PANKREATİK ELASTAZ

1. PANKREATİK ELASTAZ

2. Pankreas ekzokrin yetmezliği nedir? Belirtileri?
Pankreatik ekzokrin yetmezlik tanısına yönelik testler
Pankreatik elastaz nedir? Hangi hastalıklarda kullanılır?
Pankreatik ekzokrin yetmezlik tanısında pankreatik
elastaz düzeyinin yeri?
Pankreatik elastaz testi sonuçlarının yorumlanması
Pankreatik elastaz testinin duyarlılığı ve özgüllüğü
Test numunesi, stabilitesi, numune transfer koşulları
Alınacak mesaj
Kapsam

3. Pankreas Yapısı
Pankreas, endokrin ve ekzokrin salgılarla
ilgili çalışan bez
Ekzokrin pankreas sindirim enzimleri ve
bikarbonatı pankreatik kanala salgılar
ince bağırsağa
Endokrin pankreas hormon salgılar.

4. Pankreas Ekzokrin Salgısında Sindirim
Enzimleri
ENZİM SUBSTAT ETKİ
1-Proteolik
Tripsin
Kimotripsin
Karboksipeptidaz
ELASTAZ
Protein ve peptidler Protein ve peptidlerin içindeki
aminoasit bağlarını kırarlar
2- Amilolitik
Amilaz Polisakkaritler Polisakkaritlerin internal glukoz
bağlarını kırar
3- Lipolitik
Lipaz
Fosfolipaz A2
Kolesterol esteraz
Triasilgliseroller
Lesitin
Kolesterol esterleri
Triasilgliserolden yağ asidi kırar
Lesitinden yağ asidi ayırır
Kolesterol esterlerindeki ester bağlarını
kırar
4- Nükleolitik
Ribonükleaz
Deoksiribonükleaz
Nükleik asitler Nükleik asitleri ayırır

5. Pankreas Ekzokrin Yetmezliği
Pankreas enzimlerinin yetersizliği sonucu oluşan yenilen yiyeceklerin
yeterli biçimde sindirilememesi durumu (sindirim bozukluğu)

6. Pankreatik Elastaz
Elastaz
Pankreatik fonksiyon bozukluklarında elastaz sekresyonu düşüktür
dışkıda enzim konsantrasyonu da düşer
Doğrudan sindirim enzimlerini üreten pankreas hücrelerinin zarar görmesi
Kalıtsal nedenler
Pankreas kanalında obstrüksiyon

7. Pankreas ekzokrin fonksiyonunun
değerlendirilmesinde kullanılan testler
Uyarı testleri
Lundh yemek testi
Sekretin-kolesistokinin testi
Fonksiyona yönelik enzim testleri
Amilaz
Lipaz
Fekal Pankreatik elastaz
Fekal tripsin – kimotripsin
Dışkıda Yağ Testi
Kalitatif
Kantitatif (72 saat)

8. Neden Pankreatik Elastaz?
İntestinal geçiş sırasında miktarında değişiklik yok
Dışkıda pankreatik sıvıdan 5-6 kez daha fazla
Stabil (oda sıcaklığında 3 gün, 4-8°C da 7 gün, -20°C da 1 yıl)
İlaçlardan, mide cerrahisinden, dismotiliteden ve ince bağırsak
hastalıklarından etkilenmez
Sindirim enzimlerinin replasman tedavisinden etkilenmez
Su gibi dışkı numuneleri yanlış sonuç alınmasına sebep olabilir

9. Pankreas ekzokrin yetmezliğine ait en sık
görülen semptomlar
Ekzokrin pankreas yetmezliğine bağlı birçok semptom, diğer sindirim
sistemi hastalıklarının semptomlarıyla karıştırılabilir. Ayırıcı tanı testleri
önemlidir
Ekzokrin pankreas yetmezliğinde
Diyare,
Beklenmeyen kilo kaybı,
Özellikle yağlı yiyeceklerin sindirim güçlüğü
en sık rastlanan belirtilerdir.

