1. Химийн холбооХимийн холбоо
/Химическая связь//Химическая связь/
АгуулгаАгуулга : Химийн холбооны: Химийн холбооны
ангилал, шинж чанар,ангилал, шинж чанар,
параметрпараметрүүд,үүд,

2. Химийн холбоо
Валентийн
холбоо
Валентийн бус
холбоо

3. Валентийн
холбоо
ВХО
(Валент
холбооны онол )
МОА
(молекул
орбиталын арга)
ТОО
(талст орны
онол)

4. Валентийн
бус холбоо
Устөрөгч-
ийн
ионы
металлын

5. ВХА: Энэ аргын үндсийг 1927 онд
Немцийн эрдэмтэн В.Гайтлер,
Ф. Лондон нар тавьж АНУ-ын эрдэмтэн
Ж.Слейтер, Л.Полинг
1916 онд Дж. Льюис атомуудын хооронд
шинээр үүссэн хос е-ны тусламжаар
химийн холбоо үүсэх загвар
боловсруулж ковалентийн холбоо.

6. а. Электроны хосоор :
Жишээ нь: Бром ба фторт устөрөгчийн
атомууд хоорондоо дундын хос электроноор
туйлгүй ба туйлт ковалент холбоо үүсгэх

8. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Ковалент холбоо8
Туйлгүй ковалент
Холбоо үүсэх
Туйлт ковалент
холбоо үүсэх

10. Өдөөгдсөн төлөв
• Хоосон орбитальтай байвал тэр
атомыг цочроох замаар (өдөөх)
хослоогүй электроны тоог нэмэгдүүлж
ковалент холбоо үүсгэх чадварыг
сайжруулна.
• Жнь: Нүүрстөрөгчийн 2р-орбиталийг
өдөөх

11. өдөөх

13. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Донор-акцепторын механизм12
Аммонын ион үүсэх
ковалентийн Донор-акцепторын

14. Датив механизм :
d-орбиталь бүхий атомууд нэгэн зэрэг
донор ба акцепторын үүрэг
гүйцэтгэдэг. Ийм замаар үүсэх холбоог
датив механизмаар үүссэн ковалент
холбоо

15. Ковалент холбооны шинж чанар
а. Ковалент холбооны ханасан чанар:
өөрийн ковалент чанарын хамгийн
дээд утганд харгалзах тооны
химийн холбоо үүсгэж чадах
элементийн чадвар

16. б.Ковалент холбооны чиглэлт
чанар :
Орбиталийн тэгш хэмт чанар ба
давхцсан байдлаас хамааруулж
химийн холбоог -дельта
гэж ангилна.
δπσ ,,

17. -холбооσ
s-s орбиталь s-p орбиталь p-p орбиталь

18. -холбоо:π
p-p орбиталь p-d орбиталь d-d орбиталь

19. 3. -холбоо:δ

20. диполь
• Туйлт молекулууд диполь үүсгэнэ.
Бие биеэсээ ямар нэг L зайд орших
хэмжээгээрээ ижил, цэнэгээрээ
эсрэг 2 хэсгээс тогтсон систем

21. • Молекулын болон химийн
холбооны туйлт чанарыг
(молекулын туйлшралыг)
диполийн цахилгаан моментоор
илэрхийлэх ба
D –дебай нэгжээр хэмжинэ.
1D= 0,333·10-29
Кл·м
qL ⋅=µ

22. Валентийн бус холбооны төрлүүд
а.Ионы холбоо: 1917 онд Немцийн
эрдэмтэн В.Коссель эсрэг цахилгаан
цэнэгийн таталцлаар үүсэх химийн
холбооны загварыг боловсруулсан.

23. • Жнь:
11 Na: 1s2
2s2
2p6
3s1
10 Na+
: 1s2
2s2
2p6
3s0
+−
 →
−
Nae1

24. Ионы холбоо10
ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Энгийн бодисуудаас натрийн
хлоридын талст үүсэх

25. б. Устөрөгчийн холбоо :
• Молекулуудын хоорондын харилцан
үйлчлэл ба ковалент холбооны
завсрын шинжийг үзүүлдэг,
устөрөгчийн атомаар дамжин
молекулын хооронд илрэх холбоо
R1-A-H ……… D-R2
R1 ба R2 харилцан үйлчилж байгаа
молекулуудын хэсэг
А- электроны акцептор
D- электроны донор
ЦСЧ ихтэй F,O,N,CI,S -ийн хооронд үүснэ.

26. Н2О-ны молекулуудын хоорондох
устөрөгчийн холбоо:

27. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Устөрөгчийн холбоо11
Усны молекулын загвар
Устөрөгчийн холбоо үүсэх Ассоциат молекулын
масштаб загвар
Мөсний бүтцийн загвар

28. В.Металлын холбоо :
Металлын талст тор үүсэх явцад гадаад
давхрааны электронууд шилжилт
хийдэг. Ингэж электрон шилжих явцад
металлын бүх атомууд хоорондоо
нэгдэж металлын талст торыг үүсгэнэ.
Энэ үед металлын дотоод бүтэц эмх
замбараагүй хөдөлгөөнд орох ба
түүнийг электроны хийжилт гэнэ.

29. Металлын
катионууд
электронууд

30. Атомуудын
холбоо
Ионуудын
холбоо
Металлын
холбоо

31. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Талстын төрлүүд15
молекул атом ион металл
зэсгалиталмазСО2, хатуу
СО2, хий
t0
х=3500 0
C
t0
б
=
42000
C
t0
х=801 0
C
t0
б
=
1465 0
C
t0
х=1083 0
C
t0
б
=
25670
C
t0
б
=-
780
C

32. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Нүүрстөрөгчийн дүрс хувирлууд
Үндсэн төлөв Өдөөгдсөн төлөв
Алмазын бүтэц
Бал чулууны үелсэн
бүтэц
Нүүрстөрөгчийн
хэлхээ
эрдэс Нано гуурс

33. ШУТИС. Ш.ОТГОНБИЛЭГИЙН НЭРЭМЖИТ ТЕХНОЛОГИЙН СУРГУУЛЬ
Металлын холбоо14
Уян харимхай,
давтагдах
Металлын гялбаа
Ерөнхий
шинж
Дулаан дамжуулах
чанар
Цахилгаан дамжуулах
чанар
Металлын холбоо
Талст тор
Талдаа төвтэй куб Төвдөө төвтэй куб 6 өнцөгт
Хатуулаг багатай
Уян харимхай чанар
өндөр
Уян харимхай
чанар муу
Шинж чанар
Хийжсэн электрон