‬‫ای‬‫نظریه‬‫اخالقی‬‫که‬‫کل‬‫حوزة‬‫واقعیت‬‫را‬‫مورد‬‫توجه‬‫قرار‬‫دهد‬.
‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫فلوریدی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫نظریة‬‫بنیادی‬ ‫مفهوم‬ ‫سه‬‫است‬:
•‫شناسی‬‫هستی‬‫اطالعات‬(Information Ontology)
•‫زوج‬‫عامل‬/‫معلول‬(Agent/Patient Pair)
•‫سپهر‬‫اطالعات‬(Infosphere)

16. ‫اطالعات‬ ‫شناسی‬‫هستی‬
•‫در‬‫این‬،‫نظریه‬«‫اطالعات‬»‫به‬‫منزلة‬‫ترین‬‫مبنایی‬‫هستومندی‬‫تلقی‬‫شود‬‫می‬‫که‬
(‫کم‬‫دست‬)‫دارای‬‫ترین‬‫حداقلی‬‫و‬‫ترین‬‫شتراکی‬‫ا‬‫ارزش‬‫اخالقی‬‫است‬.
•‫تصور‬‫کنید‬‫ل‬ ُ‫ک‬‫جهان‬‫را‬‫از‬‫اندازی‬‫چشم‬‫شیمیایی‬‫نگرید‬‫می‬.‫هر‬‫هستومند‬‫و‬
‫فرآیندی‬‫با‬‫توصیف‬‫شیمیایی‬‫نی‬‫معی‬‫توصیف‬‫شود‬‫می‬.،‫مثال‬‫بدن‬‫یک‬‫انسان‬‫بین‬
45‫تا‬75‫درصد‬‫آب‬‫دارد‬.
•‫از‬‫انداز‬‫چشم‬‫شناسانة‬‫هستی‬‫اطالعاتی‬‫به‬‫این‬‫موضوع‬‫بنگرید‬:‫همان‬‫انسان‬
‫به‬‫مثابه‬‫ای‬‫خوشه‬‫از‬‫ها‬‫داده‬‫توصیف‬‫شود‬‫می‬,‫یعنی‬‫به‬‫مثابه‬‫یک‬‫هستومند‬
‫اطالعاتی‬.
•‫این‬‫صرفا‬‫ای‬‫نحوه‬‫از‬‫نگریستن‬‫به‬‫هستومندها‬‫یا‬(‫تر‬‫صحیح‬‫آن‬‫که‬)‫انتخاب‬
‫صریحی‬‫از‬‫یک‬‫سطح‬‫نتزاع‬‫ا‬(Abstract Level)‫است‬.

17. ‫عامل‬ ‫زوج‬/‫معلول‬
•‫هر‬‫هستومند‬‫اطالعاتی‬‫یا‬‫اثراتی‬‫را‬‫بر‬‫محیط‬‫خود‬‫ایجاد‬‫کرده‬
(‫به‬‫مثابه‬‫عامل‬)‫یا‬‫پذیرای‬‫تغییراتی‬‫است‬(‫به‬‫مثابه‬
‫معلول‬).
•‫یک‬‫هستومند‬‫اطالعاتی‬‫نیازی‬‫به‬‫برخورداری‬‫از‬‫حیات‬(Life)،
‫آگاهی‬(Consciousness)‫یا‬‫حتی‬‫دیافتگی‬‫تجس‬(Embodiment)
‫ندارد‬.
•‫در‬‫یک‬‫سطح‬‫مفروضی‬‫از‬،‫نتزاع‬‫ا‬‫هستومند‬‫اطالعاتی‬(‫یا‬‫به‬
‫عنوان‬‫عامل‬‫یا‬‫به‬‫عنوان‬‫معلول‬)‫تواند‬‫می‬:
•‫انسان‬،‫حیوان‬‫یا‬‫گیاه‬،‫باشد‬
•‫بلکه‬‫هر‬‫آنچه‬‫وجود‬‫دارد؛‬‫از‬‫نقاشی‬
‫و‬‫کتاب‬‫گرفته‬‫تا‬‫یک‬‫ستاره‬‫یا‬،‫سنگ‬
•‫هر‬‫آنچه‬‫ممکن‬‫است‬‫یا‬‫وجود‬‫خواهد‬
‫داشت؛‬‫چون‬‫هم‬‫های‬‫نسل‬،‫آتی‬
•‫هر‬‫آنچه‬‫که‬‫بوده‬‫و‬‫اکنون‬‫نیست؛‬
‫اجدادمان‬‫یا‬‫تمدنی‬،‫قدیمی‬
•‫یا‬‫حتی‬‫چیزی‬،‫آرمانی‬‫غیرملموس‬‫یا‬
‫اندیشة‬‫محض‬،
•‫و‬‫هر‬‫آن‬‫چیزی‬‫که‬‫بتوان‬‫آن‬‫را‬‫از‬
‫اندازی‬‫چشم‬‫اطالعاتی‬‫توصیف‬‫کرد‬.

