Ολική παρουσίαση για τη θεωρία της παραγράφου στη Β' Λυκείου. Η παρουσίαση καλύ[πτει τη δομή, τις αρετές τους τρόπους ανάπτυξης παραγράφου. Γίνονται αναφορές στις αντίστοιχες σελίδες τπυ σχολικού βιβλίου.

1. Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
Βασικά χαρακτηριστικά και εισαγωγικά στοιχεία για την παράγραφο
Η δομή της παραγράφου
Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
Αρετές παραγράφου

2. Η παράγραφος και η δομή
παραγράφου

3. Ορισμός
Παράγραφος
είναι…
Το αυτοτελές τμήμα λόγου που
αναπτύσσει σε βάθος και με
μια ιδέα

4. Η παράγραφος
Είναι μια μικρογραφία της
έκθεσης:
α. δομικά,
β. λειτουργικά
Άρα οι τεχνικές που
χρησιμοποιώ για την
συγγραφή της έκθεσης
έχουν εφαρμογή και
στην παράγραφο!!

5. Παράγραφος & Έκθεση
Δομικά
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες
Κατακλείδα
Πρόλογος
Κυρίως Θέμα
Επίλογος
Λειτουργικά
Αναλυτική
αντιμετώπιση
διερεύνηση
σε ένα θέμα

6. Δομή παραγράφου
Αποδεικτική
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες
Κατακλείδα
Μεταβατική
Ανακεφαλαιωτικό μέρος
Προεξαγγελτικό μέρος

7. Και ένα παράδειγμα…
Τα επαγγέλματα στα οποία μπορεί να εφαρμοστεί η
τηλεργασία είναι πολλά. Για παράδειγμα, η παρουσία
ενός γραφίστα ή ενός δημοσιογράφου σήμερα δεν είναι
απαραίτητη, αφού μπορούν να δουλεύουν από το σπίτι
τους χρησιμοποιώντας τον προσωπικό τους υπολογιστή.
Επιπλέον, με τον ίδιο τρόπο μπορούν να εργάζονται και
όσοι απασχολούνται στο χώρο του ηλεκτρονικού
εμπορίου, της οικονομίας, στην παροχή πληροφοριών
ακόμη και στην εκπαίδευση. Η τηλεργασία επομένως,
ανατρέπει τις παραδοσιακές μορφές εργασίας και
απαιτεί την προσαρμογή μας στα νέα δεδομένα.
Θεματική
περίοδος
Λεπτομέρειες
Κατακλείδ
α

8. Αρετές παραγράφου

9. Αρετές παραγράφου
 Σαφής σκοπός
 Πληρότητα
 Ενότητα
 Συνοχή
 Αλληλουχία / Συνεκτικότητα
Για να δούμε και
αναλυτικότερα τις
αρετές της
παραγράφου…

10. Σαφής σκοπός
Αν δεν είναι σαφής ο
σκοπός της
τότε υπάρχει ΑΣΑΦΕΙΑ
στο λόγο
Να εκφράζεται με
ακρίβεια η κύρια ιδέα
παραγράφου

11. Το συγκεκριμένο θέμα
της παραγράφου
εξετάζεται από όλες τις
πλευρές
Τεκμηρίωση
Σφαιρική πληροφόρηση
Γενικές
παράγραφοι
Διεισδυτική ανάλυση
Εξειδικευμένες
παράγραφοι
Πληρότητα

12. Δεν εξαρτάται από το μέγεθος της
παραγράφου, αν και δυο- τρεις προτάσεις δεν
επαρκούν. Είναι, λοιπόν, ποιοτικά και όχι
ποσοτικά τα κριτήρια για την πληρότητα μιας
μιας παραγράφου. Γενικά, πρέπει να
εξετάζουμε όλες τις πτυχές της θεματικής
περιόδου με όσο πιο πλούσια επιχειρήματα,
αποφεύγοντας, βέβαια τις επαναλήψεις.

