More Related Content
Similar to 101 13-metall bishuud
Similar to 101 13-metall bishuud (20)
101 13-metall bishuud
- 3. 5B ) ) 1s2 2s2 2p1 :2s2 2p1
2 3
85At [Xe]54 4f14 5d10 6s2 6p5
6s2 6p5
- 8. Агрегат төлөв байдал:
Хийн төлөвтэй: - F2, Cl2, O2, N2 ба Н2
хатуу - I2, At, S, Te, P, As, C, Si ба В
Тасалгааны температурт ганцхан шингэн
металл биш нь бром-Br2
Зарим нь орон зайн аллотропи дүрс
хувиралтай (O2 ба O3), C-алмаз, бал
чулуу,нүүрс, фуллерин
- 10. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Нүүрстөрөгчийн дүрс хувирлууд
Үндсэн төлөв Өдөөгдсөн төлөв
Алмазын бүтэц
Бал чулууны үелсэн
бүтэц
Нүүрстөрөгчийн
хэлхээ
эрдэс Нано гуурс
- 11. Дангаараа N2 ба O2 (агаарын 21%-О2, 78% -
N2), хүхэр (газрын давхаргад)
бусад нь химийн нэгдлийн байдлаар
оршино.
Ус ба түүнд уусдаг давсууд, эрдэс хүдэр,
уулын чулуулагт (төрөл бүрийн силикат,
алюмосиликат, фосфат, борат, сульфат
ба карбонат)
Газрын гадаргад маш түгээмэл тархсан нь
(O, Si, H) ховор (As, Se, I, Te).
- 15. (Грек: гидро - ус), 1766 онд английн физик-
химич Г. Кавендиш металл цайр хүчилтэй
харилцан үйлчилснээр ялгарах хийг агаарт
шатааж ус үүсгэснээр устөрөгчийг нээжээ.
Бодисын төлөв-Хий
Нягт (-253 °C) 0,0708 г/см³
Хайлах температур (−259.14 °C) 14.01 K
Буцлах температур (−252.87 °C) 20.28 K
- 16. Ангижруулагч мөн исэлдүүлэгчийн үүргийг
гүйцэтгэдэг
Ангижруулагч шинж:
CuO+H2=Cu+H2O
Cu2+ +2e-=Cu0 1 ангижрах-исэлдүүлэгч
2
2H0-2e-=2H1+ 1 исэлдэх-ангижруулагч
- 17. Исэлдүүлэх шинж нь зөвхөн идэвхитэй
металлтай харилцан үйлчлэлцэхэд илэрдэг
2Na+H2=2NaH
Na0 -1e- =Na+1 1 исэлдэх-ангижруулагч
1
2Н0 +1e- =H-1 1 ангижрах-исэлдүүлэгч
- 18. 1. Аммиакийн синтез, метанол, хлорт
устөрөгч болон шингэн тосыг
гидрогенжүүлэхэд
2. Шатахдаа өндөр температур өгдөг
учир металл огтлох, гагнахад
3. Түүний изотопи болох дейтрий,
трейтиг атомын эрчим хүчинд
хэрэглэнэ.
- 19. Гидрид буюу металл ба металл бишүүдтэй
нэгдсэн нэгдэл: (устөрөгч нь -1 исэлдлийн
зэрэгтэй )
SiH4, BH3, AlH3, KH, NaH…
+1 исэлдлийн зэрэгтэй:
Хий (HCl, H2S, H3N)
Шингэн (H2O, HNO3)
заримдаа хатуу (H3PO4, H2SiO3)
- 20. 1769-1771онд шведийн химич К.В. Шееле түүнээс
огт хамааралгүйгээр 1774 онд английн химич
Дж. Пристли HgO ба KNO3-ийн холимгийг халааж
улайсгах замаар гаргаж авсан.
Газрын давхаргад хамгийн их тархалттай элемент
Байгаль дээр:
алюмосиликат, элс, кварц, шавар, хайрга бусад
эрдсийн найрлаганд оролцоно
- 22. 1. Үйлдвэрлэлд: Шингэн агаарын
нэрлэг, усны электролизоор
Лабораторид: Амархан задардаг
Na2O2, KClO3, HgO, KNO3, KMnO4
зэрэг хүчилтөрөгч агуулсан давснаас
дараах байдлаар гарган авна.
2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2
- 23. Химийн болон уул уурхайн үйлдвэрийн чухал
түүхий эд.
Химийн технологид (сульфидын хүдэр шатаах,
оксидын синтез), металлургид (ган, ширэм
үйлдвэрлэхэд), байгалийн нүүрсийг хийжүүлэх,
гагнуур болон металлыг зүсэхэд хэрэглэнэ.
Шингэн хүчилтөрөгч – түлшийг исэлдүүлэхэд,
амьд организмын амьдралын хамгийн чухал
тэжээгүүр юм.
- 24. “ halogen”-halo-давс, gen-төрүүлэгч
гэсэн грек үгнээс гаралтай.
Үелэх системийн VIIA бүлгийн
элементүүд
Электроныг нэгдүүлэх учраас хүчтэй
исэлдүүлэгч
Хамгийн хүчтэй исэлдүүлэгч нь F- фтор
- 27. Фтор-F:
Молекул масс багатай хөдөлгөөнтэй учир
цайвар шаргал өнгийн хий, -2230С-д
хайлж, -1870С-д буцалдаг.
Байгальд нэлээд тархсан, гол эрдэс нь
хайлуур жонш-CaF2 (флюорит),
криолит-Na3AlF6,
фторапатит-Ca5(PO4)3F
- 29. шаталтын дүнд нь хүчилтөрөгч ялгарч
байдгаараа онцлог.
SiO2+2F2=SiF4+2O
H2O+F2=2HF+O
Дан бодистой химийн урвалд идэвхитэй
ордог.
Тухайлбал хүхэр, фосфортой (-1900C-т)
нэгддэг.
S+2F2=SF2 2P+5F2=2PF5
- 30. Фтор болон түүний F2 +O2,F3Cl, F5Cl зэрэг нэгдлүүдийг
пуужингийн түлшний исэлдүүлэгч
Фторапатит фторапатит-Ca5(PO4)3F –ыг фосфорын
бордоо гаргах түүхий эд
Фтор агуулсан шингэн органик нэгдлүүдийг фреон
(CF2Cl2) нэртэйгээр хөргөгчийн шингэнд
Хайлуур хүчлийг шилэн дээр хээ гаргах, металл
цутгамлаас элсийг арилгах, химийн анализд силикхтыг
задлах
ХАА-д хортон шавьжийг устгахад төрөл бүрийн
нэгдлүүдийг хэрэглэдэг