18. ‫اطالعات‬ ‫سپهر‬
•‫اصطالحی‬‫است‬‫که‬‫فلوریدی‬‫آن‬‫را‬‫بر‬‫اساس‬«‫سپهر‬‫زیستی‬»
((Biosphere‫ابداع‬‫کرده‬‫است‬.
•‫سپهر‬‫اطالعات‬(Infosphere)‫بر‬‫کل‬‫یک‬‫محیط‬‫اطالعاتی‬‫داللت‬‫میکند‬
‫که‬‫ل‬‫متشک‬‫از‬‫تمامی‬‫هستومندهای‬‫اطالعاتی‬(‫شامل‬‫ها‬‫عامل‬‫و‬
‫های‬‫معلول‬‫اطالعاتی‬)،،‫خصوصیات‬،‫تعامالت‬‫فرآیندها‬‫و‬‫روابط‬‫متقابل‬
‫آنها‬‫است‬.
•‫سپهر‬،‫اطالعات‬‫قابل‬‫مقایسه‬(‫اما‬‫متفاوت‬)!‫با‬‫فضای‬‫سایبری‬(‫به‬
‫عنوان‬‫تنها‬‫یکی‬‫از‬‫نواحی‬‫سپهر‬‫اطالعات‬)،‫است‬‫چرا‬‫که‬‫این‬،‫سپهر‬
‫فضاهای‬‫اطالعاتی‬‫آفالین‬‫و‬‫آنالوگ‬‫را‬‫نیز‬‫گیرد‬‫دربرمی‬.

19. ‫فلوریدی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫تعریف‬
•‫اخالق‬،‫اطالعات‬‫یک‬‫نظریة‬‫اخالق‬‫کالن‬‫محور‬‫هستی‬(Onto-cenric)،
‫معلول‬‫گرا‬(Patient-oriented)‫و‬‫شناختی‬‫بوم‬(Ecological)‫است‬.
•‫مقایسة‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫با‬‫اخالق‬‫زیستی‬:
•‫اخالق‬‫محور‬‫زیست‬‫معموال‬‫تحلیل‬‫خود‬‫را‬‫بر‬‫جایگاه‬‫اخالقی‬‫هستومندهای‬‫زیستی‬
‫و‬‫های‬‫سیستم‬‫بومی‬‫بر‬‫اساس‬‫های‬‫ارزش‬‫ذاتی‬«‫زندگی‬»‫و‬‫های‬‫ارزش‬‫ذاتا‬‫منفی‬
«‫رنج‬»‫بنا‬‫کند‬‫می‬.
•‫اخالق‬‫زیستی‬‫به‬‫دنبال‬‫توسعة‬‫یک‬‫اخالق‬‫معلول‬‫گرا‬‫است‬‫که‬‫در‬‫آن‬‫معلول‬‫نه‬
‫تنها‬‫موجودی‬‫انسانی‬‫بلکه‬‫حتی‬‫ممکن‬‫است‬‫شکلی‬‫از‬‫زندگی‬‫باشد‬.‫هر‬‫شکلی‬
‫از‬‫تجربة‬‫زیستن‬‫و‬‫زندگی‬‫که‬‫شایسته‬‫و‬‫سزاوار‬‫احترام‬‫اخالقی‬‫است‬.
•‫بنابراین‬،‫اخالق‬‫محور‬‫زیست‬‫ادعا‬‫کند‬‫می‬‫که‬‫رفاه‬‫و‬‫سعادت‬‫هستومندهای‬
‫زندة‬‫محیطی‬(‫به‬‫مثابه‬‫های‬‫معلول‬‫اخالقی‬)‫باید‬‫به‬‫هدایت‬‫های‬‫تصمیم‬‫اخالقی‬
‫عامل‬‫و‬‫محدود‬‫کردن‬‫رفتار‬‫اخالقی‬‫عامل‬‫کمک‬‫کند‬.