13. Απαιτεί την ομοιογένεια των
νοημάτων της παραγράφου.
Πρέπει, λοιπόν, το περιεχόμενο
όλων των προτάσεων να συνδέεται
άμεσα και πειστικά με την θέση της
Θεματικής Περιόδου. Λεπτομέρειες
άσχετες με την κύρια ιδέα της
παραγράφου προκαλούν πρόβλημα
ενότητας.
Ένα θέμα ανά
παράγραφο
Λογική συνάφεια
θεματική
περιόδου -
λεπτομερειών
Ενότητα

14. Συνοχή
Συνοχή
Την πετυχαίνουμε όταν με τα κατάλληλα
εκφραστικά μέσα (χρήση διαρθρωτικών
λέξεων και φράσεων, επανάληψη λέξης
ή φράσης, αντικατάσταση μιας λέξης με
αντωνυμία ή με άλλη συνώνυμη …)
μεταβαίνουμε φυσικά και λογικά από τη
μια λέξη - πρόταση - περίοδο στην άλλη.

15. Τρόποι συνοχής
Επανάληψη
λέξης, φράσης ή
πρότασης
Αντικατάσταση μια
λέξης ή φράσης με
μια άλλη που μιλάει
για το ίδιο πράγμα
Συνώνυμα
Υπερώνυμα
Υπώνυμα
Αντωνυμίες: στη
θέση μιας
ονοματικής
φράσης
Συνδετικές λέξεις Με ερώτηση
Συνδετικές λέξεις θα
βρείτε στις σελίδες
16

16. Εξασφαλίζεται όταν οι σκέψεις μας παρατίθενται σε λογική
και φυσική σειρά και δείχνουν καθαρά τη σχέση που
υπάρχει μεταξύ τους. Απαιτείται λοιπόν ιεράρχηση και
κατάταξη των σκέψεων σύμφωνα με κάποιους αποδεκτούς
άξονες. Τέτοιοι άξονες είναι: ο χρόνος, ο χώρος, η οπτική
γωνία από την οποία εξετάζουμε τη θέση της θεματικής
περιόδου. (συνήθως κινούμαστε από το πλησιέστερο προς το
απομακρυσμένο, από το οικείο στο άγνωστο), η κίνηση από
το σημαντικό στο ασήμαντο ή το αντίστροφο, από το σύνολο
στα μέρη ή το αντίστροφο κλπ
Αλληλουχία

17. Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
Κινούνται πάντα αποδεικτικά προς την Θεματική περίοδο
Έχει μόνο η αποδεικτική παράγραφος!!

18. Μέθοδοι (τρόποι) ανάπτυξης παραγράφου
Παραδείγματα Ορισμός Διαίρεση Αιτιολόγηση
Σύγκριση /
Αντίθεση
Αίτιο /
αποτέλεσμα
Αναλογία

19. Και ένα κόλπο
απομνημόνευσης των τρόπων
ανάπτυξης!
αραδείγματα
ρισμός
αίρεση
(  ιτιολόγηση, Σύγκριση –
ντίθεση, ναλογία, ίτιο –
Αποτέλεσμα)

20. Παραδείγματα
Στα σχόλια παρουσιάζονται
χαρακτηριστικά παραδείγματα που
που βοηθούν τον αναγνώστη να
κατανοήσει ευκρινέστερα το γενικό,
αφηρημένο ή ασαφές περιεχόμενο της
θεματικής περιόδου.
Για να εισάγουμε τα παραδείγματα
χρησιμοποιούμαι συνήθως λέξεις /
φράσεις όπως: π.χ., για
παράδειγμα, χαρακτηριστικό
παράδειγμα, λόγου χάρη κ.λπ.

21. Κοιτάω και τις σελίδες 63-
64 στο σχολικό βιβλίο…

22. Τα επαγγέλματα στα οποία μπορεί να εφαρμοστεί
η τηλεργασία είναι πολλά. Για παράδειγμα, η
παρουσία ενός γραφίστα ή ενός δημοσιογράφου
σήμερα δεν είναι απαραίτητη, αφού μπορούν να
δουλεύουν από το σπίτι τους χρησιμοποιώντας
τον προσωπικό τους υπολογιστή. Επιπλέον, με τον
ίδιο τρόπο μπορούν να εργάζονται και όσοι
απασχολούνται στο χώρο του ηλεκτρονικού
εμπορίου, της οικονομίας, στην παροχή
πληροφοριών ακόμη και στην εκπαίδευση. Η
τηλεργασία επομένως, ανατρέπει τις
παραδοσιακές μορφές εργασίας και απαιτεί την
προσαρμογή μας στα νέα δεδομένα.
Θεματική περίοδος
Σχόλια
Κατακλείδα
Και ένα παράδειγμα