10. Pankreatik elastaz hangi hastalıklarda
kullanılır
Ekzokrin Pankreatik Yetmezlik Yönünden
Kistik fibrozis
Kronik pankreatit
Pankreatik kanal tıkanıklıkları
Schwann-Diamond Sendromu (SDS)
Pankreas kanseri
Otoimmun pankreatit
Çölyak hastalığı
Crohn hastalığı
Zollinger-Ellison sendromu gibi hastalıklarda pankreatik elastaz ekzokrin
fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.

11. Pankreatik fekal elastaz testi
Non-invaziv
Kantitatif
Stabilitesi yüksek
Kolaylıkla uygulanabilir bir test
Pankreatik ekzokrin fonksiyonların değerlendirilmesinde
Kronik panreatit şüpheli hastaların tanısında
Bilinen kronik pankreatit hastalarının takibinde 1. basamak test

12. Referans Aralığı
>200 µg/ml Normal değer
100-200 µg/ml Hafif ekzokrin pankreas
yetmezlik
<100 µg/ml Ekzokrin pankreas yetmezlik

13. EPY ile ilgili Klinik Şüphe
Serumda Beslenme Belirteçleri ve Fekal Elaztaz Ölçümü
Düşük EPY ihtimali
Fekal Elastaz < 15 µg/ml Fekal Elaztaz 15-200 µg/ml
veya
anormal beslenme belirteç
değerleri ile birlikte > 15 µg/ml
Görüntüleme Bulgusu:
APK de dilatasyon veya kalsifikasyon
HayırEvet
Fekal Elaztaz > 200
µg/ml
ve
normal beslenme
paneli değeri
Yüksek EPY ihtimali
Şekil: EPY (Ekzokrin pankreatik yetmezlik düşünülen hastalarda izlenecek yol
(Lindkvist B. Diagnosis and treatment of pancreatic exocrine insufficiency. World J. Gastroent. 2013 November
14; 19(42): 7258-7266.
EPY = Ekzokrin Pankreatik Yetmezlik APK= Ana Pankreas Kanalı

14. Hastalık Duyarlılık % Özgüllük %
Kistik Fibrozis 90 - 100 93 - 98
Şiddet kronik pankreatit (<100
µg/gr)
77 - 100 76 - 100
Hafif – Orta kronik pankreatit
(100 – 200 µg/gr)
0 - 63 80 – 95
Pankreas karsinoma 61 80 - 95
Australasian guidelines for the management of pankreatic exocrine insufficiency Oct.2015
Duyarlılık-özgüllük

15. Teste ait bilgiler
Örnek türü: Günün herhangi bir zamanında spontan verilen, taze dışkı
Örnek miktarı: 10 g (yaklaşık ceviz büyüklüğünde)
Örnek kabı: Sızdırmaz temiz bir kaba alınır.
Örnek stabilitesi: Oda sıcaklığında 3 gün, 4-8°C da 7 gün, -20°C da 1 yıl
Çalışma yöntemi: ELISA
Teste ait sınırlamalar:
Su gibi dışkı örneklerinde fekal elastaz testi sonuçlarının etkilenebileceği dikkate
alınmalıdır

16. Alınacak Mesaj
Fekal elastaz;
Non-invaziv, kantitatif, stabilitesi yüksek, kolaylıkla uygulanabilen dışkı örneğinden
çalışılan, pankreatik ekzokrin fonksiyonların değerlendirilmesinde özgüllüğü ve duyarlılığı
yüksek bir testtir.
Özellikle kistik fibrozisli çocukların izlenmesinde
Kronik pankreatit şüpheli hastaların tanısında,
Bilinen kronik pankreatit hastalarının takibinde,
Sekonder ekzokrin pankreatik disfonksiyonlarda,
Ekzokrin pankreatik yetmezliğin değerlendirilmesinde kullanılan,
önemli bir belirteç