20. •‫اکنون‬‫جای‬«‫زندگی‬»(Life)‫را‬‫با‬«‫هستی‬»(Existence)‫عوض‬‫کنید‬‫تا‬
‫آنچه‬‫ارز‬‫هم‬‫اخالق‬‫اطالعات‬،‫است‬‫روشن‬‫شود‬.
•‫اخالق‬،‫اطالعات‬‫اخالقی‬‫بوم‬‫شناختی‬‫است‬‫که‬‫محوری‬‫هستی‬‫را‬‫جایگزین‬
‫محوری‬‫زیست‬‫کرده‬‫و‬‫بیان‬‫کند‬‫می‬‫که‬‫در‬‫اینجا‬‫چیزی‬‫تر‬‫بنیادی‬‫از‬‫زندگی‬
‫وجود‬‫دارد‬‫به‬‫نام‬‫هستی‬‫؛‬‫هستی‬‫و‬‫شکوفایی‬‫تمامی‬‫هستومندها‬‫و‬‫محیط‬‫زیست‬
‫پیرامونی‬،‫ها‬‫آن‬‫و‬
•‫چیزی‬‫تر‬‫بنیادی‬‫از‬‫رنج‬‫وجود‬‫دارد‬‫به‬‫نام‬‫آنتروپی‬‫؛‬‫آنتروپی‬‫بر‬‫هر‬‫نوعی‬
‫از‬‫تخریب‬‫یا‬‫فساد‬‫شیئ‬‫اطالعاتی‬‫داللت‬،‫کند‬‫می‬‫یعنی‬‫هر‬‫شکلی‬‫از‬‫فقر‬
،‫هستی‬‫از‬‫جمله‬‫نیستی‬‫یا‬‫عدم‬‫هستی‬.
•‫نظریة‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫فلوریدی‬‫بیان‬‫کند‬‫می‬‫که‬‫هستی‬/‫اطالعات‬‫برخوردار‬‫از‬
‫شایستگی‬‫ذاتی‬‫است‬.
•‫اخالق‬‫اطالعات‬‫باید‬‫وظیفة‬‫هر‬‫عامل‬‫اخالقی‬‫را‬‫از‬‫نظر‬‫میزان‬‫مشارکت‬‫در‬
‫رشد‬‫سپهر‬‫اطالعات‬‫و‬‫هر‬،‫فرآیند‬،‫کنش‬‫یا‬‫حتی‬‫پیامدهای‬‫منفی‬‫ل‬ ُ‫ک‬‫سپهر‬
‫اطالعات‬(‫نه‬‫صرفا‬‫یک‬‫هستومند‬‫اطالعاتی‬)‫را‬‫به‬‫منظور‬‫میزان‬‫افزایش‬‫سطح‬
‫آنتروپی‬‫آن‬‫و‬‫در‬‫نتیجه‬‫به‬‫عنوان‬‫ای‬‫نمونه‬‫از‬‫شر‬‫ارزیابی‬‫کند‬.

21. ‫شناختی‬‫هستی‬ ‫برابری‬ ‫اصل‬
•‫از‬‫آنجا‬‫که‬‫هر‬‫هستومندی‬‫به‬‫عنوان‬‫ای‬‫ی‬‫تجل‬‫از‬‫هستی‬‫اطالعاتی‬‫دارای‬
‫کرامتی‬‫است‬‫که‬‫شایستة‬‫احترام‬‫توسط‬‫هر‬‫عامل‬‫در‬‫سپهر‬‫اطالعات‬،‫است‬
‫آنگاه‬‫پذیرفته‬‫شود‬‫می‬‫که‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫امری‬‫طرف‬‫بی‬‫و‬‫شمول‬‫جهان‬‫است‬.
•‫هر‬‫شکلی‬‫از‬‫واقعیت‬(‫هر‬‫نمونه‬‫از‬‫اطالعات‬)،‫صرفا‬‫خاطر‬‫به‬‫این‬‫واقعیت‬‫از‬
‫وجود‬‫چنان‬‫آن‬‫که‬،‫هست‬‫حق‬،‫حداقلی‬،‫ابتدایی‬‫تمییزگذاری‬‫قابل‬‫و‬‫برابری‬
‫برای‬‫هستی‬‫و‬‫شکوفایی‬‫در‬‫مسیری‬‫که‬‫مقتضای‬‫طبیعتش‬،‫باشد‬‫می‬‫برخوردار‬
‫است؛‬‫یعنی‬‫ی‬‫حق‬‫برای‬‫ارتقا‬‫دادن‬‫و‬‫غنا‬‫بخشیدن‬‫به‬‫هستی‬‫و‬‫ذات‬‫خود‬.
•‫شناخت‬‫آگاهانة‬‫اصل‬‫برابری‬‫شناختی‬‫هستی‬‫مستلزم‬‫داوری‬‫ای‬‫طرفانه‬‫بی‬‫از‬
‫این‬‫موقعیت‬‫اخالقی‬‫از‬‫اندازی‬‫چشم‬‫عینی‬،‫است‬‫یعنی‬‫امکان‬‫اندازی‬‫چشم‬
‫محور‬‫غیرانسان‬.‫کارگیری‬‫به‬‫اصل‬‫برابری‬‫شناختی‬‫هستی‬‫وقتی‬‫حاصل‬‫شود‬‫می‬‫که‬
‫ها‬‫کنش‬،‫طرفانه‬‫بی‬‫شمول‬‫جهان‬‫و‬‫مراقبتی‬‫باشد‬.