23. Η θεματική περίοδος
αποτελεί κρίση/άποψη
η οποία τεκμηριώνεται
με την παράθεση
πειστικών
επιχειρημάτων στα
σχόλια.
Συνήθως
χρησιμοποιούνται
διαρθρωτικές λέξεις που
δηλώνουν αιτιολόγηση :
επειδή, γιατί, εφόσον,
καθόσον, διότι, αφού
κ.λπ.
Αιτιολόγηση

24. Στην καθημερινότητα μας
αιτιολογούμε την συντριπτική
πλειοψηφία των λόγων μας, στο
μάθημα της έκθεσης πρέπει να
συνηθίσουμε ώστε να
αιτιολογούμε τα πάντα…

25. Δεν είναι λοιπόν δυνατό να απαλλαγεί από τον καταλογισμό
των πράξεών του ο εγκληματίας πολέμου και ο βασανιστής
συνανθρώπων του με τον ισχυρισμό ότι αυτός απλώς εξετέλεσε
το καθήκον του υπακούοντας (σύμφωνα με τον όρκο του) σε
ρητές διαταγές των φορέων της εξουσίας. Γιατί, εφόσον ο
ίδιος αναγνώρισε στους ταγούς του το δικαίωμα να
προστάζουν οτιδήποτε θεωρούν χρήσιμο για την
πραγματοποίηση ενός σκοπού που τον ξέρει ή τον εικάζει,
εφόσον ακόμη έδειξε ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη στις
επιδιώξεις και στις θελήσεις τους και όχι μόνο ανέχτηκε την
ταπείνωση αυτής της δουλείας αλλά βρήκε και άνετο το ζυγό
της ( δέχτηκε παντοειδείς εύνοιες, χάρηκε πλούτη και τιμές)
έχει συναποφασίσει τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν και
επομένως είναι συνυπεύθυνος με εκείνους που τα πρόσταξαν.
Και ένα παράδειγμα
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες

26. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ:
Υπάρχει μια θέση, η
οποία χρειάζεται να
στηριχτεί με τεκμήρια
(παραδείγματα)
Προσοχή! Δεν μπερδεύω τον τρόπο ανάπτυξης με
παραδείγματα με την αυτόν με αιτιολόγηση….

27. Στη θεματική πρόταση διακρίνουμε
τη διαιρετέα έννοια (γένος) στα μέρη
της (είδη). Η διαίρεση γίνεται με βάση
κάποιο κριτήριο (διαιρετική βάση).
Διαίρεση

28. Διαιρετική Βάση Διαιρετέας Έννοια
Βαθμίδα
εκπαίδευσης
Εκπαίδευση
Βασική
Ανώτερη
Μέση Ανώτατη
Είδη
Ας προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε
το σχέδιο σε παράγραφο που
αναπτύσσεται με διαίρεση…

29. Προσέχω ότι…
Στα σχόλια
παρουσιάζονται
αναλυτικά με τη σειρά
κάθε μέρος (είδος)
προήλθε από τη
διαίρεση.
Για τη συνοχή στα
χρησιμοποιούνται
φράσεις όπως :
δεύτερον – τέλος,
το ένα - το άλλο
κ.λπ.

30. Κοιτάω και τις σελίδες 231-
236 στο σχολικό βιβλίο …

31. Η αγορά εργασίας συχνά παρουσιάζει τρία
προβλήματα ταυτόχρονα, ήτοι ανεργία,
υποαπασχόληση και ετεροαπασχόληση. Με άλλα
λόγια, παρατηρούμε ταυτόχρονα άτομα που
επιθυμούν να εργασθούν και δεν βρίσκουν κανενός
είδους εργασία (άνεργοι), άτομα που προκειμένου
να είναι άνεργα προτιμούν να εργασθούν ορισμένες
ώρες ή ορισμένες ημέρες (υποαπασχολούμενοι)
και άτομα που αναγκάζονται να εργασθούν σε
θέσεις εργασίας των οποίων το περιεχόμενο είναι
άσχετο, εν όλω ή εν μέρει, με τις σπουδές τους ή
τις ειδικεύσεις τους (ετεροαπασχολούμενοι).
Και ένα παράδειγμα
Λεπτομέρειες
Θεματική περίοδος