22. ‫اخالق‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫افزودة‬ ‫ارزش‬
‫زیستی‬
•‫اخالق‬‫زیستی‬‫تنها‬‫حیات‬‫و‬‫زنده‬‫بودن‬‫بودن‬‫را‬‫محور‬‫دعاوی‬‫اخالقی‬‫بر‬‫شمرد‬‫می‬‫و‬‫جهان‬
‫را‬‫در‬‫ت‬‫کلی‬‫خود‬‫مورد‬‫توجه‬‫قرار‬‫دهد‬‫نمی‬.
•‫اخالق‬‫زیستی‬‫چنان‬‫هم‬‫در‬‫مقابل‬‫آنچه‬،‫جان‬‫بی‬،‫مرده‬‫ناملموس‬‫یا‬‫رد‬‫مج‬،‫است‬‫گیری‬‫جبهه‬
‫کند؛‬‫می‬‫مثال‬‫در‬‫اخالق‬،‫زمین‬‫در‬‫مقابل‬‫گسترش‬‫ها‬‫فناوری‬‫و‬‫مصنوعات‬‫فناورانه‬‫گیری‬‫جبهه‬
‫شود‬‫می‬.
•‫این‬‫دقیقا‬‫همان‬‫حصر‬‫بنیادی‬‫است‬‫که‬‫نظریة‬‫اخالق‬‫اطالعات‬‫بر‬‫آن‬‫غلبه‬‫یابد‬‫می‬‫و‬
‫برخوردار‬‫از‬‫شرطی‬‫حداقلی‬‫است‬‫که‬‫تواند‬‫می‬‫محور‬‫مالحظات‬‫اخالقی‬‫به‬‫شمار‬‫آید؛‬‫یعنی‬
‫مؤلفه‬‫ای‬‫مشترک‬‫در‬‫میان‬‫تمامی‬‫هستومندها‬‫به‬‫نام‬‫وضعیت‬‫اطالعاتی‬‫هستومندها‬.
•‫هر‬‫شکلی‬‫از‬«‫وجود‬»‫در‬‫هر‬،‫صورت‬‫بدنة‬‫منسجمی‬‫از‬«‫اطالعات‬»‫است؛‬‫از‬‫این‬،‫رو‬‫وقتی‬
‫بیان‬‫شود‬‫می‬‫اخالق‬،‫اطالعات‬‫محور‬‫اطالع‬(Infocentric)،‫است‬‫معادل‬‫تفسیر‬‫این‬‫نظریه‬‫به‬
‫عنوان‬‫ای‬‫نظریه‬‫محور‬‫هستی‬‫است‬.
‫اخالق‬‫اطال‬ ‫اشیاء‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫سپهر‬ ‫اصطالحات‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫اخالق‬ ،‫اطالعات‬‫عاتی‬
‫از‬‫اندازی‬‫چشم‬‫محور‬‫هستی‬‫ترجمه‬‫ایم‬‫گزیده‬ ‫سکنی‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫زمینی‬ ‫که‬ ‫چرا‬ ،‫کند‬‫می‬
‫خاکی‬ ‫کرة‬ ‫این‬ ‫صرفا‬‫نیست‬!

23. ‫فلوریدی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫مبنایی‬ ‫اصول‬
•‫در‬‫اخالق‬،‫اطالعات‬‫آنتروپی‬‫جایگزین‬‫رنج‬‫یا‬‫درد‬‫شود‬‫می‬‫و‬‫بایدها‬‫و‬
‫نبایدهای‬‫معطوف‬‫به‬‫عامل‬‫اخالقی‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫چهار‬‫قانون‬‫اخالقی‬
‫پایه‬‫تأمین‬‫شود‬‫می‬:
0)‫در‬‫سپهر‬،‫اطالعات‬‫آنتروپی‬‫نباید‬‫ایجاد‬‫شود‬(‫قانون‬‫صفر‬)‫؛‬
1)‫در‬‫سپهر‬‫اطالعات‬‫از‬‫آنتروپی‬‫باید‬‫اجتناب‬‫شود؛‬
2)‫در‬‫سپهر‬،‫اطالعات‬‫آنتروپی‬‫باید‬‫حذف‬‫شود؛‬‫و‬
3)‫شکوفایی‬‫هستومندهای‬‫اطالعاتی‬‫در‬‫ل‬ ُ‫ک‬‫سپهر‬‫اطالعات‬‫باید‬‫از‬
‫طریق‬،‫حفظ‬،‫پرورش‬‫و‬‫سازی‬‫غنی‬‫هایشان‬‫ویژگی‬‫ترویج‬‫شود‬.

24. ‫فلوریدی‬ ‫اطالعات‬ ‫اخالق‬ ‫مبنایی‬ ‫اصول‬
•‫این‬،‫قوانین‬‫معیاری‬‫برای‬‫اخالقی‬‫زیستن‬‫عاملی‬‫مسئول‬‫و‬‫کننده‬‫مراقبت‬‫از‬
‫سپهر‬‫اطالعات‬‫به‬‫شمار‬‫می‬‫رود‬.
•‫این‬،‫قوانین‬‫به‬‫ترتیب‬‫اهمیت‬‫ها‬‫آن‬‫از‬‫باال‬‫به‬‫پایین‬‫فهرست‬‫اند؛‬‫شده‬‫نقض‬
‫قانون‬‫شمارة‬‫صفر‬(‫قانون‬‫صفر‬)‫غیراخالقی‬‫ترین‬‫رفتاری‬‫است‬‫که‬‫یک‬‫عامل‬
‫اطالعاتی‬‫تواند‬‫می‬‫انجام‬‫دهد‬‫و‬‫مستحق‬‫بیشترین‬‫سرزنش‬‫است‬.
•‫بهترین‬‫کنش‬،‫اخالقی‬‫کنشی‬‫است‬‫که‬‫در‬‫تحقق‬‫تمامی‬‫این‬‫چهار‬‫قانون‬‫به‬‫طور‬
‫همزمان‬‫موفق‬‫باشد‬.
•‫اخالق‬‫اطالعات‬‫به‬‫این‬‫پرسش‬‫اخالقی‬‫که‬«‫االصول‬‫علی‬،‫چرا‬‫من‬‫باید‬‫مراقب‬
‫باشم؟‬»‫پاسخ‬،‫دهد‬‫نمی‬‫بلکه‬‫به‬‫این‬‫پرسش‬‫که‬«‫االصول‬‫علی‬،‫از‬‫چه‬‫چیزی‬
‫باید‬‫مراقبت‬‫کرد؟‬»‫پاسخ‬‫دهد‬‫می‬.

25. ‫اطالعات‬ ‫سپهر‬ ‫در‬ ‫آفرینشگر‬ ‫انسان‬ ‫مسؤولیت‬
•‫ما‬‫انسانها‬‫چون‬‫هم‬‫آفرین‬‫جهان‬(Demiurge)‫از‬‫هایی‬‫مسؤولیت‬
«‫آفرینشگرانه‬‫بوم‬»(Ecopoietic)‫نسبت‬‫به‬‫کل‬‫سپهر‬‫اطالعات‬‫برخورداریم‬.
•‫اورگ‬‫می‬‫د‬‫و‬‫در‬‫زبان‬‫یونانی‬،‫اورگوس‬‫می‬‫د‬‫اصطالحی‬‫است‬‫که‬‫افالطون‬‫آن‬‫را‬
‫برای‬‫داللت‬‫بر‬‫خدای‬‫صانع‬‫و‬‫آفرین‬‫جهان‬‫به‬‫کار‬‫برد‬‫می‬.
•‫مخاطبان‬‫اخالق‬،‫اطالعات‬‫صرفا‬«‫کاربران‬»‫این‬‫جهان‬،‫نیست‬‫بلکه‬‫چنین‬‫هم‬
‫تولیدکنندگانی‬‫است‬‫که‬‫در‬‫برابر‬‫آفرینش‬‫خود‬‫و‬‫سعادت‬‫آن‬«‫نحوی‬‫به‬
‫خداگونه‬»‫مسؤول‬‫هستند‬.
•‫اصطالح‬«‫آفرینشگری‬‫بوم‬»‫به‬‫تأمالت‬‫آگاهانة‬‫اخالقی‬‫نسبت‬‫به‬‫محیطمان‬‫زیست‬
‫داللت‬‫کند‬‫می‬.