32. Σύγκριση - Αντίθεση
Στη θεματική περίοδο
οι δύο όροι της σύγκρισης -
αντίθεσης.
Στα σχόλια εξηγούνται τα
χαρακτηριστικά του α΄ όρου
ύστερα τα διαφορετικά
χαρακτηριστικά του β΄ όρου.
Για την εξασφάλιση της συνοχής,
χρησιμοποιούνται αντιθετικοί
και φράσεις όπως : αντίθετα,
ωστόσο, αν και, μολονότι , από τη
μια …, από την άλλη… κ.ά.

33. Κοιτάω και τις σελίδες 127-131
στο σχολικό βιβλίο…

34. Και ένα παράδειγμα
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες
Κατακλείδα

35. Στη θεματική περίοδο
παρουσιάζονται γενικά /
ονομαστικά οι αιτίες και τα
αποτελέσματα.
Στα σχόλια παρουσιάζονται
αναλυτικά οι αιτίες ή τα
αποτελέσματα, δηλαδή η
διαδικασία μετάβασης από τις
αιτίες στα αποτελέσματα.
Συνήθως χρησιμοποιούνται
διαρθρωτικές φράσεις : λόγω,
εξαιτίας, απόρροια είναι, με
αποτέλεσμα, το γεγονός οδηγεί,
οδηγεί, καταλήγει κ.λπ.
Αίτιο - Αποτέλεσμα

37. Η επιτάχυνση και το βάθος της κινητικότητας την τελευταία
δεκαετία, είναι πρωτόγνωρα σημεία των καιρών και η αιτία της
διαδικασίας αυτής είναι ένας συνδυασμός νομικών και
οικονομικών παραγόντων. Η δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής
αγοράς διευκόλυνε την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών και
ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έκτοτε έχει αυξηθεί
κατακόρυφα ο αριθμός των Ευρωπαίων που αποκτούν πτυχίο
εκτός του τόπου καταγωγής τους και πολλοί εξ αυτών
παραμένουν στη νέα τους πατρίδα για να εργασθούν, έστω
προσωρινά. Αυτή τη στιγμή η διεθνής παιδεία είναι απαραίτητη
για ταλαντούχους νέους και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις
στρατολογούν στελέχη από ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο. Οι
ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που δρουν συμπληρωματικά σχεδόν σε
όλους τους τομείς της πολιτικής, όλο και συχνότερα αναζητούν
αυτήν τη διεθνή διάσταση.
Και ένα παράδειγμα
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες

38. Στη θεματική περίοδο ορίζεται η
(οριστέα) έννοια.
Ο ορισμός της έννοιας ξεκινά από την
ένταξη της στο γένος, δηλαδή το
πλησιέστερο σύνολο στο οποίο ανήκει.
Για να ολοκληρωθεί ο ορισμός δίνουμε
και την ειδοποιό διαφορά, δηλαδή το
γνώρισμα που την ξεχωρίζει από τα
άλλα είδη του ίδιου γένους.
Ορισμός

39. Ορισμός
Οριστέα έννοια
Η δημοκρατία
είναι
Γένος
το πολίτευμα
Ειδοποιός
διαφορά
που την εξουσία
έχει ο λαός
υποτίθεται
…

40. Ο ορισμός δεν καλύπτει πάντοτε το
πλάτος της έννοιας. Επιπλέον γεννά
επιπρόσθετα ερωτήματα στον
αναγνώστη. Για αυτό στα σχόλια
διασαφηνίζεται και συμπληρώνεται.
Για παράδειγμα ο προηγούμενος ορισμός της
δημοκρατίας ( το πολίτευμα που την εξουσία
ασκεί ο λαός) γεννά ερωτήματα ως προς το τι
ακριβώς είναι πολίτευμα και με ποιο τρόπο
επιτυγχάνεται η λαϊκή εξουσία.
Παρατηρώ ότι…