26. •‫هرچه‬‫انسان‬‫آفرینشگر‬(Homo Poieticus)‫به‬‫مثابه‬‫یک‬‫عامل‬،‫قدرمندتر‬
،‫شود‬‫می‬‫وظایف‬‫و‬‫هایش‬‫مسؤولیت‬‫به‬‫مثابه‬‫عاملی‬‫اخالقی‬‫بیشتر‬‫گردد‬‫می‬‫تا‬
‫نه‬‫تنها‬‫بر‬‫پرورش‬‫خصائص‬‫و‬‫عادات‬،‫خود‬‫بلکه‬‫چنین‬‫هم‬‫بر‬‫سعادت‬‫و‬
‫شکوفایی‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫سپهرهای‬‫تحت‬‫نفوذ‬‫و‬‫پیوسته‬‫در‬‫حال‬‫گسترش‬‫خود‬‫نیز‬
(‫برای‬‫پوشش‬‫ل‬ ُ‫ک‬‫سپهر‬‫اطالعات‬)‫نظارت‬‫کند‬.
•‫برای‬‫عزیمت‬‫از‬‫فضائل‬‫فردی‬‫به‬‫های‬‫ارزش‬،‫جهانی‬‫رویکردی‬‫آفرینشگرانه‬‫بوم‬
‫الزم‬‫است‬‫تا‬‫های‬‫مسؤولیت‬‫ما‬‫را‬‫نسبت‬‫به‬‫این‬‫محیط‬‫زیست‬(‫شامل‬‫ساکنان‬
‫فعلی‬‫و‬‫آینده‬)‫به‬‫عنوان‬،‫کنندگان‬‫خلق‬‫سرپرستان‬‫یا‬‫ناظران‬‫روشنگر‬‫آن‬
(‫و‬‫نه‬‫صرفا‬‫به‬‫عنوان‬‫کاربران‬‫و‬‫کنندگان‬‫مصرف‬‫آن‬)،‫شناسایی‬‫تصدیق‬‫و‬
‫اجرا‬‫کند‬.
•‫انسان‬‫آفرینشگر‬‫صرفا‬‫بر‬‫نتیجة‬‫نهایی‬‫آفرینشش‬‫متمرکز‬‫نیست‬،‫بلکه‬‫بر‬
‫دینامیک‬‫و‬‫فرآیند‬‫مستمر‬،‫آن‬‫برای‬‫دستیابی‬‫به‬‫نتیجة‬‫مورد‬‫نظر‬‫نیز‬
‫تمرکز‬‫دارد‬.
•‫یکی‬‫از‬‫پرسش‬‫ها‬‫و‬‫چالش‬‫های‬‫جد‬‫ی‬‫در‬‫برابر‬‫انسان‬‫آفرینشگر‬‫اینست‬‫که‬‫آیا‬
‫می‬‫تو‬‫ان‬‫میان‬‫فایسیس‬/Physis(،‫طبیعت‬‫جهان‬)‫و‬‫خنه‬‫ت‬/Techne(‫معرفت‬
،‫کاربردی‬‫فناوری‬)‫آشتی‬‫و‬‫سازگاری‬‫برقرار‬‫کرد؟‬

27. ‫ها‬‫رخت‬‫بکنیم‬ ‫را‬
‫است‬ ‫قدمی‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫آب‬
‫بچشیم‬ ‫را‬ ‫روشنی‬
‫وزن‬ ‫را‬ ‫دهکده‬ ‫یک‬ ‫شب‬‫کنیم‬‫را‬ ‫آهو‬ ‫یک‬ ‫خواب‬
‫کنیم‬ ‫ادراک‬ ‫را‬ ‫لک‬‫لک‬ ‫النة‬ ‫گرمی‬
‫نگذاریم‬ ‫پا‬ ‫چمن‬ ‫قانون‬ ‫روی‬.
‫سپهری‬ ‫سهراب‬

28. ‫چیست‬ ‫اخالقی‬ ‫عامل‬
•‫عامل‬،‫اخالقی‬‫یک‬‫سیستم‬‫انتقالی‬‫تعاملی‬،‫مستقل‬‫و‬‫سازگار‬‫است‬‫که‬
‫تواند‬‫می‬‫های‬‫کنش‬‫واجد‬‫شرایط‬‫اخالقی‬‫را‬‫انجام‬‫دهد‬.
•‫سیستمی‬‫انتقالی‬‫است‬‫که‬‫قادر‬‫به‬‫تغییر‬‫خصوصیات‬‫ارزشی‬‫خود‬‫باشد‬
‫و‬‫سیر‬‫تکاملی‬‫آن‬‫از‬‫طریق‬‫های‬‫ارزش‬‫اش‬‫یافته‬‫تخصیص‬‫احراز‬‫شود‬‫می‬.
،‫بنابراین‬‫یک‬‫هستومند‬‫تواند‬‫می‬‫به‬‫مثابه‬‫دارندة‬‫هایی‬‫وضعیت‬
(‫دارای‬‫بار‬‫ارزشی‬)‫در‬‫نظر‬‫گرفته‬‫شود‬‫که‬‫در‬‫هر‬‫لحظه‬‫از‬‫سیر‬
‫تکاملش‬‫حفظ‬‫کند‬‫می‬.
•‫یک‬‫سیستم‬‫انتقالی‬‫هنگامی‬‫تعاملی‬‫است‬‫که‬‫این‬‫سیستم‬‫و‬‫محیط‬‫آن‬
(‫بتوانند‬)‫بر‬‫یکدیگر‬‫تأثیر‬‫بگذارند‬.‫های‬‫مثال‬‫شاخص‬‫شامل‬‫ورودی‬
‫یا‬‫خروجی‬‫ارزش‬‫یا‬‫شتغال‬‫ا‬‫همزمان‬‫در‬‫یک‬‫کنش‬‫توسط‬‫عامل‬‫و‬‫معلول‬
‫است؛‬‫مثال‬‫نیروی‬‫گرانشی‬‫میان‬‫اجسام‬.