41. Κοιτάω και τις σελίδες 226-230
στο σχολικό βιβλίο

42. Συνήθως μιλώντας για δημοκρατία εννοούμε το
πολίτευμα στο οποίο η εξουσία απορρέει και
ασκείται από το λαό. Πρόκειται δηλαδή για εκείνο
το σύστημα πολιτικής οργάνωσης στο οποίο ο λαός
συμμετέχει στη λήψη των αποφάσεων που
καθορίζουν τη ζωή του. Η συμμετοχή αυτή στην
εποχή μας πραγματοποιείται μέσω αιρετών
αντιπροσώπων. Οι τελευταίοι είναι υποχρεωμένοι
να κινούνται στα πλαίσια των νόμων και του
δημοκρατικού Συντάγματος, ώστε να αποφεύγεται η
αυθαιρεσία. Παράλληλα υπάρχουν θεσπισμένοι
μηχανισμοί ελέγχου (Βουλή, Τύπος, κ.λπ.), ενώ η
διάκριση των εξουσιών προστατεύει από
ενδεχόμενα φαινόμενα αυταρχισμού της εξουσίας.
Και ένα παράδειγμα
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες

43. Στη θεματική περίοδο παρουσιάζουμε τους
όρους που θα παρομοιάσουμε /
παραλληλίσουμε.
Στα σχόλια παρουσιάζουμε αναλυτικά τις
αναλογίες ανάμεσα σε αυτούς τους όρους.
Διαρθρωτικές λέξεις για την αναλογία είναι :
• όπως.... έτσι,
• σαν...
Αναλογία

44. Με την πάροδο του χρόνου, το ποδόσφαιρο έχει βρει
τόσο μεγάλη απήχηση στον κόσμο, ώστε να μοιάζει με
μια νέα θρησκεία. Όπως συμβαίνει και ανάμεσα στις
διάφορες θρησκείες, έτσι και στο ποδόσφαιρο
υπάρχουν μεγάλες κόντρες και μίση ανάμεσα στους
οπαδούς. Μάλιστα και στις δυο περιπτώσεις έχει
χυθεί πολύ αίμα. Επιπλέον όπως και στις θρησκείες
έτσι και στο ποδόσφαιρο υπάρχουν ύμνοι (τραγούδια
ομάδων) αλλά και μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα
(offside, κ.λπ.). Από εκεί και πέρα οι αντιπρόσωποι
κάθε ομάδας, οι παίκτες, φοράνε ειδικά ρούχα για να
ξεχωρίζουν από όλους τους υπόλοιπους, όπως
ακριβώς γίνεται δηλαδή και με διάφορους ιερείς.
Και ένα παράδειγμα
Θεματική περίοδος
Λεπτομέρειες

45. Η παράγραφος δεν αναπτύσσεται
πάντοτε με έναν από τους
προηγούμενους τρόπους.Συχνότερα χρησιμοποιούνται περισσότερες της μιας μεθόδου.
Τότε μιλάμε για ανάπτυξη με συνδυασμό μεθόδων και
εντοπίζουμε τους συγκεκριμένους τρόπους ανάπτυξης
επισημαίνοντας τα αντίστοιχα χωρία
Συνδυασμός μεθόδων

46. Ας δεχθούμε ακόμη ότι η τεχνολογία ορίζεται ως
το σύνολο των μεθόδων τις οποίες οι άνθρωποι
χρησιμοποιούν για να πετύχουν τους σκοπούς
τους και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Το
μαχαίρι, με το οποίο κόβουμε το ψωμί, το
τηλέφωνο, με το οποίο επικοινωνούμε εξ
αποστάσεως, το ηλεκτρικό φως, με το οποίο
φωτίζουμε το θέατρο, το πιεστήριο, με το οποίο
τυπώνουμε τα βιβλία, ο ηλεκτρονικός
υπολογιστής, με τον οποίο κάνουμε αριθμητικές
πράξεις και το όπλο, με το οποίο σκοτώνουμε,
είναι παραδείγματα των στοιχείων της
τεχνολογίας.
Και ένα παράδειγμα
Παραδείγματα
Ορισμός
Θεματική
περίοδος
Λεπτομέρειες

47. Ευχαριστώ για την προσοχή
σας <3