29. ‫چیست‬ ‫اخالقی‬ ‫عامل‬
•‫یک‬‫سیستم‬‫انتقالی‬‫وقتی‬‫مستقل‬‫است‬‫که‬‫سیستم‬‫مذکور‬‫قادر‬‫به‬‫تغییر‬
‫وضعیت‬‫بدون‬‫پاسخ‬‫مستقیم‬‫به‬‫کنش‬‫متقابل‬،‫باشد‬‫یعنی‬‫بتواند‬‫برای‬‫تغییر‬
‫وضعیت‬‫خود‬‫هایی‬‫انتقال‬‫درونی‬‫انجام‬‫دهد‬.‫بنابراین‬‫یک‬‫عامل‬‫باید‬‫کم‬‫دست‬
‫برخوردار‬‫از‬‫دو‬‫وضعیت‬‫باشد‬.
•‫یک‬‫سیستم‬‫انتقالی‬‫هنگامی‬‫سازگار‬‫است‬‫که‬‫تعامالت‬‫این‬‫سیستم‬(‫بتواند‬)
‫از‬‫طریق‬‫آنچه‬‫وضعیت‬‫را‬‫تغییر‬،‫دهد‬‫می‬‫قواعد‬‫انتقال‬‫را‬‫تغییر‬‫دهد‬.‫این‬
‫خصوصیت‬‫تضمین‬‫کند‬‫می‬‫که‬‫عامل‬‫تواند‬‫می‬‫به‬‫عنوان‬‫یادگیرندة‬‫حالت‬
‫عملیاتی‬‫خودش‬‫مالحظه‬‫شود‬‫به‬‫نحوی‬‫که‬‫طور‬‫به‬‫ادانه‬‫نق‬‫به‬‫اش‬‫تجربه‬‫وابسته‬
‫باشد‬.
•‫یک‬،‫کنش‬‫واجد‬‫شرایط‬‫اخالقی‬‫است‬‫اگر‬‫بتواند‬‫موجب‬‫خیر‬‫و‬‫شر‬‫اخالقی‬‫شود‬.

30. ‫اخالقی‬ ‫های‬‫عامل‬ ‫کالس‬ ‫گسترش‬
•،‫معموال‬‫یک‬‫هستومند‬‫عامل‬‫اخالقی‬‫شمرده‬‫شود‬‫می‬‫تنها‬‫اگر‬
1)‫عاملی‬‫فردی‬‫باشد‬‫و‬
2)‫بنیان‬‫انسان‬،‫باشد‬‫بدین‬‫معنا‬‫که‬‫یا‬‫انسان‬‫یا‬‫کم‬‫دست‬‫قابل‬‫تقلیل‬‫به‬
‫تجمعی‬‫قابل‬‫شناسایی‬‫از‬‫موجودات‬‫انسانی‬،‫باشد‬‫که‬‫از‬‫نظر‬‫اخالقی‬‫تنها‬‫مراجع‬
‫مسؤول‬‫در‬‫کنش‬‫شمرده‬،‫شود‬‫چون‬‫هم‬‫ارواح‬‫در‬‫ماشین‬‫قانون‬.
•‫مطابق‬‫با‬(1)،‫محدود‬‫کردن‬‫گفتمان‬‫اخالقی‬‫به‬‫های‬‫عامل‬‫فردی‬‫مانع‬‫از‬‫گسترش‬
‫تحقیقات‬‫در‬‫اخالقیات‬‫توزیعی‬،‫شود‬‫می‬‫چون‬‫هم‬‫های‬‫کنش‬‫اخالقی‬‫جهانی‬‫و‬
‫های‬‫پذیری‬‫مسؤولیت‬‫جمعی‬.
•‫مطابق‬‫با‬(2)،‫اصرار‬‫بر‬‫ضرورت‬‫ماهیت‬‫بنیان‬‫انسان‬‫عامل‬‫مذکور‬‫به‬‫معنای‬
‫تضعیف‬‫امکان‬‫شناخت‬‫دیگر‬‫تحول‬‫اصلی‬‫در‬‫این‬‫حوزة‬‫اخالقی‬،‫است‬‫پیدایش‬
‫هایی‬‫عامل‬‫مصنوعی‬‫که‬‫به‬‫قدر‬‫کافی‬،‫مطلع‬،‫هوشمند‬‫مستقل‬‫و‬‫توانا‬‫در‬‫انجام‬
‫های‬‫کنش‬‫اخالقی‬‫مرتبط‬‫و‬‫به‬‫نحوی‬‫مستقل‬‫از‬‫هایی‬‫انسان‬‫هستند‬‫که‬‫این‬‫های‬‫عامل‬
‫مصنوعی‬‫را‬‫خلق‬‫کنند‬‫می‬‫و‬‫موجب‬«‫خیر‬‫مصنوعی‬»‫و‬«‫شر‬‫مصنوعی‬»‫شوند‬‫می‬.

31. ‫معلول‬‫چیست‬ ‫اخالقی‬
•‫تمامی‬،‫هستومندها‬‫در‬‫مقام‬‫اشیائی‬،‫اطالعاتی‬‫دارای‬‫ارزش‬‫اخالقی‬
‫ذاتی‬،‫هستند‬‫اگر‬‫چه‬‫ممکن‬‫است‬‫کامال‬‫حداقلی‬‫و‬‫تمییزگذاری‬‫قابل‬
‫باشد‬.
•‫این‬‫هستومندها‬‫توانند‬‫می‬‫به‬‫مثابه‬‫هایی‬‫معلول‬‫اخالقی‬‫شمرده‬‫شوند‬
‫که‬‫تابع‬‫درجة‬‫حداقلی‬‫برابری‬‫از‬‫احترام‬‫اخالقی‬‫به‬‫مثابه‬‫امری‬
‫طرف‬‫بی‬،‫قدردان‬‫و‬‫مورد‬‫توجه‬‫دقیق‬‫شناخته‬‫شود‬‫می‬.
•‫های‬‫نظریه‬‫گرایانه‬‫کاهش‬‫در‬‫ارزش‬‫ذاتی‬‫تالش‬‫کنند‬‫می‬‫تا‬(‫به‬‫طرق‬
‫مختلف‬)‫شرایط‬‫حداقلی‬‫امکان‬‫ترین‬‫پایین‬‫درجة‬‫ممکن‬‫از‬‫ارزش‬‫ذاتی‬
‫را‬‫شناسایی‬،‫کنند‬‫بدون‬‫این‬‫که‬‫هستومندی‬‫را‬‫ذاتا‬‫ارزش‬‫بی‬‫قلمداد‬
‫کرده‬‫که‬‫در‬‫نتیجه‬‫مستحق‬‫هیچ‬‫احترام‬‫اخالقی‬‫نباشد‬.

32. ‫چیست‬ ‫اخالقی‬ ‫معلول‬
•‫مطابق‬‫با‬‫متأخرترین‬‫مرحله‬‫در‬‫این‬‫توسعة‬،‫دیالکتیک‬‫اخالق‬‫اطالعات‬
‫مدعی‬‫است‬‫که‬‫حتی‬‫تجزیه‬‫و‬‫های‬‫تحلیل‬‫محورانه‬‫زیست‬‫چنان‬‫هم‬
‫جانبدارانه‬‫هستند‬‫و‬‫بیش‬‫از‬‫حد‬‫محدودشونده‬‫است‬.
•‫نظر‬‫رسد‬‫می‬‫هر‬‫تالشی‬‫برای‬‫مستثنی‬‫کردن‬‫هستومندهای‬‫غیرزنده‬‫مبتنی‬
‫بر‬‫انداز‬‫چشم‬‫خاصی‬،‫است‬‫اما‬‫این‬،‫موضوع‬‫انتخابی‬‫خودرأیانه‬‫و‬
‫مستبدانه‬‫است‬.
•‫ظاهرا‬‫هیچ‬‫دلیل‬‫خوبی‬‫برای‬‫عدم‬‫قبول‬‫یک‬‫سطح‬‫انتزاع‬‫محور‬‫هستی‬‫به‬
‫نحوی‬‫تر‬‫عمیق‬‫و‬‫فراگیرتر‬‫وجود‬‫ندارد‬.
•‫نه‬‫تنها‬‫چیزهای‬‫جان‬‫بی‬‫بلکه‬‫اشیاء‬،‫آرمانی‬‫ناملموس‬‫یا‬‫فکری‬‫نیز‬
‫توانند‬‫می‬‫دارای‬‫ای‬‫درجه‬‫حداقلی‬‫از‬‫ارزش‬‫اخالقی‬‫بوده‬(‫بدون‬‫توجه‬
‫به‬‫میزان‬‫فروتنی‬)‫و‬‫در‬‫نتیجه‬‫مستحق‬‫احترام‬‫باشند‬.